• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • Napiszcie prosze ,ze zdjecie tylko pogladowe.Obecnie ten teren tak juz nie wyglada bo jest zaniedbany.

    Bylem widzialem.

    • 9 1

  • Kiedy wreszcie remont tzw. panny na wodzie??? (4)

    • 26 1

    • jak w UM zmondrzeja. (3)

      i zajma sie miastem zamiast promowac truciciela trzaske.

      • 1 6

      • najpierw sam trochę "zmondrzej"

        proponuję zrobić chociaż podstawówkę

        • 1 1

      • (1)

        Przestań bełkotać, Kamienna Śluza nie należy do miasta tylko do państwowej spółki "Wody Polskie" zarządzanej obecnie przez PiS.

        • 5 0

        • on to wie

          ale taką ma robotę
          kasa, kasa, kasa....

          • 3 0

  • Bo najwazniejsze jest plan zagospodarowania zmienic wziazsc duza kase ..a teren ?

    Kogo to obchodzi? Wiesiu i jego ludzie tylko interesy przybijaja ...Ulubieniec sluzb czlowiek z koneksjami.

    • 5 2

  • Dulkiewicz-bierz sie do roboty ... (2)

    Teren przy groblach zapuszczony i zarosnity.Ktory gamon z Zieleni odpowiada za koszenie w tamtym rejonie i lawki? W poniedzialek na dywanik.To jest skandal jak mozna zapuscic takie miejsce.Lawki nie widzialy remontu i farby od 10 lat.Proponuje zrobic runde dookola i samemu sie przekonac.Przeciez to jest antyreklama dla Gdanska.Tak to 100 tysiecy poszlo na fotografika i promocjje miasta...Ile kosztowalo by kilka pomalowanych ocheblowanych desek przy lawkach i wiadro farby?TYo was przerasta...marsze lgbt sa wazne i krajowa polityka a oplotki Gdanska moga sie walic.Wstancie prosze od tych biurek..panie Bielawski,Grzelak...ruszcie swoje d.upy rowerami.Przeciez urzad wam zakupil?

    • 15 6

    • P.Dulkiewicz to nie moja bajka. (1)

      Po mimo tego pytam się,czy to Ona połamała te ławki zaśmiecciła teren i powrzucała opony do wody?Jeżeli My jako społeczeństwo będziemy bałaganiarzamy,to zawsze tak będzie jak jest.

      • 5 1

      • Ludzie -wiadomo ,ze nie ona osobiscie brala kamien czy lom.

        Wiadomo jednak,ze to pod nia podlegaja organy odpowiedzialne za porzadek w miescie. Co to z reszta za gospodarz co siedzi tylko za swoim biurkiem i nosa nie wysciubi poza miejsce swojej pracy? Jesli nie ma czasu niech zrobi to ktorys z jej pryncypalow. Lawki widac ,ze nie byly niszczone wczoraj tylko lata temu.Nadmienie,ze wczoraj w okolicach szkoly migneli mi dwaj panowie strazy miejskiej.Czy oni tez sa slepi i maja przepaski na oczach ,czy wytlumacza sie tym ze zglaszanie nieprawidlowosci w infrastrukturze nie nalezy do ich powinnosci? Wyposazeni w srodki lacznosci -snuja sie jak smrod w gaciach.Ich chyba tez nalezalo by przeszkolic a wlodarzy odciagnac od biurek...Jeden dzien w tygodniu wystarczy aby poswiecic go na spisywanie tego co jest nie tak w miescie ...a jak nie ma na to czasu wyznaczyc pracownika na pelen etat. Tyle i az tyle.Dziekuje.

        • 4 3

  • Piękne miejsce

    Piękne miejsce i interesujący zabytek
    Kiedyś pływałem tam kajakiem. Szkoda, że miasto tak zaniedbało ten obiekt. Mam nadzieję, że w końcu rewitalizują ten zabytek i nie będzie ulegał dalszej dewastacji.

    • 7 2

  • Najwyższy czas.

    Trzeba szybko odrestaurować ten zabytek. Moja rodzina z zagranicy była zachwycona wycieczką kajakami w tym rejonie. Tylko byli zdziwieni, że nikt tego nie odnawia. Miejsce wokół fos i kamienna grodza mogła by być perełką na mapie zwiedzania Gdańska. Czas najwyższy aby władze miasta przestały traktować to miejsce jak trzeci świat. Mniej polityki a więcej działania. Tylko prośba o nadzór konserwatora, aby nie powtórzyć sytuacji kafelkarza jak w B.Mariackiej.

    • 9 1

  • podoba mi się, pojadę tam :)

    • 5 0

  • nie po to

    ludzie przeprowadzają się w spokojniejsze części miast zeby im pod oknami wycieczki chodziły.

    • 1 4

  • Opinia do filmu

    Zobacz film Śluza Kamienna: chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

    Jeżdżę tam czasami rowerem

    Zupełnie pusto i spokojnie. Na ścieżkach rowerowych zaś setki rowerzystów. To znaczy, że ścieżki są jak najbardziej potrzebne a o te śluzy również trzeba zadbać. Tam się ostatnio wiele zmieniło na dobre i mam nadzieję, że to początek. Gdańsk ma ponad tysiąc lat i takich miejsc do odbudowy mamy bez liku.

    • 8 0

  • Jedyna taka w Europie i w takim stanie (1)

    Trzeba coś z tym zrobić.
    To naprawdę unikat!!!
    A niknie w oczach.

    • 21 0

    • Jedyne wyjście,oddać Niemcom.

      • 2 3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Wolne Miasto Gdańsk powstało na mocy

 

Najczęściej czytane