Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Historyczne opowieści kryminalne
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Zabójstwo na pasie startowym

Tomasz Kot
14 listopada 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Opinie (236)
Pas startowy na Zaspie w roku 1982. Do dziś to miejsce nie budzi pozytywnych emocji u mieszkańców, choć nie ma mowy o takim poczuciu zagrożenia jak w latach 80. Pas startowy na Zaspie w roku 1982. Do dziś to miejsce nie budzi pozytywnych emocji u mieszkańców, choć nie ma mowy o takim poczuciu zagrożenia jak w latach 80.

Pas startowy na Zaspie w roku 1982. Do dziś to miejsce nie budzi pozytywnych emocji u mieszkańców, choć nie ma mowy o takim poczuciu zagrożenia jak w latach 80.

fot. Zbigniew Kosycarz/KFP

30 lat temu to bezsensowne i przypadkowe morderstwo wstrząsnęło opinią publiczną Trójmiasta. Na pasie startowym na Zaspie śmiertelnie pobito człowieka. Mordercami okazali się nastolatkowie, uczniowie szkół, którzy szukali okazji, by odegrać się na rówieśnikach za wcześniejszą, przegraną bójkę.



Pierwsza połowa lat 80. Czasy stanu wojennego, kryzysu gospodarczego, powszechnej frustracji i beznadziei. Trójmiejskie osiedla-sypialnie przypominają betonowe pustynie, pełne dziur, porozrzucanych betonowych elementów i brzydoty.

Symbolem rozminięcia się socjalistycznej teorii z praktyką jest osiedle na gdańskiej Zaspie. Wybudowane na dawnym pasie startowym na planach i z powietrza miało przypominać plaster miodu - symbol obfitości i bogactwa. Rozstawienie budynków w sporej odległości od siebie i wytyczenie ulic na planie trapezu i jego pochodnych potęgują jedynie poczucie pustki i nieprzyjaznego otoczenia.

Oświetlenie jest skąpe, symboliczne i skupione przy ulicach, blokach, torach tramwajowych. Reszta wielkich przestrzeni dzielnicy tonie w mroku. W zasadzie nieoświetlona jest główna arteria Zaspy, czyli dawny pas startowy, wytyczona za pomocą betonowych podkładów kolejowych, udających krawężniki. Ten trakt nosi nazwę alei 30-lecia PRL (dziś al. Jana Pawła II).

Na osiedlu mieszka ponad 40 tysięcy ludzi. Funkcjonuje młodzieżowy dom kultury, oferujący młodym ludziom modelarstwo, zajęcia plastyczne, muzyczne, oddział PTTK, można też pograć w piłkarzyki. Tyle teorii, bo dom kultury nie jest wyjątkiem od PRL-owskiej praktyki: pracuje się tu byle jak, instruktorzy odwalają pańszczyznę albo załatwiają swoje sprawy i modlą się, żeby nikt nie przyszedł. Szczególnie tacy, z którymi mogą być jakieś problemy.

Dlatego prawdziwą atrakcją dla młodzieży pozostają salony gier z "bilardami", gdzie nastolatki tracą pieniądze. Jak zabraknie kasy można poszukać "jelenia" i skubnąć mu portfel. Na osiedlu są trzy szkoły podstawowe, z udeptanymi klepiskami jako boiskami. Szkoły są przepełnione, zajęcia odbywają się na dwie zmiany i często, szczególnie jesienią i zimą, kończą się już po zmroku. Dlatego władze myślą nawet o wprowadzeniu nauki w soboty.

Główną rozrywką młodzieży, poza grą w piłkę nożną, są grupowe wyprawy na "wrogi" teren w celu spuszczenia komuś łomotu. Po wejściu do powszechnej dystrybucji w 1982 r. filmu "Wejście smoka", kwitnie kult sztuk walki trenowanych po piwnicach (w których honorowe miejsce zajmuje, pochodzący z tygodnika "Razem", legendarny plakat z Brucem Lee), w laskach, na placach.

Modne są własnoręcznie wykonane nunczaka, sprężyny i inne "narzędzia walki". Po zmroku po osiedlu często włóczą się watahy agresywnej młodzieży, liczące nieraz kilkadziesiąt osób. Tak dzieje się niemal na wszystkich osiedlach Trójmiasta. Zresztą to zjawisko ogólnopolskie. Tutaj ul. Startowa bije się z ul. Pilotów. Startowa i Pilotów tłuką się z "druga Zaspą", czyli mieszkańcami ulic Żwirki i Wigury, Ciołkowskiego i Burzyńskiego. Zaspa nawala się z Przymorzem. Gdańsk walczy z Gdynią.

