• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia marynarzy z Helu

Michał Lipka
21 listopada 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców. Jednostki wchodzące w skład 13. Dywizjonu Trałowców.

Gdy Polska odzyskała niepodległość szybko zapadła decyzja o budowie na półwyspie Helskim obiektów militarnych, które z czasem weszły w skład Rejonu Umocnionego Hel. Dziś wieloletnią obecność wojska na mierzei przypomina jedynie szlak atrakcji turystycznych.



W okresie międzywojennym na Helu powstał port wojenny oraz baterie artylerii stałej (m.in. słynna bateria im. Laskowskiego). Podczas kampanii wrześniowej Hel był jednym z ostatnich miejsc, które skapitulowały przed nieprzyjacielem. Niemcy również doceniali znaczenie tego terenu - tu zainstalowali swą potężną baterię z działami 406 mm, a ich okręty cumowały w helskim porcie. Po zakończeniu działań wojennych polskie dowództwo nie chciało zmarnować potencjału tego miejsca.

Czytaj także
Jak to z działami na Helu było
Z Helu nad Atlantyk: historia niemieckiej baterii

W latach 60. XX w., po kryzysie kubańskim, zapadła decyzja o wzmożeniu zbrojeń w ZSRR i jego państwach satelickich. Nie ominęło to i Polski.

W tym okresie nasza flota przechodziła okres dynamicznego rozwoju. Do służby wchodziły nowe okręty, które bądź budowano w rodzimych stoczniach, bądź też kupowano za granicą.

Równolegle marynarkę reorganizowano. Jednym z rozkazów wydanych przez wiceadmirała Zdzisława Studzińskiego, dowódcę marynarki wojennej, był ten z dnia 29 kwietnia 1965 r., a dotyczył sformowania nowej flotylli, która miała przejąć i rozwinąć zadania Brygady Obrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy w Helu.

1 czerwca 1965 roku oficjalnie sformowano 9 Flotyllę Obrony Wybrzeża z bazą w Helu. Jej pierwszym dowódcą został komandor porucznik Tadeusz Mandat. Początkowo w skład flotylli wchodziły m.in. 13. dywizjon trałowców, 15. dywizjon kutrów trałowych, 11 dywizjon ścigaczy, pięć baterii artylerii stałej oraz węzły obserwacji i łączności.

Zadania stawiane przed flotyllą zmieniane były w zależności od aktualnych potrzeb i bieżącej sytuacji międzynarodowej, jednak do najważniejszych możemy zaliczyć: utrzymywanie stałej gotowości bojowej w czasie wojny, kryzysu i pokoju, szkolenie marynarzy i oficerów służących we flotylli, przeprowadzanie ćwiczeń w wykrywaniu i neutralizowaniu min morskich, aktywne współdziałanie z innymi związkami taktycznymi marynarki wojennej i pełnienie dyżurów ratowniczych w ramach operacji SAR.

W skład flotylli w latach 1966 - 1968 włączono również kompanię chemiczną, która dbała o jej bezpieczeństwo przeciwchemiczne.

Jak wspomniano wyżej, w tym czasie polska flota przechodziła liczne modernizacje, które nie ominęły również i 9 FOW. Dość szybko zdano sobie sprawę, iż dni baterii artylerii stałej są policzone i tak w połowie lat 70. powołano w ich miejsce baterie przeciwlotnicze.

Działania 9 FOW nie ograniczały się jednak wyłącznie do działań na terenie naszych wód terytorialnych. Już w lipcu 1965 roku jednostki wchodzące w skład flotylli pod dowództwem komandora Mandata udały się z wizytą do Helsinek. Podczas kolejnych lat jednostki wchodzące w skład flotylli wykonywały liczne zadania krajowe i zagraniczne, m.in. na przełomie lipca i sierpnia 1970 roku polskie trałowce wraz z okrętami innych państw przeprowadziły trałowanie bojowe w rejonie Bałtyku Zachodniego.

Szczególnie ważnym dniem był 18 listopada 1974 roku, kiedy to zapadła decyzja o nadaniu 9 Flotylli Obrony Wybrzeża imienia kontradmirała Włodzimierza Steyera, który podczas kampanii wrześniowej był dowódcą Rejonu Umocnionego Hel, a następnie, w latach 1947 - 1950, dowódcą polskiej floty.

Istotne wydarzenie miało również miejsce w 1987 roku, kiedy to na pokładzie trałowca ORP "Mewa" rejs na Westerplatte odbył papież Jan Paweł II. Oprócz tego jednostki flotylli brały udział w licznych ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych, takich jak na przykład Lato-70, Posejdon-75, BALTOPS czy też Open Spirit, uzyskując zawsze wysokie noty.

Zadania stawiane przed flotyllą uległy istotnym zmianom po przystąpieniu Polski do NATO. Wtedy też zaczęły się przekształcenia: co prawda wycofywano przestarzałe jednostki, ale w ich miejsce nie wprowadzano nowych. Co gorsza, wobec zmniejszania środków finansowych przeznaczanych na rozwój Marynarki Wojennej, zapadła decyzja o rozformowaniu 9 Flotylli. Proces ten rozpoczęto w 2004 roku i ostatecznie po 41 latach istnienia, 28 grudnia 2006 roku 9 FOW przestała istnieć.

