W Trójmieście można znaleźć budowle, które swój ostateczny wygląd uzyskały dzięki osobistej ingerencji cesarza Niemiec Wilhelma II. W jego czasach architektura została na niespotykaną wcześniej skalę zaprzęgnięta w ideologiczną służbę odrodzonemu Cesarstwu Niemieckiemu. A nawet pośrednie zainteresowania Jego Cesarskiej Mości, wsparte mocą autorytetu państwa, stawały się obowiązującym kanonem i najmodniejszym trendem w architekturze.
Budynki użyteczności publicznej powstające na przełomie XIX i XX w. nosiły charakterystyczne cechy stylu pruskiego budownictwa rządowego, nazywanego "barokiem wilhelmińskim". Do najbardziej znanych należą gmachy Reichstagu, katedry w Berlinie; w tym stylu zbudowano też reprezentacyjną aleję Unter den Linden.
W Gdańsku jest tylko jeden taki budynek: to siedziba Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych przy ulicy
Dyrekcyjnej 2-4 
. Monumentalny gmach wybudowany w latach 1911-14 jest podobny do powstałej w tym samym czasie siedziby pruskiej dyrekcji kolei w Poznaniu, przy alei Niepodległości 8 (istnieje do dziś).
Gmach dyrekcji kolei w Gdańsku, ze względu na podmokły grunt, posadowiono na 1287 palach. Współautorem projektu pięciokondygnacyjnego budynku dyrekcji kolei był
Alexander Rüdell (1852-1920). Szkice przez niego przygotowane opracował i rysunki techniczne wykonał zatrudniony w ministerstwie architekt
Giebelhausen. Nad procesem wznoszenia gmachu czuwał architekt z
Gdańska -
Eitner. Rüdell był rozchwytywanym twórcą projektów związanych z kolejnictwem. Był m.in. autorem projektu dworca w Luksemburgu oraz w Strasburgu. Gdański rodzynek neobarokowej architektury szczęśliwie przetrwał totalną demolkę centrum miasta w marcu 1945 r.
Więcej o gmachu DOKP można przeczytać w artykułach:
Na skrzydłach smoka do SopotuPowstanie mody na architekturę norweską w cesarstwie wiąże się ściśle z zainteresowaniami Wilhelma II. Pod koniec wieku XIX i na początku wieku XX w norweskiej architekturze królował tzw. "styl smoczy". Nawiązywał on do elementów konstrukcyjnych i zdobniczych charakterystycznych dla średniowiecznych, drewnianych kościołów masztowych.
Cesarz bywał w Skandynawii co roku: powodem wizyt była zarówno polityka, jak i architektura. Wilhelm II dopatrywał się w norweskiej architekturze i kulturze wspólnych nordyckich źródeł łączących wikingów i Germanów.
Podczas podróży w 1890 r. pokazano cesarzowi budynki zaprojektowane przez
Holma Hansena Munthego (1848-1898): pawilony restauracji w Frognerseteren i St. Hanshaugen oraz hotel turystyczny w Holmenkollen (części Oslo, znanej doskonale kibicom skoków narciarskich). Zafascynowany budowlami kajzer zamówił u norweskiego architekta dwa projekty: pałacyku myśliwskiego w Romintach (obecnie Krasnolesje w obwodzie kaliningradzkim, zniszczony w 1945 r.) i zabudowań przystani jachtowej w Poczdamie. Wkrótce powstała również przystań cesarska w Spandau, zaprojektowana przez berlińskiego architekta
Johannesa Lange, ale bazująca na norweskich oryginałach. Budynek wykonany został przez firmę budowlaną z Wolgast.
W krótkim czasie letniskowe miejscowości cesarstwa zapełniły się budynkami w stylu smoczym. Duże zasługi miała w tym wspomniana już firma Wolgaster AG, która rozpoczęła produkcję gotowych domów w tym stylu. Budowano smocze hotele, pensjonaty, wille, restauracje, powielając, a czasami nieco przerabiając istniejące wzorce norweskie.
Szczególnie dużo tego typu budowli powstało w kurortach na niemieckim wybrzeżu Bałtyku, m.in. hale plażowe w Międzyzdrojach i Świnoujściu (zniszczone w 1945 r.).
Moda na letniskowe budynki nawiązujące do stylu smoczego nie mogła również ominąć kurortu z ambicjami, jakim był Ostseebad Zoppot. W 1907 r. architekt miejski
Paul Puchmueller (1875-1942; autor m.in. Łazienek Północnych, ratusza, zakładu balneologicznego) zaprojektował w tym stylu budynek Łazienek Południowych. Uznał on, że budowla podobna do dziesiątek innych funkcjonujących w letniskowych miejscowościach cesarstwa, zgodna jednak z cesarskim upodobaniami będzie ozdobą dla miasta i wpisze się w jego charakter.
