Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Drugi zniszczyli Niemcy, a trzeci komuniści. Dzieje krzyży na Kamiennej Górze

Piotr Weltrowski
27 stycznia 2024, godz. 09:00 
Opinie (398)
25-metrowy krzyż na Kamiennej Górze to jeden z symboli Gdyni. W dzisiejszym kształcie stoi na wzniesieniu już od 30 lat. 25-metrowy krzyż na Kamiennej Górze to jeden z symboli Gdyni. W dzisiejszym kształcie stoi na wzniesieniu już od 30 lat.

25-metrowy krzyż na Kamiennej Górze to jeden z symboli Gdyni. W dzisiejszym kształcie stoi na wzniesieniu już od 30 lat.

fot. Maciej Czarniak/trojmiasto.pl

Mierzący 25 metrów wysokości i ważący 25 ton metalowy krzyż stojący na Kamiennej Górze to z pewnością jeden z symboli Gdyni. Nie każdy jednak wie, że górujący nad miastem zobacz na mapie Gdyni kolos jest piątym krzyżem postawionym w tym miejscu, a zarazem najdłużej stojącym.





Nad Gdynią miała górować bazylika



Ile razy byłe(a)ś w życiu na Kamiennej Górze?

Historia gdyńskiego krzyża sięga czasów międzywojennych. Na początku lat 30. ubiegłego wieku pojawił się pomysł, aby na szczycie Kamiennej Góry zbudować Bazylikę Morską.

I to właśnie w intencji budowy świątyni ustawiono pierwszy, jeszcze niewielki krzyż w 1931 roku. Teren wokół niego ogrodzono, właśnie z myślą o planach budowy bazyliki.

W 1934 roku, w ramach obchodów Święta Morza, wmurowano nawet w tym miejscu kamień węgielny rzeczonej świątyni, a także ustawiono nowy, zdecydowanie większy krzyż, który w nocy oświetlała specjalna iluminacja.

Niemcy zniszczyli krzyż, otworzyli obok siedzibę Gestapo



Przedwojenny krzyż na Kamiennej Górze. Zdjęcie wykonane w roku 1935. Przedwojenny krzyż na Kamiennej Górze. Zdjęcie wykonane w roku 1935.

Przedwojenny krzyż na Kamiennej Górze. Zdjęcie wykonane w roku 1935.

fot. Henryk Poddębski/ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni

Ostatecznie bazylika nie powstała w tym miejscu - po części dlatego, że zabrakło funduszy na jej budowę, a po części dlatego, że plany pokrzyżował kilka lat później wybuch II wojny światowej.

Na samym początku okupacji hitlerowcy przemianowali zresztą Kamienną Górę na Steinberg, a sam krzyż zdemontowali i zniszczyli. Niedaleko tego miejsca - przy ul. Korzeniowskiego zobacz na mapie Gdyni, przemianowanej na Prinz Eugenstrasse - utworzono za to... terenową placówkę Gestapo.

Złamany przez wichurę, spiłowany przez władze



Po wojnie Kamienna Góra znów została Kamienną Górą, wrócił też krzyż, choć drewniany i stosunkowo niewielki. Już latem 1945 roku ustawił go ks. Józef Miszewski, proboszcz parafii Najświętszej Marii Panny Królowej Polski.

Tak po niedawnej rewitalizacji wygląda Kamienna Góra

Niektóre źródła - w tym np. wydana w 2011 roku książka "Gdyńskie kapliczki, figury i krzyże" autorstwa Barbary Mikołajczuk i Moniki Zakroczymskiej - podają, że w 1958 roku ustawiony po wojnie krzyż został złamany przez wichurę. Wtedy też zdecydowano się go skrócić, ale pozostawiono na miejscu.

Kilka lat później zniknął jednak. I to na długo.

Odkrycie badacza Gdyni



Wiele źródeł - jak choćby "Bedeker Gdyński" Kazimierza Małkowskiego - podaje, że spiłowano go w 1961 roku na polecenie ówczesnych władz. Datę tę podważył jednak kilkanaście lat temu badacz i miłośnik Gdyni, a także autor około 200 publikacji na jej temat - Michał Sikora.

Katalog.trojmiasto.pl - Kościoły i parafie w Trójmieście

więcej


Dotarł on do zdjęcia z 1963 roku, na którym krzyż wciąż był widoczny. Znalazł także inne, z 1967 roku, na którym w tym samym miejscu zamiast krzyża stała już wieża triangulacyjna. Krótko mówiąc, krzyż zniknął z Kamiennej Góry między rokiem 1963 a 1967.

Narodziny 25-tonowego kolosa



Zdjęcie wykonane w 1963 roku, a więc w teorii dwa lata po rzekomym usunięciu krzyża. Zdjęcie wykonane w 1963 roku, a więc w teorii dwa lata po rzekomym usunięciu krzyża.

Zdjęcie wykonane w 1963 roku, a więc w teorii dwa lata po rzekomym usunięciu krzyża.

fot. ze zbiorów Michała Sikory

Już po transformacji, na samym początku lat 90., na Kamiennej Górze ponownie pojawił się niewielki, drewniany krzyż, który jednak szybko został zastąpiony znanym dziś 25-tonowym kolosem.

Jego rozmiary w pewien sposób wymusiła natura - przez lata szczyt Kamiennej Góry porastał drzewami, więc aby pomnik był widoczny, musiał być wyższy.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – Sprawdź ceny mieszkań na Kamiennej Górze

Gdynia Piłsudskiego Śródmieście/Kamienna Góra
Gdynia Piłsudskiego Śródmieście/Kamienna Góra 799 000 zł
Gdynia, Kamienna Góra
2 pokoje 57.76 m2
Dom wolnostojący - Gdynia Kamienna Góra
Dom wolnostojący - Gdynia Kamienna Góra 5 500 000 zł
Gdynia, Kamienna Góra
7 pokoi 306 m2
Willa perła gdyńskiego modernizmu
Willa perła gdyńskiego modernizmu 3 990 000 zł
Gdynia, Kamienna Góra
7 pokoi 323 m2
Więcej w serwisie Ogłoszenia (54)


Nowy - już metalowy - krzyż zaprojektowało dwóch architektów: Wojciech Dworski oraz Janusz Jarzębowicz. Sam pomnik wykonano zaś w Stoczni Remontowej "Nauta" w Gdyni.

Oficjalnie za datę jego ustawienia uznaje się 3 maja 1994 roku. Tak naprawdę sam krzyż stanął na Kamiennej Górze nieco wcześniej. 3 maja został po prostu oficjalnie poświęcony przez arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego.

Krzyż stoi już od 30 lat



2
  • Panorama pokazująca m.in. aktualnie istniejący krzyż kilka miesięcy po jego ustawieniu.
  • Lokalne media o krzyżu informowały... z pewną dozą fantazji, przypisując mu wysokość 73 metrów.

Panorama pokazująca m.in. aktualnie istniejący krzyż kilka miesięcy po jego ustawieniu.

fot. Janusz Uklejewski/ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni

Krzyż wykonano ze stali węglowej o zwiększonej wytrzymałości oraz dodatkowo obłożony został blachą nierdzewną. Wszystko po to, aby konstrukcja była odporna na wpływ surowego, nadmorskiego klimatu oraz działanie wiatrów, które na Kamiennej Górze potrafią być naprawdę silne.

Podobnie jak krzyż ustawiony przed wojną, jest on iluminowany nocą, przez co praktycznie przez całą dobę jest widoczny z morza, pełniąc poniekąd rolę punktu orientacyjnego. Jako ciekawostkę podać można - co zresztą zaznaczono także na jednej z tablic przy pomniku - że jego fundament ma aż 5 metrów głębokości.

Zobacz także

Plac Konstytucji: przebudowa (3)

Opinie wybrane

  • 2024-01-27 09:20

    Ładny widok tamtego Obłuża i kawałka Oksywia na zdjęciu z 1935 r. (4)

    Kilkanaście domków na krzyż, a dalej szczere pole. Nawet Szkoły Podchorążych MW (dzisiejszej AMW) jeszcze nie widać. I porównajcie to sobie z obecnym widokiem, jak bardzo się tam pobudowało, a jak słabo są tam rozwinięte drogi. Prawie żadnych zmian w ulicach od prawie 80 lat. Dopiero teraz próbują coś poprawić.

    mstn

    3 miesiące

    • 99 5

    • 2024-01-31 17:16

      Kaczy Dół

      Pan trochę myli miejsca.
      W tle widać Obłuże, tzw. Kaczy Dół.
      Obecnie jest to ul. Cechowa.

      Z szacunkiem - korekta

      2 miesiące

      • 0 0

    • 2024-01-27 16:33

      ...

      Coś poprawić ?
      W Gdyni? Już lepiej niech nic nie próbują poprawiać.

      Poczekajmy na wybory. Następcy może zdołają co nieco posprzątać.

      Pff

      3 miesiące

      • 4 1

    • 2024-01-27 10:43

      I jedynie poprawić, a potrzeba wiele, najlepiej dodatkowego mostu nad portem. Gdyby miasto nie miało dziwnego zwyczaju ignorowania północnych dzielnic, to byłby to poważny projekt, nad którym by już dawno pracowano.

      inżynier

      3 miesiące

      • 3 6

    • 2024-01-27 09:51

      ciekawe sa te widoki sprzed lat

      nawet w latach 60 miejscami w centrum były pustki

      3 miesiące

      • 15 1

  • 2024-01-27 16:16

    a może by tak (12)

    coś innego a nie tylko krzyże stawiac Krzyż w Gdyni,krzyż przy plaży w Gdańsku Brzeżnie ,krzyże na placu Solidarności,krzyż na górze gradowej,duży krzyż przy wejściu do lasu na ul.Abrahama na os.Siódmy Dwór tak jakby nie mogły stać przed kościołami albo w kościołach juz pomijam że drugie przykazanie zabrania tego

    3 miesiące

    • 42 116

    • 2024-01-31 17:15

      Klasyczny wpis neo marksisty udającego zatroskanego obywatela.

      2 miesiące

      • 2 0

    • 2024-01-28 21:05

      Naprzykład 50 metrową wieżę widokową z której byłby taki widok jak z Sea Towersa.Taka wierzą była już kiedyś obiecana

      2 miesiące

      • 0 0

    • 2024-01-28 09:38

      Nie zrozumiano artykułu...

      To element historii. Nikt go teraz nie postawił. Tak Ci przeszkadza? Tolerancja Ci nie wychodzi.

      Ja

      2 miesiące

      • 11 1

    • 2024-01-27 18:27

      Mnie tam krzyże w przestrzeni publicznej nie przeszkadzają, tylko powinny być przywrócone do oryginalnej funkcji.

      3 miesiące

      • 3 5

    • 2024-01-27 16:30

      (7)

      Krzyże niech wracają gdzie ich miejsce czyli na tereny kościołów, paranoja z tymi krzyżami w przestrzeni publicznej

      3 miesiące

      • 13 36

      • 2024-01-27 20:37

        Dlaczego "na tereny kościołów", to 10 metrów przed murem zbudowanym wokół terenu kościoła kapliczka stać nie może?

        Wg mnie może, wg Polaków 120 lat temu też mogła. Kapliczka z figurką Matki Boskiej i krzyżem u góry.

        2 miesiące

        • 3 1

      • 2024-01-27 16:40

        zwłaszcza jak to miejsce pamięci narodowej? (5)

        3 miesiące

        • 18 4

        • 2024-01-27 17:37

          Palenie kobiet (4)

          na stosach też pamiętamy

          3 miesiące

          • 3 24

          • 2024-01-31 17:16

            Jesteś jak Lenin. Wiecznie żywy":)

            2 miesiące

            • 0 0

          • 2024-01-27 20:34

            No pamiętamy, np. przez protestantów. W tym angielskich, niemieckich...

            2 miesiące

            • 7 1

          • 2024-01-27 20:09

            Nieładnie jest palić kobiety , przestań natychmiast

            Akurat kościół się tym nie zajmował, również święta inkwizycja się tym nie zajmowała. Taka zmyślona historyjka, bardzo popularna u słabo wykształconych

            2 miesiące

            • 14 3

          • 2024-01-27 18:00

            Co ty pamiętasz ?

            Ile masz lat ?800 ?

            3 miesiące

            • 18 2

  • 2024-01-27 11:14

    Paranoja (26)

    Każda inna inicjatywa a szczycie przyciągałaby ludzi. Ale oczywiście musiał być krzyż. Las krzyży najlepiej, albo od razu cmentarz. Kamienna Góra, w każdym innym miejscu świata byłaby hitem, ale nie Gdyni. Nikt nie potrafi jej zagospodarować.

    3 miesiące

    • 77 161

    • 2024-01-31 18:38

      Jezus w Rio jakos przyciąga ludzi.

      No i Twoja teoria upadła..

      b

      2 miesiące

      • 2 1

    • 2024-01-28 09:17

      Kamienna Góra (2)

      Malkontent z ciebie,pamiętam popularną Kamionkę od lat 50 tych, zmieniła się bardzo na korzyść,jest ciekawym miejscem Gdyni. Prowadzi do niej kilka ładnych ulic świetnych na spacery.Teraz czekam na odnowię bulwaru (najwyższy czas) ,razem z górą to dobry kompleks spacerowy,komu nie pasuje ma na wyciągnięcie ręki lasy redłowskie lub witomińskie.A krzyż umieszczony jest w świetnym miejscu i oby stał tam wiecznie i nigdy nie zagroziła mu postępującą islamizacja Europy.

      2 miesiące

      • 11 1

      • 2024-01-31 21:19

        Na podwórku lub pod blokiem sobie postaw , podziwiaj ,podlewaji itp

        2 miesiące

        • 0 0

      • 2024-01-29 09:38

        Islamizacje Europy to miałeś w czasie ciagłych Tureckich najazdów albo podbój półwyspu Iberyjskiego :D

        Bob

        2 miesiące

        • 0 1

    • 2024-01-27 23:18

      Nie no lepiej, żeby hanuka tam stała (3)

      2 miesiące

      • 5 1

      • 2024-01-31 21:18

        A zamiast świeczki żydek Mosiek ?

        2 miesiące

        • 0 0

      • 2024-01-28 14:45

        (1)

        A może nic nie stać?

        2 miesiące

        • 1 3

        • 2024-01-31 21:18

          To nikt terenu nie naznaczy ?

          2 miesiące

          • 0 0

    • 2024-01-27 20:38

      Nie, nie każda.

      2 miesiące

      • 0 0

    • 2024-01-27 16:30

      (4)

      Nie flagi LGBT powiesić bo akurat to jest taka grupa że wszędzie musi zaznaczyć
      że do tego ugrupowania przynależy.
      Akurat na cmentarzu każdy się znajdzie prędzej czy później także to puenta życia.

      3 miesiące

      • 16 4

      • 2024-01-27 17:17

        (3)

        Czy dostrzegasz różnice między manifestowaniem czegoś przez pojedyncze osoby a zawłaszczaniem przestrzeni publicznej?

        3 miesiące

        • 4 16

        • 2024-01-28 09:43

          Myśląc tak, można powiedzieć, że... (2)

          Rowerzyści zawłaszczyli w pip przestrzeni publicznej:chodniki dla pieszych, jezdnie. Daj żyć innym i żyj.

          Ja

          2 miesiące

          • 8 1

          • 2024-01-28 11:37

            (1)

            Szkoda, że katolicy nie stosują się do tego żeby dawać żyć innym zgodnie z tym jak chcą tylko próbują swój sposób widzenia świata narzucić wszystkim

            2 miesiące

            • 3 11

            • 2024-01-31 17:20

              Znowu wpis nawiedzonego neo bolszewickiego junaka, który w życiu ma jedną obsesję.

              2 miesiące

              • 0 2

    • 2024-01-27 16:29

      (3)

      Standardowo katolicy znaczą teren krzyż na każdym wzniesieniu, krzyż w szkole, krzyż w szpitalu, krzyż w sejmie

      3 miesiące

      • 5 15

      • 2024-01-28 11:13

        a zydzi chanuka w sejmie

        2 miesiące

        • 8 1

      • 2024-01-27 20:40

        A wiesz, że (krainiec B0dnar wyrzucił krzyż ze swego gabinetu tuż przed wizytą yd ówki Goldberg z New York Timesa? (1)

        Od dawna zwanego New Yewish Times.

        2 miesiące

        • 8 4

        • 2024-01-31 18:43

          Też bym przez okno wywalił. Z pilotem

          2 miesiące

          • 1 0

    • 2024-01-27 15:25

      Dokładnie pan Szczurek reprezentuje odpowiednik skrajnie prawego skrzydłą PIS, tylko się nie przyzna do tego. (1)

      Gdynia to taka upudrowana rumia, w rumi urząd miasta od 50 lat mieści się w zgniłych barakach a z głośników puszczają bicie dzwonów. Gdynia upada ostatnio cepelię na placu kaszubskim zastąpił lumpeks, normalne banki zastępowali restauracjami które teraz upadły, zostały lumpeksy i żabki. PRzypomnę że część tych lokali to efekt reprywatyzacji lat 90, dętej i oszukańczej, poza tym polityka czynszowa miasta także zabija normalne biznesy.

      jororo

      3 miesiące

      • 8 8

      • 2024-01-28 09:26

        Moja Gdynia

        Zgadzam się, Gdynia łumpeksem stoi,może nowe wybory coś zmienią.Czekam kiedy w moim mieście pojawi się galeria sztuki z prawdziwego zdarzenia,co do wypasionej księgarni nie mam już nadziei,rynek rządzi więc to się ne wrati, poszła w zapomnienie świetna kawiarnia "Pod Aniołem" (czy jakoś tak), to reanimowanie kulturowo Hali Targowej (podziemia) to jakaś pomyłka,centrum staje się coraz bardziej zapyziałe,szkoda.

        2 miesiące

        • 3 2

    • 2024-01-27 13:12

      a chciałbyś mieć knajpę pod krzyżem? (4)

      3 miesiące

      • 4 11

      • 2024-01-27 16:58

        Pod krzyżem jeszcze nie ległem. (1)

        3 miesiące

        • 3 6

        • 2024-01-31 17:18

          Prędzej, czy później ci go postawią.

          2 miesiące

          • 1 1

      • 2024-01-27 15:31

        I to świecącym jak latarnia morska, niech zainstalują na tym krzyżu stroboskopy i lasery, plus bicie dzwonów co godzinę. (1)

        We wspaniałej szwajcarii są regiony gdzie nap..lają dzwonami co godzinę chyba.

        jororo

        3 miesiące

        • 1 19

        • 2024-01-31 21:15

          I jaśka z pawełem takie plastingowe podobizny aby na wietrze trzepały

          2 miesiące

          • 0 0

    • 2024-01-27 11:18

      Obsesja jakas

      A to pewno ty jesteś tą osobą która nie była dawno na Kamiennej Górze? Szkoda bo w amfiteatrze całkiem fajne imprezy się odbywają tylko trzeba wiedzieć kiedy

      Mieszkaniec Gdyni

      3 miesiące

      • 24 6

Wszystkie opinie (398)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej (3)

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer
maj 4
sobota, g. 11:00 - 16:00
Gdańsk, Hevelianum
Wstęp wolny
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (3)

TV Filmy

Garnizon Gdańsk pod dowództwem Kristofera von Hagelsberg

więcej (1569)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaka to dzielnica Gdańska?

 

Najczęściej czytane