Warto tu zaznaczyć iż na jej czele stawali oficerowie którzy w późniejszych latach kierowali polską flotą wojenną, jak na przykład admirał floty Jędrzej Czajkowski (dowódca w latach 1990-1991), admirał floty Marek Brągoszewski (dowódca w latach 1991-1997) czy też obecny dowódca Polskiej Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea (będący dowódcą 9 FOW w latach 2000-2002).

Dziś Hel nie pełni już funkcji militarnych - marynarka wojenna opuściła półwysep, na którym jedynym śladem po jej wieloletniej obecności jest system umocnień, chętnie odwiedzany przez miłośników historii.

Opinie (78) 4 zablokowane

  • 11 dywizjon scigaczy orp. 'zreczny'

    ja tam sluzylem 2000-2001 na scigaczu orp. 'zreczny' 353 fajna jednostka plywajaca

    • 0 0

  • starszy mat z "Cypla" (2)

    Kwiecień 1984 - kwiecień 1985 - JW 1961 czyli 7 Dywizjon Przeciwlotniczy,
    a konkretnie dca drużyny dowodzenia na SD /wejście do podziemi pod stacją rdlok NUR/; - byłem na Cyplu w 2009 i żal ściska- z baterii 130-tek od strony morza została tylko jedna!, teren jednostki obraz nędzy i rozpaczy, w czasie mojego pobytu w porównaniu z JW 4808 Gołdap to był wręcz luksus lokalowy, uważam że wszelkie pozostałości fortyfikacyjne powinny być zaraz po opuszczeniu Helu przez wojsko zinwentaryzowane, opisane i udostępnione do zwiedzania turystom, w/w latach wszystko było tajne/poufne i zamaskowane....... pozdrawiam kolegów z jednostki: armaciarzy z S60, radarowców, titititi-titawa, planszecistów, łącznościowców i niektórych z kadry........... Olek K.

    • 5 0

    • JW 1961

      bylem tam od kwietnia 1984 do pazdziernika 1985 w druzynie uzbrojenia

      • 0 0

    • titititi-titawa

      A pamięta kolega bos. K. Małecki, albo kpt. Dolecki, bo ja opuściłem bramę w 1982r.

      • 0 0

  • Trałowce

    ...czasy ciężkie, ale na starość tylko wsxpomnienia

    • 0 0

  • Przedostatni akapit nieaktualny

    adm Tomasz Mathea od 2015 jest emerytem. Nie ma teraz Dowództwa MW tylko Inspektorat MW. Jakieś stare dane.

    • 1 0

  • Niewiele tu wspomnień

    bo większość obsady służby zasadniczej pochodziła z południa kraju.
    Sporo akcentów przewinęło się w Helu.

    • 1 0

  • Trałowce Hel (1)

    słuzyłem tam 2 lata -13 dywizjon trałowców,byłem tzw."sztabikiem"słuzby zasadniczej.Fajne czasy,kadra sztabowa Dywizjonu,super ludzie.Mam dobre wspomnienia......

    • 3 0

    • ORP Krogulec

      Służyłem w latach 1980-83 w 13 Dywizjonie Trałowców na ORP Krogulec nr boczny 614. Byłem artylerzystą, chociaż o specjalności operator wyrzutni S-2M, bo rakiet wtedy jeszcze nie było na stanie. Pamiętam stan wojenny i wyjście w morze na dozór, wtedy uratowaliśmy dwóch rozbitków z kutra rybackiego. Dowódca kpt. mar Ryszard Rogowski i kolega sygnalista st. mar. Edward Broda zostali odznaczeni za to medalami za zasługi dla obronności kraju. Miło wspominam te czasy, może dlatego że byłem młody, chociaż służba i czasy były ciężkie. Ale kiedy było lekko, jest lepiej co nie znaczy, że dobrze. Mamy wojnę na Ukrainie i nie wiadomo jak to się dla nas skończy? Pozdrawiam kolegów, gdyby przypadkiem któryś z nich to przeczytał!

      • 0 0

  • Hej marynarze! Ja po szkole w Ustce służyłem najpierw w jw 2254(kpw) a potem w jw 1961(cypel) .Były to lata 87/88.Wtedy n (1)

    a cyplu rządził kmdr Zięba i kpt Kozioł.Bardzo fajne były służby pomocnika oficera dyżurnego 115 szpitala wojskowego(lepsze jedzenie i dobre układy z trepami i pracowniami cywilnymi.Czasem trzeba było wydać zwłoki ale trudno taka służba.

    • 3 0

    • Do marca 87 PKT

      ,Kpt. Kozioł, szef sztabu, por Jarek Gadomski , szef samochodówki, kpt Sikora, dca 1 baterii

      • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywała się brama, która stała w miejscu Zielonej Bramy w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane