Wrzeszcz: ma być basen, a kiedyś była tu pętla tramwajowa

Rafał Borowski

22 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat)

Opinie (224)

Budowa pętli tramwajowej przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki we Wrzeszczu. Rok 1956.

W latach 1956-1983, przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku istniała pętla tramwajowa. Zlokalizowany na niej przystanek nosił oficjalną nazwę "Wrzeszcz Lotnisko". Choć po pętli nie ma dziś najmniejszego śladu, zachowały się pawilony handlowe, których lokalizacja została wymuszona przebiegiem ułożonych tu niegdyś szyn.

W ubiegły piątek opublikowaliśmy artykuł, dotyczący planów budowy publicznego basenu, który ma zostać wzniesiony u zbiegu al. Legionów i ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska

we Wrzeszczu. Zapewne niewielu czytelników wie, że do początku lat 80. niezagospodarowany obecnie plac obok szkoły podstawowej nr 49 miał niegdyś zupełnie inne przeznaczenie.

Czytaj także: Gdańsk szuka prywatnego partnera do budowy basenu

W latach 1956-1983 znajdowała się tutaj bowiem pętla tramwajowa. Pojedynczy tor, o kształcie zbliżonym do litery "U", był trzecią tego typu konstrukcją, zbudowaną od podstaw, po wojnie, na terenie Gdańska. Wcześniej powstały tylko pętle przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i ul. Jacka Rybińskiego w Oliwie oraz przy skrzyżowaniu ul. Siennickiej i ul. Lenartowicza na Przeróbce. Pierwszą z nich oddano do użytku w 1948 roku, drugą w 1955 roku.

Taki budynek mógłby powstać przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki we Wrzeszczu.

Zastępowanie ślepych torów pętlami

Wbrew pozorom, budowa pętli przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki nie była konsekwencją otwarcia nowej linii tramwajowej. Tory, które po dziś dzień biegną aleją Hallera, ulicą Mickiewicza i al. Legionów, położono już w 1930 roku. Jak w takim razie wyglądał proces zawracania tutaj tramwajów do czasu zbudowania pętli?

Linia na al. Legionów była po prostu zakończona ślepymi torami, połączonymi tzw. przejazdami międzytorowymi, czyli parami szyn łączącymi oba tory. To dzięki nim, a właściwie wykonywanym na nich manewrach, tramwaje mogły kontynuować trasę w przeciwnym kierunku.

Widok na pętlę tramwajową z budynku przy al. Legionów.

Do 1945 roku w podobny sposób były zakończone niemal wszystkie linie tramwajowe na terenie Gdańska. Powojenna likwidacja tego typu zakończeń i zastępowanie ich pętlami została wymuszona sukcesywnym wycofywaniem taboru dwukierunkowego i wymienianiem go na tabor jednokierunkowy.

Aleja Dzierżyńskiego

Przystanek zlokalizowany na pętli przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki nosił oficjalną nazwę "Wrzeszcz Lotnisko". W tym miejscu należy wspomnieć, że aleja pomiędzy pl. ks. Komorowskiego a portem lotniczym nosiła wówczas nazwę al. Dzierżyńskiego. Jej patron, z pochodzenia Polak, był prominentnym działaczem komunistycznym w Związku Radzieckim. Feliks Dzierżyński przeszedł do historii jako twórca i zwierzchnik pierwszych radzieckich organów bezpieczeństwa, w tym okrytej ponurą sławą policji politycznej - Czeka.

Co ciekawe, w okresie PRL, patronem obecnej ul. Legionów w Gdyni również był "Krwawy Feliks". Obu arteriom, zarówno tej we Wrzeszczu, jak i tej w Redłowie, zmieniono nazwy na fali przemian ustrojowych w 1989 roku.

Przystanek niedaleko bram lotniska

Zgodnie z nazwą, dojeżdżające na pętle tramwaje były najlepszym środkiem publicznego transportu, którym można było dostać się na pobliski port lotniczy. Jego bramy znajdowały się mniej więcej na wysokości obecnej ul. Hynka, a więc w odległości zaledwie kilkuset metrów od pętli.

Wbrew pozorom, zlokalizowany na pograniczu Wrzeszcza i Zaspy przystanek Szybkiej Kolei Miejskiej "Gdańsk Lotnisko" (przemianowany po likwidacji lądowiska w 1974 roku na "Gdańsk Zaspa") nigdy nie służył pasażerom, udającym się w podniebną podróż. W ogrodzeniu wrzeszczańskiego aeroportu nigdy nie istniała brama, która prowadziłaby na wspomniany przystanek.

Chociaż może się to wydawać zaskakujące, nowo nadana nazwa "Gdańsk Zaspa" wcale nie była nowością na komunikacyjnej mapie Gdańska. Wcześniej nazwany był tak przystanek SKM, który znajdował się pod Czerwonym Wiaduktem w Letnicy i został wyłączony z użytkowania w 2005 roku. Z czego wynikał ten nazewniczy galimatias, wyjaśniliśmy szczegółowo w artykule o historii dawnego Jeziora Zaspa.

Czytaj więcej: Jezioro w popiołach. Historia zlikwidowanego jeziora Zaspa

Nowa pętla tramwajowa na Zaspie, wkrótce po zakończeniu jej budowy. Lata 70. XX wieku.

Budowa nowej pętli na Zaspie

Pętla tramwajowa powstała na niewielkim placu, który oprócz al. Legionów i ul. Kościuszki wyznaczał teren szkoły podstawowej nr 49 oraz Kolejowego Klubu Sportowego "Gedania". W związku z tym, nie było możliwości zbudowania tutaj dodatkowej infrastruktury, np. toalet dla motorniczych czy dodatkowych torów odstawczych. Mimo tego, w bezpośrednim sąsiedztwie pętli udało się zmieścić kiosk, zbudowaną z drewna i pomalowaną na szaro wiatę przystankową oraz ciąg parterowych pawilonów handlowych.

W drugiej połowie lat 70. pętla przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki została zmodyfikowana. Zmiany zostały podyktowane budową nowej linii tramwajowej, która poprzez tereny zlikwidowanego lotniska oraz Przymorza i Żabianki połączyła torowiska na al. Legionów i ul. Pomorskiej. W jej ciągu zbudowano również nową pętlę, którą zlokalizowano na wysokości skrzyżowania ul. Hynka i nowo powstałej al. Rokossowskiego, obecnie al. Rzeczypospolitej.

W związku z tym pętla przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki, o wiele mniejsza, niż jej następczyni na Zaspie, przestała pełnić funkcję zakończenia regularnych linii tramwajowych i była użytkowana jedynie w sytuacjach awaryjnych. Kilka lat później władze Gdańska uznały, że wysłużona konstrukcja we Wrzeszczu stała się całkowicie bezużyteczna. W 1983 roku została rozebrana.

Niepozorny ślad

Teren, na którym znajdowała się zlikwidowana pętla, został w większości przykryty płytami chodnikowymi, a jej ślady w jezdni zniknęły w kolejnych latach pod nową warstwą asfaltu. Próżno szukać dziś jakiegokolwiek elementu, który ostałby się po dawnym torowisku.

Jedynym śladem, który przypomina o dawnej pętli przy skrzyżowaniu al. Legionów i ul. Kościuszki, są wspomniane wcześniej parterowe pawilony handlowe. Ich elewacje, zwrócone w stronę al. Legionów, są nienaturalnie odchylone od osi jezdni. Jak nietrudno się domyślić, nietypowe umiejscowienie budynków wynikało z bezpośredniego sąsiedztwa zaokrąglonych szyn tramwajowych.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Opinie (224) 3 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 09:28

Basen?

Chyba basenik. Ten skwerek po pętli jest za mały. Basen to można zbudować na terenach Gedanii.

KAzik
7 lat
- 20 0
Twoja opinia

Zmień treść

Chyba basenik. Ten skwerek po pętli jest za mały. Basen to można zbudować na terenach Gedanii.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 09:53

Budyniowi nie zależy na tej lokalizacji i na tej budowie. To nie deweloper. Apartamencik za złotówkę

nie wpadnie do prywatnego skarbca. A na miłośnika pływania w "zbiorówce" nie wygląda!

7 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

nie wpadnie do prywatnego skarbca. A na miłośnika pływania w "zbiorówce" nie wygląda!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 10:02

Mój dziadek jest na tym zdjęciu.... (1)

Pracował w WPK.
Do śmierci otrzymywał zaproszenia na doroczne spotkania pracowników organizowane przez WPK.

Mieszkańcy mogli tramwajami podjechać na Lotnisko w Gdańsku:-)

Forum Radunia
7 lat
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

Pracował w WPK. Do śmierci otrzymywał zaproszenia na doroczne spotkania pracowników organizowane przez WPK. Mieszkańcy mogli tramwajami podjechać na Lotnisko w Gdańsku:-)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 10:22
  
  A może babcia ?
  
  7 lat
  - 0 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A może babcia ?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 10:09

Wydaje mi sie ze pawilony powstaly juz po likwidacji petli.

7 lat
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Wydaje mi sie ze pawilony powstaly juz po likwidacji petli.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 10:14

Kołobrzeg pochwalił sie ze ma 43 baseny dostepne dla mieszkanców i turystów!Bo nadmorzem potrzebne są baseny

Tego lata juz utoneło 130 ludzi najwiecej w całej europie!!
Ale w Budyniolandi budowało sie orliki i stadion!! Inwestycje które najwiecej straty przynoszą i najwiecej mozna było mozna nanich lkorupcyjnie zarobic kolesiom polityków!!Zamiast w lesie nad morzem wybudować park wodny to oddali najdroższy najbardziej atrakcyjny teren deweloperowi by postawił luksusowe ogrodzone osiedle dla snobów ,celebrytów i kolesiów polityków!!I naturalnie 1 największym rabatem dla prezydenta miasta!Basen w zajezdni dawnej to taka sama obiecanka jak park wodny nad morzem!!

tyle sa warte obietnice polityków
7 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

Tego lata juz utoneło 130 ludzi najwiecej w całej europie!! Ale w Budyniolandi budowało sie orliki i stadion!! Inwestycje które najwiecej straty przynoszą i najwiecej mozna było mozna nanich lkorupcyjnie zarobic kolesiom polityków!!Zamiast w lesie nad morzem wybudować park wodny to oddali najdroższy najbardziej atrakcyjny teren deweloperowi by postawił luksusowe ogrodzone osiedle dla snobów ,celebrytów i kolesiów polityków!!I naturalnie 1 największym rabatem dla prezydenta miasta!Basen w zajezdni dawnej to taka sama obiecanka jak park wodny nad morzem!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 10:18

U podnóża Biskupiej vis a vis Forum Radunia jest idealne miejsce na basen, super skomunikowane. (3)

Grunt miejski a nazwa już jest jak znalazł, miejscowi od lat nazywają to miejsce "rancho." wzgl. Ranczo :-)

plac między forum radunia a zakładem cukierniczym p. W. Płończaka, od dołu, z armii krajowej dobrze nie widać, trzeba wjechać najlepiej na ul. Na stoku i stanąć za w/w zakładem cukierniczym.

piękne mijesce na basen,

Ranczo przy Forum Radunia
7 lat
- 7 4
Twoja opinia

Zmień treść

Grunt miejski a nazwa już jest jak znalazł, miejscowi od lat nazywają to miejsce "rancho." wzgl. Ranczo :-) plac między forum radunia a zakładem cukierniczym p. W. Płończaka, od dołu, z armii krajowej dobrze nie widać, trzeba wjechać najlepiej na ul. Na stoku i stanąć za w/w zakładem cukierniczym. piękne mijesce na basen,
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 10:41
  
  taaaa (1)
  
  a woda do basenu to zapewne z Kanału Raduni
  
  bze
  7 lat
  - 4 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  a woda do basenu to zapewne z Kanału Raduni
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2016-08-22 11:12
    
    Woda jest od zawsze, włąsnie tam przebiegał pierwszy wodociąg w Europie
    
    Zbudowany przez Burmistrza Wintera.
    
    a woda w innych basenach to skąd z Bałtyku ?? jelopie.
    
    Forum Radunia ma rację
    7 lat
    
    0 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Zbudowany przez Burmistrza Wintera. a woda w innych basenach to skąd z Bałtyku ?? jelopie.
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 12:45
  
  w USA by tak zrobili zeby ludzi przyciagnac ale nie w PL .
  
  7 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 11:04

Niech miasto zbuduje basen razem ze spółdzielnią Rozstaje w ramach odszkodaowania za działania urzędników miejskich. (2)

Niech miasto odkupi sporny teren na Zaspie-Rozstaje i w ramach odszkodowania dla mieszkańców za dotychczasowe łamanie prawa, dotyczącego zagęszczania zabudowy na Zaspie przez miasto, postawią razem ze spółdzielnią Rozstaje na tym terenie basen z salami treningowymi otoczony parkiem.

tu tu to
7 lat
- 8 0
Twoja opinia

Zmień treść

Niech miasto odkupi sporny teren na Zaspie-Rozstaje i w ramach odszkodowania dla mieszkańców za dotychczasowe łamanie prawa, dotyczącego zagęszczania zabudowy na Zaspie przez miasto, postawią razem ze spółdzielnią Rozstaje na tym terenie basen z salami treningowymi otoczony parkiem.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 12:02
  
  Basen - to miał być przy szkole na Burzyńskiego, tam nawet było już przygotowane wejście na basen z korytarza prowadzącego do sali gimnastycznej
  
  xyz
  7 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Basen - to miał być przy szkole na Burzyńskiego, tam nawet było już przygotowane wejście na basen z korytarza prowadzącego do sali gimnastycznej
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 12:50
  
  Najrozsadniejsza propozycja!
  
  Szkoda, ze wlodaze sa tak zaslepieni lapowkami, ze nie biora glosu mieszkancow POd uwage!
  
  7 lat
  - 5 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Szkoda, ze wlodaze sa tak zaslepieni lapowkami, ze nie biora glosu mieszkancow POd uwage!
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 11:24

czemu taki mały, chcemy wielki aqua park!

Byłoby super jakby powstał aquapark większy niż ten w Redzie. Brakuje nam atrakcji, nie ma rozrywek.

znudzona rodzina
7 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Byłoby super jakby powstał aquapark większy niż ten w Redzie. Brakuje nam atrakcji, nie ma rozrywek.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 12:15

sen o przyszłości

A z każdego basenu wylewać będzie się budyń....

... Gdańska Mleczna Kraina

7 lat
- 11 3
Twoja opinia

Zmień treść

A z każdego basenu wylewać będzie się budyń.... ... Gdańska Mleczna Kraina
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-08-22 12:44

No fkoncu koham cie budyn ! Badz wiecznie prezydentem !!! (1)

a tak swoja droga to fajnie ze w koncu cos dla ludzi a nie tylko developerka i obietnice a jak bedzie zobaczymy

CALY SWIAT
7 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

a tak swoja droga to fajnie ze w koncu cos dla ludzi a nie tylko developerka i obietnice a jak bedzie zobaczymy
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2016-08-22 12:51
  
  chodzi o to aby na terenie Gedani bylo nowe osiedle
  
  a basen to mydlenie/budynienie oczu
  
  7 lat
  - 4 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  a basen to mydlenie/budynienie oczu
  Regulamin dodawania opinii