• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Jak wyzwalano Gdynię w 1945 r.

Michał Lipka
30 czerwca 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 

Podczas II wojny światowej Gdynię zdobywano dwukrotnie. Przyjrzyjmy się jak wyglądały walki o miasto wiosną 1945 roku.



Na początku 1945 roku nawet najzagorzalsi zwolennicy Hitlera zdawali sobie sprawę, że od ostatecznej klęski w rozpętanej przez siebie wojnie dzielą ich jeśli nie tygodnie, to miesiące. Od zachodu do Niemiec zbliżały się wojska zachodnich aliantów, od wschodu - Armia Czerwona. Ta ostatnia w lutym i marcu rozpoczęła "Operację Pomorską". Wojska 1. i 2. Frontu Białoruskiego, którymi dowodził Konstanty Rokossowski, miały rozbić wojska niemieckie, które mogły zagrozić głównemu i najważniejszemu celowi Armii Czerwonej, czyli atakowi na Berlin.

Zdając sobie sprawę z zaciętości radzieckich i polskich wojsk (w walkach brała również udział m. in. 1 Warszawska Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte) Niemcy umacniali potencjalne rejony przyszłych walk. Powstawały nowe linie okopów, budowano liczne bunkry i zapory przeciwczołgowe. Na front ściągano nowe jednostki. Ostatecznie w rejonie dzisiejszego Trójmiasta zgromadzono ok. 200 tysięcy żołnierzy, którzy mieli być wspierani przez liczne czołgi oraz artylerię okrętową m. in. dwóch pancerników i trzech krążowników.

Główne cele planistów niemieckich zakładały powstrzymanie dalszego natarcia nieprzyjaciela, by umożliwić bezpieczną ewakuację niemieckiej ludności cywilnej. Z kolei Rosjanie postanowili rozbić jednolitą obronę niemiecką, dlatego też początkowo skierowali swoje uderzenie w rejon Sopotu, by oddzielić jeden z głównych punktów obrony, jakim była Gdynia, od terenu Gdańska i Żuław.

Marszałek Rokossowski, wyznaczając 19 marca wojska do ataku na Gdynię, liczył, że uda się ją zdobyć po jednym dniu walk. Nie docenił jednak determinacji Niemców. Dopiero po czterech dniach krwawych i ciężkich walk Rosjanie dotarli do Kolibek, a następnie do Orłowa, odrzucając Niemców do wewnętrznej linii obrony, która rozciągała się od Redłowa przez Mały Kack i Chylonię po Rewę. Tym samym niemieckie wojska w Gdyni zostały odcięte od zgrupowania gdańskiego - wyłom dodatkowo powiększył się, gdy 25 marca zdobyto Sopot i Oliwę.

Krwawe walki nie ustawały: 23 marca zdobyto Płytę Redłowską. Mimo posiadania znacznych sił w tym rejonie (m. in. cztery dywizje piechoty, jedna dywizja pancerna oraz jedna zmotoryzowana dywizja Grenadierów pancernych SS-Polizei) 25 marca Niemcy stracili możliwość obrony od południowej strony Gdyni, gdyż Armia Czerwona zdobyła Redłowo i Witomino.

Po utracie Kamiennej Góry zaczęli opuszczać Gdynię - pierwsze polskie czołgi pojawiły się na ulicach Śródmieścia 27 marca. Niemcy ostatecznie wycofali wszystkie swoje jednostki na Kępę Oksywską, a sama Gdynia 28 marca 1945 roku została oswobodzona z rąk nieprzyjaciela.

Po odzyskaniu Gdyni, praktycznie od razu rozpoczęły się walki o Kępę Oksywską. Przez cały czas siły niemieckie pod dowództwem generała Hansa Boeckh-Behrensa (m. in. jednostki piechoty, pancerne i piechota morska) wspierane były od strony morza przez ciężkie krążowniki.

Zobacz także: Unikatowe zdjęcia Gdańska po wkroczeniu wojsk radzieckich wiosną 1945 r.

