Rocznica pierwszej sekcji zwłok noworodka w Gdańsku

Aleksandra Nietopiel

27 lutego 2023 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (36)

Publiczna sekcja zwłok w czasach Oelhafa - obraz Michiela i Pietera van Miereveltów z 1617 r.

410 lat temu gdański prof. Joachim Oelhaf przeprowadził pierwszą, publiczną sekcję zwłok noworodka. Było to wydarzenie wyjątkowe, które wcześniej nie miało miejsca na ziemiach Rzeczpospolitej i w Europie Środkowej. Sekcja i dokładny opis badanego ciała potwierdziły zasłużone miejsce Oelhafa na kartach historii medycyny.

Co myślał 42-letni prof. Joachim Oelhaf, trzymając w dłoniach stosowne narzędzie, które było kluczem do otwarcia medycznej tajemnicy zdeformowanego ciała foetus monstrosus? Musiał być bardzo skupiony i jednocześnie podekscytowany. Patrzyli na niego uczniowie i miejscy dostojnicy, dzieląc uwagę między każdy ruch profesora a unikatowy wygląd podmiotu oględzin.

Matka dziecka, Anna Krop, córka grabarza z Pruszcza Gdańskiego i żona wiejskiego szewca nie uczestniczyła w tym anatomicznym spektaklu. Wycieńczona porodem, który odbył się ledwie dzień wcześniej, wkrótce musiała się mierzyć ze śmiercią dwóch pozostałych córeczek, powitych razem z nieszczęsnym stworzeniem o bliżej nieokreślonej płci, które teraz wnikliwie badał gdański anatom.

"Foetus monstrosus", czyli potworny płód na rycinie prof. Oelhafa, którą dołączył do kilkustronicowej relacji dokumentującej sekcję zwłok.

Potworny płód na stole Oelhafa

To nie była pierwsza sekcja zwłok w wykonaniu Joachima Oelhafa. Wcześniej na jego stole pojawiło się dziecko z wadami wątroby a także ciało profesora Bartholomeusa Keckermanna i głowa nieznanego mężczyzny.

Sekcję zwłok noworodka z Pruszcza Gdańskiego, nazwanego przez Oelhafa potwornym monstrum przeprowadzono 28 lutego 1613 roku w gmachu Gimnazjum Akademickiego, zapewne w auditorium anatomicum, gdzie dzisiaj mieści się Muzeum Narodowe przy ul. Toruńskiej

.

Nie była to uczelnia medyczna. Gdańsk, mimo niezłego zaplecza intelektualnego, takiej uczelni nie posiadał. Przyszli medycy nauki pobierali najpierw w Gimnazjum Akademickim, w którym od 1584 działała katedra medyczna, by potem kontynuować je na studiach w m.in. Lejdzie, Padwie czy Wittenberdze.

Sekcja zwłok noworodka odbyła się w auli Gimnazjum Akademickiego, które znajdowało się w murach dawnego klasztoru franciszkanów. Na zdj. widok na kościół św. Trójcy i klasztor w 1687.

Precyzyjny opis badanego ciała

Z sekcji sprzed 410 lat zachował się zapis dokonany przez prof. Oelhafa. To relacja bardzo rzeczowa, pozbawiona emocji i zbędnych dygresji. Na kilku stronicach profesor skupił się na opisie cech zewnętrznych i wewnętrznych badanego przez siebie potwornego płodu. Osobną część stanowił list do szwajcarskiego anatoma Gasparda Bauhina i rycina przedstawiająca foetus monstrosus.

Duża głowa z rozszerzonymi szwami kości czaszki, górna warga rozszczepiona w kształcie
zajęczej wargi. Widoczne tylko prawe oko, lewego brak. Głowa zanurzona w błoniastej torbieli obejmującej obie strony i tył głowy, wypełnionej jasnożółtą substancją przypominającą ciało szkliste oka lub żółtko jajka - tak rozpoczynał się opis zdeformowanego płodu.

Znaczenie sekcji dla rozwoju anatomii

Rzeczową relacją spisaną w dokumencie gdański profesor potwierdził stricte naukowe podejście do badanego w ramach sekcji ciała. To istotny wkład w rozwój anatomii i przełamanie tabu - bowiem sekcji zwłok w tej części Europy wcześniej nie wykonywano. Zabraniał tego kościół.