Pierwotnie
Łazienki Południowe , czyli kąpielisko wraz z przebieralniami podzielone były na trzy części: dla pań, rodzinną i dla panów. W części rodzinnej znajdował się basen ze zjeżdżalnią. W budynku mieściły się czynne w sezonie zakłady fryzjerskie, kawiarnie i restauracje. Po wojnie obiekt również był wykorzystywany jako przebieralnie i wypożyczalnie sprzętu wodnego.
W 1984 r. budynek wpisano do rejestru zabytków, co prawdopodobnie uchroniło go przed zniszczeniem. W latach 1995-97 obiekt wyremontowano i rozbudowano według projektu
Jerzego Semeniuka, na potrzeby hotelu chińskiego i restauracji. Do dziś na terenie Polski zachował się jeszcze jeden podobny obiekt: to dawny pawilon restauracyjny w Parku Norweskim w Cieplicach Zdroju.
Dwie ingerencje cesarza w budynki TrójmiastaBezpośrednia ingerencja Wilhelma II w projekty architektoniczne i ostateczny kształt budynku miała miejsce w przypadku dwóch budowli w Trójmieście. Nie ma w tym nic specjalnie niezwykłego, ponieważ cesarz zwykł wprowadzać poprawki w wielu projektach przedkładanych mu do zatwierdzenia.
W Sopocie "zaszczyt" ten spotkał ewangelicki kościół Zbawiciela, czyli dzisiejszy kościół garnizonowy pw. św. Jerzego, stojący u szczytu
ul. Bohaterów Monte Cassino . Świątynia została wybudowana w latach 1899-1901. Jej oddanie wiernym do użytku zbiegło się z uzyskaniem przez Sopot praw miejskich. Na poświęcenie nowego kościoła z Berlina przybyła cesarzowa
Augusta Wiktoria, która wspomogła budowę świątyni dotacją. W czasie wizyty cesarzowej obowiązki gospodarza pełnił ostatni wójt, a wkrótce pierwszy burmistrz Sopotu - dr
Volkmar von Wurmb. Wcześniej Wilhelm II, po przejrzeniu planów budowanego kościoła, nakazał podwyższenie wieży świątyni o kilkanaście metrów. Tak aby była widoczna od strony morza.
Podobnej ingerencji, ale na nieco większą skalę, Wilhelm II dokonał w przypadku
budynku Technische Hochschule, czyli Politechniki Gdańskiej .
Projekt gmachu nowej uczelni, utrzymany w stylu gdańskiego renesansu, powstał w Ministerstwie Robót Publicznych pod kierunkiem
Hermana Eggerta (1844-1920). Pierwotny projekt został co prawda zatwierdzony w maju 1899 r., ale nie uzyskał pełnej aprobaty Wilhelma II, który naniósł na plany własnoręczne uwagi. Uwagi te przybrały potem postać oficjalnych wytycznych w liście przesłanym z cesarskiej kancelarii do Ministerstwa Wyznań, Edukacji i Zdrowia.
Główna teza zawarta w piśmie sugerowała, że Najjaśniejszy Pan życzy sobie, aby spróbowano znaleźć rozwiązanie, które stylem bardziej nawiązywałoby do charakterystycznych budowli Gdańska.
Efektem cesarskich uwag było cofnięcie projektu do ministerstwa i podjęcie nad nim ponownych prac. Projektem zajęli się już jednak nowi architekci:
Georg Thür (1846-1924) i
Albert Carsten (1859-1943), ponieważ Eggert był już zajęty projektowaniem ratusza w Hanowerze. W nowej wersji projektu, w miejsce jednego, umieszczonego centralnie szczytu budynku, dorysowano trzy, wyraźnie nawiązujące do architektury Zielonej Bramy i Wielkiej Zbrojowni.
Także na tym projekcie Wilhelm II dokonał osobistych poprawek czerwonym ołówkiem. Zgodnie z kolejnymi wytycznymi cesarza Niemiec: "dekoracyjne kule powinny być nieco większe, a umieszczony w środkowym polu szczytu fasady herb, powinien zostać przekształcony tak, aby był bardziej zgodny ze stylem całego budynku".
Ostateczne poprawiony kolejny raz projekt został zatwierdzony przez cesarza 12 lipca 1900 r. Podczas uroczystości otwarcia politechniki 6 października 1904 r., Wilhelm II pojawił się osobiście i wygłosił mowę. Obecny podczas otwarcia minister kultury w swoim przemówieniu przytomnie podkreślił udział i zaangażowanie władcy w procesie powstawania zarówno gmachu, jak i uczelni.
Wszystkie te budynki w zasadzie bez szwanku przetrwały burzliwe dzieje naszego regionu w ostatnich stu latach.
Korzystałem z: Małgorzata Omilianowska,
Cesarz Wilhelm II i jego inicjatywy architektoniczne na rubieżach Cesarstwa Niemieckiego; Katarzyna Wojtczak,
Gmach Dyrekcji Kolei w Gdańsku.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy