Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Czy kamień graniczny wróci do Wrzeszcza?

Rafał Borowski
18 lipca 2021 (artykuł sprzed 2 lat) 
Opinie (81)
Kamień graniczny znajduje się obecnie przy Małej Zbrojowni przy pl. Wałowym w Gdańsku, w której mieści się siedziba Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych. Kamień graniczny znajduje się obecnie przy Małej Zbrojowni przy pl. Wałowym w Gdańsku, w której mieści się siedziba Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych.

Kamień graniczny znajduje się obecnie przy Małej Zbrojowni przy pl. Wałowym w Gdańsku, w której mieści się siedziba Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych.

fot. Edyta Steć/Trojmiasto.pl

Czy kamień graniczny z XVIII wieku powróci do Wrzeszcza, gdzie został odkryty siedem lat temu? Wszystko zależy od tego, czy znajdą się społecznicy, którzy zrealizują ten pomysł. - Na przykład radni dzielnicy mogą w każdej chwili zwrócić się do nas z prośbą o zgodę na przekazanie tego kamienia. Nie widzimy w tej kwestii żadnych przeciwwskazań - zapewnia rzecznik prasowy wojewódzkiego konserwatora zabytków.



Czy kamień graniczny powinien trafić do Parku Kuźniczki?

Przypomnijmy: w 2014 r. informowaliśmy o interesującym odkryciu archeologicznym, którego dokonano przy ul. ks. Zator-PrzytockiegoMapka we Wrzeszczu. Podczas przebudowy biegnącego wzdłuż ulicy nasypu kolejowego robotnicy natrafili na granitowy głaz.

Z początku nikt nie zwrócił na niego uwagi. Sytuacja uległa zmianie, gdy deszcz zmył pokrywające głaz błoto i odsłonił wyrytą inskrypcję.

Czytaj więcej: Kamień graniczny sprzed 250 lat odkryto na budowie we Wrzeszczu

Jej treść brzmi następująco: "D.H. A8 1756 D 2 APRIL GRAENTZSTEIN". Wynika z niej, że był to kamień wytyczający niegdyś granice. Uściślijmy, że nie chodzi o granice Gdańska - który w dużym uproszczeniu zajmował wówczas obszar dzielnicy Śródmieście - ale o granice podmiejskich posiadłości, które znajdowały się na terenie dzisiejszego Wrzeszcza.

Przybliżenie na inskrypcję, wyrytą na kamieniu. Przybliżenie na inskrypcję, wyrytą na kamieniu.

Przybliżenie na inskrypcję, wyrytą na kamieniu.

fot. Edyta Steć/Trojmiasto.pl

Granica między Nowymi Szkotami i Brunowem



Jak tłumaczy dr Jan Daniluk, pełnomocnik dyrektora Hevelianum ds. historii i dziedzictwa kulturowego, badacz historii Gdańska i Pomorza w XIX i XX wieku, to kamień, który prawdopodobnie wyznaczał granicę między dawnymi majątkami Nowe Szkoty (niem. Neuschottland) i Brunów (Brunshof). Wyryta data to po prostu data jego ustawienia.

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że do końca II wojny światowej na mapie Wrzeszcza znajdowały się ulice, które upamiętniały wspomniane majątki. Mowa o ulicach Wyspiańskiego i Waryńskiego, których niemieckojęzyczne nazwy brzmiały odpowiednio Neuschottland (pol. Nowe Szkoty) oraz Brunshöferweg (Brunowa droga).

- Natrafiłem na artykuł w gdańskiej prasie z 1929 r., w którym opisywano pozostałości dawnego Wrzeszcza. Już w okresie międzywojennym takie kamienie należały do rzadkości. W artykule wspomniano m.in. o dużym kamieniu granicznym, który znajdował się - kierując się współczesną topografią - pomiędzy akademikami przy ul. Leczkowa. A skądinąd wiem od robotników, że ten kamień nie znajdował się pierwotnie przy nasypie kolejowym. Robotnicy twierdzili, że został on przeniesiony tam właśnie z rejonu akademików. Wydaje się niemal pewne, że to ten kamień, o którym mowa we wspomnianym artykule, ale podkreślam - pewności nie ma - kontynuuje dr Daniluk.
Wspomniane ulice na mapie Wrzeszcza z 1940 r. Wspomniane ulice na mapie Wrzeszcza z 1940 r.

Wspomniane ulice na mapie Wrzeszcza z 1940 r.

źródło: polona.pl


Dlaczego wybór padł na park Kuźniczki?