Warto jednak dodać, że pierwsza, publiczna i udokumentowana sekcja zwłok w Europie odbyła się prawie 300 lat wcześniej w Bolonii, a przeprowadził ją Mondino de Luzzi w 1315 r.

---------

Konferencja naukowa poświęcona dokonaniom prof. Joachima Oelhafa i jego następców odbyła się w Gdańsku, podczas okrągłej 400 rocznicy pierwszej publicznej sekcji zwłok noworodka. Wydarzeniu towarzyszyła także wystawa - wszystko odbywało się w gmachu Muzeum Narodowego.

Przy opisie "foetus monstrosus" korzystałam z publikacji Via Medica, 6.2013: "Joachim Oelhaf and the first public autopsy in Gdansk in 1613", A. Szarszewski, J. Gulczyński, M. Cichorek, K. Kuklińska, B. Siek.

Aleksandra Nietopiela.nietopiel@trojmiasto.pl

Opinie (36) 7 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-27 10:51

(2)

Dzisiaj KK i kaczystan każą kobietom rodzić w bólu i cierpieniu takie potworki.

1 rok
- 8 6
Twoja opinia

Zmień treść

Dzisiaj KK i kaczystan każą kobietom rodzić w bólu i cierpieniu takie potworki.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-02-27 12:12
  
  A gdzie masz taki przepis, na rodzenie takich dzieci? Poczytaj i dowiedz się więcej na ten temat a nie powtwrzaj tevałenowskich głupot jak mantra.
  
  1 rok
  - 3 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A gdzie masz taki przepis, na rodzenie takich dzieci? Poczytaj i dowiedz się więcej na ten temat a nie powtwrzaj tevałenowskich głupot jak mantra.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-02-27 16:23
  
  dokładnie taki jest efekt, o czym donoszą czasem media - niestety
  
  1 rok
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-27 10:53

Noworodek z ryciny wygląda tak jak by miał ciężkie schorzenie heinego medina albo parkinsona czy np zespół potrykusa (1)

1 rok
- 3 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-02-27 11:37
  
  Szury powiedzą ze to przez szczepionki.
  
  1 rok
  - 9 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-27 11:04

Trojaczki

W tym jedno z wadą a pozostałe martwe... I skąd to? Tyle się dziś zrzuca na hormony, niezdrową żywność, a skąd wtedy takie dziwy? Wada mogła być z kazirodztwa,, ale trojaczki?

Michau
1 rok
- 0 2
Twoja opinia

Zmień treść

W tym jedno z wadą a pozostałe martwe... I skąd to? Tyle się dziś zrzuca na hormony, niezdrową żywność, a skąd wtedy takie dziwy? Wada mogła być z kazirodztwa,, ale trojaczki?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-27 11:33

Noworodek był z Pruszcza Gdańskiego, wtedy to był Praust.

Maigret
1 rok
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-27 12:41

I wtedy zostały położone (1)

Fundamenty tej wspaniałej nauki która uratowała nas przed potworną pandemią.

1 rok
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Fundamenty tej wspaniałej nauki która uratowała nas przed potworną pandemią.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-02-27 12:56
  
  xxx
  
  Ale chodzi o pandemię Covid|?;) Ile zaszczepiono ludzi np w Afryce, Jeśli mało, to dlaczego tam jeszcze ktoś zyje?;) Myslenie nie boli.
  
  marek
  1 rok
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Ale chodzi o pandemię Covid|?;) Ile zaszczepiono ludzi np w Afryce, Jeśli mało, to dlaczego tam jeszcze ktoś zyje?;) Myslenie nie boli.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-02-28 00:04

Opinia wyróżniona

polecam swietna biografie Michała Aniola

tytul " Udręka i extaza". Wspaniale obrazuje emocje i aure jaka towarzyszyła pierwszym badaniom anatomicznym ciała ludzkiego w tamtym okresie.

1 rok
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

tytul " Udręka i extaza". Wspaniale obrazuje emocje i aure jaka towarzyszyła pierwszym badaniom anatomicznym ciała ludzkiego w tamtym okresie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-03-12 13:02

Widac piekne dzieci się wtedy rodzily!

Takie już dorosłe! Nie to co teraz!

1 rok
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Takie już dorosłe! Nie to co teraz!
Regulamin dodawania opinii