Polskie zwycięstwo w nietypowych igrzyskach

Michał Lipka

25 listopada 2013 (artykuł sprzed 10 lat)

Opinie (34)

Najnowszy artykuł na ten temat Kaci w mundurach i ich ofiary. Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni tuż po wojnie

Zwodowany w Stoczni Gdańskiej drobnicowiec "Bolesław Bierut"...

W historii polskiej floty handlowej obok przykładów zupełnie zwyczajnej służby, znajdziemy też te tragiczne, pechowe albo po prostu ciekawe. Do tych ostatnich z pewnością możemy zaliczyć los dwóch polskich jednostek po wybuchu wojny sześciodniowej między państwami arabskimi i Izraelem.

...oraz bliźniacza "Djakarta" na osiem długich lat utknęły w Kanale Sueskim z powodu wojny między Izraelem i krajami arabskimi.

plo.com.pl
Wielkie Jezioro Gorzkie, znajdujące się na północ od Suezu, na osiem lat stało się domem dla 14 statków, w tym dwóch polskich.
Mapa prezentująca ofensywę wojsk izraelskich na pustyni Synaj w dniach 7-8 czerwca 1967 roku.

wkipedia.org

Od połowy lat 50. ubiegłego wieku, w Stoczni Gdańskiej powstawała seria niezwykle udanych dziesięciotysięczników, jak potocznie nazwano jednostki typu B - 54. Pierwsza jednostka, "Marceli Nowotko", zwodowana została w listopadzie 1955 roku. Statki te charakteryzowały się dobrą dzielnością morską, miały nośność 10500 ton, długość prawie 154 metrów, szerokość 19 metrów i osiągały prędkość 17 węzłów. O sukcesie tego projektu może mówić fakt, iż niektóre z jednostek pływały jeszcze w połowie lat 80-tych.

Pechowe wodowanie

12 marca 1955 roku był ciężkim dniem dla polskich komunistów. Z Moskwy nadeszła bowiem wiadomość że podczas obrad XX Zjazdu KPZR zmarł niespodziewanie Bolesław Bierut. W tamtych czasach oczywistym było, że śmierć "pierwszego" trzeba jakoś upamiętnić. Jego imieniem nazywano więc szkoły, drogi czy zakłady pracy.

Zapadła także decyzja, by imieniem Bieruta nazwać jeden z budowanych wówczas statków. Wodowanie nowego dziesięciotysięcznika, które odbyło się miesiąc po śmierci pierwszego sekretarza PZPR, zakończyło się jednak małym skandalem. Po tradycyjnym rozbiciu o burtę butelki szampana statek nie spłynął z pochylni.

Oczywiście oficjalne czynniki uznały to za sabotaż i działanie wrogie wobec państwa, dlatego też szybko ruszyło śledztwo w tej sprawie. Gdy jednak okazało się, że winna jest pogoda (z powodu niskiej temperatury smary na pochylni zamarzły) przykładne ukaranie winnego okazało się niemożliwe.

Ostatecznie, po przeszło dobie wytężonej pracy stoczniowców, kadłub "Bieruta" spłynął wreszcie na wodę. Nie zmieniło to oczywiście faktu, że marynarze uznali statek za pechowy.

Drugi z bohaterów naszego artykułu, dziesięciotysięcznik "Djakarta", miał na szczęście pozbawione przygód wodowanie. Obie jednostki włączono w skład Polskich Linii Oceanicznych, gdzie wykonywały spokojnie swe rejsy aż do roku 1967.

Konflikt narasta...

Praktycznie od początku swego istnienia, państwo Izrael toczyło walki z krajami arabskimi: wojna sześciodniowa, wojnę na wyczerpanie, wojna Jom Kippur, kolejne Intifady.

W 1967 roku doszło do konfliktu, który przeszedł do historii pod nazwą "wojny sześciodniowej", a który toczył się pomiędzy Izraelem z jednej strony, a Egiptem, Jordanią i Syrią z drugiej.

Już pierwszego dnia wojny, czyli 5 czerwca 1967 roku, ogłoszona została blokada Kanału Sueskiego. Było to niewątpliwe zaskoczenie dla załóg siedemnastu statków różnych bander, które zacumowane na Wielkim Jeziorze Gorzkim czekały na pilotów i podjęcie dalszego rejsu.

Wśród uwięzionych były także dwie polskie jednostki: "Djakarta" i "Bierut". Załoga tego ostatniego niebawem była świadkiem ataku lotnictwa izraelskiego na egipskie lotniska. We wspomnieniach załogi możemy przeczytać, że jedna z wystrzelonych rakiet zaledwie o kilka metrów minęła dziób drobnicowca.

Niebawem wszystkie strony konfliktu zgodziły się, by kotwicowisko opuściły trzy pływające bomby, czyli wypełnione ropą zbiornikowce. Po ich odpłynięciu w kanale zatopiono kilka starych statków tym samym definitywnie go blokując. Dla uwięzionych statków i ich załóg rozpoczął się okres przymusowej bezczynności, który miał trwać kilka lat...

... i zbiera swe żniwo

Już niebawem wojna ukazała swe prawdziwe, tragiczne oblicze - na brzegach zaczęli pojawiać się żołnierze z rozbitych egipskich oddziałów. Pozbawieni żywności i wody, po przejściu przez pustynię bardziej podobni byli do trupów niż do ludzi.

Na pomoc im ruszyli Polacy z "Djakarty" - w ramach swych możliwości zaopatrywali Egipcjan w wodę, jedzenie i medykamenty. Według ostrożnych szacunków udało im się pomóc ok. 300 żołnierzom, a rząd Egiptu wystosował później oficjalne podziękowanie.

Dalsza pomoc została uniemożliwiona przez szybko posuwające się ruchy wojsk izraelskich, które pod groźbą użycia siły zażądały zaprzestania niesienia pomocy.

Sama wojna zakończyła się szybko, ale następujące po niej zabiegi i rokowania dyplomatyczne zdawały się przeciągać w nieskończoność. Polskie Linie Oceaniczne starały się często wymieniać załogi na swych uwięzionych jednostkach.

Niestety, stan obu polskich jednostek nieustannie się pogarszał - działały wyłącznie agregaty prądotwórcze, pokłady nieustannie zasypywał pustynny piasek, brakowało części do wykonywania bieżących napraw. W początkowym stadium statki podnosiły kotwice i odbywały krótkie rejsy po Jeziorze Gorzkim, aby utrzymać główne maszyny we względnie dobrym stanie. Z czasem jednak zaczęło brakować paliwa i nawet te krótkie rejsy zostały zaniechane.

Załogi statków wymyślały przeróżne sposoby na zabicie nudy. Wytwarzano, unikalne dzisiaj, znaczki "poczty wielkiego jeziora", organizowano międzynarodowe mecze piłkarskie i pingpongowe.

Tak upływały kolejne miesiące, aż nastał rok 1968 kiedy to miały odbyć się letnie igrzyska olimpijskie w Meksyku.

Olimpijski pomysł i smutny koniec

Dziś już dokładnie nie wiadomo, która załoga wpadła na pomysł zorganizowania równoległej olimpiady na zablokowanych statkach. Pomysł został przyjęty z dużym entuzjazmem i szybko wybrano dyscypliny, w których miano rywalizować. Były to m.in. podnoszenie ciężarów, skok wzwyż, bieganie czy też regaty.

Trzeba przyznać, że marynarze wykazali się dużą pomysłowością. Na pokładzie "Bieruta" powstały nawet pamiątkowe medale olimpijskie. Na rufie "Djakarty" stanęła natomiast duża tabela, na której załogi mogły obserwować wyniki swych zmagań. Nie zapomniano nawet o zniczu olimpijskim.

Igrzyska na Jeziorze Gorzkim były sukcesem Polaków, którzy wywalczyli w nich cztery złote medale, co zapewniło im również Puchar Narodów za najlepsze zestawienie w klasyfikacji generalnej.

