- 1 Pozostałości baterii mającej bronić portu (69 opinii)
- 2 O morderstwie na jachcie i upartej nudystce (31 opinii)
- 3 Tak organizowano Rajd Monte Carlo w Gdańsku (25 opinii)
- 4 Te zabytki otwierają się po remontach (88 opinii)
- 5 24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku (97 opinii)
- 6 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
Gdańsk końca lat 90.: pomysły na rozwój miasta na kolejne dekady
porównać
Podczas gdy trwają prace nad nowelizacją Strategii Rozwoju Gdańska 2030 Plus, zaglądamy do podobnego dokumentu sprzed 24 lat. Gdańsk w marzeniach ówczesnych władz, urzędników i urbanistów miał zyskać kilka linii SKM, nowe układy drogowe, a jednocześnie stać się "dominującym miastem północnej Polski".
Już na wstępie należy odnotować, że dokument ten powstał nie tylko w okresie dynamicznych zmian gospodarczo-społecznych, ale także ważnych wydarzeń politycznych w Gdańsku.
Funkcję prezydenta miasta pełnił wówczas od czterech lat Tomasz Posadzki, zaś Paweł Adamowicz piastował w momencie przyjęcia dokumentu funkcję przewodniczącego Rady Miasta Gdańska.
Trójmiasto roku 2020: autostrady i linie SKM. Wizja aglomeracji sprzed pół wieku
Prezydentem Gdańska Adamowicz został zaledwie kilka miesięcy później - po wyborach samorządowych jesienią 1998 r. Dla Adamowicza była to wówczas pierwsza kadencja prezydenta i zarazem ostatnia, kiedy o jego wyborze decydowali radni miasta, a nie mieszkańcy (bezpośrednie wybory prezydenta wprowadzono w 2002 r.).
Od przemysłu do handlu wielkopowierzchniowego i usług
Z punktu widzenia zagospodarowania przestrzennego koniec lat 90. dla Gdańska oznaczał przede wszystkim wkroczenie handlu wielkopowierzchniowego. Tylko w 1998 r. otwarto aż trzy duże centra handlowe:
- Auchan przy ul. Szczęśliwej (23 marca),
- Ikea przy ul. Złota Karczma (22 kwietnia) - po wcześniejszym przeniesieniu sklepu z Oliwy,
- Geant (obecnie Auchan) przy ul. Spacerowej (18 listopada).
Ponadto za kwotę 40 mln zł od Gdańska w 1998 r. grunt naprzeciwko najdłuższego falowca przy ul. Obrońców Wybrzeża nabył koncern Leclerc, który planował budowę ogromnego centrum handlowego. Ostatecznie w wyniku licznych protestów inwestycję znacznie zmniejszono, przeznaczając pozostałą część terenu pod wysoką zabudowę mieszkaniową.
Protesty trwały też w Osowej, gdzie mieszkańcy z jednej strony nie chcieli kładki nad obwodnicą do wspomnianego hipermarketu Geant (w ostatnich miesiącach rozpoczęli starania na rzecz jej realizacji), a z drugiej protestowali przeciwko budowie centrum rolno-spożywczego Renk (otwartego w maju 1999 r.).
Mieszkańcom udało się natomiast skutecznie oprotestować budowę hipermarketu Carrefour na tzw. Wyspie Piecewskiej (dzisiaj stoją tu wieżowce osiedla Centralpark. Carrefour powstał nieco dalej - przy ul. Schuberta) oraz Makro przy ul. Czarny Dwór (na terenie tym powstało osiedle Jelitkowski Dwór. Makro zbudowało hurtownię w Przejazdowie naprzeciwko rafinerii).
Budowa nowego Gdańska naprzeciwko dworca i terenach po SG
W centrum Gdańska w 1998 r. oddano do użytku kompleks City Forum i zarazem zamknięto obiekt "Krewetki", który następnie wyburzono i postawiono wielosalowe kino z częścią handlowo-usługową (nieczynne od 2018 r.).
Tak mogło wyglądać City Forum. Obiekt zestarzał się przez 25 lat
Pozostając w centrum Gdańska, należy odnotować początki myślenia o uwolnieniu terenów postoczniowych pod realizację zabudowy na Młodym Mieście. To wtedy grunty trafiły do spółki Synergia 99, która miała koordynować ambitny projekt wzniesienia nowej dzielnicy.
Ile województw w Polsce oraz początki internetu
W tematyce dyskusji ogólnopolskich, ale niezwykle ważnej dla samorządu, należy wspomnieć o sporze dotyczącym nowego podziału administracyjnego kraju. Początkowo zakładano utworzenie 12 województw, zaś Trójmiasto wraz z Bydgoszczą i Toruniem miało wchodzić w skład Pomorza Nadwiślańskiego. Ostateczny kształt podziału administracyjnego po wielu sporach zyskał aprobatę prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w lipcu 1998 r.
Jako ciekawostkę pokazującą, jak wiele zmieniło się w naszym codziennym życiu, odnotujmy start doskonale znanej wyszukiwarki Google w 1998 r. W ujęciu lokalnym możemy pochwalić się rozpoczęciem działalności portalu Trojmiasto.pl - wówczas jeszcze pod nazwą Trójmiejski Serwis Informacyjny.
Dodajmy, że w Gdańsku w tym czasie na 100 mieszkańców przypadało zaledwie 27 abonentów telefonii stacjonarnej, a dostęp do Internetu opierał się głównie o modem telefoniczny (usługa ta uruchomiona została przez Telekomunikację Polską w 1996 r.). Neostradę, czyli ofertę stałego łącza wprowadzono na rynek dopiero w 2001 r., przy czym początkowo tylko w Warszawie.
Gdańsk jako silna i atrakcyjna baza turystyczna
Dla autorów Strategii Rozwoju Gdańska wszystkie te wydarzenia i postęp technologiczny dawały nadzieję na dynamiczny rozwój miasta w kolejnych latach. Choć na horyzoncie widoczne były pierwsze problemy gospodarcze związane z masowym zamykaniem zakładów przemysłowych, istniało przekonanie, że możliwe jest błyskawiczne przestawienie rynku pracy na handel i usługi.
Z tego powodu w Strategii Rozwoju Gdańska z 1998 r. duży nacisk położono na rozwój sektora niezwiązanego już z przemysłem i produkcją, lecz handlem oraz turystyką:
- w Śródmieściu postulowano dogęszczenie tkanki i utworzenie na Wyspie Spichrzów "wyspy tradycji" zdefiniowanej jako "odtworzenie obiektów i atmosfery z dawnych lat z funkcją mieszkaniową oraz handlową, a także obsługi turystyki i biznesu",
- na uwolnionych przez Stocznię Gdańską terenach postoczniowych (Młodego Miasta) oprócz wzniesienia nowoczesnego "city" przewidziano budowę Dworca Morskiego - główne z myślą o obsłudze zagranicznego ruchu turystycznego,
- promocji ruchu "Solidarność" miało służyć muzeum w sali BHP (ostatecznie powstał zupełnie osobny gmach Europejskiego Centrum Solidarności),
- na Biskupiej Górce postulowano przekształcenie gmachu dawnego schroniska młodzieżowego, wykorzystywane po dziś dzień przez policję, na obiekt hotelowy,
- w Brzeźnie zaproponowano budowę aquaparku, a dokładnie centrum rekreacyjnego z basenami, urządzeniami sportowymi i leczniczymi (dodajmy, że molo w Brzeźnie otwarto w 1996 r.).
Przełomowe podejście do myślenia o rozwoju transportu
W zakresie transportu przewidywano wzrost wskaźnika motoryzacji, lecz jako priorytet zdecydowano się traktować komunikację miejską w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju.
Co znamienne, prawie ćwierć wieku temu odniesiono się przy tym do interpretacji naukowej, zgodnie z którą podstawą takiego rozwoju jest zaspokojenie potrzeb współczesnych mieszkańców bez naruszania możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń.
Innymi słowy podstawą zrównoważonego rozwoju musi być rezygnacja z "rabunkowego" wykorzystania środowiska bez myślenia o przyszłych pokoleniach na rzecz rozsądnej gospodarki co najmniej niepogarszającej istniejącego stanu środowiska.
Takie podejście do myślenia o transporcie i szerzej planowaniu przestrzennym w tamtym czasie było czymś nowym i przełomowym w Polsce. Wciąż dominował bowiem pogląd z epoki modernizmu o potrzebie zapewnienia maksymalnego komfortu dla ruchu indywidualnego.
Czytaj też:
Historia narodzin blokowisk i falowców
porównać
- stymulowanie rozwoju obszarów wielofunkcyjnych, ograniczających codzienne przejazdy na długie odległości,
- uzależnienie wydania zgody na realizację zabudowy od oceny jej wpływu na ruch,
- rozwijanie form obsługi mieszkańców, ograniczających potrzebę dokonywania podróży (w Strategii nie wskazano jednak jeszcze na potencjał internetu w tym zakresie),
- budowę sieci dróg rowerowych,
- eliminowanie barier przestrzennych powodowanych przez drogi i kolej,
- realizację inteligentnego systemu sterowania ruchem,
- modernizację taboru transportu zbiorowego.
Rozwój systemu transportu zbiorowego do 2010 r.
Zgodnie z założeniami Strategii Rozwoju Gdańska do 2010 r. w zakresie transportu zbiorowego przewidywano:
- budowę trasy tramwajowej na Chełm (otwarcie nastąpiło w 2007 r.) z połączeniem z ul. Kartuską (do dzisiaj niezrealizowane),
- rozbudowę układu tramwajowego w Śródmieściu (udało się zmodernizować torowiska, lecz nie powstała trasa przez ul. Nową Wałową),
- rozbudowę dworca autobusowego (obecnie trwa procedura zmiany planu zagospodarowania),
- modernizację układu tramwajowego w Brzeźnie i Nowym Porcie (udało się tylko częściowo, ale dzięki temu odstąpiono od likwidacji pętli ulicznych w Nowym Porcie),
- budowę zajezdni na Stogach i Szadółkach (zrezygnowano na rzecz zajezdni na Ujeścisku),
- rozbudowę pasażerskich węzłów integracyjnych przy dworcach PKP Gd. Główny, Wrzeszcz, Oliwa i przystanku SKM Przymorze (nie udało się wykonać żadnych zmian przed 2010 r.),
- utworzenie węzłów przesiadkowych na pętlach tramwajowych (zrealizowano na Chełmie, z pętli Siennicka zrezygnowano, Siedlce zmodernizowano w 2015 r.),
- przedłużenie linii SKM do przystanku Gdańsk Śródmieście (oddany do użytku w 2015 r.),
- zakup nowych tramwajów i autobusów (proces ten trwa nieprzerwanie od lat),
- wymianę taboru SKM (dopiero w 2016 r. wprowadzono dwa nowe składy).
Jakie drogi miały powstać do 2010 r.?
W zakresie układu drogowego z terminem realizacji do 2010 r. wpisano następujące zadania:
- zakończenie budowy Podwala Przedmiejskiego i modernizację ul. Elbląskiej jako tzw. Trasy Warszawskiej (zrealizowano w zakresie Podwala Przedmiejskiego),
- przedłużenie al. Armii Krajowej do obwodnicy (zakończono w 2012 r.),
- przebudowa ul. Słowackiego (odcinek leśny poszerzono w 2000 r., tzw. miejski odcinek we Wrzeszczu oddano do użytku w 2012 r.),
- budowa węzła Owczarnia na obwodnicy (zrealizowano wraz z otwarciem centrum Renk),
- przebudowa ul. Łostowickiej (zakończono w 2011 r.),
- budowa mostu wantowego nad Martwą Wisłą z dojazdami w ramach Trasy Sucharskiego (oddano do użytku w 2001 r.),
- przebudowa ul. Spacerowej od ul. Opackiej do obwodnicy (niezrealizowana do dzisiaj),
- przebudowa węzła Śródmieście (wykonano w ramach budowy centrum handlowego Forum Gdańsk otwartego w 2018 r.),
- przebudowa ul. 3 Maja (jw.) oraz budowa Drogi Czerwonej od ul. 3 Maja do Traktu Św. Wojciecha (zrealizowano częściowo w formie tzw. Nowego Podwala Grodzkiego),
- budowa Drogi Czerwonej odcinek Hallera - Nowa Kościuszki lub Hallera - pl. Komorowskiego (niezrealizowane),
- budowa Nowej Kościuszki na odc. Grunwaldzka - Rzeczypospolitej (zrealizowano w ramach Trasy Słowackiego w 2012 r.),
- budowa ul. Nowej Spacerowej z tunelem pod Pachołkiem (niezrealizowane),
- budowa ul. Nowej Wałowej z mostem przez Motławę (zrealizowane tylko na odcinku Brama Oliwska - Rybaki Górne w 2014 r., pokonanie Motławy planowany jest obecnie w formie tunelu).
Czytaj też:
Który wariant buspasa na ul. Spacerowej najlepszy?
Jak będzie wyglądała Nowa Wałowa? Pierwsze koncepcje przestrzenne
Trasy drogowe, które nigdy nie powstaną
W docelowym układzie drogowym zawarto jednak znacznie ambitniejsze założenia, z których ostatecznie zrezygnowano w kolejnych, latach m.in.:
- budowę Trasy Portowej przez Stogi,
- wyprowadzenie ul. Nowej Wałowej aż do Obwodnicy Południowej,
- budowę Małej Obwodnicy Południowej,
- realizację Nowej Abrahama aż do Pruszcza Gdańskiego,
- połączenie Nowej Politechnicznej z ul. Kartuską (Trasą W-Z).
Szybka Kolej Miejska dookoła i w poprzek miasta
Także układ kolejowy Szybkiej Kolei Miejskiej przewidywał znaczną rozbudowę (w dużej mierze była to kontynuacja założeń z okresu PRL):
- wzdłuż pasa nadmorskiego planowano budowę Przymorskiej SKM,
- linia do Nowego Portu miała być przedłużona przez Martwą Wisłą na Stogi (Port Północny), a stamtąd przez Olszynkę do Gdańska Głównego, tworząc ring kolejowy,
- rezerwowano wciąż grunty pod linię kolejową przez Południe aż do lotniska i Osowej (obecnie pomysł reaktywowano w zmienionej formie jako Południowa PKM),
- przez teren Maćków planowano przeprowadzić linię do Pruszcza Gdańskiego,
- w stosunku do planów z okresu PRL zrezygnowano natomiast z tzw. Wschodniej SKM, czyli w kierunku Żuław i Elbląga (pomysł ten wrócił w opracowaniach na potrzeby Centralnego Portu Komunikacyjnego).
Ambitne plany i brutalne zderzenie z rzeczywistością
Ambitne założenia autorów Strategii Rozwoju Gdańska z 1998 r. bardzo szybko zweryfikowało życie. W momencie prac nad dokumentem stopa bezrobocia od kilku lat stopniowo malała z poziomu 16,9 proc. w 1994 r. do 9,5 proc. w 1998 r. Jednak już kilka lat później wzrosła do rekordowego poziomu aż 20,7 proc. w 2003 r.
Problemy społeczno-gospodarcze, masowa likwidacja miejsc pracy, upadek regionalnego transportu zbiorowego (w tym likwidacja połączeń kolejowych i PKS) przyczyniły się do całkowitego przemodelowania polityki przestrzennej w Gdańsku w kolejnych latach.
Próba rozruszania gospodarki liberalnym prawem
Już w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2001 r., a następnie nowych planach zagospodarowania, zaś na szczeblu krajowym w nowym prawie z zakresu planowania przestrzennego, znaczny nacisk położono na zapisy sprzyjające inwestorom prywatnym i deweloperom.
Jednocześnie z dokumentów masowo wykreślano szereg układów komunikacyjnych (w tym Południową SKM), wychodząc z założenia, że nigdy nie uda się osiągnąć rozwoju przestrzennego i gospodarczego, jaki kreślono jeszcze w latach 70. XX wieku i powielano w kolejnych dokumentach planistycznych w następnych latach. Celem stało się wówczas przezwyciężenie problemów gospodarczych z przełomu wieków.
Współcześnie liberalne prawo i liberalne plany zagospodarowania są jedną z największych bolączek w planowaniu przestrzennym, choć jeszcze ćwierć wieku temu upatrywano w nich szanse na ograniczenia skali bezrobocia oraz rozwiązanie problemu głodu mieszkaniowego po upadku komunalnego i spółdzielczego systemu budowy mieszkań.
Mieszkańcy na przegranej pozycji. Planowanie przestrzenne w Polsce to farsa
Nadzór merytoryczny nad dokumentem sprawował prezydent Gdańska Tomasz Posadzki, zaś głównym projektantem i koordynatorem był Jerzy Kotkowski - ówczesny naczelnik Wydziału Polityki Gospodarczej Urzędu Miejskiego.
W przygotowanie dokumentu, będącego zestawieniem cyklu opracowań, zaangażowanych było łącznie ok. 40 osób - urzędników, pracowników naukowych, projektantów oraz urbanistów.
Opinie (141) ponad 10 zablokowanych
-
2022-06-27 00:17
"dominujacym miastem polnocy" ...
Grzech pierworworodny Trojmiasta i zrodlo wszelkich problemow Pomorza.
Roszczeniowy wrzod pod nazwa Gdansk.- 7 5
-
2022-06-27 07:12
Polskie gospodarzenie oznacza skrajną niegospodarność, brak planowania i manier oraz brud.
- 5 3
-
2022-06-27 07:47
Wielki poprzednik i plany (1)
Skoro planowano tak dobrze rozwiniętą siatkę transportu publicznego to dlaczego się nie udało? Kto pozwolił deweloperom na budowę tych wszystkich osiedli wzdłuż Świętokrzyskiej? W dodatku w sposób uniemożliwiający rozbudowę dróg dojazdowych? Plany były bo musiały być. A zrobili co chcieli. Prawdziwą twarz budynia było widać jak wyszedł wałek w budżecie obywatelskim - firemka krzak i złe zliczanie głosów. Przyszedł, zdecydował, że dosypie kasy i zakończył temat.
- 14 0
-
2022-06-27 11:08
"dlaczego się nie udało"
Kasa.
Jej brak w miejskiej kasie a nadmiar na kontach budowlańców...
"Naturalny" gradient powoduje "przepływ" i zmianę koncepcji na bardziej sprzyjające lobby.
Najbardziej dobitny przykład to "Nowa Politechniczna", przy której obecnie majstruje się tylko po to, aby skonsumować jej rezerwy...- 1 0
-
2022-06-27 08:02
Niektórych inwestycji szkoda, inne takie jak przymorska SKM to dobrze, że nie powstały. (2)
z tych niezrealizowanych to najbardziej szkoda, że do tej pory nie udało się zrealizować Dworca PKS, Nowej Abrahama do Pruszcza ( bo widać obecnie już, że Trakt Św. Wojciecha i obwodnica są niewydolne), przebudowy Spacerowej i wymiany taboru SKM.
