Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Ucieczka ORP Żuraw. Porwali okręt, zapłaciły za to całe rodziny

Michał Lipka
21 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (99)
Najnowszy artykuł na ten temat Kaci w mundurach i ich ofiary. Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni tuż po wojnie
ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi

ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi

arch. Marynarki Wojennej

Historia ucieczki ORP "Żuraw" do Szwecji mogłaby być scenariuszem do dobrego filmu sensacyjnego. Niestety nie skończyła się ona happy endem i to nie tylko dla samych marynarzy, ale i dla ich najbliższych.



Miałe(a)ś kiedyś ochotę na stałe wyemigrować z Polski?

W sierpniu 1951 r., gdy ORP "Żuraw" wykonywał prace hydrograficzne, grupa marynarzy pod przewodnictwem st. mar. Henryka Barańczaka sterroryzowała ukradzioną wcześniej bronią kadrę oficerską i skierowała okręt ku szwedzkiemu Ystad.

Po przybyciu na miejsce marynarze poprosili o azyl polityczny, a ten, ku wielkiej irytacji Warszawy, został im przyznany. Początkowo grupa była liczna, ale podczas rozmów z dowódcą okrętu por. mar. Arkadiuszem Ignatowiczem część z nich zdecydowała się zostać na okręcie. Ostatecznie w Szwecji pozostało 12 marynarzy.

Okręt z resztą załogi wyruszył w drogę powrotną do Polski. Tam już czekała gotowa do działań Informacja Wojskowa. Przeprowadzono ekspresowe, bo 16-godzinne dochodzenie, w wyniku którego:
  • dowódca okrętu, por. mar. Arkadiusz Ignatowicza, za "oddanie nieprzyjacielowi okrętu bez walki" skazany został na 15 lat więzienia,
  • szef Biura Hydrograficznego MW kmdr. ppor. Jerzy Iwanow otrzymał taki sam wyrok,
  • natomiast pełniący funkcję oficera politycznego por. mar. Zygmunt Bogumił miał za kratami spędzić 12 lat.

Pozostałych marynarzy skazano na wyroki od 5 do 10 lat więzienia. Internowani zostali skazani zaocznie na karę śmierci.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – Mieszkania i domy nad morzem

Żabianka, 4 pokoje z widokiem na morze
Żabianka, 4 pokoje z widokiem na morze 827 000 zł
Gdańsk, Żabianka
4 pokoje 66.7 m2
jastrzębia góra | balkon | blisko morza
Jastrzębia góra | balkon | blisko morza 429 000 zł
Jastrzębia Góra
2 pokoje 29.61 m2
Trzy pokoje nad morzem po kapitalnym remoncie
Trzy pokoje nad morzem po kapitalnym remoncie 599 000 zł
Gdańsk, Przymorze
3 pokoje 38 m2
Więcej w serwisie Ogłoszenia (788)


Aresztowali nawet rodziny marynarzy



Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin. Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin.

Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin.

mat. prasowe

Co warte podkreślenia, wszyscy skazani na mocy amnestii z 1956 r. opuścili więzienie, ale dalej byli przez ówczesne władze postrzegani jako element wrogi. Sam okręt nie mógł już nosić tak zhańbionej nazwy i odgórną decyzją stał się ORP "Kompas".

Represje dotknęły nie tylko marynarzy. Zachowała się notatka dyrektora Departamentu Śledczego MBP z 9 sierpnia 1951 r. w związku ze zdradą ojczyzny 12 marynarzy z okrętu wojennego HG-11 "Żuraw". Czytamy w nim, że w oparciu o art. 27 KK w związku z rozporządzeniem prezydenta RP o granicach* zapadła decyzja o aresztowaniu najbliższych uciekinierów. I tak m.in. z rodziny Henryka Barańczaka miano aresztować jego ojca Mariana, z rodziny Władysława Cesarza jego stryja Józefa i siostrę Stefanię, a z rodziny Henryka Szopy - jego rodziców (Adama i Paulinę) oraz brata Jana.

Poczęstowała pierożkami, a oni zrobili jej kipisz



Co spotkało Stefanię Cesarz? Wieczorem do 11 sierpnia 1952 r. do mieszkania, w którym mieszkała wraz z ciotką w gdańskim Wrzeszczu, zapukało dwóch mężczyzn. Jako że byli bardzo mili, ciocia poczęstowała ich pierożkami oraz piwem. Mili panowie zjedli, wypili, po czym... rozpoczęli rewizję. Stefania dostała do podpisania wydany przez Urząd Bezpieczeństwa nakaz aresztowania.