Po zakończeniu igrzysk niestety wróciła monotonia, która trwała aż do 1975 roku. Wtedy to ostatecznie na mocy zawartych porozumień Kanał Sueski został odblokowany.

Jak wtedy przedstawiał się stan polskich statków? Określenie "nie najlepiej" byłoby eufemizmem - nieremontowane przez osiem lat kadłuby zaatakowała rdza. Maszyny, mimo starań załóg, były niesprawne, a sam remont okazał się całkowicie nieopłacalny.

Władze PLO podjęły zatem decyzje o sprzedaniu obu statków Grekom. Gdy jednak rozpoczęło się holowanie "Djakarty", "Bierut" nie mógł nawet pożegnać jej sygnałem swej syreny - rdza całkowicie ją przeżarła.

Podobny los spotkał inne jednostki, które utknęły w Kanale Sueskim: z 14 uwięzionych na kotwicowisku statków tylko dwa opuściły je o własnych siłach.

Pech "Bieruta" ponownie dał o sobie znać w roku 1981 kiedy to jako "Fey III" zatonął podczas sztormu na Morzu Śródziemnym. "Djakarta" natomiast została zezłomowana w 1982 roku.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Opinie (34)

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-11-25 20:40

w czasie zakotwiczenia DjakBier, (1)

bo tak nazywano te jednostki,zalogi malowaly znaczki pocztowe i robili stemple. Znaczki te byly poszukiwane na calym swiecie.

Danuta
10 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

bo tak nazywano te jednostki,zalogi malowaly znaczki pocztowe i robili stemple. Znaczki te byly poszukiwane na calym swiecie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-11-26 01:19
  
  no właśnie, "Djakbier"
  
  Czytałem to wypracowanko mając w głowie nazwę Djakbier, o której wyczytałem daaaawno temu u Piwowońskiego, ale jakoś nie została ona tu użyta, a szkoda.
  
  trw
  10 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Czytałem to wypracowanko mając w głowie nazwę Djakbier, o której wyczytałem daaaawno temu u Piwowońskiego, ale jakoś nie została ona tu użyta, a szkoda.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-11-25 20:45

(1)

"Praktycznie od początku swego istnienia, państwo Izrael toczyło walki z krajami arabskimi: wojna sześciodniowa, wojnę na wyczerpanie, wojna Jom Kippur, kolejne Intifady"
Państwo Izrael nie toczyło wojen, tylko broniło się regularnie napadane przez sąsiadów, których nadrzędnym celem było i jest jego unicestwienie.

10 lat
- 4 14
Twoja opinia

Zmień treść

"Praktycznie od początku swego istnienia, państwo Izrael toczyło walki z krajami arabskimi: wojna sześciodniowa, wojnę na wyczerpanie, wojna Jom Kippur, kolejne Intifady" Państwo Izrael nie toczyło wojen, tylko broniło się regularnie napadane przez sąsiadów, których nadrzędnym celem było i jest jego unicestwienie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-11-25 21:08
  
  a to nie jest to samo?
  
  w zwrocie "toczyć wojnę" nie ma wskazania, czy się jest agresorem, czy ofiarą - to całkowicie neutralne stwierdzenie. A istotą tego artykułu nie jest opisanie konfliktu na Bliskim Wschodzie, tylko sytuacji dwóch polskich statków
  
  10 lat
  - 9 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  w zwrocie "toczyć wojnę" nie ma wskazania, czy się jest agresorem, czy ofiarą - to całkowicie neutralne stwierdzenie. A istotą tego artykułu nie jest opisanie konfliktu na Bliskim Wschodzie, tylko sytuacji dwóch polskich statków
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-03-07 09:33

prof. Dziegieć

Sam artykuł ciekawy, ale ta retoryka!
Słuszna oczywiście i w dzisiejszych czasach niezbędna, ale spróbujmy ją sparafrazować, aby ukazać takich tekstów wszeteczność:
" 2 kwietnia 2005 roku był ciężkim dniem dla polskich katolików. Z Watykanu nadeszła bowiem wiadomość że podczas pontyfikatu zmarł niespodziewanie Karol Wojtyła. W tamtych czasach oczywistym było, że śmierć "papieża" trzeba jakoś upamiętnić. Jego imieniem nazywano więc szkoły, drogi czy zakłady pracy."

I co? Przyjemnie?!

8 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Sam artykuł ciekawy, ale ta retoryka! Słuszna oczywiście i w dzisiejszych czasach niezbędna, ale spróbujmy ją sparafrazować, aby ukazać takich tekstów wszeteczność: " 2 kwietnia 2005 roku był ciężkim dniem dla polskich katolików. Z Watykanu nadeszła bowiem wiadomość że podczas pontyfikatu zmarł niespodziewanie Karol Wojtyła. W tamtych czasach oczywistym było, że śmierć "papieża" trzeba jakoś upamiętnić. Jego imieniem nazywano więc szkoły, drogi czy zakłady pracy." I co? Przyjemnie?!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-06-18 17:29

Zatonęła raczej djakarta...

...i nazywała się wtedy 'Manina III'. Ciekawe, JAKĄ nazwę nosić miał - w zamyśle Armatora - 'Bierut', zanim stał się 'Bierutem'? Byłoby najlepiej - i neutralnie - gdyby najładniejsze w historii żeglugi drobnicowce ponazywano imionami dużych polskich miast... Takie imiona by do nich pasowały: Warszawa, Łódź, Wrocław, Poznań, Szczecin, Gdańsk, Gdynia!... Fajnie byłoby także, gdyby co najmniej część 10-tysięczników miała ciemne kadłuby!!

Fan typu B-54
10 miesięcy
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

...i nazywała się wtedy 'Manina III'. Ciekawe, JAKĄ nazwę nosić miał - w zamyśle Armatora - 'Bierut', zanim stał się 'Bierutem'? Byłoby najlepiej - i neutralnie - gdyby najładniejsze w historii żeglugi drobnicowce ponazywano imionami dużych polskich miast... Takie imiona by do nich pasowały: Warszawa, Łódź, Wrocław, Poznań, Szczecin, Gdańsk, Gdynia!... Fajnie byłoby także, gdyby co najmniej część 10-tysięczników miała ciemne kadłuby!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-10-15 08:35

Statki nie były bliźniacze...

...a przynajmniej nie do końca. 'Djakarta' była nowsza i w stosunku do 'Bieruta' znacznie zmodernizowana. Zwracała uwagę także swoją nazwą: była obok 'Hanoi', 'Pekinu' i 'Phenianu' jednym z czterech naszych statków typu B-54 nazwanych imionami obcych miast, egzotycznych stolic. W historii PMH obce miasta nie zostawały patronami statków nazbyt często - honoru takiego poza czwórką wspomnianych stolic (Indonezji, dawnej DRW, ChRL i KRLD) dostąpiły Leningrad, Narwik i Tobruk. Obcą wsią-patronką polskiego statku było Lenino. Może ktoś pamięta więcej obcych nazw spod naszej bandery??

Kus Kustosz
6 miesięcy
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

...a przynajmniej nie do końca. 'Djakarta' była nowsza i w stosunku do 'Bieruta' znacznie zmodernizowana. Zwracała uwagę także swoją nazwą: była obok 'Hanoi', 'Pekinu' i 'Phenianu' jednym z czterech naszych statków typu B-54 nazwanych imionami obcych miast, egzotycznych stolic. W historii PMH obce miasta nie zostawały patronami statków nazbyt często - honoru takiego poza czwórką wspomnianych stolic (Indonezji, dawnej DRW, ChRL i KRLD) dostąpiły Leningrad, Narwik i Tobruk. Obcą wsią-patronką polskiego statku było Lenino. Może ktoś pamięta więcej obcych nazw spod naszej bandery??
Regulamin dodawania opinii