Pobić chłopaków

Ta historia zaczyna się 13 października 1984 r. Jest sobota, późny wieczór. Pod modną wówczas restauracją i dyskoteką "Kasztel" przy ul. Rodakowskiego na VII Dworze, grupa z Przymorza przegrała walkę na pięści z chłopakami z Zaspy.

Przez tydzień w przegranych kiełkuje myśl o zemście. W następną sobotę, 20 października, około godz. 17, na boisku przy ul. Dąbrowszczaków na Przymorzu, zbiera się grupa ośmiu młodzieńców w wieku 15-18 lat. Wszyscy są uczniami szkół zawodowych. Niektórzy mają "sprzęt" do walki.

Prowodyrami są 17-latkowie Paweł P. i Dariusz K. Nabuzowani adrenaliną młodzi mężczyźni wybierają się na Zaspę "by pobić chłopaków". Zwabieni zbiegowiskiem dołączają do nich 18-letni Wojciech N. i 16-letni Józef K. z Kościerzyny, który przyjechał do N. w odwiedziny do internatu. Razem z kilkoma innymi mieszkańcami internatu wcześniej wypili 1,5 litra wódki. Wspólnie postanawiają, że pobiją każdego, który będzie szedł bez kobiety.

Na Zaspę nastolatkowie docierają około godziny 18. Część z nich ukrywa się w krzakach, reszta wypatruje potencjalnych ofiar. Kręcą się jednak tylko nieliczni dorośli, przeważnie stare dziadki. Jest pochmurno, ściemnia się. Wieje mocny wiatr. Jest wilgotno, parę stopni powyżej zera. Nikomu nie chce się bez potrzeby wychodzić na dwór. Sklepy są już dawno zamknięte, zresztą i tak nic w nich specjalnego nie ma na półkach.

Po blisko godzinie poszukiwań sfrustrowani młodzieńcy z Przymorza nadal nie znaleźli nikogo, kogo mogliby stłuc. W desperacji zaglądają nawet do baru "Wiarus" przy Domu Kombatanta.

Kiedy wracają w stronę Przymorza, na pasie startowym pojawia się sylwetka biegnącego człowieka w dresie. To 36-letni Jerzy Sz., marynarz, który niedawno wrócił z rejsu. Często uprawia jogging, ale zawsze biega ze znajomymi lub z rodziną. Tego dnia jednak biegnie sam.

Józef K., wskakuje na krawężnik i zaczyna sikać. Kiedy marynarz go mija, K. kieruje na niego strumień moczu. Mężczyzna zatrzymuje się. Wywiązuje się krótka wymiana zdań. Sikający odwraca się i woła: - Wojtek! Ten podbiega i z rozbiegu kopie marynarza w twarz. Drugi cios biegacz otrzymuje od Józefa K. Na mężczyznę spadają kolejne ciosy. Po chwili do bijących dołączają Paweł P. i Dariusz K.

Nie wiadomo, czy pozostała szóstka bije, czy tylko się przygląda. Napastnicy biją nawet wtedy, kiedy mężczyzna pada na ziemię. Wojciech N. ściąga z ręki marynarza zegarek "Casio" o wartości 20 tysięcy zł (średnia pensja wynosiła wówczas nieco ponad 16 tysięcy zł).

Zostawiają leżącego i rozchodzą się do domów. Śpieszą się na film.

- Dlaczego go tak zlałeś? - jeden z chłopaków pyta Wojciecha N.
- Nigdy nie widziałeś jak dobrze dostaje się kopa. Ten facet będzie spał pół godziny - napastnik rzuca tonem przechwałki.

Potem okazało się, że mieszkańcy słyszeli krzyki napadniętego, ale nikt nie pofatygował się sprawdzić, co się dzieje. Dopiero dziewczyna wychodząca na spacer z psem zobaczyła w światłach przejeżdżających samochodów leżącego na ziemi mężczyznę. Milicja przyjechała po godz. 21, tylko po to, by stwierdzić, że mężczyzna nie żyje. Sekcja zwłok wykazała, że mężczyzna doznał wieloodłamowego złamania kości czaszki, co spowodowało krwotok wewnętrzny i zatkanie górnych dróg oddechowych.

Początkowo nie wiadomo było, kim jest ofiara, bo denat nie miał przy sobie żadnych dokumentów. O godz. 22 do komisariatu policji na Przymorzu zgłosiła się żona Jerzego Sz., która poinformowała o zaginięciu męża.

W ciągu trzech dni milicjanci przesłuchali blisko dwieście osób. We wtorek, 23 października, śledczy aresztowali ośmiu uczestników zajścia. Następnego dnia w ręce milicji wpadli pozostali dwaj.

