Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdańsk 'przed' i 'po'. Stare i nowe zdjęcia obok siebie

Rafał Borowski
31 marca 2018 (artykuł sprzed 6 lat) 
Opinie (311)
Przesuń aby
porównać
Ulica Jana z Kolna w centrum Gdańska.
fot. uran.pl

Te same kadry utrwalone na zdjęciach wykonanych ok. sto lat temu oraz współcześnie. Nakładem gdańskiego wydawnictwa Uran ukazał się właśnie album "Gdańsk dawniej i dziś". Elegancko wydana książka pozwala uzmysłowić sobie, jak bardzo zmieniło się oblicze miasta w wyniku tragedii, która spadła na nie w marcu 1945 roku.



Posiadasz w domu albumy dokumentujące historię twojego miasta?

Każdego roku, pod koniec marca, w trójmiejskich mediach pojawia się mnóstwo artykułów z okazji rocznicy odbicia Gdańska przez Armię Czerwoną i I Armię Wojska Polskiego z rąk hitlerowców. Praktycznie w każdym z nich pojawia się - o ile nie dominuje w całej treści publikacji - wątek dotyczący zniszczeń miasta, które były następstwem wydarzeń z 1945 roku. Tego rodzaju publikacjom towarzyszą zazwyczaj rozważania, czy destrukcja Gdańska musiała przybrać aż tak ogromną skalę.

Historycy i dziennikarze zastanawiają się, jakie były stosunki procentowe pomiędzy skutkami decyzji Niemców o walce do ostatniego żołnierza, przeprowadzonymi przez Sowietów zmasowanymi nalotami bombowymi oraz ostrzałem artyleryjskim i wreszcie - budzącymi zdecydowanie największe kontrowersje - podpaleniami ocalałej zabudowy, dokonanych przez żołnierzy Armii Czerwonej już po kapitulacji "Festung Danzig".

Przesuń aby
porównać
Skrzyżowanie ulic Długie Ogrody i Łąkowej.
fot. uran.pl

Rok 1945 przyniósł zagładę znacznej części Gdańska



Jak stwierdził historyk Tomasz Gliniecki, dopóki poradzieckie archiwa nie zostaną w pełni udostępnione zagranicznym badaczom, dopóty nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć powyższych dywagacji. Jednak bez względu na przyczyny, nie ma najmniejszego problemu, aby uzmysłowić sobie, jak ogromne straty materialne poniósł Gdańsk w marcu 1945 roku. Jak wiele budynków, czy raczej całych kwartałów, zostało wówczas obróconych w perzynę i następnie nieodbudowanych bądź odbudowanych w mocno uproszczonej formie.

Czytaj również: Mity o Gdańsku 1945 r. czekają na obalenie

Placówki muzealne i lokalni miłośnicy historii zgromadzili ogromny zbiór fotografii, na których udokumentowano wygląd przeróżnych zakątków nadmotławskiego miasta od końca XIX wieku do połowy XX wieku, czyli kolejno okresy II Rzeszy Niemieckiej, Wolnego Miasta Gdańska, hitlerowskich Niemiec oraz już powojennej Polski. Wiele z tych zdjęć zostało opublikowanych w różnego rodzaju albumach. Wystarczy wspomnieć o kultowej już pięciotomowej serii "Był sobie Gdańsk", wydanej na przełomie lat 90. i pierwszej dekady bieżącego stulecia.

Przesuń aby
porównać
Ulica Seredyńskiego na Dolnym Mieście
fot. uran.pl

Te same fotografie wykonane przed laty i współcześnie



Tymczasem do księgarni trafił kolejny, niezwykły album, który z pewnością zainteresuje każdego pasjonata dziejów Gdańska. Mowa o albumie "Gdańsk dawniej i dziś", który ukazał się nakładem wydawnictwa Uran z Gdańska. Na czym polega jego wyjątkowość na tle podobnych publikacji? Otóż na niemal 170 stronach wydrukowano porównania historycznych fotografii Gdańska - pochodzących w większości z drugiego dziesięciolecia XX wieku - z ich współczesnymi odpowiednikami.

