- 1 Przymorze kiedyś i dziś. Porównujemy zdjęcia (145 opinii)
- 2 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
- 3 Te zabytki otwierają się po remontach (88 opinii)
- 4 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. Część 2 (12 opinii)
- 5 24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku (97 opinii)
- 6 Kronika oblężenia Gdańska w 1734 r. (11 opinii)
Odkryto zbiornik pierwszej gazowni w Gdańsku
Pozostałości zbiornika - stan z 11 stycznia 2019 r.
Na terenie budowy nowego osiedla odkryto dawny zbiornik prawdopodobnie pierwszej gazowni w Gdańsku, którą uruchomiono w 1853 roku przy ul. Toruńskiej . Dzięki temu na Starym Przedmieściu i Głównym Mieście mogło pojawić się kilkaset latarń ulicznych zasilanych gazem. Nowy właściciel tego miejsca - deweloper Marvipol dokonuje rozbiórki budowli.
Aktualizacja 16 stycznia: Od firmy Marvipol Development, właściciela działki, otrzymaliśmy odpowiedź odnośnie prac i losów odkrytego zbiornika. W całości zamieszczamy w ramce poniżej.
Czekamy na potwierdzenie tych informacji przez dewelopera, który zlecił tam przeprowadzenie badań archeologicznych.
Niemniej pozostałości odkrytego zbiornika widać na dawnych historycznych mapach zarówno z 1910 r. (znajdującej się w zbiorach PAN BG) oraz z 1933 roku, mapa z British Library, London, których fragmenty zamieszczamy poniżej.
Współcześni mieszkańcy Gdańska zapewne nie wyobrażają sobie spacerowania wieczorem po mieście, w którym oświetlenie jest bardzo słabe lub zupełnie go brakuje. A tak właśnie było zanim powstała pierwsza gazownia w Gdańsku. Dzięki niej zastąpiono lampy oliwne, które całkowicie wygaszano po godz. 23, na gazowe. To była spora rewolucja w oświetleniu miasta, a wzorowaliśmy się na Berlinie (gdzie system wprowadzono w 1826) i Londynie.
W celu polepszenia sytuacji już 8 maja 1844 roku zgłoszono projekt oświetlenia ulic lampami gazowymi, a tym samym budowy gazowni przy Toruńskiej. Po jej uruchomieniu 21 grudnia 1853 roku na Starym Przedmieściu i Głównym Mieście (po obecną ul. Szeroką) początkowo uruchomiono 312 latarń publicznych i 508 prywatnych na 68 posesjach.
Rosnące zapotrzebowanie na oświetlenie, a z czasem i na inne cele (kuchenki gazowe), wymusiło rozbudowę gazowni przy Toruńskiej.
Pierwsza gazownia składała się z ceglanego budynku z 12 piecami, budynków o konstrukcji szkieletowej mieszczących chłodnice, urządzenia odsiarczania, maszyn i kotłów, warsztatów, szop węglowych, budynku administracyjno-mieszkalnego dla kierownictwa (przy Thornscherweg, pośrodku działki). Po jego północno-zachodniej stronie stanął zbiornik gazu o pojemności 1200 m sześc.
W 1854 roku przekazano do eksploatacji nowe piece i dodatkowy zbiornik gazu o pojemności 1200 m sześc., w 1864 roku trzeci zbiornik, o pojemności 2900 m sześc.
Jak podaje Gedanopedia, w roku 1861 roku w gazowni zatrudniano 26 pracowników. W 1858 gaz docierał do 757 latarń ulicznych i 5439 lamp w mieszkaniach, instytucjach i sklepach. Pod koniec lat 60. XIX wieku liczba odbiorców wzrosła do 11,8 tys., roczna produkcja w roku 1870 osiągnęła 2 mln m sześc., a dwa lata później - 2,4 mln.
Po kolejnych rozbudowach w 1902 roku produkcja gazu osiągnęła 5,5 mln m sześc. a zasięg sieci gazowej obejmował obszar zamieszkany przez 100 tys. osób. Przy Toruńskiej już nie było możliwości dalszej rozbudowy, podjęto więc decyzję o budowie nowej gazowni w rejonie ujścia Motławy do Wisły, w sąsiedztwie Stoczni Cesarskiej, na 6 ha łąk zwanych Kielmeisterwiese, które dały nazwę ulicy okalającej nową gazownię od południowego wschodu: Kielmeisterweg (ul. Stępkarska , koło Wałowej).
Uruchomiono ją 14 listopada 1904, z produkcją 25 tys. m sześc. na dobę, z docelową możliwością 40 tys. m sześć. Do roku 1910 nowa gazownia wspomagała tę pierwszą, którą ostatecznie wyłączono w 1913 roku. Zachowano jednak zbiorniki gazowni, które stanowiły podstację nowej gazowni i magazyny gazu produkowanego w nocy na godziny szczytowego poboru.
Wracając do oświetlenie gazowego, warto dodać, że funkcjonowało ono w Gdańsku na niektórych ulicach do 1970 roku.
Marvipol Development pragnie poinformować o statusie prac prowadzonych w ramach realizacji projektu Dwie Motławy w Gdańsku przy ulicy Toruńskiej.
Wszystkie prace na działce odbywają się pod nadzorem i za imiennym zezwoleniem Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku.
W dniu 12 grudnia 2018 roku dokonano odbioru badań prowadzonych na terenie inwestycji. Zgodnie z otrzymanym protokołem Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków stwierdził, że badania oraz dokumentację odebrano bez uwag i uznał je za zakończone. Jednocześnie Konserwator zezwolił na rozbiórkę odkrytych elementów murowanych i pali drewnianych. Wszystkie elementy zostały utrwalone w dokumentacji konserwatorskiej.
Marvipol Development chciałby podkreślić, że wszelkie prace oraz związane z nimi procedury zostały zaakceptowane, a następnie zaplanowane i wpisane w harmonogram realizacji inwestycji.
Mariusz Skowronek, biuro prasowe Marvipol Development
Inwestycje
Dwie Motławy
Gdańsk Stare Przedmieście, ul. Toruńska
- 25 do 58 m2
- Powierzchnia
- zakończona
- Realizacja
Opinie (298) 10 zablokowanych
-
2019-01-11 10:03
(27)
Chyba niedługo powinni wrócić do oświetlenia gazowego,bo za prąd niedługo jak za zboże trzeba bedzie płacić moi drodzy i kochani.
- 196 44
-
2019-01-12 14:19
(1)
Mili i kochani...o matko!
- 1 1
-
2019-01-12 17:27
Milusienci i Konchaniuncy
- 0 0
-
2019-01-11 10:10
dokładnie jak twoi koledzy będą kablować do uniokretynów będziesz płacił . (22)
- 14 33
-
2019-01-11 10:21
Dzięki PiS będziesz płacił 100% więcej za prąd, ale boli cię to że komuś się to nie podoba? (18)
Droższy prąd to wyższe ceny wszystkich produktów, co PiS musi odwalić żebyś w końcu przestał ich bronić? Obudzisz się z letargu jak chleb będzie po 50zł za bochenek, czy będziesz dalej pisał peany na cześć jedynej słusznej partii?
- 42 20
-
2019-01-11 10:38
(6)
A wiesz może kto zgodził się na takie limity emisji CO2, geniuszu?
- 15 17
-
2019-01-11 10:47
(1)
Wiemy - Lech Aleksander Kaczyński. Podczas negocjacji Traktatu Lizbońskiego. Jeszcze jakieś pytania?
- 26 3
-
2019-01-12 09:46
To ten bohater z pod Smoleńska ?
- 8 2
-
2019-01-11 10:49
Wiem. Prezydent Lech Kaczyński na unijnym szczycie w 2007 roku. (2)
"Sam Lech Kaczyński tak mówił w wywiadzie dla "Dziennika" w 2008 r. - Moja polityka dawała rezultaty, ale wielu się nie podobała. Musiała się nie podobać, bo my robiliśmy to, co w naszym interesie. Ale czy ja w UE nie byłem solidarny? Przecież zgodziłem się np. na politykę klimatyczną z punktu widzenia Polski ryzykowną. To był mój gest w stosunku do pani kanclerz Angeli Merkel. Niestety, nie zawsze mogliśmy liczyć na podobne gesty pod naszym adresem. "
- 26 2
-
2019-01-11 21:21
Nauczyłeś się tego na pamięć , serio ???
- 0 7
-
2019-01-11 12:35
polityka to nie są gesty, to jest wyprzedzanie faktów.
na to jakoś nie wpadł :)
gesty i uśmiechy to można sobie robić - kiedy wszystko jest już przygotowane i zapięte na ostatni guzik - vide pakt o nieagresji z niemcami w 39..
to były właśnie durne gesty- 11 0
-
2019-01-11 10:45
A kto idzie w węgiel zamiast w ekologiczne źródła energii?
- 21 9
-
2019-01-11 21:09
Sam w te bzdury nie wierzysz.
- 1 5
-
2019-01-11 11:15
(2)
Jemu już mózg wyprało TVPis doszczętnie, nie ma co się siłować...
- 19 0
-
2019-01-11 11:21
TVPiS nie pierze mózgu, wyborcy jedynej słusznej partii to przecież bezmózgi o_O (1)
- 18 1
-
2019-01-11 15:54
wyplukuje sladowe resztki, zeby bylo sterylnie, wtedy mozna startowac np z nowa historia
- 6 0
-
2019-01-11 10:32
(6)
Nie chamuj się, 10000 zł za chleb.