Proces

30 maja 1985 r. rozpoczyna się proces głównych oskarżonych. Przed sądem w Gdańsku stają Wojciech N., Józef K., Paweł P. i Dariusz K. Pozostali oskarżeni byli sądzeni w odrębnym postępowaniu. Dostają poprawczak w zawieszeniu i kuratora sądowego. Teraz zeznają jako świadkowie.

Wojciech N., ten, który kopnął jako pierwszy, korzysta z prawa odmowy do składania zeznań, wobec czego odczytywany jest protokół jego przesłuchania w śledztwie. Twierdzi, że wszystko było dziełem przypadku i gdyby mężczyzna nie zareagował na prowokację, nie doszłoby do tragedii.

Józef K. składa swoje zeznania przerywając je płaczem. Płaczą też obecni na sali rodzice napastników. Paweł P. i Dariusz K. nie przyznają się do udziału w bójce, twierdząc, że byli tylko świadkami.

4 lipca zapadają wyroki. Wojciech N. zostaje skazany na 8 lat pozbawienia wolności. Paweł P. i Dariusz K. otrzymują po 2,5 roku więzienia. Sprawa nieletniego Józefa K. zostaje przekazana do odrębnego postępowania. Czeka go poprawczak.

Epilog - bez szczęśliwego zakończenia

Wypadki na Zaspie spowodowały ogromne wzburzenie społeczne. Zamieszani w nie uczniowie zostali wyrzuceni ze szkół, w których zorganizowano specjalne apele potępiające sprawców. Ludzie byli przerażeni. Pojawiły się głosy, aby sprawców powywieszać na latarniach. Najlepiej w publicznej egzekucji na pasie startowym.

Pomysłów było wiele: zamknąć lokale i dyskoteki dla młodzieży, zakazać młodzieży przebywania na ulicach po godz. 20, wszystkich uczniów ubrać w jednolite ubrania z widoczną tarczą szkoły. Tych, którzy nie będą przestrzegali przepisów, należy surowo karać.

W styczniu 1985 r. w zaspiańskim domu kultury zorganizowano spotkanie mieszkańców, nauczycieli, kuratorów, radnych i milicji. Rozmawiano o zagrożeniach i sposobach na poprawę sytuacji. Oczywiście niczego sensownego nie ustalono. Za to milicja po raz pierwszy ujawniła publicznie statystyki przestępstw: okazało się, że nieletni są sprawcami 20 proc. wykroczeń.

Życie dopisało do tragicznych wydarzeń na Zaspie swoją puentę. 30 maja 1985 r., w dniu rozpoczęcia procesu młodocianych morderców, ok. godz. 20, w pobliżu pasa startowego doszło do kolejnej tragedii. 16-letni Tadeusz D., później jeden z najsłynniejszych kibiców Lechii Gdańsk, szedł z kolegą przez osiedle ubrany w barwy klubowe. Po drodze zostali zaczepieni przez czterech, starszych o kilkanaście lat, pijanych mężczyzn. Doszło do bójki, w trakcie której Tadeusz D. pchnął nożem rybackim 29-letniego Jarosława N. w klatkę piersiową. Godzinę później ranny zmarł podczas operacji w Akademii Medycznej.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (236) ponad 10 zablokowanych

  • 2014-11-14 15:03

    LECHIA GDAŃSK (2)

    kocham sport, lubię piłkę nożną ale czy za klubem piłkarskim musi iść jakaś ideologia? jakaś wyższa siła? Zastanówcie się.
    Piszę w kontekście pana Duffka przywołanego pod koniec artykułu.

    Miś

    9 lat

    • 6 3

    • 2014-11-14 15:23

      jedni mają kościół inni mają stadion,a jeszcze inni tęcze

      9 lat

      • 3 1

    • 2014-11-14 16:05

      Kibole podczepiający się pod kluby

      nie mają nic wspólnego ze sportem. Szukają tylko możliwości działania w grupie bo sami nic by nie zdziałali (poza ewentualnym skopaniem dziecka lub kobiety wracającej z zakupami).

      Fred

      9 lat

      • 5 2

  • 2014-11-14 15:40

    nie mogło zabraknąć mojego komentarza, dzięki za artykuł! (2)

    pamiętam bardzo dobrze "wojny" Startowej z Pilotów, "o budowę" basenu Startu obecnie zabudowaną przez Górskiego.
    To rzeczywiście było odzwierciedlenie ówczesnej sytuacji w Gdańsku, obie strony były uzbrojone w kamienie i tarcze z desek, niczym ZOMO,była taka sytuacja, że ochrona budowy wezwała milicję, która przyjechała rozpędzać 10-12 latków nyską...:)
    To się wydaje śmieszne, ale pokazuje, jak dzieci lat 80-tych przeżywały otaczającą ich politykę.
    Pamiętam rury z pcv, w które ładowało się kamienie z budowy i ciskało w "pilociarzy". Powiem też, że robiliśmy (my ze Startowej) potykacze z drutu....
    Pełen front... Niedaleko bloku Wałęsy w tym czasie robiono parking i jakieś głębokie wykopy, to nadawało się idealnie dla nas, chłopaków z wczesnej podstawówki do inscenizacji bitwy.
    Był też wątek sportowy, cykliczne mecze pomiędzy Startową i Pilotów - osobna historia.