Czytaj również: Westerplatte i Gdańsk na zdjęciach przed i po II wojnie światowej

- Większość zdjęć archiwalnych wykorzystanych w albumie pochodzi z kolekcji Krzysztofa Ciesiula. Materiał uzupełniły też zbiory Marzenny Brackiej-Kondrackiej, Michała Kondrackiego, Dariusza Adamowicza, Piotra Gruszczyńskiego, Grzegorza Krzyżowskiego oraz Heleny i Zbigniewa Okuniewskich. Współczesne fotografie zostały wykonane przez Grzegorza Krzyżowskiego i Andrzeja Trzaskę - czytamy we wstępie do albumu.
Przesuń aby
porównać
Budynek, który w okresie międzywojennym pełnił funkcję Sejmu Wolnego Miasta Gdańska. Skrzyżowanie ulic Nowe Ogrody i 3 Maja.
fot. uran.pl

Podróż w czasie po wielu dzielnicach



Album zawiera pary zdjęć przedstawiające wybrane budynki albo fragmenty ulic i placów, które zostały wykonane dokładnie z tych samych miejsc w odstępie ok. stu lat. Tym samym, album "Gdańsk dawniej i dziś" pozwala czytelnikowi wybrać się w niezwykłą podróż po dwóch miastach: nieistniejącym Gdańsku, który został spopielony w 1945 roku oraz współczesnym Gdańsku, który narodził się na jego ruinach.

Czytaj również: Kolekcja setek widokówek dawnego Gdańska

Zebrane w albumie fotografie zostały podzielone na trzy części. Pierwsza z nich dokumentuje zakątki Głównego i Starego Miasta, druga - pozostałych części śródmieścia, czyli Starego Przedmieścia, Dolnego Miasta i Długich Ogrodów, zaś trzecia - pozostałych dzielnic Gdańska o przedwojennym rodowodzie: Wrzeszcza, Oliwy, Oruni, Nowego Portu, Stogów i Jelitkowa. Każda z par zdjęć została opatrzona zwięzłym opisem, który zawsze zawiera lokalizację prezentowanego miejsca i datę wykonania archiwalnego zdjęcia, a często także ciekawostki, np. co mieściło się niegdyś w danym budynku czy kiedy przeprowadzono jego odbudowę.

Co ciekawe, wszystkie opisy są podane w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim, którym do 1945 roku posługiwała się przytłaczająca większość gdańszczan. Dzięki temu z albumu mogą skorzystać nie tylko lokalni miłośnicy Gdańska, ale również zagraniczni turyści, którzy pragną zgłębić wiedzę o dziejach odwiedzanego miasta.

Przesuń aby
porównać
Nieistniejąca kamienica przy ulicy Jaskółczej na Dolnym Mieście.
fot. uran.pl

Co zniknęło, a co nie?



"Gdańsk dawniej i dziś" to przede wszystkim kronika metamorfozy, jaką przeszedł Gdańsk w wyniku II wojny światowej. Czytelnicy mogą na własne oczy przekonać się, jakie były skutki niemiecko-radzieckich walk w marcu 1945 roku oraz założeń powojennej odbudowy. A w dużym uproszczeniu przedstawiają się one następująco: znaczna część dzielnic śródmiejskich - szczególnie Stare Miasto - praktycznie przestało istnieć, odbudowa - nie licząc najbardziej wartościowych budynków, np. Dworu Artusa czy Ratusza Głównomiejskiego - wcale nie oznaczała rekonstrukcji, a miejsc, które przetrwały niemal w niezmienionej formie należy szukać przede wszystkim w dzielnicach znacznie oddalonych od centrum.

Podajmy kilka namacalnych przykładów, które kryją się w albumie. Przykładami obiektów, po których nie ma już żadnego śladu będą m.in. siedziba Sejmu Wolnego Miasta Gdańska, gdzie obecnie znajduje się parking przy Komendzie Miejskiej Policji oraz fragment ul. 3 Maja oraz zabudowa ul. Korzennej, na której ostał się jedynie Ratusz Staromiejski. W miejscu bogato zdobionych kamienic, które rozciągały się od skrzyżowania z Podwalem Grodzkim do ul. Na Piaskach wzniesiono po wojnie klockowate bloki.

Przykładami obiektów, które pieczołowicie odbudowano będą m.in. Zbrojownia i Żuraw, zaś tych, które odbudowano w mniej albo bardziej udanej formie będzie zdecydowana większość zabudowy uliczek na terenie Głównego Miasta. Natomiast przykładami miejsc, gdzie czas praktycznie zatrzymał się w miejscu, będą m.in. zabudowa ul. Wassowskiego we Wrzeszczu czy ul. Cystersów w Oliwie.

Warto rozważyć zakup albumu



Dzięki książce możemy przekonać się, które budynki przetrwały wojnę bez szwanku, zostały wówczas zburzone czy wreszcie odbudowane w mniej czy bardziej udany sposób. Album "Gdańsk dawniej i dziś" to publikacja, którą z całą pewnością można polecić naszym czytelnikom. Zarówno dla weteranów zgłębiania historii Gdańska, jak i dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z tym zagadnieniem, będzie on fascynującą podróżą w czasie.

Gdzie i w jakiej cenie można kupić "Gdańsk dawniej i dziś"?

fot. uran.pl

Publikacja jest już dostępna w wielu lokalnych księgarniach, m.in. Księgarni Naukowej przy ul. Łagiewniki 56, Szafie Gdańskiej przy ul. Garbary 14/1, Księgarni PWN przy ul. Korzennej 33/35 oraz salonach sieci Book Book, Empik i Muza.

W publikację można również zaopatrzyć się bezpośrednio w wydawnictwie Uran. W tym celu należy wysłać zamówienie na adres mailowy: uran@uran.pl.

Cena albumu, który został oprawiony w twardą oprawę i wydrukowany na eleganckim, kredowym papierze wynosi ok. 120 zł.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (311) ponad 10 zablokowanych

  • 2018-03-31 09:06

    klockowate bloki zwane dumnie czasami wieżowcami (10)

    nasz główny architekt miasta (z Tczewa) jest w stanie wstawić w każdą historyczną tkankę np. w zabudowę Oliwy lub obok starych kamienic Wrzeszcza - przykład tzw. Quatro Towers

    6 lat

    • 130 10

    • 2018-03-31 09:10

      nasza gdańska starówka (7)

      w dużej części odbudowana, czasem bardzo autentyczna, i tak jest piękna

      lingwista

      6 lat

      • 16 13

      • 2018-03-31 09:46

        (6)

        Gdańsk nie ma starówki!

        6 lat

        • 18 27

        • 2018-03-31 10:22

          Ma (1)

          Główne Miasto i Stare Miasto, nic się w tym temacie nie zmieniło przecież

          robert

          6 lat

          • 20 4

          • 2018-04-02 15:25

            I Dolne Miasto

            6 lat

            • 1 0

        • 2018-03-31 10:48

          (3)

          Ma starówkę jak najbardziej, i daj ludziom żyć.

          6 lat

          • 22 8

          • 2018-03-31 21:13

            w twoim chorym mozgu (1)

            nie robmy z Gdanska Warszawy.

            6 lat

            • 0 11

            • 2018-04-01 01:25

              Nikt nie ma najmniejszego zamiaru

              6 lat

              • 8 0

          • 2018-03-31 23:01

            Ale te Mohery nie maja pojęcia o niczym

            6 lat

            • 5 2

    • 2018-03-31 10:52

      (1)

      Wielki ekspert Bielawski co każdemu inwestorowi zrobi dobrze i jego szef Budyń, który stwierdził że bloczki w motylki są przecież ładne, bo tak kolorowo. Więc czego oczekiwać od takiego duetu? Dudkiewiczowi czy Jaśkiewiczowi do pięt nie dorastają.

      6 lat

      • 14 7

      • 2018-03-31 21:14

        tak wlasnie wyglada i wygladal .. Gdansk sprzed i po PO.

        odwolac tych ludzi to malo.

        6 lat

        • 2 10

  • 2018-04-02 15:15

    nie tylko!

    W muzeum/ Stary Ratusz/ są jeszcze wzmianki o dywanowych nalotach aliantów na Gdańsk. Też trzeba o tym wspominać a nie tylko Niemcy, Sowieci itp.

    Michał

    6 lat

    • 5 1

  • 2018-04-01 20:44

    dewastacji ciąg dalszy ! (1)

    Szkoda że nikt nie zadbał o otworzenie takiej zabudowy , żal że Gdańsk tak ucierpiał przez nieudaczników ! Czy ta władza nie ma albumów z dawnym Gdańskiem ?

    gdańszczanin

    6 lat

    • 7 4

    • 2018-04-02 14:02

      ma, tylko oni są w prostej linii od tych, którzy podpalali to miasto w '45

      Gdańsk od 70 lat komuszy.

      6 lat

      • 1 3

  • 2018-03-31 09:10

    Niestety, czasem aż boli, jak się patrzy na "nowe". No i te reklamy. Trzeci/ Czwarty świat (3)

    Nie idealizuję. W większosci budynków starych nie było kanalizacji itp.

    6 lat

    • 111 4

    • 2018-04-01 09:58

      pomyliłeś Gdańsk z jakimś polskim miastem (1)

      jeśli usuniemy wyraz "większość" a kanalizację zastąpimy wyrazem łazienki będziemy bliżej prawdy.

      ole

      6 lat

      • 4 1

      • 2018-04-02 12:44

        Rzeczywiscie, nieprecyzyjnie. Pozdr. :)

        6 lat

        • 2 0

    • 2018-04-01 10:37

      W Elblągu kanalizacja była już 500 lat temu, więc raczej autor komentarza się pomylił.

      6 lat

      • 2 1

  • 2018-03-31 10:21

    Ratunku !!!! (3)

    Prawdziwi Gdańszczanie ! Skrzyknijmy się by zablokować choć budowę tej drugiej planowanej przerażającej betonowej kładki przez Motławę,która zdemoluje to co pozostało z panoramy Miasta. Ta już istniejąca na szczęści nie koliduje z miastem i jest nawet sympatyczna i ułatwia drogę na Wyspę. A dlaczego nie PROM ??? Bo nikt ze skorumpowanej władzy nie dostanie nic w łapę ?!?! Dlaczego liczą się tylko tzw. deweloperzy ! Ludzie !! Opamiętajmy się bo i tak już jest za późno !!! Ratujmy nasz GDAŃSK !!!

    Staroświecki

    6 lat

    • 32 14

    • 2018-04-02 09:36

      Rzeczywiście potrzebujesz pomocy . Najbliższy szpital który to leczy to szpital na Srebrzysku a następny w Starogardzie

      dobra rada

      6 lat

      • 0 1

    • 2018-03-31 11:37

      Kładka jest super jako atrakcja dla mieszkanców i turystów

      6 lat

      • 6 5

    • 2018-03-31 10:34

      obecna kładka powtarza formę tej znanej z dawnych rycin, Kładka już tu kiedyś była

      historyk

      6 lat

      • 1 7

  • 2018-03-31 10:08

    Niszczenie trwa !!! (4)

    Proces destrukcji i oszpecania tego co zostało po pięknym Gdańsku trwa w najlepsze ! Ohydne betonowisko na Wyspie Spichrzów,pobudowane i planowane koszmarne betonowe kładki przez Motławę pod dyktando rządzących tu deweloperów. Nie pasujący do niczego pudło Muzeum i inne obrzydliwe plomby powodują,że nasze miasto umiera w konwulsjach po raz kolejny. Ale nadal są chętni popierać ekipę Budynia która przyłożtła się do dzieła zniszczenia na równi z hitlerowcami i ruskimi ! Ratujmy choćby to co pozostało !!!!

    Andrzej

    6 lat

    • 43 13

    • 2018-03-31 23:37

      Ohyda (1)

      Mi się po prostu serce kraje jak przechodzę obok Wyspy Spichrzów.Co oni z nią zrobili i widokami.Zniszczona doszczętnie.Żal,żal.

      6 lat

      • 4 2

      • 2018-04-02 09:34

        Z jakimi widokami ? Z tymi ruinami które stały tam od dziesiątków lat?

        sas

        6 lat

        • 1 0

    • 2018-04-02 09:32

      To co lepiej żeby na wyspie Spichrzów przez następne 70 lat dalej stały ruiny?Jezeli ktoś inwestuje swoje pieniądze to z myślą o zysku ....chyba z wyjątkiem takiego altruisty jak Ty. Pomyśl zanim zaczniesz wylewać swoje frustracje.

      gdańszczanin

      6 lat

      • 1 0

    • 2018-03-31 10:13

      Dodam jeszcze

      Mauzoleum Adamowicza w centrum miasta.. sklepy, sklepy, banki, banki i tak w kółko...

      ivone

      6 lat

      • 12 4

  • 2018-03-31 10:47

    Kurcze, 120zl troche duzo:( (2)

    69 bym dal ..

    6 lat

    • 25 3

    • 2018-04-02 09:28

      Możesz kupić album Jana Butowskiego za 37 zł.

      sum

      6 lat

      • 0 0

    • 2018-04-02 09:20

      Nie kupuj.

      sas

      6 lat

      • 0 0

  • 2018-03-31 09:41

    (3)

    Trzeba zrobić wszystko żeby budynki sprzed 100 lat zostały odbudowane, a przynajmniej ich część!

    Mariusz

    6 lat

    • 44 8

    • 2018-04-02 09:19

      Za co ? Są ważniejsze sprawy.

      zax

      6 lat

      • 0 0

    • 2018-03-31 10:35

      szczegolnie Danzinger Hoff zamiast LOTu... (1)

      6 lat

      • 16 2

      • 2018-04-01 01:32

        Po tym co odwalili naprzeciw lotu powinno się winnych powiesic na latarni przy ratuszu i zostawić na pastwę krukom i na przestroge następnym próbującym się układać z deweloperkom

        6 lat

        • 6 2

  • 2018-03-31 09:19

    Seredyńskiego porównali dwie różne strony, ha ha ha (5)

    6 lat

    • 46 11

    • 2018-04-02 09:16

      Bo z prrawej jest Seredyńskiego a z lewej Skotnickiej.;)

      Trojan

      6 lat

      • 0 0

    • 2018-04-01 21:19

      a wystarczy przesunąć strzałeczkę zamiast się śmiać ha, ha, ha.

      6 lat

      • 0 0

    • 2018-04-01 19:29

      Trochę techniki i się gubi

      Chwyć ten suwak na środku zdjęcia i przesuwaj w lewo i prawo... niespodzianka

      Drakkar84

      6 lat

      • 1 0

    • 2018-03-31 13:05

      poza tym to nie jest Dolne Miasto

      6 lat

      • 5 2

    • 2018-03-31 10:24

      Jest ok ... chyba coś Tobie się pomyliło!

      6 lat

      • 6 5

  • 2018-04-02 07:23

    Zdjęcia z "przed" są suuuuper! Piękna architektura taka z duszą a nie to co dzisiaj szkło,beton i metal....

    6 lat

    • 8 3

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

XVIII-wieczne dzwony wróciły do Gdańska (179)

więcej (1573)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywało się polskie czasopismo nielegalnie wydawane w Wolnym Mieście Gdańsku na początku lat 30. XX w.?

 

Najczęściej czytane