Niemieccy dowódcy obiecywali swym żołnierzom rychłą ewakuację, o ile uda im się powstrzymać nacierających Rosjan i Polaków, stąd też walki były niezwykle zacięte. Przekonał się o tym polski batalion czołgów, który ruszył do ataku na Pogórze, ale natrafiwszy na skoncentrowany i silny ogień przeciwpancerny musiał wycofać się, ponosząc przy tym ciężkie straty. Innym przykładem mogą być walki o Suchy Dwór, który kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk.

Niemcy często przeprowadzali skuteczne kontrataki, ale ostatecznie 5 kwietnia Rosjanom udało się zdobyć Pogórze oraz Kosakowo i Rewę. Odtąd niemieckie pozycje znajdowały się pod ciągłym ostrzałem wojsk radzieckich.

Widząc bezsens dalszego oporu zapadła decyzja o ewakuacji pozostałych wojsk niemieckich na Hel. Była to jedna z największych akcji tego typu na Bałtyku: w ciągu zaledwie kilku godzin drogą morską ewakuowano przeszło 30 tysięcy cywilów i 10 tysięcy żołnierzy, nie ponosząc przy tym żadnych strat.

5 kwietnia, o godzinie 17, Rosjanie i Polacy zdobyli ostatni punkt oporu, jakim było Oksywie.

Warto wspomnieć jeszcze o ważnym wydarzeniu, jakie miało miejsce w Gdyni 28 marca 1945 roku. Wtedy to ostatnie trzy nieuszkodzone czołgi z polskiej Brygady Pancernej przejechały ulicami Gdyni w stronę plaży, gdzie wjechały do "odzyskanego" polskiego morza. Znajdujący się na miejscu ksiądz poświęcił dwa pierścienie. Dowódca kompanii, kapitan Achwaczow, w towarzystwie pułkownika Malutina, wrzucił jeden z nich do morza, symbolicznie powtarzając gest generała Hallera sprzed lat. Dziś to wydarzenie upamiętnia tablica znajdująca się na murze Muzeum Marynarki Wojennej.

Czytaj także: Sopot w ogniu. Marzec 1945 r. w kurorcie

Opinie (143) 6 zablokowanych

  • Ciekawostka II w. św. (2)

    "Podczas II wojny światowej Gdynię zdobywano dwukrotnie.
    Dopiero po czterech dniach krwawych i ciężkich walk Rosjanie dotarli do Kolibek, a następnie do Orłowa"
    Pomimo ciężkich i krwawych walk, Gdynia praktycznie (poza portem) nie została naruszona. Natomiast Gdańskie Środmieście zostało kompletnie zniszczone i spalone, pomimo że wojska niemieckie bez walki opuściły Gdańsk.

    • 16 6

    • Koszałki Opałki

      Koszałek Opałek, Dziękujemy w imieniu organizacji i partii. Wynagrodzenie proszę odebrać bezpośrednio od Prezesa Jarka.

      • 0 0

    • Klamiesz

      Kłamiesz czy głupota przez ciebie przemawia? Gdańsk w marcu 1944 był bombardowany niemal codziennie.(choć również wcześniej np w nocy z 8/9 października 1943-378 amerykańskich superfortec zbombardowało Gdańsk a nie było to pierwsze bombardowanie tego miasta) Bomby spadały na Gdańsk 18,19,20,21,22,23 szczególnie ciężkie bombardowanie miało miejsce 24 marca kiedy to przestało istnieć Stare Miasto. Spaliło się wszystko łącznie z asfaltowymi jezdniami.
      W walkach w Gdańsku brały miedzy innymi udział: 62 pułk grenadierów, 7 dywizja piechoty, 4 dywizja pancerna, VII korpus zmechanizowany, 12 dywizja polowa Luftwafe, 252 dywizja piechoty, 389 dywizja piechoty, 39 pułk grenadierów.To tylko cześć sil niemieckich broniących Gdańska przed Rosjanami. Linia obrony była oparta o Radunię.
      Wspomina podporucznik Schiller z kompani niszczycieli czołgów: Dopiero gdy gdańskie Stare Miasto stało już całkowicie w płomieniach i gdy załamywały się mosty, wycofaliśmy się przez Wisłę na przedmieścia do Stogów. Po raz pierwszy i ostatni w swoim życiu ujrzałem z płonącego i walącego się mostu, palącą się jasnym płomieniem, znaną w całym świecie wieżę żurawia".

      • 5 0

  • A najlepsze jest to poświęcenie poerścienia przez księdza... (1)

    Kościół zawsze przy korycie ze zwycięzcami...

    • 18 19

    • przecież oni ze łzami w oczach wspominają cudowne czasy za komuny

      nigdy im sie tak dobrze nie działo w nowożytnej historii. Nigdy nie powstało tyle kościołów, nigdy nie było tylu klechów. Kasa płynęłą szerokim strumieniem z kraju i zza granicy.

      • 0 0

  • ciekawe za ile pokoleń mieszkańcy trojmiasta załapią, że są Polakami

    • 1 3

  • czemu wojska rosyjskie po tzw wyzwoleniu nie wycofaly swoich wojsk z terytorium Polski? (2)

    • 4 5

    • a czemu Ameryka nie wycofała swoich wojsk z europy zachodniej?

      • 0 0

    • bo do niedawna

      rządzili komuniści z bolkiem.
      sprzedano Polskie komuchom

      • 2 1

  • (2)

    Cześć i Chwała bohaterom z RKKA i Wojska Polskiego za ich dzieło WYZWOLENIA
    wieczna hańba rewizjonistom i fałszerzom historycznym którzy "przymykają oczy" na wymordowanie niemal 6 mln Polaków przez niemców i na ich plany eksterminacji całego naszego Narodu

    • 8 5

    • ilu Polakow wymordowali Sowieci? (1)

      jestes zalganym do cna sowieckim rewizjonista. Stalin Polakow nienawidzil mordowal Polakow przec wojna, zaatakowal Polske razem z Hitlerem, prowadzil eksterminacje Polskow, pocbil Polske i na wiele lat osadzil tu komunistyczny rezim. faszyzm czy stalinizm to byly zbrodnicze ideologie i systemy. socjalizm niemiecki czy sowiecki to jedno zlo

      • 1 0

      • historię to chyba połknąłeś na kursie tej waszej partii co to co tydzień odnajduje trotyl i mgłę a co dwa tygodnie zdobywa Moskwę

        • 0 1

  • Babie Doły - Mechelinki

    Od kilkudziesięciu lat chodzę spacerem z Mechelinek do Babich Dołów wzdłuż brzegu morza. Wciąż tu widać ślady krwawych walk z wiosny 1945r.
    Elementy broni, naboje, proch, większe niewypały itd. wciąż znajdują się na tym 2km odcinku klifu morskiego. Ja nie jestem poszukiwaczem takich zabytków ale często widzę pozostałości z wojny.

    • 5 0

  • (2)

    Bardzo lubię takie artykuły :) proszę o więcej !

    • 180 6

    • Jedyne wartościowe artykuły na tym portalu

      • 7 3

    • ;]]

      jednego okupanta zamienilismy na drugiego

      • 20 9

  • Nigdy więcej wojny

    Pamiętajmy o tym

    • 8 0

  • Achwaczow i Malutina - ot polscy zolnierze.... (2)

    to wlasnie tak wygladalo Ludowe Wojsko "Polskie"....

    • 69 23

    • Szeregowymi żołnierzami i podoficerami byli Polacy.

      Czyli zdecydowana większość. Oficerów Stalin wykończył w Katyniu i Miednoje to i potem czerwonoarmistami musiał te stanowisko obsadzić. Czyli wojsko było polskie.

      • 3 3

    • No nie Polacy

      przecież pisali że to jedyne nie uszkodzone czołgi były :)

      • 3 0

  • A Oksywie

    Wyzwoliła brygada czołgu rudy 102;)

    • 1 6

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Który ze statków został zbudowany jako pierwszy w powojennej Polsce?

 

Najczęściej czytane