    M Zaspa

    9 lat

    • 12 4

    • 2014-11-14 16:02

      Zachowania debili i morderców nie miały NIC WSPÓLNEGO

      z przeżywaniem otaczającej ich polityki! Co ty bredzisz.

      Greg

      9 lat

      • 5 3

    • 2014-11-14 18:08

      w tych czasach nie mieszkałem w Gdańsku ale takie walki pomiędzy osiedlami też się odbywały. obowiazkowa była finka przy tyłku proca i hart ducha. myśmy walczyli o dominacje nad przejściem podziemnym;) po czasie walki zamieniły sie w mecze piłkarskie między osiedlami.to dziw ale tak poważnie to nikt nie ucierpiał.

      legia

      9 lat

      • 6 1

  • 2014-11-14 16:11

    Zabójstwo nie równe zabójstwu

    mimo, że skutek ten sam: śmierć człowieka. Czym innym jest jednak zastrzelenie kochanka żony pod wpływem emocji, a czym innym zakatowanie gościa wybranego losowo, tak dla rozrywki. W pierwszym przypadku kara pozbawienia wolności (albo znikoma szkodliwość społeczna czynu :)) zaś w drugim eliminacja śmiecia bo taki chwast stanowi ogólne zagrożenie i jestem bezwartościowym dnem!

    Heniek

    9 lat

    • 10 0

  • 2014-11-14 16:26

    przypadkowe morderstwo ?

    Od kiedy morderstwo może być przypadkowe ? To jakiś oksymoron ? Później ludzie, którzy nie rozumięją podstawowych pojęć zabierają głos np w dyskusji na temat kary śmierci.

    aCmE

    9 lat

    • 10 2

  • 2014-11-14 17:08

    30 lat minelo a tam tak samo czarno w nocy jak za komuny nic się nie zmieniło!!! (1)

    gd zaspa

    9 lat

    • 10 4

    • 2014-11-14 19:02

      Jak się nie zmieniło ...zielono i bogato jak w Irlandi

      as

      9 lat

      • 1 2

  • 2014-11-14 17:08

    do Pana redaktora

    Co do zagospodarowania terenu to akurat jest wielkim atutem-jest przestrzeń między blokami, która jest efektywnie wykorzystana np. na place zabaw, tereny zielone (można spacerować z psami specjalnie się nie wysilając w poszukiwaniu skrawka trawnika, zaznaczam sprzątam odchody po moim psie).

    mieszkanka

    9 lat

    • 18 1

  • 2014-11-14 17:18

    Dobrze pamiętam tamte tragiczne wydarzenia, wielki dramat ofiar i ich rodzin. Jednakże długi wstęp jest napisany bardzo tendencyjnie i przejaskrawia trudną sytuację społeczną młodego jeszcze wtedy osiedla Zaspa. Trochę więcej obiektywizmu panie redaktorze Kot.

    Damazy T.

    9 lat

    • 13 0

  • 2014-11-14 17:31

    Tamten wieczór (3)

    Pamiętam ten wieczór. W tv leciał amerykański film, "Trzęsienie ziemi w L.A.". Wiadomo, wszyscy siedzieli z domach i ogladali. Nie było nikogo, kto mógłby pomóc temu człowiekowi.

    dawny zaspianin

    9 lat

    • 7 0

    • 2014-11-14 17:40

      pamiętać (2)

      jaki film leciał konkretnego dnia w 84 roku, szacunek!

      M Zaspa

      9 lat

      • 3 1

      • 2014-11-14 18:54

        (1)

        Płonący wieżowiec

        9 lat

        • 3 0

        • 2014-11-14 18:57

          Później był progam ku przestrodze z bohaterami tego wydarzenia

          9 lat

          • 1 0

  • 2014-11-14 19:50

    jeden prezydent ułaskawia przestępców, drugi odznacza... prezydenci są związani z Gdańskiem dbali o wasze bezpieczeństwo.

    9 lat

    • 6 1

  • 2014-11-14 20:57

    A podobno

    w tamtych czasach było tak bezpiecznie.

    9 lat

    • 4 2

3
4
5
6
7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (1)

TV Filmy

4557

Willa Bliźniacza przy ul. Korzeniowskiego w Gdyni (80)

więcej (1570)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Gdzie odbył się pierwszy trójmiejski pokaz kinematograficzny?

 

Najczęściej czytane