Dla wielu z nas ORP Błyskawica to od zawsze element krajobrazu Gdyni, okręt-muzeum, który znamy od dziecka. Dziś jednostka ta świętuje swoje urodziny, dlatego postanowiliśmy przypomnieć jej historię z czasów, gdy była czynnym okrętem wojennym.
przynajmniej 2-3 razy
62%
nigdy nie zwiedzałe(a)m tego okrętu
19%
Równo 85 lat temu, 25 listopada 1937 roku, Błyskawica na błyskawicy po raz pierwszy zatrzepotała biało-czerwona bandera. Żeby jednak poznać historię tego okrętu od początku, cofnąć musimy się o kilka lat wcześniej.
Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku Kierownictwo Marynarki Wojennej postanawia pozyskać kolejne (po Wichrze i Burzy) niszczyciele. W listopadzie 1932 roku kontradmirał
Jerzy Świrski uzyskuje na taki krok zgodę marszałka
Józefa Piłsudskiego. Niedługo później - w maju 1933 roku - rozpisany zostaje przetarg na dostawę dwóch niszczycieli, a jego adresatami są stocznie francuskie.
Kończy się on jednak fiaskiem. Kolejny przetarg - ze stycznia 1934 roku - również nie pozwala na znalezienie stoczni, która zbuduje niszczyciele, choć tym razem do postępowania zaproszeni zostają również Szwedzi.
Ostatecznie Błyskawicę budują - po kolejnym przetargu, tym razem obejmującym także Brytyjczyków - w stoczni
John Samuel White & Co z wyspy Wight. Głównym czynnikiem, który sprawia, że Polacy decydują się na tego akurat wykonawcę jest - oprócz ceny -zapis w umowie, który zwiera zgodę na wykorzystanie przy budowie podzespołów polskiej produkcji.
Prace ruszają we wrześniu 1935 roku, a sama Błyskawica zostaje
oficjalnie wprowadzona do Gdyni 1 grudnia 1937 roku. Kilka dni wcześniej, 25 listopada, po raz pierwszy podniesiono na okręcie polską banderę.
"Na Bałtyku prawie nie miała sobie równych"
Warto tu wspomnieć, że w momencie swojego powstania Błyskawica jest okrętem niezwykle nowoczesnym i potężnie uzbrojonym. Rozwija prędkość prawie 40 węzłów i posiada aż siedem dział kalibru 120 mm oraz liczne uzbrojenie przeciwlotnicze.
- Na Bałtyku prawie nie miał sobie równych. Jedynym mankamentem Błyskawicy była nie najlepsza stateczność i dość pokaźne przechyły podczas wysokiej fali - pisał w jednym ze swoich historycznych tekstów Michał Lipka, ekspert od spraw Marynarki Wojennej.
Przez pierwsze dwa lata służby na Błyskawicy głównie szkolona jest młodzież. Okręt wysyłany jest również w kurtuazyjne wizyty. Nadchodzi jednak rok 1939 i wojna. 30 sierpnia, wraz z Gromem i Burzą, Błyskawica opuszcza Bałtyk i cumuje w brytyjskim porcie
Leith. Następnie udaje się do
Plymouth. Podczas rejsu do tego portu okręt po raz pierwszy bierze udział w prawdziwych walkach - atakuje bombami głębinowymi u-bota.
Błyskawicę oraz Groma ostatecznie Brytyjczycy włączają w skład
1 Flotylli Niszczycieli i zaczynają wysyłać na regularne patrole bojowe. Podczas jednego z nich, 7 listopada 1939 roku, polski okręt staje się obiektem pierwszego - i na szczęście niezbyt udanego - lotniczego ataku torpedowego.
- W styczniu 1940 roku na Błyskawicy doszło do "buntu oficerów". Część z nich oskarżyła dowódcę o tchórzliwe zachowywanie w warunkach wojennych (chodziło m.in. o komisyjne zwroty oraz o to, że w przeszłości kmdr Jerzy Umecki z okrętów dowodził jedynie żaglowcem "Iskra"). W efekcie tych działań kmdr Umecki został zdjęty z okrętu, zastępcę przeniesiono na statek bazę Gdynia, a niektórych z oficerów na inne jednostki - relacjonował dalszą historię okrętu Michał Lipka.Walki o Narwik, Dunkierka i Algier
Kolejne miesiące wojennej zawieruchy to dla Błyskawicy m.in.
udział w walkach o Narwik, podczas których okręt zostaje trafiony i uszkodzony, a próbujący ruszyć mu z pomocą Grom - zatopiony. W bojach na wodach wokół Norwegii Błyskawica zestrzeliwuje też pierwsze samoloty wroga. Następnie jednostka zostaje skierowana pod Dunkierkę, gdzie zestrzeliwuje kolejny wrogi samolot.
Po tych walkach Błyskawica trafia do doku, gdzie przechodzi szybki remont. Następne miesiące to m.in
udział w walkach o Portsmouth i ochrona konwojów. W tym czasie okręt przechodzi kolejny remont - zmienione zostaje uzbrojenie jednostki, zyskuje ona również radary, co sprawia, że z niszczyciela zamienia się w
lekki krążownik przeciwlotniczy. I taką właśnie funkcję Błyskawica pełni choćby podczas
desantu na Algier.
Szczęście opuszcza okręt podczas eskortowania konwoju do
Bougie. Błyskawica zostaje wówczas zaatakowana przez
blisko 40 niemieckich samolotów. Udaje jej się co prawda uniknąć bezpośredniego trafienia, ale jedna z bomb wybucha tuż obok rufy i powoduje uszkodzenie kadłuba, a także śmiertelnie rani kilku marynarzy.
Ostatnie miesiące wojny
W 1944 roku okręt zostaje włączony w skład
10 Flotylli Niszczycieli składającej się z najlepszych okrętów, które miały osłaniać zachodnią część kanału Le Manche.
- Podczas jednego z patroli, 8 czerwca 1944 roku, dochodzi do potyczki morskiej między jednostkami alianckimi a czterema potężnymi niszczycielami niemieckimi typu Narvik. W wyniku walki dwie jednostki hitlerowskie zostały zatopione, a pozostałe ciężko uszkodzone. Błyskawica stoczyła walkę z niemieckim niszczycielem Z 32, który ostatecznie wyrzucił się na brzeg - pisał o tej misji Michał Lipka.W lutym 1945 roku okręt przechodzi trzeci już podczas II wojny światowej remont. Już po nim wyrusza na swoją ostatnią wojenną akcję -
operację "Deadlight" polegającą na zatapianiu przejętych przez aliantów u-botów.
Podczas wojny ORP Błyskawica:- przepłynęła przeszło 146 tysięcy mil morskich,
- wzięła udział w 83 konwojach i przeszło 100 operacjach bojowych,
- zatopiła wspólnie z innymi jednostkami dwa niszczyciele wroga,
- uszkodziła trzy u-booty,
- zestrzeliła przynajmniej cztery (a niektóre źródła mówią o siedmiu) samoloty nieprzyjaciela.
Powrót do Gdyni
Do Polski Błyskawica wraca w 1947 roku - wtedy to zawija do portu w Gdyni.
Po wojnie Błyskawica prowadzi do 1951 roku rejsy szkoleniowe. Następnie okręt przechodzi kolejny remont. Zamontowane podczas wojny uzbrojenie brytyjskie zostaje zastąpione sprzętem radzieckim. Nie zmienia to jednak tego, że jednostka - w obliczu powojennego wyścigu zbrojeń napędzanego zimną wojną - staje się coraz bardziej przestarzała.
Konieczny jest więc kolejny remont, ledwie sześć lat później. I on jednak na niewiele się zdaje. Złote karty swojej historii Błyskawica ma już za sobą. Przed sobą zaś tę najczarniejszą.
W sierpniu 1967 r. na okręcie dochodzi do tragicznego wypadku - podczas manewrów pęka rurociąg pary w maszynowni. Ginie siedmiu marynarzy. To przysłowiowy gwóźdź do trumny, niespełna dwa lata później Błyskawica wychodzi bowiem w swój ostatni rejs. Następnie cumuje w porcie w Świnoujściu, pełniąc rolę pływającej baterii przeciwlotniczej.
W 1976 zastępuje zaś ORP Burzę i zostaje okrętem muzeum. I w tej roli spełnia się doskonale, będąc najczęściej fotografowanym obiektem na całym Pomorzu.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy