91. urodziny Gdyni. Każdy chciał tu mieszkać i zarabiać

Michał Sielski

10 lutego 2017 (artykuł sprzed 7 lat)

Opinie (306)

Najnowszy artykuł na ten temat Bateria Canet, czyli zaśmiecone gdyńskie westerplatte

Do portu w Gdyni zawijało nawet 20 statków dziennie.

10 lutego Gdynia świętuje 95. urodziny. Powstanie miasta to jednak nie tylko wielki zryw patriotów, którzy zbudowali port i miasto od podstaw. Był to też doskonały czas dla przemytników i spekulantów, którzy oszukiwali mieszkańców, wykupując za grosze "bezużyteczne" grunty, by potem sprzedać je z gigantycznym przebiciem. Na szybkim wzbogacaniu się miasta skorzystać chciał każdy.

Czy w dzisiejszych czasach trudniej jest zarobić nieuczciwie?

nie, nawet łatwiej, bo jest więcej możliwości to zależy, proste oszustwa są znacznie trudniejsze raczej tak, ale też mniej osób próbuje na pewno, przestępczość jest znacznie mniejsza

O historii powstania Gdyni można przeczytać wiele. Zazwyczaj opracowania dotyczą niewątpliwie niebagatelnego poświęcenia wielu osób, mających okazję ziścić sen o polskim porcie, który będzie rósł w siłę. Wspomina się majątki rodzin Skwierczów czy Tutkowskich, ale pomijany jest fakt, że wielu gdynian zostało w tym czasie zwyczajnie oszukanych.

Budowa portu i miasta to był bowiem doskonały czas dla wszelkiej maści naciągaczy i kombinatorów, którzy zjechali tu z całej Polski. Pisaliśmy już m.in. o gangach przemytników, którzy byli doskonale zorganizowani.

- Do Gdyni przyjeżdżały całe pociągi koni, a przemytnicy zbijali na tym kokosy. Ze względu na wielkie zainteresowanie, przyjmowane były konie praktycznie każdej rasy, nawet te, które nie były przystosowane do tak ciężkiej pracy. To powodowało ich wysoką śmiertelność - wspomina Andrzej Skwiercz.
Koni używano do budowy portu, a w razie kontuzji dobijano, bo nie było czasu, żeby je leczyć. To było na rękę przemytnikom, którzy w szczycie koniunktury dostarczali tygodniowo nawet dwa pociągi pełne tych zwierząt.

Czytaj więcej: To konie budowały Gdynię. Doczekają się pomnika?

Jednak największe pieniądze zbili spekulanci, którzy na wieść o budowie miasta i portu masowo zjechali do Gdyni. Najpierw jednak urzędnicy z Torunia, będącego stolicą województwa pomorskiego, proponowali wykup ziemi mieszkańcom. Rodzina Tutkowskich sprzedała im swoją najgorszą ziemię - piaszczyste tereny, na których nic nie chciało rosnąć. Za ok. 6 hektarów w okolicy dzisiejszej ul. Świętojańskiej dostali zbudowany przy niej trzypiętrowy dom, a obok szybko wyrosła poczta i bank.

Ceny gruntów momentalnie wystrzeliły z 3 do 19 dolarów za metr. Wiele z nich zostało jednak sprzedanych w tym czasie za bezcen. Sprytni spekulanci oszukiwali ubogich wieśniaków, rzekomo oferując im złote góry. Bo właśnie tym było dla nich na przykład ogrodzenie domu tanim, drewnianym płotem w zamian za akt własności nieużywanych łąk. Podpisywano też umowy za dożywotnią opiekę. Do dziś krążą legendy o grupie, która miała namawiać samotnie mieszkających ludzi do wynajmu gruntów, podpisując klauzule o opiece i przejęciu gruntów w razie śmierci. I podobno śmierć nadchodziła nadzwyczaj szybko. Czy ustne przekazy są prawdą, czy jedną z wielu miejskich legend - nie wiadomo.

Czytaj także: Opowieści z portowych lupanarów.

Faktem jest jednak, że mieszkańcy Gdyni często bardzo chcieli się wzbogacić, bo wielu z nich właśnie po to tu przyjeżdżało z całej Polski. Wcześniej bogaci Kaszubi szydzili sobie z tego miejsca, opowiadając, że tam codziennie jada się na obiad ziemniaczane kluski. Rybacy z Helu pogardliwe nazywali dawnych gdynian, mówiąc o nich "gnojce". Sytuacja ta szybko się odwróciła, gdy powstał port, ale - jak to w życiu - nie wszyscy na tym skorzystali.

Przyjechali do pracy, a musieli kombinować

Zjazd automobili w 1937 roku. W Gdyni szybko można było się wzbogacić. Nie każdy jednak wybierał uczciwą drogę.

Zarabiano m.in. na przemycie spirytusu, który przyjeżdżał w cysternach na dworzec. W nocy przepompowywany był przez... straż pożarną. A potem trafiał na statek, prosto ze strażackiego węża.

Pierwsze lata rozwoju Gdyni skutkowały ogromnymi kontrastami w mieście. Na Kamiennej Górze rosły luksusowe wille, a na obrzeżach miasta stały zbite z byle czego chałupki bardziej przypominające szałasy. Gnieździli się w nich wszyscy ci, którzy przyjechali za pracą, ale jej nie dostali. Z biegiem czasu część z nich zaczęła więc "zarabiać" w inny sposób.

Gdynia była wtedy miastem z prężnie działającym portem, przez który przewijało się nawet 20 statków dziennie. Można więc było zarobić na przemycie, m.in. spirytusu, który przyjeżdżał w cysternach na dworzec. W nocy przepompowywany był przez... straż pożarną. A potem trafiał na statek prosto ze strażackiego węża.

