• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • a ja myślę, że to dobrze, że te groble są zniszczone i podtopione, dzięki temu da się przepłynąć kajakiem na skróty, a przy wietrze czasem to spore ułatwienie

    jeśli podczas renowacji nie zrobią tamtędy przejścia, tylko zrobią wszystkim na złość, tak jak zrobili na złość wszystkim Oliwiakom kocie łby (które powypadały i teraz to są wilcze doły), to końserwator straci opony i listerka w autku...

    sąsiad

    • 2 1

  • z lotu drona

    czy ptaka?

    • 2 0

  • A gdzie info o administratorze obiektu? (2)

    Brak jej sugeruje brak profesjonalizmu i chaos atakujących miasto"za brak opieki.PKP z dworcami też jest na terenie miasta i co z tego?

    • 3 3

    • PkP nie odpowiada za sektor bankowy alemiasto za referat zieleni w miescie-juz tak!!!!. (1)

      a miasto ma -rozne metody nacisku..monity wezwania,zdjecia wysylane mailem na biurka konserwatorow...Miasto i miejscy urzednicy nie maja woli bo trzeba zalatwic z deweloperami jakis swoj interes,bo trzeba wymyslic urojony przetarg ,w ktorym swoi prawnicy tak dobiora warunki doboru przetargu ,ze wygra firma ,ktora ma wygrac... Po co bylo pakowac prawie milion zlotych w infrastrukture studzienek sciekowych po bylych domkach turystycznych w Parku Regana -jak nie pod nowe inwestycje dla deweloperki?Co pan powie na to panie Bielawski? Po co i dla kogo Rada Miasta uzbroila dzialki Nowaka na Wyspie sobieszewskiej? Wydajecie miliony..miliony nie waszych pieniedzy bo czujecie sie bezkarni ,gdy ustawy i prawa ustanawiaja prawnicy i lobbysci-mozecie spac spokojnie.Tylko rozsadku i pokory brak w waszych dzialaniach.Spijcie spokojnie-mozecie dalej krasc w zgodzie z litera prawa.Nauczyliscie sie tego doskonale i opanowaliscie do perfekcji..Tylko pieprzona trawa po pas ,zdwastowane lawki czy luszczaca sie farba-to nie jest w gestii waszych wladz umyslowych..TYm sie zajmowac nie musicie ,niech sie .K miasto wali byli Kwa dzialke wyrwac pod zamiane czy sprzedaz przez wasze kancelarie prawne.Gdansk -morze mozliwosci-zart i kpina z uczciwych ludzi Gdanszczan,ktorym na miescie zalezy.TFU.

      • 0 2

      • Myślenie cię boli?weż tabletki odstaw TVpis

        Obiektem zarządza państwo nie samorząd!A za bezpodstawne zarzuty kradzieży jest paragraf .Myślę jednak że jesteś prymitywnym trollem i dowodów nie masz na swoje brednie bo inaczej już by pisowska prokuratura chwaliła się sukcesami

        • 1 1

  • (2)

    Piękne i ważne historycznie miejsce. Warto pamiętać że w czasie potopu szwedzkiego tylko dwie twierdze oparły się Szwedom. Jasna Góra dzięki boskiej pomocy i Gdańsk dzięki pieniądzom wydanym na znakomite fortyfikacje m. in na Śluzę Kamienną. Mam nadzieję że mimo fatalnej sytuacji finansowej z powodu pandemii miasto zdoła przywrócić tej perełce świetność.

    • 8 1

    • ciekawe

      a słyszałeś o zamku w Pucku i jego oblężeniu?

      • 0 0

    • Tylko dwa miasta oparły się Szwedom?

      Ciekawe, bardzo ciekawe.

      • 3 0

  • Opinia do filmu

    Zobacz film Śluza Kamienna: chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

    Jeśli chodzi o koszenie trawy to w latach 60 było koszonan przez rolnika w zamian za siano i jeszcze chodziła starsza Pani z krową która wypasała ją na wałach nazwaliśmy ja Malagienia Bobik

    • 3 0

  • A ja się zapytam (2)

    Czemu ten teren nie jest zagospodarowany rekreacyjne. Kajaki, rowery wodne, jakieś łódki. Na fortach gastronomia..... Czemu to miasto jest takie ubogie w atrakcje. Kebaby i burdele.

    • 10 0

    • Tylko bez gastronomii w tym miejscu proszę. Niech zostanie to miejscem do cieszenia wzroku zielenią i wodą, wystarczy

      • 1 0

    • Burdeli ci u nas dostatek.

