• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • (4)

    O tej rewitalizacji Sluzy Kamiennej, planach i koncepcjach czytam od 30 lat.

    Aha, niedawno calkiem blisko powstała największa kuweta świata, piaskowe skrzyżowanie za kilkadziesiąt tysięcy

    • 35 15

    • i mnóstwo barakow dewloperskich (3)

      • 6 7

      • zaminusowal nabywca takiego baraku. co chce byc kamienicznikiem ;) (2)

        • 4 6

        • (1)

          Sam chyba mieszkasz w baraku, ja raczej w apartamencie !

          • 4 3

          • Odezwał się nowo bogacki na kredycie szwajcarskim.

            • 3 4

  • Miasto to by chciało mieć drugi Kaliningrad, tam nie ma zabytków więc sam problem się rozwiązuje, można szaleć z deweloperką

    • 2 2

  • Kiedy tzw. panny czyli słupy w wodzie wyremontujecie, bo lecą do wody fragmentami.

    • 7 0

  • Wiceprezydenci -czym wy sie de facto zajmujecie co? (1)

    • 6 6

    • A czym zajmuje się prezydent?

      • 3 1

  • (4)

    Żałosny widok zaniedbań przez lata świadectwo historii ani śluzy ani bastionów niem żadnej informacji Smutne że jakieś piaskownico-plaże są pieniądze a na takie miejsca nie ma !

    • 36 13

    • (3)

      Co?

      • 5 3

      • "Strefa Prestiżu" żyje ciągle warsztatami na Dolnym Mieście (2)

        napisali na swojej stronie, że na piasek i leżaki wydano 150 tysięcy i to wbrew mieszkańcom - gdy mieszkańcy sami zabiegali o taką formę czasowego wygrodzenia. W dodatku piasek i meble kosztowały jedną wypłatę.

        • 6 2

        • Nie kłam! (1)

          • 1 6

          • Ługin, od kłamania to Wy jesteście

            od jątrzenia, dzielenia i promocji Kacperka. A on tak Was ukochał, że przy pierwszej okazji uciekł się płaszczyć przez prezesem.

            • 6 1

  • tak jest

    gdy po rozwiniętej cywilizacja nastaje cywilizacja bardziej prymitywna ...

    • 6 2

  • Zdaje sie co kilka lat jest podobny artykol....I tylko skala zaniedban coraz wieksza.

    Anty Pis anty urzad miejski w Gdansku.Gdyby ktos mie przywiozl w tamte miejsce i powiedzial ,ze podlega to pod urzednikow miasta Gdansk-nie uwierzyl bym i obsmial...ale sam tam dzisiaj bylem i widzialem na wlasne oczy jak wyglada caly tamten teren az po Olszynke.Szok. Chwasty ,pokrzywa,syf .

    • 9 4

  • (1)

    Wasz artykuł "zrobił mi dzień". Byłam, odwiedziłam i nie miałam pojęcia o tym miejscu. Dzięki serdeczne

    • 11 0

    • Miejsce faktycznie piekne...ale i pozostawione same sobie.

      • 8 0

  • 100 tysiecy zlotych poszlo na reklame Gdanska i zdjecia go promujace....cha cha cha.

    A przy redutach trawy wyzej niz po pas..Pokrzywa rozrosnieta tuz przy samej sciezce spacerowej(od strony Olszynki)...Po prostu jak to dzisiaj zobaczylem to myslalem ,ze przenioslem sie 400 km za wschodnia granice.Chociaz ,kto byl ostatnio na Bialorusi ten wie ,ze czysto i schludnie nawet bardziej niz w Polsce.... Szczeble w lawkach wyrwane...naprawde nie trzeba tam rewitalizacji za 500tysiecy tylko kolesia z deskami i farba -koszt zamknie sie w 2tysiacach i jeden czy dwoch spryciarzy ogarnie caly teren w 2-3 dni .Szanowne d*polazy z Rady Miejskiej..bierzecie za cos pieniadze....To sprawdzcie jak fatanie zaniedbany jest teren ,ktory nie lezy w glebokiej mazurskiej wsi tylko 2 km od scislego centrum Gdanska i 300 metrow od Lakowej....Czy wy naprawde jeszcze jestescie nam potrzebni?

    • 14 4

  • (4)

    Cyt: ,, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację."
    Ile to juz lat ..miasto zapowiada....10? Moze w tym roku naprawde cos rusza zmienil sie konserwator na takiego ,ktoremu ponoc zalezy.....No ale ktos musi sie wysilic i napisac wniosek o dopomoge europejska?Kto to bedzie?

    • 23 12

    • (3)

      Zabytek należy do państwowych (pisowskich) wód polskich więc pytania o rewitalizacje do posłów tej partii.

      • 5 2

      • Zabytek owszem..a chaszcze do wykoszenia i zdewastowane niemalowane lawki od 10 lat do kogo?

        Tez do Pisu? Moze chcecie zdjec na dowod jak tam jest? A kiedy ostatni raz ktorys przyspawany miejski urzedas byl w tamtym rejonie ? Chaszcze,ze mozna sie w chowanego bawic z kleszczami...serio objedzcie teren do okola...

        • 4 5

      • ty tak na serio? (1)

        cos co jest w jakims stopniu panstwoe to oddajesz pisowiu?

        no ladny burak z ciebie.

        • 3 6

        • #MamyDość buraków z PiSu

          • 5 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

W których miasta trwały główne protesty i demonstracje?

 

Najczęściej czytane