- 13 23
-
2019-01-11 11:43
(1)
Jak masz coś do powiedzenia, wróć do szkoły i naucz się poprawnej polszczyzny. Później wróć i wykorzystaj to, czego Cię tam nauczyli. Wstyd !
- 11 1
-
2019-01-11 15:48
pisiec i wszystko w temacie
oswiata po pisiemu- 5 5
-
2019-01-11 10:51
Żebyś się nie obudził z ręką w nocniku pelikanie #dojnej zmiany (2)
- 22 11
-
2019-01-11 10:52
(1)
Obudziłem się z ręką w nocniku w 2007 roku.
- 14 14
-
2019-01-11 11:06
powieźli cię za aferę gruntową?
- 12 2
-
2019-01-11 11:06
idź do szkoły głąbie i naucz się pisać po polsku
- 9 1
-
2019-01-11 10:55
Zarowki!!! (2)
P. Prezydent załatwi nam żarówki które nam Unia zakazała i będzie po staremu !,
- 10 2
-
2019-01-11 15:55
(1)
tylko jeszcze trzeba nowa fabryke zbudowac
- 5 0
-
2019-01-11 17:26
Teraz są chińskie, kupuje się pięć, jedna na pięć zadziała
- 6 0
-
2019-01-11 23:07
Sven
To troll
- 1 4
-
2019-01-11 10:08
a trojmiasto powinno zablokowac Twoje trollowskie komentarze
- 32 22
-
2019-01-11 10:36
Nieprawidłowa informacja (3)
Z załączonych starych map widać, że stary zbiornik gazowni stał bliżej torowiska starego dworca gdańskiego. Obecne odkrycie znajduje się bliżej mostu nad Motławą, na terenie dawnego budynku Cezalu. Położenie i kształt wskazuje raczej na pozostałości jakiejś baszty, choć nie znajduję żadnych informacji o tym miejscu.
- 12 3
-
2019-01-12 17:07
Stare mapy.
Mam starą mapę na której dokładnie to widać. W tym miejscu gdzie pokazane jest na tej mapce robią jakieś odwierty,pewnie sprawdzają skażenie gruntu.
- 0 0
-
2019-01-11 12:32
Identyczne zbiorniki w kształcie "baszt" stały po obu stronach - od N. Motławy i od d. dworca.
- 2 0
-
2019-01-11 10:58
żadna baszta
- 1 1
-
2019-01-12 16:06
Można przerobić na pomnik
Pomnik wisgomo kogo
- 6 1
-
2019-01-12 14:00
tereny pierwszej gazowni...
.... to tylko celowa zmyłka dewelopera. Terenami jakimi interesują się deweloperzy naprawdę są okolice ulic : Stępkarskiej, Wiosny Ludów, Wałowej , Podstocznej . Tutaj są tereny gazowni istniejącej bardzo długo i trochę terenów dawnej stoczni gdańskiej. Oraz po przeciwnej stronie Wałowej
gdzie ulica Więcierze w kierunku muzeum II wojny światowej. Są też pomysły by zlikwidować szkołe na Karpiej i tu postawić jakieś niby budynki , podobnie w rejonie ulic Sierocej, Krosienki, Krosnej, Obr. Poczty Polskiej. No i zakałą jest budynek dawnej Poczty Polskiej co z tego , że to budynek historyczny , ważny dla mieszkańców Gdańska i Polaków.- 4 4
-
2019-01-11 10:15
(22)
A gaz był z Rosji?
- 39 35
-
2019-01-11 11:10
??? (4)
To był gaz tzw. miejski, produkowany z koksu, dlatego był magazynowany w zbiornikach. Potem kiedy w latach 80-tych Polska zaczęła sprowadzać rosyjski gaz ziemny ( wydobywany ze złóż ziemnych ) klasyczne gazownie zostały "zlikwidowane". Teraz mamy już w rurociągach tylko gaz ziemny.
- 20 1
-
2019-01-12 13:39
Panie Gazowniku. Koks w procesie odgazowywania węgla był rodzajem odpadu. Był wynikiem tego procesu a nie jego wsadem. Jak na specjalistę słabo.
- 0 1
-
2019-01-11 15:20
rurociągach? (2)
Gazociągach!
Gazownik...?- 4 4
-
2019-01-12 00:06
Korkociągach
- 2 2
-
2019-01-11 18:01
Gazociągi są budowane z rur. Dawniej stalowych a teraz z PE . Więc jeśli z rur , to należą do tzw. rodziny rurociągów. Napisałem rurociągi ( to tak dla laików ).
- 9 0
-
2019-01-12 11:48
Czy gaz był z Rosji?
Tak lecz koks kupowało się w gdańskich gazowniach.