      • 2 1

  • (19)

    W latach osiemdziesiątych śluza pełniła również rolę kąpieliska, nie raz skakało się z mostu, murku czy "szyny". Przychodzili chłopaki z Oruni, Zaroślaka, Biskupiej Górki

    • 117 4

    • (1)

      Racja. Pozdrawiam z Oruni. Się pływało. I koryłka dla znawców tematu

      • 13 3

      • :)

        • 2 0

    • a drugie kąpielisko było za stadionem żużlowym (1)

      i była pozostałość przedwojennej skoczni...
      ech, piękne czasy

      • 12 2

      • I baseny odkryte były obok, wprawdzie nieużywane od dawna, od przed wojny chyba

        • 7 1

    • Wiadomo (8)

      Zimą zjazd na sankach z kręconej, a latem skok z tamy. Po tym można było poznać największych kozaków:)

      • 18 5

      • (3)

        To byly czasy a jak jechaly wagony z blaszanki to czasem pociag zatrzymywal sie na tym mostku, wtedy tez skakano z wagonow, do wody:)

        • 13 4

        • (2)

          Pamiętam, Piotrek "Um" skakał i Banan też

          • 7 5

          • Banan to skakał na bananie

            • 7 0

          • :)

            • 6 2

      • dobra 79 (2)

        tez pamietam krecona -bylo za...sccie

        • 10 4

        • (1)

          A gdzie ta "kręcona' bo nie wiem

          • 7 1

          • a co przeniesli

            • 8 4

      • patola

        po tym mozna bylo poznac. zamiast uczyc sie politologii i zmieniac gdand jak gorzelak.

        • 2 14

    • (3)

      Nic się nie zmieniło, w zeszłym roku widziałem jak sebixy z dolnego miasta się tam pluskały.

      • 14 2

      • (2)

        A Karyny na materacach też były ?

        • 8 2

        • (1)

          niee

          • 8 1

          • A Dżesiki ?

            • 5 2

    • (1)

      Pamietam. Cudowne lata:)

      • 13 3

      • Na "baczek" i "na kładkę" też się chodziło

        • 12 3

  • Oczywiście okazja do politycznego hejtu z obu stron. (8)

    A prawda jest taka, że od czasów wojny absolutnie nikt nic tam nie robił w sprawie przywrócenia zabytkowi przyzwoitego stanu. Ale pohejtujcie sobie. Na tym portalu są tacy, którzy politycznie zhejtują nawet prognozę pogody.

    • 21 10

    • (6)

      Dlaczego kłamiesz ? Most Kamienna Śluza przeszła renowację w 2004 roku, jest nawet na nim stylowa tabliczka z taką informacją

      • 6 3

      • Most tak. Śluza nie (1)

        • 1 3

        • W latach 2004-2006 wyremontowano byłą komorę śluzy, jaz i Kanał Młyński, a także wymieniono wrota przeciwpowodziowe.

          • 2 0

      • a co z zegarem na wiezy na ktory budyn wylozyl 100 zl z wlasnej małej pensji urzednika? (2)

        bo chyba znikl i nie ma go. zabral go, czy co?

        • 3 3

        • Zegar z wieży schroniska na Biskupiej Górce nagle znikł ? A niby kto go zdjął ? (1)

          • 5 0

          • to ja sie pytam kto.

            • 1 2

      • Tablice pamiątkowe.

        Jest tam też tablica na której pokazany jest poziom wody w czasie powodzi w 1829 roku.

        • 3 0

    • a co robily wladze neoliberalnej demokracji w Gdansku?

      tylko prl odbudowal to co teraz mamy, a jeszcze ostatnie 20 lat to niszczenie tego.

      • 4 9

  • Proponuję postawić na to osiedle i nazwać Nova Slooza. (5)

    • 14 3

    • Zaraz zabudują te rozległe place (1)

      Po starym dworcu PKP.

      • 2 0

      • Ten teren czeka na zabudowę

        Już od jakichś 8 lat

        • 1 0

    • Obok jest rzeczywiście miejsce na kilka budynków, osiedle może się nazywać Floodgate Apartments (2)

      • 3 2

      • (1)

        Przed mostkiem na Olszynke pobierali próbki gruntu,za dwa trzy lata będą lać beton.I niech nikt nie wciska kitu,że były to prace archeologiczne.

        • 4 1

        • Przecież teren po Blaszance dawno miał być zabudowany, tylko hiszpański Labarro który pierwotnie nabył ten teren wpadł w kłopoty finansowe

          • 3 1

  • APEL-Mieszkańcy Gdańska!!!

    Drodzy mieszkańcy proszę nie narzekać tu na UM itd.-tylko zacząć czytać uważnie i ze zrozumieniem. Jak sam tytuł artykułu wskazuje-Grobla jest kamienna.
    Byłaby z drewna to już dawno by się-oczywiście przypadkowo-spaliła jak szereg innych nie rokujących ( czytaj: zbytecznych lub przeszkadzających Developerom itp.) zabytków.
    Miasto jak widać robi co może , by problem rozwiązać. Niestety niewiele może bo jest kamienny i ciągle jeszcze stoi. Dlatego proszę dać Miastu jeszcze trochę czasu i cierpliwie czekać. Za kilka lat problem sam zniknie i sam się rozwiąże.
    Z obywatelskim pozdrowieniem.

    • 4 8

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Patronem której ulicy był marszałek Rokossowski?

 

Najczęściej czytane