Po rewizji, podczas której tak naprawdę nic nie znaleziono, przewieziono oskarżoną do siedziby UB na ulicę Okopową. Stefania była przekonana, że to - jak sądziła - nieporozumienie zostanie szybko wyjaśnione, a ona będzie mogła wrócić do domu. Tak się jednak nie stało - była wzywana na przesłuchania, podczas których miała szczegółowo tłumaczyć, kim byli adresaci znalezionych u niej listów (głownie były to szkolne przyjaźnie czy dawne miłości).

Tomasza Jabłońskiego, ojca Wacława Jabłońskiego, jednego z organizatorów buntu, zatrzymano również 11 sierpnia. Jego żona dopiero w połowie listopada poznała powód zatrzymania - pisała prośby o zwolnienie go do Bolesława Bieruta, ale pozostały one bez odpowiedzi. W przypadku rodziców Jerzego Czanieckiego było znacznie gorszej. Oboje zostali aresztowani 12 sierpnia. W ich niewielkim gospodarstwie przeprowadzono szczegółową rewizję (policzono cały sprzęt domowy, a nawet pościele i koszule). Cały inwentarz został przekazany "pod opiekę" sąsiadom, a sam dom zamknięto. Podczas przesłuchań ojciec Jerzego - Bronisław - starał się argumentować, że nie można jego i jego żony przetrzymywać w więzieniu za winy syna. Wskazywał, że syn jest pełnoletni i sam odpowiada za swoje czyny. Twierdził, że od długiego już czasu nie mieli wpływu na syna, jako dowód wskazując fakt, iż do Marynarki zaciągnął się w tajemnicy przed rodzicami i bez ich zgody.

Rodziny skazane. "W ich środowisku wychowali się dezerterzy"



Dowody były niezwykle kruche albo nie było ich wcale. Niemniej jednak Departament Śledczy MBP zdecydował się połączyć wszystkie śledztwa w jedno. Objęło ono ostatecznie 16 osób. Nieco kuriozalnie brzmi akt oskarżenia. Możemy w nim wyczytać, że oskarżeni "są najbliższymi członkami zbiegłych za granicę dezerterów i zdrajców. W ich środowisku wychowali się dezerterzy. Ze względów prewencji ogólnej i szczególnej wniosek o wymierzenie kary obozu pracy jest całkiem uzasadniony".

Komisja Specjalna, przed którą toczyło się postępowanie, rozpoczęła pracę 10 marca 1952 r. (!). Wszyscy zostali uznani za winnych i skazani na proponowane przez prokuratora kary od pół roku do 2 lat więzienia. Tylko w niektórych wypadkach na poczet kary zaliczono czas pobytu w areszcie. Dodatkowo wszyscy otrzymali 5-letni zakaz pobytu w swoim dotychczasowym miejscu zamieszkania.

Wróćmy jeszcze do głównego organizatora buntu - Henryka Barańczaka. Nie miał zbyt dobrej opinii wśród przełożonych. W jednej z opinii oficera politycznego możemy przeczytać, iż Barańczak w obecności całej załogi miał powiedzieć "mnie zajęcia polityczne są wcale niepotrzebne, wpajają komuś ciemnotę i myślą, że ktoś będzie wierzył".

Dezerterom nie odpuścili. Zamach na życie nawet w USA



Po udanej ucieczce Barańczak wyemigrował ze Szwecji do Stanów Zjednoczonych, gdzie założył rodzinę oraz firmę budowlaną. W latach 70. poprzez znajomego nawiązał kontakt z pozostającą w kraju rodziną. Niebawem SB zorientowała się w sytuacji - u rodziny Barańczaka przeprowadzono rewizję, a nią samą objęto szczególną obserwacją. W tym samym czasie Barańczak zaginął. Być może miało to związek z nieudanym zamachem na jego życie - pewnego dnia jego żona pożyczyła jego samochód. Była w nim ukryta bomba, która ciężko raniła Mary Barańczak, która nigdy już nie wróciła do pełnej sprawności. Po tym wydarzeniu Barańczak wyszedł z domu i nigdy już nie wrócił. Nie wiemy, co się z nim dalej stało.

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea w Trójmieście

więcej

Zobacz także

Historia polskiej floty i Marynarki Wojennej (231)

Opinie (99) ponad 50 zablokowanych

  • 2023-05-21 13:26

    Faszyzm, komunizm, Putinizm (1)

    Wszystkie dyktatury są podobne.

    11 miesięcy

    • 25 6

    • 2023-05-21 16:31

      ban deryzm!

      Drogi kolego, to jest najgorsze.

      11 miesięcy

      • 5 3

  • 2023-05-21 13:48

    Nie wiem po co uciekać z Polski (5)

    Uciekają tylko tchórze, natomiast ci którym zależy zostają i walczą do ostatniej kropli krwi by Polska, nasza ojczyzna mogła być wolna, by żyło się w niej jak najlepiej, by obca agentura nie kierowała zdalnie polską polityką, gospodarką i prawem.
    Na pohybel tchórzom i wrogom ojczyzny.

    11 miesięcy

    • 14 37

    • 2023-05-21 14:09

      I za co ja miałbym życie oddać? (3)

      Za banki Morawieckiego, multimonopol Obajtka krojący nas horrendalnymi cenami, wille rozdane pisowskim kolesiom, czy utuczony na państwowej kasie i do cna zdemoralizowany katolicki kler?

      11 miesięcy

      • 13 7

      • 2023-05-21 14:23

        Zgadzam się ,100 procent racji.

        J-23

        11 miesięcy

        • 6 2

      • 2023-05-21 14:27

        Ty za spodnie z krokiem do kolan najwyżej (1)

        11 miesięcy

        • 4 6

        • 2023-05-21 15:24

          Pudło

          Jestem o jakieś 40 lat za stary na takie wdzianka.

          11 miesięcy

          • 4 3

    • 2023-05-21 16:53

      Ale żeby komu się żyło lepiej?

      11 miesięcy

      • 4 1

  • 2023-05-21 14:05

    Jak historia lubi się powtarzać.
    Nie znaleźli haka na senatora Brejzę, dobrali się do ojca, dali dudy.
    Posłanka ze Szczecina, okazała się być poza ich zasięgiem, uderzyli w syna (tym razem skutecznie).
    Wiecie o jakiej bandzie kato-post komunistów mowa?

    morten

    11 miesięcy

    • 7 26

  • 2023-05-21 16:35

    Dzisiaj dużo się nie zmieniło, wnuka posądzają ,że dziadka wcielono do Wehrmachtu, przed tym osadzono w obozie,
    teraz prześladują GO .
    ( tego wnuka).

    11 miesięcy

    • 8 11

  • 2023-05-21 16:39

    Dajcie nazwiska (2)

    Dajcie nazwiska dziadów dokonujących aresztowania i rewizje, tak na wszelki wypadek, do publicznej wiadomości

    Michu

    11 miesięcy

    • 15 0

    • 2023-05-22 11:15

      Zapewne beda (1)

      To dziadki z twojej rodziny.

      Ubek

      11 miesięcy

      • 1 0

      • 2023-05-22 15:00

        Szanowny Panie

        Moimi Dziadkami mogę się chwalić. Twoja wyrywność może świadczyć o wstydzie za Twoich (wypada pisać wielką literą wieśniaczku)

        Michu

        11 miesięcy

        • 1 1

  • 2023-05-21 17:49

    Precz z komuną i tamtą i obecną.

    11 miesięcy

    • 4 4

  • 2023-05-21 21:42

    No to jest pytanie (2)

    Dalej popieramy Tuska, który chce przywrócić przywileje ubecji? Razem ramię w ramię z komisarzem stanu wojennego Mazgułą będziemy działali? "W obronie demokracji"? A może czas otrzeźwieć i nie dać się pogrobowców tamtego nieludzkiego status ogłupia

    11 miesięcy

    • 17 8

    • 2023-05-21 23:02

      Nie ośmieszaj się kumplu tow. Piotrowicza

      z PiS

      Czerwonych to znajdziesz, ale u boku Kaczyńskiego, twego idola. Zapominasz o tym ?

      11 miesięcy

      • 4 2

    • 2023-05-21 23:04

      I pisz poprawnie po polsku "polski patriotów".

      Twoje ostatnie zdanie to również gramatyczny bełkot.

      11 miesięcy

      • 3 0

  • 2023-05-21 23:51

    42% ma ochotę wyemigrować!

    10%już jest na emigracji!
    Oto obraz II sanacyjnej RP XXI wieku gdzie prawa obywatelskie są tylko teoretyczne a wszystko kontroluje i niszczy wszechobecna biurwokracja
    Przyszłość takiego państwa gdzie ponad 50% społeczeństwa tylko patrzy jak stąd uciec jest przesądzona i będzie ona tragiczna
    Po jesiennych wyborach ostatni gasi światło bo gdy nie będzie nadziei to i sens zatraci rozjaśnianie otaczającej nas ciemności..

    Arek

    11 miesięcy

    • 4 7

  • 2023-05-22 07:32

    Zbrodniczy system za który nikt nie odpowiedział. Taka to nasza tradycja

    11 miesięcy

    • 6 0

  • 2023-05-22 07:40

    W Rosji jest teraz to samo

    Ludzie siedzą w więzieniu za to, że ich dzieci wyjechały do Europy albo za ich posty w mediach społecznościowych! Sam znam takie przypadki i wiele takich historii jest też w mediach.

    11 miesięcy

    • 29 5

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (1)

TV Filmy

3871

Willa Bliźniacza przy ul. Korzeniowskiego w Gdyni (79)

więcej (1570)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaka kara groziła w XV wiecznym Gdańsku za oszustwo?

 

Najczęściej czytane