- 2 0
-
2019-01-11 10:42
(13)
Był wytwarzany z węgla, który w tym czasie sprowadzano statkami z Glasgow. Węgiel już na miejscu był poddawany procesowi gazyfikacji.
- 31 2
-
2019-01-11 10:48
(12)
jaki gaz uzyskiwano w tym procesie?
- 8 2
-
2019-01-11 11:05
(4)
Był to tzw gaz miejski, który zawierał głównie metan i in. węglowodory, wodór, tlenek węgla (stąd właściwości trujące). W połowie XX wieku został zastąpiony przez gaz koksowniczy a następnie przez znacznie tańszy gaz ziemny.
- 25 1
-
2019-01-11 12:39
(3)
Ma się na czym nosić czapkę co?
- 20 2
-
2019-01-11 13:41
(1)
Ma sprawne dłonie bo dobrze klika w internecie
- 5 2
-
2019-01-12 05:18
Obecnie w internecie można znaleźć wszystko. Nie to jest problemem. Wyzwaniem jest oddzielenie informacji fałszywych od prawdziwych. Najczęściej wystarczy do tego wiedza ogólna na poziomie licealnym, ale trzeba chcieć. W tym jednak przypadku decydującą rolę odegrały moje zainteresowania historią Gdańska. Pozdrawiam.
- 12 0
-
2019-01-11 20:07
Pogratulować wiedzy! To się liczy!
- 11 2
-
2019-01-11 11:09
Gaz świetlny (5)
Zwany też miejskim.
Ulubiony gaz samobójców, bo z racji zawartości tlenku węgla, można było się nim otruć.- 14 5
-
2019-01-11 11:17
(4)
Zgadza się. Teraz gazem ziemnym nie da rady się otruć. Jest wybuchowy.
- 14 1
-
2019-01-11 12:37
(2)
zamkniemy cię w szczelnym worku / naczyniu, wyciągniemy powietrze i wpuścimy gaz - a potem będziemy nagrywać jak to się nie trujesz :)
- 3 7
-
2019-01-11 16:47
(1)
Udusi się z braku tlenu, a nie zatruje.
- 6 0
-
2019-01-11 20:32
szybciej sie udusi
ale jesli dasz mu gaz ziemny z tlenem
tez sie zatruje i umrze
tylko wolniej- 3 0
-
2019-01-11 15:12
Miejski też był wybuchowy. Przy dobrej temperaturze wytwarzania, zawierał do kilku procent wodoru.
- 6 1
-
2019-01-11 10:52
Afroamerykański z czarnego węgla
- 19 4
-
2019-01-11 20:18
Z d*py
- 5 0
-
2019-01-11 10:23
Z San Escobar
- 24 3
-
2019-01-12 13:30
Przecież oni to już zakopali
- 2 0
-
2019-01-12 11:24
(1)
Nie dbamy, nie szanujemy własnej historii. W obecnych czasach liczy się tylko kasa. Notabene były budynek administracyjny, po wojnie przychodnia, obecnie budynek mieszkalny nie jest zabytkiem ????!!!!
- 5 5
-
2019-01-12 13:23
z tą "naszą" historią, to chyba lekka przesada
- 3 1
-
2019-01-12 12:41
Zabytki
Już dziś burzą...
- 4 3
-
2019-01-11 10:17
(8)
Chciałbym zauważyć , ze zaznaczony zbiornik na ilustracjach przez redakcje Trójmiasto nie mieści się tam gdzie go odnaleziono. Pozdrawiam
- 50 8
-
2019-01-11 13:46
(5)
To może oznaczać, że odkryto coś innego. Możliwe, że są to resztki amfiteatru z czasów rzymskich, w którym lwy zjadały Kaszubów
- 29 1
-
2019-01-12 12:40
Pierwotnie, z racji niższych kosztów, to wilki miały zjadać Kaszubów. Ale wilki oświadczyły, że Kaszubi to ich bracia, a
oni nie są kanibalami.
- 4 0
-
2019-01-11 23:28
Genialne!
- 2 2
-
2019-01-11 16:31
(1)
krzescijan
- 5 1
-
2019-01-11 17:31
nie wiadomo czy stare Kaszuby to byli krzescijanie
- 6 0
-
2019-01-11 14:33
dobre!!!
- 6 2
-
2019-01-11 10:39
W takim wypadku (1)
Trzeba skonsultować się z Krystyną z Gazowni
- 23 0
-
2019-01-11 11:24
Ha ha ha :) Niestety już nie odpowie, bo poszła na emeryturę.
- 8 0
-
2019-01-12 09:00
Nawet na mapie która jest ns trojmiasto.pl widać te zbiorniki :) (1)
https://m.trojmiasto.pl/mapa/#/map/-25.27,231.04,4,h
- 5 0
-
2019-01-12 09:26
mamy lepsze mapy, calej starej gazowni
- 4 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.