Przy okazji widać na tych planach nazwy dzielnic/miejscowości okołogdańskich, które w ciągu tych 24 lat zdążyły zaniknąć. Firoga, Wysoka, Smęgorzyno (po którym została tylko nazwa przystanku autobusowego i ulica Smęgorzyńska)- 4 0
-
2022-06-27 08:24
dworzec pks niestety został odsprzedany prywatnej firmie i wiele lat nic się nie zmieniało. Dopiero teraz zaczyna się ruszać temat.
- 0 0
-
2022-06-27 11:05
punkt siedzenia, punkt widzenia
Bardzo słabo, że nie jest nas stać na realizację linii kolejowych na Przymorzu, Olszynce i Oruni.
W tunelu zabrakło "rury" dla torów...
Z planów dwóch obwodnic południowych wystrugano jedną, nie zrealizowano żadnych planów usuwających ruch z centrum miasta (Grodzkie, Przedmiejskie) przez stworzenie sensownych alternatyw.
Tak krawiec kraje, jak mu staje...
Tylko dlaczego tak brzydko i intruzywnie. Bez szans na dalszy rozwój.
W zamian mamy "pożytecznych" wymuszających przejścia naziemne i rowery...
Zdecydowanie są tańsi niż prezentowane zamierzenia...- 2 0
-
2022-06-27 08:17
jedno co dobrze wychodzi to deweloperka na koszt mieszkańców.
- 7 0
-
2022-06-27 08:24
Brawo red. Koprowski!
W końcu można artykuł przeczytać na t.pl, a nie przegląd menu burgerowni, czy gdzie iść na lody.
Poziom ostatnich waszych publikacji szoruje po dnie, Koprowski to jednak stara szkoła- 7 0
-
2022-06-27 08:31
Wybitni myśliciele to byli (1)
Dzisiaj są jeszcze lepsi. O ich klasie najlepiej świadczy układ drogowo-tramwajowy Wilanowska/Havla/Witosa/Armii-Krajowej. To jest prawdziwy majstersztyk. Danzig - by żyło się gorzej.
- 4 1
-
2022-06-27 08:52
Walczą o plamę pierwszeństwa
Poprzeczka jednak jest wysoko zawieszona - Podwale Przedmiejskie - Okopowa - Armii Krajowej - 3 poziomowe skrzyżowanie kolizyjne
- 1 0
-
2022-06-27 08:47
i nigdy nie powstanie ul. Nowa Politechniczna, między innymi będąca alternatywą dla (1)
zakorkowanej ul. Piekarniczej na Morenie. Jeśli chodzi o plany deweloperów na dalsze inwestycje np. Euro Styl-u, chociażby na miejscu dawnej telekomunikacji na ul. Piekarniczej , pojawia się jako Nowa Politechniczna, że niby jest w planach. Ponadto nigdy nie zrealizowana kładka dla pieszych od Carrefoura do ul. Piekarniczej
- 6 0
-
2022-06-27 09:02
Nowa Politechniczna będąca również alternatywą dla tej hańby , czyli
skrótu dolnym odcinkiem starej niebezpiecznej ul. Myśliwskiej
- 3 0
-
2022-06-27 08:49
(1)
Gdańskowi zaszkodziło kreowanie się na kurort.
- 7 0
-
2022-06-27 09:44
Kurort jak się marzy, szczególnie jak zawieje z szadółek.
- 1 0
-
2022-06-27 09:49
Najpierw protestowali (1)
A teraz błagają o jej powstanie. Ludzie to jednak pół mózgi. I nie należy ich słuchać. Mieszkańcy nie powinni mieć żadnego zdania bo czas pokazuje że nie mają racji a dlaczego? Bo większość ludzi jest poprostu tępa
- 4 2
-
2022-06-27 10:02
taa czyli najlepiej niech urzędnicy zadecydują, co zrobić a ludzie niech będą uszczęśliwieni na siłę?
- 2 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.