Wkrótce po odkryciu kamienia pojawił się pomysł, aby nie "przepadł" w składnicy konserwatorskiej, ale został wyeksponowany w reprezentacyjnym miejscu we Wrzeszczu. Jako najbardziej odpowiednie miejsce wskazywano park Kuźniczki przy skrzyżowaniu ulic Wajdeloty i KilińskiegoMapka. Dlaczego zaproponowano właśnie tę lokalizację?

- To logiczne, bo park znajduje się we Wrzeszczu, gdzie odnaleziono ten kamień. Mówimy o przestrzeni, gdzie ten kamień z jednej strony nie będzie nikomu przeszkadzał, a z drugiej strony będzie mógł być należycie wyeksponowany. Dobrze byłoby go opatrzyć tablicą informacyjną. Stawianie kamienia tam, gdzie prawdopodobnie pierwotnie stał, mija się z celem. Takie relikty trzeba umieszczać w miejscach, gdzie mogą z powodzeniem służyć celom kulturalno-edukacyjnym. Poza tym, park Kuźniczki wydaje się miejscem dobrze zabezpieczonym - uzupełnia dr Daniluk.
Niestety, pomysł umieszczenia kamienia we wrzeszczańskim parku spalił na panewce. Co stało się ze znaleziskiem? Wojewódzki konserwator zabytków porozumiał się z władzami Akademii Sztuk Pięknych, które zgodziły się przechować kamień na swoim terenie. W ten oto sposób znalazł się on na dziedzińcu przy Małej Zbrojowni przy pl. WałowymMapka, w której mieści się Wydział Rzeźby ASP i pozostaje tam do dziś.

3
  • Park Kuźniczki we Wrzeszczu.
  • Park Kuźniczki we Wrzeszczu.
  • Park Kuźniczki we Wrzeszczu.

Park Kuźniczki we Wrzeszczu.

fot. Dominik Staniszewski/Trojmiasto.pl


Konserwator jest otwarty na przekazanie kamienia



O niezrealizowanym pomyśle wyeksponowania kamienia we Wrzeszczu przypomniał niedawno na swoim facebookowym profilu Jarosław Wasielewski, popularyzator historii wspomnianej dzielnicy i autor artykułów historycznych w Trojmiasto.pl. Sprawdziliśmy, czy ta inicjatywa ma szanse powodzenia.

Wszystkie artykuły Jarosława Wasielewskiego w Trojmiasto.pl



Nasze ustalenia można streścić krótko - wojewódzki konserwator zabytków, który dysponuje kamieniem, nie widzi żadnych przeciwwskazań. Aby znalezisko zostało wyeksponowane we wrzeszczańskim parku, musi się znaleźć tylko grupa społeczników, która wystosuje odpowiedni wniosek i zorganizuje we własnym zakresie transport oraz pozwolenie od zarządcy parku, czyli Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni.

- Od początku nie chcieliśmy, aby kamień trafił na stałe do którejś z naszych składnic. Społecznicy, np. radni dzielnicy, mogą w każdej chwili zwrócić się do nas z prośbą o zgodę na przekazanie tego kamienia. I mogą liczyć na pozytywne rozpatrzenie, gdyż popieramy pomysł, by ten zabytek był ogólnodostępny. Jedyne, czego oczekujemy, to zapewnienie, że kamień będzie zdeponowany w bezpiecznym miejscu, z którego nie mógłby zostać łatwo skradziony. Z cała pewnością, park Kuźniczki spełnia nasze wymagania - zapewnia Marcin Tymiński, rzecznik prasowy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Na koniec pojawia się pytanie - która rada dzielnicy zwróci się do konserwatora o wydanie kamienia? Na pierwszy rzut oka to zadanie dla radnych Wrzeszcza Górnego, gdyż kamień został znaleziony przy ul. ks. Zator Przytockiego, który leży właśnie w tej dzielnicy. Z drugiej strony, park Kuźniczki oraz pierwotna - choć niepotwierdzona z całą pewnością - lokalizacja kamienia przy ul. Leczkowa znajdują się we Wrzeszczu Dolnym.

Quiz Zielone zakątki Trójmiasta. Czy kojarzysz wszystkie? Średni wynik 45%

Zielone zakątki Trójmiasta. Czy kojarzysz wszystkie?

Rozpocznij quiz

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (81) ponad 20 zablokowanych

  • 2021-07-18 22:28

    A kiedy tęczowa frau przywróci pomnik Keisera przy Bramie Wyżynnej (1)

    To już najwyższy czas.A nie tam jakiś mało znaczący Kamień

    2 lata

    • 2 1

    • 2021-07-19 13:24

      A kiedy płatne trolle nauczą się pisać i nie wtrącać się ze swoimi komentarzami nie na temat?

      Gdańszczanin

      2 lata

      • 1 0

  • 2021-07-19 10:51

    a czy węgiel kamienny wróci do kopalń?

    2 lata

    • 0 1

  • 2021-07-19 08:35

    Chodzi o kamień, a nie o polityke!

    2 lata

    • 1 1

  • 2021-07-18 09:59

    Co za durne społeczeństwo hejterów. Oby tylko siać nienawisć. Nawet w sprawie kamienia! (12)

    Każda okazja wykorzystywana do walki politycznej. Nie ważne, ze nie na temat. Byle jątrzyć. A temat w sumie jest fajny. Park Kuźniczki to dobre miejsce. Można w tym celu wykorzystać jeden z klombów czy trawnikow. Jest tylko jedno ale. Skoro były fundusze żeby przeniesć kamień aż na Plac Walowy to moze znajda sie i na jego powrót. Dlaczego tym razem mają za to płacić mieszkańcy?

    Kwak

    2 lata

    • 82 8

    • 2021-07-18 13:53

      Wrócił najwiekszy siewca hejtu Ryży i mamy skutki (2)

      2 lata

      • 9 5

      • 2021-07-19 08:15

        Jeszcze go nawet w Polsce nie ma, ale ilość hejtu w szczujni Kurskiego i internecie pokazuje że już macie pełne majty.

        2 lata

        • 1 2

      • 2021-07-18 20:26

        Jakie skutki ? Co to ma do kamienia ?

        2 lata

        • 3 1

    • 2021-07-18 11:01

      Dziwisz się? 60gr od wPiSu piechotą nie chodzi. (5)

      2 lata

      • 12 10

      • 2021-07-18 13:54

        Trzeba pilnowac Polski Tusk wrócił a raczej niemcy go znowu przysłaly bo Polska sie rozwija (3)

        i nie ma kto szparagów zbierac. Nigdy wiecej PO i Thuska....

        2 lata

        • 10 10

        • 2021-07-18 20:24

          Ty weź i zamilcz kiedy nie masz nic do powiedzenia na komentowany temat. Swoim wpisem dajesz tylko informację : "popatrzcie jaki ze mnie d**il".

          2 lata

          • 1 1

        • 2021-07-18 14:23

          Rozwija to się jedynie nepotyzm na niespotykaną dotąd skalę. (1)

          Przy dzisiejszych wałkach rządu to aż tęsknię do afer pokroju ośmiorniczek za 38.50 i zegarka Nowaka przez który się podał do dymisji.

          2 lata

          • 9 5

          • 2021-07-18 17:45

            Czyli jesteś Bolkiem chyba ?

            Nowak ma zarzuty kierowania grupą przestępczą, grozna

            2 lata

            • 3 6

      • 2021-07-18 14:02

        UM płaci swojej trollowni 4 mln zł rocznie.

        2 lata

        • 7 6

    • 2021-07-18 11:56

      Dokładnie (1)

      Większość z tych komentarzy nie jest prawdziwa. Już dawno trojmiasto.pl powinno zrobić z tym porządek

      Łukasz

      2 lata

      • 6 8

      • 2021-07-18 13:17

        trojmiasto.pl pewnie dawno doszło do wniosku, że komentarze z farm trolli napędzają im kliki = większy przychód z reklam. Nic z tym nie zrobią.

        2 lata

        • 8 2

    • 2021-07-18 10:27

      zaprosic mariusza. niech przeniesie

      czytelnik

      2 lata

      • 3 3

  • 2021-07-19 07:20

    Dlaczego dwie identyczne "twarze" sa w dwoch roznych miejscach Gdanska?

    Jedna lezy jak ten kamien graniczny na Dlugim Targu, a druga wisi na scianie ulicy Mniszki?
    . bo "Nieodzalowany" byl dwulicowy.

    2 lata

    • 0 1

  • 2021-07-18 10:31

    (8)

    Niedawno pewien domorosły językoznawca zżymał się tutaj, że gdańszczanie nie znają reguł języka polskiego, mówiąc "w Brzeźnie" - bo Brzeźno to dzielnica, więc powinno być (wg niego) "na Brzeźnie". Ten kamień graniczny to idealny argument, dlaczego jednak "w": bo historycznie były to samodzielne podmiejskie posiadłości ziemskie. Dlatego mówimy "we Wrzeszczu", "w Oliwie", "w Brzeźnie", a w Gdyni - "w Wielkim/Małym Kacku" czy "w Kolibkach". I proszę nas nie poprawiać, "językoznawco" spoza Trójmiasta.

    2 lata

    • 24 3

    • 2021-07-18 13:32

      Stosując tą samą logikę powinno się mówić "w Chełmie", a przecież wszyscy mówimy "na Chełmie" (2)

      2 lata

      • 0 3

      • 2021-07-18 19:39

        (1)

        Chełm jest na górze. Dlatego "na Chełmie".

        2 lata

        • 2 0

        • 2021-07-19 00:35

          Chyba że o szwabów idzie to wtedy w chełmie

          ;)

          2 lata

          • 0 1

    • 2021-07-18 18:04

      (3)

      Właśnie zbudowałeś ideologię.
      Pytanie, czy ta kwestia jest ważna i jak daleko posuniesz się, aby twoja racja była na górze.
      Jako językoznawca powiem, że przedimek zależy od jasnosci, co czym jest i od społecznej umowy. Reszta podlega tolerancji lub jej brakowi.

      2 lata

      • 0 0

      • 2021-07-18 19:46

        (2)

        Ideologia? Mieszkańcy Gdańska (przed- czy powojennego) bardzo dobrze zdawali sobie sprawę z rozłączności osad podmiejskich, to jest jasne w kategoriach przestrzennych. Jedziesz z Gdańska Głównego do Wrzeszcza, po drodze mijając parki (dawniej: podmiejskie cmentarze). Widać, że jest to osobna dzielnica. Jedziesz z Wrzeszcza do Oliwy i mijasz (no dobra: tu powinien być czas przeszły, bo ostatnio zaszły tu duże zmiany) pustkowie, stąd wiadomo, że to oddzielna dzielnica. Dlatego jedziesz do Wrzeszcza, a nie na Wrzeszcz. Serio będziesz się upierać przy "na Oliwie"?

        2 lata

        • 0 0

        • 2021-07-18 21:55

          (1)

          Wiesz, kontynuacja językowa zależy od ludzi. Jeżeli coś brzmi OK, to "starzy" mieszkańcy mówią po ichniemu, a nowi po swojemu. To w moich oczach najwyżej anegdotyczny problem.

          Podpis hyhyhy odnosił się do komentarza pod innym artykułem

          hyhyhy

          2 lata

          • 0 2

          • 2021-07-18 22:05

            Poprawiam ...
            ""Jeżeli coś brzmi OK... "Starzy" mieszkańcy_""

            2 lata

            • 1 0

    • 2021-07-18 13:36

      no pewnie, ludność napływowa ma zawsze racje

      jak nie wiesz jak się mówiło w WM, to nie poprawiaj, wychodziło się na oliwę, a tramwaj jeździ na prąd

      2 lata

      • 1 1

  • 2021-07-18 22:46

    daj kamienia!

    czytelnik

    2 lata

    • 0 1

  • 2021-07-18 22:24

    Ten kamień odesłać frycom do Berlina

    Jako zwrot mienia poniemieckiego,

    2 lata

    • 1 1

  • 2021-07-18 22:22

    Ten kamień wrzucić na teren konsulatu na Al.Zwyciestwa

    Tam jego miejsce.Niech wezmą go sobie fryce

    2 lata

    • 1 1

  • 2021-07-18 09:12

    Ten kamień to ważny pomnik! A gdzie są ci co walczą o pomniki ? Gdzie jest Guzikiewicz ja się pytam? :) (4)

    Technik Maliniak z Nowogrodzkiej

    2 lata

    • 22 25

    • 2021-07-18 22:21

      Czego Ponik to jest?

      Szwabskiej okupacji Gdańska i ich terroru w Gdańsku.Zaczynajac od Krzyżaków

      2 lata

      • 2 2

    • 2021-07-18 09:55

      Guzikiewicz (1)

      szykuje się do "bycia opozycją" zbiera opony i szkoli kumpli "po fachu"

      cc

      2 lata

      • 10 6

      • 2021-07-18 15:15

        ciebie to ten kamien nie raz walnal

        czytelnik

        2 lata

        • 0 3

    • 2021-07-18 11:20

      pucuje tablicę "tu przebywali w hali,,,"

      poświęconą braciom z sowieckiej matrioszki

      2 lata

      • 7 4

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 30-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer
maj 4
sobota, g. 11:00 - 16:00
Gdańsk, Hevelianum
Wstęp wolny
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (3)

TV Filmy

1307

Garnizon Gdańsk pod dowództwem Kristofera von Hagelsberg (1)

więcej (1569)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywało się powojenne kino w Gdyni na Grabówku przy ul. Mireckiego?

 

Najczęściej czytane