Spirytus trafiał do Szwecji, ale także do USA. To były tysiące ton wody - nomen omen - ognistej, na której można było zbić fortunę. Nikt na niej jednak stabilności finansowej nie zbudował. Przemytnicy prowadzili bowiem hulaszczy, czyli klasyczny dla ich profesji tryb życia. Gdy tylko skasowali transzę za udany przemyt, bawiło się pół dzielnicy. Pieniądze oczywiście szybko się kończyły, więc "trzeba było" znowu kombinować. I można było znowu się bawić, z przerwami na barowe bitki z marynarzami ze Szwecji i Finlandii. Do czasu, gdy zmieniał się komendant policji i albo wszystkich od razu wsadzał do więzienia, albo zaczynał pobierać znacznie wyższą działkę za "ochronę"...

Majątki zbudowali natomiast ci, którzy nie wyprzedali wszystkich gruntów, albo z życia woleli korzystać łyżeczką, a nie chochlą.

Michał Sielskim.sielski@trojmiasto.pl

Opinie (306) 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 07:49

chyba nic się nie mieniło, tylko wywalają kasę nie mieszkańcy a urzędasy

i to jest przykre bo miasto upada. Ja przeniosłem firmy z gdyni do gdańska po tym jak zamknięto świętojańską.

tomek
3 lata
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

i to jest przykre bo miasto upada. Ja przeniosłem firmy z gdyni do gdańska po tym jak zamknięto świętojańską.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 07:49

Dziś odwrotnie

Nikt nie chce tu mieszkać i tracic kasy.

Trogi
3 lata
- 8 1
Twoja opinia

Zmień treść

Nikt nie chce tu mieszkać i tracic kasy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 07:55

A teraz każdy chce stąd uciec. Miasto popada w ruinę, strach chodzić po zmroku, patologia na ulicach... Sosnowiec północy.

3 lata
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

A teraz każdy chce stąd uciec. Miasto popada w ruinę, strach chodzić po zmroku, patologia na ulicach... Sosnowiec północy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 08:18

Już nie bardzo ludzie chcą w Gdyni mieszkać. Kilku znajomych planuje wyprowadzkę do Gdańska. Gdynia i mieszkanie tam stało się uciążliwe :-(

Amber
3 lata
- 5 5
Twoja opinia

Zmień treść

Już nie bardzo ludzie chcą w Gdyni mieszkać. Kilku znajomych planuje wyprowadzkę do Gdańska. Gdynia i mieszkanie tam stało się uciążliwe :-(
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 08:37

Kiedys to sie zylo, obecnie budowniczy Sz.P. Wiśniewski pewnie placze z bolu

To co sie dzieje teraz z Gdynia to tragedia, od wielu lat ogromny zastoj, dziury w drogach, tylko betonowanie blokami a o mieszkancach sie zapomina, a Ci z Pogorza to w oogle maja tak plute w buzie ze szkoda gadac. Jakbym tu mieszkal to podatki placilbym oewnie gdzie indziej

3 lata
- 4 2
Twoja opinia

Zmień treść

To co sie dzieje teraz z Gdynia to tragedia, od wielu lat ogromny zastoj, dziury w drogach, tylko betonowanie blokami a o mieszkancach sie zapomina, a Ci z Pogorza to w oogle maja tak plute w buzie ze szkoda gadac. Jakbym tu mieszkal to podatki placilbym oewnie gdzie indziej
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 08:41

Mogł jakis

Dziadek kupić tam kiedyś z ha rolnej dziś wnuki nie musiały by pracować !

3 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Dziadek kupić tam kiedyś z ha rolnej dziś wnuki nie musiały by pracować !
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 08:47

Kucyk spowodował, że zostaną tu tylko aktywiści i niszowcy. Biznes przeniesie się na obrzeża

Modrzew
3 lata
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 09:04

wyjezdzam z tego miejsca...miejsca marazmu, beznadziejnych urzedasow, korupcji, kolesiostwa..

niech ukraina tutaj zasiedla

fc chylonia
3 lata
- 5 2
Twoja opinia

Zmień treść

niech ukraina tutaj zasiedla
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 09:16

Sukces portu Gdynia stanął Niemcom kością w gardle. Pierwszą rzeczą po wrześniu 39 to wysiedlanie Polaków z Gdyni.

Tak jak teraz, skąd są teksty w rodzaju: po co nam lotnisko jak jest w Berlinie, po co przekop, po co postęp jak lepiej być tanią siłą roboczą. To wszystko z niemieckich portali i stacji TV, które z definicji nie cierpią sukcesów Polski i Polaków a w szczególności naszych sukcesów.

Olek
3 lata
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

Tak jak teraz, skąd są teksty w rodzaju: po co nam lotnisko jak jest w Berlinie, po co przekop, po co postęp jak lepiej być tanią siłą roboczą. To wszystko z niemieckich portali i stacji TV, które z definicji nie cierpią sukcesów Polski i Polaków a w szczególności naszych sukcesów.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-10 10:05

M

Wystarczy spojrzeć na ceny mieszkań w Gdyni i okolicach by dojść do wniosku iż to bardzo atrakcyjne miejsce do życia. Tylko nielicznych stać na takie ceny.

Br
3 lata
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

Wystarczy spojrzeć na ceny mieszkań w Gdyni i okolicach by dojść do wniosku iż to bardzo atrakcyjne miejsce do życia. Tylko nielicznych stać na takie ceny.
Regulamin dodawania opinii