Kolejna tajemnica Biskupiej Górki odkryta?

Krystyna Ejsmont

8 kwietnia 2015 (artykuł sprzed 9 lat)

Opinie (80)

Najnowszy artykuł na ten temat Zaspiańskie murale mają swoją sławę. Historia w muralach zaklęta

Miłośnicy Biskupiej Górki mogą co jakiś czas cieszyć się nowymi odkryciami dotyczącymi jej przeszłości. W zeszłym roku zidentyfikowano i opisano Dom Wałmistrza, niedawno uzupełniono wiedzę o rzeźbie tutejszego Neptuna. Czy najnowszym odkryciem będzie miejsce pochówku wybitnego gdańszczanina Nataniela Wolfa? - pisze Krystyna Ejsmont.

Nataniel Mateusz Wolf (1724-1784) to nieco zapomniany, a wybitny gdańszczanin - lekarz, astronom, przyrodnik. Członek Towarzystwa Przyrodniczego w Gdańsku i Royal Society w Londynie. Z jego inicjatywy i na jego koszt powstało na Biskupiej Górce doskonale wyposażone obserwatorium astronomiczne nazwane przez niego "Dostrzegalnią gwiazd".

Zanim osiadł w Gdańsku, był nadwornym lekarzem marszałka wielkiego koronnego Stanisława Lubomirskiego oraz generalnego starosty ziem podolskich Adama Kazimierza Czartoryskiego. Leczył również króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był prekursorem stosowania surowicy do szczepień przeciwko ospie, co wymagało wówczas wielkiej odwagi. Można się o tym przekonać, czytając "Gdańskie wspomnienia młodości" Joanny Schopenhauer, która obrazowo opisuje te eksperymentalne szczepienia przeprowadzane na niej i na jej siostrach.

Bezowocne poszukiwania

Skąpym informacjom na temat Mateusza Wolfa zazwyczaj towarzyszy uwaga, że śladu po jego grobie już nie ma.

Stowarzyszenie WAGA, które działa na rzecz Biskupiej Górki od kilku lat, podejmowało już próby odnalezienia miejsca pochówku tego znamienitego gdańszczanina z myślą, by doprowadzić do postawienia w tym miejscu pamiątkowej tablicy. Jednak bardzo lakoniczne informacje dotyczące umiejscowienia tego grobu oraz zmiany, jakie zaszły przez lata na wskazywanym terenie, spowodowały, że poszukiwania te nie przynosiły spodziewanego rezultatu.

Przełomowy list

Pod koniec lata ubiegłego roku do Stowarzyszenia przyszedł jednak list, który być może przyśpieszy rozwiązanie tej zagadki. Autor Wojciech Iwaniuk w latach 1977-1994 był komisarzem i inspektorem nadzoru robót budowlanych w Komendzie Wojewódzkiej Policji na Biskupiej Górce. W liście napisał: "Pracowałem przez 16 lat na Biskupiej Górze. (...) Uważam, że warto odbudować grób nadwornego lekarza Czartoryskich, doktora Nataniela Wolfa. Grób jest na skraju posiadłości KWP. Płot można by było przesunąć o parę metrów, sądzę, że ten skrawek terenu nie jest niezbędny dla potrzeb policji. Grób znakomitego gdańszczanina byłby chlubą i dumą mieszkańców nie tylko ulicy Biskupiej".

Do listu dołączone były rysunki i mapa z zaznaczonym miejscem. Spotkanie z panem Wojciechem w terenie potwierdziło, że we wskazanym miejscu znajdują się resztki jakiegoś nagrobka, ale bez żadnych wskazówek, co do osoby tam pochowanej.

Wizja lokalna

- To było w 1993 roku - wspomina Wojciech Iwaniuk. - Do Komendy Wojewódzkiej Policji zwrócił się prof. Jerzy Samp, bo szukał śladów po grobie Nataniela Wolfa. Pisał wówczas książkę i chciał w niej także napisać o doktorze Wolfie, znalazł bowiem w Archiwum Uniwersytetu Gdańskiego notatki prof. Jana Kilarskiego z czasu jego pracy nad przewodnikiem po Gdańsku ("Gdańsk miasto nasze. Przewodnik po Gdańsku starym i nowym" z 1947 roku), a w tych zapiskach było więcej informacji o miejscu pochówku Nataniela Wolfa, niż zamieszczonych później w książce.

Był tam dokładny opis, jak dojść do grobu, idąc od strony bramy głównej (dotąd istniejącej), ale ponieważ w latach 1950-1960 obszar ten został przemodelowany i zmieniono ścieżki oraz zniwelowano część terenu, trudno było zorientować się, gdzie to miejsce jest.

- Zostałem do tej sprawy oddelegowany przez ówczesnego Komendanta Wojewódzkiego Policji - kontynuuje pan Wojciech. - Do tej pory zastanawiam się, dlaczego ja, może dlatego, że szefowie znali mnie z mojej dociekliwości? Usiadłem nad notatką prof. Kilarskiego i nad mapą z archiwum UG, porównałem ją ze stanem obecnym i metodą dedukcji wytypowałem to miejsce. Poszliśmy tam z prof. Jerzym Sampem i z jednym dziennikarzem. I rzeczywiście znaleźliśmy tam pozostałości po jakimś nagrobku. Wówczas były one w lepszym stanie niż dzisiaj. Był jeszcze murek z cegły, po którym nie ma już dziś śladu. Ogólnie jednak grób był zdewastowany i nie było już tablic z napisami. Jednak wszystkie posiadane przez nas informacje wskazywały właśnie na to miejsce, nawet to, że stąd widać było całą panoramę Gdańska, a poprowadzone stąd linie ustawiały Ratusz Głównego Miasta po prawej stronie grobu, a Kościół Mariacki po jego lewej stronie. Prof. Jerzy Samp podczas tej wizyty stwierdził, że to pasuje do osobowości Nataniela Wolfa, który sam wybrał to miejsce, tak aby jego głowa była między władzą a Bogiem. Co potwierdza, że Wolf miał duże poczucie humoru.

Legenda

Rzeczywiście, legenda niesie, że doktor Wolf już za swojego życia wskazał miejsce, w którym chciał spocząć oraz że zaprojektował dla siebie specjalną dębową trumnę-kapsułę wypełnioną płynem do mumifikowania zwłok. Jednak, prawdopodobnie w czasie działań wojennych 1813 roku, trumna została uszkodzona, bo kiedy w 1869 roku zdecydowano się ją otworzyć, znaleziono tam jedynie kości. Nataniela Wolfa pochowano ponownie w tym samym miejscu, a więc resztki znalezionego nagrobka mogą pochodzić właśnie z tego okresu.

Wątpliwości jest wiele, więc dopiero praca archeologów mogłaby pomóc w ich wyjaśnieniu. O informacji uzyskanej od pana Wojciecha Stowarzyszenie WAGA jeszcze w ubiegłym roku poinformowało Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków oraz Komendę Wojewódzką Policji w Gdańsku.

Gdyby te domniemania okazały się prawdą, nie tylko lokalnym przewodnikom przybyłby dodatkowy przystanek na trasie oprowadzania po Biskupiej Górce, ale przede wszystkim jeszcze jeden argument, by docenić i zadbać o ten historyczny fragment Gdańska.

Tekst ukazał się w w cyklu "Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki", w którym mieszkańcy Gdańska dzielą się opowieściami na temat swoich dzielnic. Cykl powstaje przy współpracy z Instytutem Kultury Miejskiej.

Krystyna Ejsmont

Wydarzenia

Lokalni Przewodnicy i Przewodniczki w czterech dzielnicach Gdańska (8 opinii)

(8 opinii)

spacer

Miejsca

Biskupia Górka i Zaroślak Gdańsk

Opinie (80) 3 zablokowane

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 11:06

..........na skraju posiadłości KWP

,,magnateria "czasów współczesnych :)

9 lat
- 8 1
Twoja opinia

Zmień treść

,,magnateria "czasów współczesnych :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 07:08

Ta uliczka kojarzy mi się zawsze z widoczkiem sprzed kilkunastu lat - panowie pijący o zmroku połówkę z gwinta. (5)

3
9 lat
- 102 24
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 10:38
  
  hyh
  
  Wczoraj na Biskupiej już o 11 pili na schodach przed kamienicą ;)
  
  Piotr
  9 lat
  - 10 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wczoraj na Biskupiej już o 11 pili na schodach przed kamienicą ;)
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 10:04
  
  tam wcale nie potrzeba zmroku by ujrzeć sytuację opisaną przez Ciebie : )
  
  9 lat
  - 8 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  tam wcale nie potrzeba zmroku by ujrzeć sytuację opisaną przez Ciebie : )
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 08:19
  
  tzn ty piłes tam po zmroku alkohol? (1)
  
  czy piłeś taki alkohol po którym się ściemniało?
  
  9 lat
  - 10 8
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  czy piłeś taki alkohol po którym się ściemniało?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-04-08 08:24
    
    To normalne tu w tych rejonach, podobnie na pobiedzisku
    
    sie ma Kudłaty
    9 lat
    
    13 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 08:02
  
  Zgłosze to na policje!Dziwne stereotypy!
  
  Łudka z gwinta
  9 lat
  - 5 10
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Zgłosze to na policje!Dziwne stereotypy!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 10:32

Uważam, że powinno się zrobić wszystko, WSZYSTKO, aby uratować Biskupią Górkę. Niezwykła dzielnica, znak dawnego Gdańska. Nie wiem jak. Od tego jest prezydent miasta ( nie ja wybierałam) i inni urzędnicy. To straszne barbarzyństwo, że pozwala się na niszczenie tej części Gdańska.

emerytka
9 lat
- 36 1
Twoja opinia

Zmień treść

Uważam, że powinno się zrobić wszystko, WSZYSTKO, aby uratować Biskupią Górkę. Niezwykła dzielnica, znak dawnego Gdańska. Nie wiem jak. Od tego jest prezydent miasta ( nie ja wybierałam) i inni urzędnicy. To straszne barbarzyństwo, że pozwala się na niszczenie tej części Gdańska.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 08:26

Takie miejsca to powinny być perełki z apartamentami w odrestaurowanych kamienicach. (3)

Natomiast patologia powinna mieszkać na Szadółkach. Im nie jest potrzebna bliskość miasta, bo mają nieograniczone ilości czasu, wystarczy w pobliżu jeden sklep spożywczo - przemysłowy z codzienną pewną dostawą "Arizony".

No ale w Polsce wszystko musi być na opak.

9 lat
- 152 4
Twoja opinia

Zmień treść

Natomiast patologia powinna mieszkać na Szadółkach. Im nie jest potrzebna bliskość miasta, bo mają nieograniczone ilości czasu, wystarczy w pobliżu jeden sklep spożywczo - przemysłowy z codzienną pewną dostawą "Arizony". No ale w Polsce wszystko musi być na opak.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 09:34
  
  (2)
  
  To winko Arizona jeszcze istnieje?
  
  9 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To winko Arizona jeszcze istnieje?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-04-08 09:44
    
    (1)
    
    Tego nie wiem. Użyłem go jako symbolu pewnego stylu życia. :)
    
    9 lat
    
    16 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Tego nie wiem. Użyłem go jako symbolu pewnego stylu życia. :)
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-04-08 10:00
      
      To trafiłeś w 10, na hasło Arizona od razu miałem przed oczami obraz koneserów tego trunku balujących w ekskluzywnej restauracji pomiędzy rynną, trzepakiem i śmietnikami :) "królu złoty, prezesie, mistrzu, poratuj zyblem do wina..."
      
      9 lat
      
      20 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      To trafiłeś w 10, na hasło Arizona od razu miałem przed oczami obraz koneserów tego trunku balujących w ekskluzywnej restauracji pomiędzy rynną, trzepakiem i śmietnikami :) "królu złoty, prezesie, mistrzu, poratuj zyblem do wina..."
      Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 09:44

Mialam na Biskupiej Gorce kolezanke, lubilam do niej chodzic, bo znajdowalam sie w zupelnie innym swiecie. To byly wczesne lata 60te. Zal ze niszczeje, to naprawde piekne miejsce.

nenka
9 lat
- 28 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mialam na Biskupiej Gorce kolezanke, lubilam do niej chodzic, bo znajdowalam sie w zupelnie innym swiecie. To byly wczesne lata 60te. Zal ze niszczeje, to naprawde piekne miejsce.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 08:26

przed 20 laty zaginął mi rower na biskupiej górce (1)

może do p.Krysi winienem się zwrócić żeby rozwiązała tajemniczą zagadkę pt. "co się stało z moim rowerkiem". Oczywiście jest też legenda która mówi że odjechał do krainy gładkim asfaltem wylanej. Tak czy inaczej, na pewno zagadek jest jeszcze bardzo dużo do odkrycia ;P

aj
9 lat
- 15 6
Twoja opinia

Zmień treść

może do p.Krysi winienem się zwrócić żeby rozwiązała tajemniczą zagadkę pt. "co się stało z moim rowerkiem". Oczywiście jest też legenda która mówi że odjechał do krainy gładkim asfaltem wylanej. Tak czy inaczej, na pewno zagadek jest jeszcze bardzo dużo do odkrycia ;P
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 09:03
  
  Pomarańczowy typu holenderski z wiatrakiem na błotniku tylnym? Jeśli to ten rower to ukradli go mennonici . Sprawdz w tym poholenderskim kościele na biskupiej...
  
  mi ukradli rozum
  9 lat
  - 7 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pomarańczowy typu holenderski z wiatrakiem na błotniku tylnym? Jeśli to ten rower to ukradli go mennonici . Sprawdz w tym poholenderskim kościele na biskupiej...
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 07:30

Fajna dzielnica - szkoda, że jak zwykle w centrum mieszka menelstwo i dziadostwo które dewastuje i nie dba o dzielnice. (4)

Marek
9 lat
- 187 6
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 07:43
  
  (3)
  
  Wypraszam sobie ! To ,że ktoś ma problem z alkoholem i mieska w poniemieckich ruderach to nie znaczy , że patologia . Czemu mamy dbać o to co szwaby zbudowały?
  
  mieszkanka ze stoku....
  9 lat
  - 4 76
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wypraszam sobie ! To ,że ktoś ma problem z alkoholem i mieska w poniemieckich ruderach to nie znaczy , że patologia . Czemu mamy dbać o to co szwaby zbudowały?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-04-08 08:55
    
    Ech
    
    Żałosna mentalność.
    
    Konik
    9 lat
    
    13 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Żałosna mentalność.
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2015-04-08 08:28
    
    mam nadzieję że to pytanie retoryczne... (1)
    
    ...ale na wszelki wypadek odpowiem - bo to teraz Polska i teraz WY tam mieszkacie?
    Serio, to jest argument, bo budowały "Szwaby"...?
    
    sic!
    9 lat
    
    34 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ...ale na wszelki wypadek odpowiem - bo to teraz Polska i teraz WY tam mieszkacie? Serio, to jest argument, bo budowały "Szwaby"...?
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2015-04-08 08:43
      
      No serio . Kupiłem 20 letnie audi od Otta i mi silnik szwankuje. Kamienica też stara i
      elewacja paskudna. Żona pojechała na ogórki niby zbierać , okazalo się że Hans kisił ogóra u mojej żony. W lidlu wydali mi 30 gr mniej! Paskudne szkopy!
      
      9 lat
      
      40 2
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      No serio . Kupiłem 20 letnie audi od Otta i mi silnik szwankuje. Kamienica też stara i elewacja paskudna. Żona pojechała na ogórki niby zbierać , okazalo się że Hans kisił ogóra u mojej żony. W lidlu wydali mi 30 gr mniej! Paskudne szkopy!
      Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 07:53

Bardzo ciekawy artykuł.

9 lat
- 86 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-08 07:11

Takich ludzi z pasją nam potrzeba! (2)

9 lat
- 130 2
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 07:38
  
  Takich z postu powyżej?
  
  9 lat
  - 12 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-04-08 07:18
  
  Och... Ach...
  
  9 lat
  - 8 9
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii