• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • Ja bym was ustawil do pionu.

    Tak zaniedbac tamte rejony...Donald odszedl kasa z uni sie skonczyla i nie ma komu przypilnowac i remontow robic.Byl D\onald i Budyn to chociaz porzadek byl..teraz w miescie Robak rzadzi i inne gorskie rolocastery...To pieniadze na nowa kanalizacje w Parku Regana ida....dla dewelopera....Tak tak pamietamy zdjecie siatki ogrodzeniowej za 800tys zlotych bo sie okazalo ze panowie dorzucaja sie do nowej kanalizacji?a po co tam nowa kanaliza w parku?P

    • 9 4

  • Bylem tam dzisiaj zrobilem rundke na okolo .

    Lawki zdemolowane wyrwane deski farba odpada ,chaszcze i pokrzywy takie ,ze po prostu bajka.To chyba te tak zwane miejskie oszczednosci.Tylko kleszczy czekac ...Bezlitosnie zaniedbane.Pokrzywa po szyje...Brawo Gdansk Brawo .W wodzie przy mostku dwie opony...

    • 11 2

  • Makabra!!

    Kilka lat temu płynąłem tam i stan Grobli i Dziewic od strony wody jest jeszcze gorszy-czego na zdjęciach i od lądu nie widać. Generalnie katastrofa i makabra-wszystko się rozsypuje, ledwo stoi, spoiny kompletnie wypłukane. Wystarczyłoby kopnąć i wszystko by się rozleciało. Aż się nie chce wierzyć, iż Miasto które tak odwołuje się do wody i morza i tak historycznie jest związane z wodą, mogło tak zaniedbać takie budowle. A swoją drogą kiedy my się doczekamy aż Gdańsk sobie przypomni że to w zasadzie Miasto na wodzie!! Wenecją nie będziemy ale płakać się chce jak się patrzy na te piękne dawne fosy, kanały portowe, Motławę, Radunię, Kanał Raduński, Martwą Wisłę itp. wykorzystywane bardziej z nazwy niż faktycznie. Pzd

    • 17 1

  • Jedyna w ojropie i w takim stanie...

    Takie rzeczy tylko w tęczowym wolnym mieście...

    • 12 3

  • dobra 79 (1)

    Kiedys jak mieszkalem na Dobrej byl na przeciwko kamienicy zbiornik z gazem ,pózniej byly zdaje sie magazyny jakieks firmyw tym zbiornku ,teraz nie wiem bo mieszkam w innej dzielnicy i nie bylem tam dawno a ten zbiornik ktos pamieta ??jest on jeszcze ?

    • 3 0

    • Już tego zbiornika od 30 ponad lat nie ma

      • 4 0

  • Piękne miejsce moi drodzy I kochani (6)

    czasami tam przejeżdżam na rowerku i krew mnie zalewa że perełka wodnej architektury nie jest odnowiona i niszczeje na naszych oczach a mogłaby być jedną z wielu atrakcji turystycznych.. Uśmiechu Wam życzę..

    • 102 6

    • Perełka (1)

      Perełki historyczne po to sa aby istniec, starzec sie z czasem no i umierac. Ta nasza perelka umiera bo juz do niczego nie sluzy. Mlyna nie potrzebujemy, bo maka sama sie robi w supermarkecie, nieprzyjaciel atakuje, ale z innej strony a na dodatek forsy nie ma. Wszyscy maja odbudowe tej grobli gleboko w d.... , ale pomarzyc albo ponarzekac, i to za darmo, to wielu moze.

      • 1 10

      • O to chodzi, ze potrzebna jest

        Tylkoz ta kasa problem...

        • 2 3

    • A w Krużewnikach był ? (2)

      • 8 3

      • Na rowerku... (1)

        • 8 2

        • bez ka ka kasku

          • 5 0

    • a nie spadles z niego tam na glowke moi drogi i kochany gdy jechales bez ka kassku?

      • 3 2

  • Niszczejacy zabytek

    Może miasto wreszcie zechce łaskawie wyremontować to cudowne miejsce? Barbarzyńsko zaniedbane

    • 7 3

  • Szkoda takiego miejsca pięknego

    • 9 0

  • Kąpielisko Dolne Miasto (1)

    Na Głębokim kąpali się starsi na Baczku nieco dalej dzieci , koc przy kocu nad całym opływem tłumy opalających i kąpiących,czysta i pachnąca tatarakami woda,pełna ryb i raków tak wyglądał opływ Motławy w latach siedemdziesiątych.Rozpoczęto nawet odbudowę Dziewic to te na pierwszym planie w lepszym stanie .Zaczęto również odbudowę kierownicy ale z niewiadomego powodu przerwano prace. W tamtym czasie pozostał po budowniczych drewniany pomost który służył nam do opalania.Piękne czasy inne życie i ludzie teraz tylko się liczy kasa nie człowiek. Pozdrowienia dla chłopaków z Toruńskiej i Przyokopwej.

    • 22 0

    • Na Śluzie popularna była gra w "dziada" : rzucało się gumową piłeczką w kąpiące się osoby, ten który dostał musiał trafić w kolejnego

      • 3 1

  • Takie ładne miejsce i zabytki, a oni leja beton w centrum

    Zamiast kaskę od unii zdobyć i wyremontować

    • 11 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

gdzie znajdował się dom handlowy Braci Freymannów?

 

Najczęściej czytane