• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Unikatowy film z powojennego Westerplatte

Rafał Borowski
24 czerwca 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 

Zobacz zapowiedź filmu dokumentalnego, który powstał z ujęć odnalezionego nagrania

Po ponad 50 latach ponownie ujrzał światło dzienne film z 1967 roku, pokazujący prace przy przenoszeniu budynku Wartowni nr 1 na Westerplatte. Oficjalna premiera nagrania odbędzie się w najbliższą sobotę, podczas uroczystości 45-lecia funkcjonowania Wartowni jako placówki muzealnej.



Czy kiedykolwiek odwiedziłeś Wartownię nr 1 na Westerplatte?

Podczas niemieckiego ataku na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte w dniach 1-7 września 1939 roku Wartownia nr 1 była jednym z kluczowych punktów polskiej obrony. Prowadzony z budynku ostrzał uniemożliwiał Niemcom przedarcie się w głąb półwyspu. Gmach wartowni - choć pokiereszowany seriami z broni maszynowej i odłamkami pocisków - przetrwał wojnę w bardzo dobrym stanie.

To jeden z niewielu obiektów dawnej składnicy, który w ogóle przetrwał do czasów współczesnych.

Wartownia miała zostać wyburzona



Choć trudno w to uwierzyć, niewiele brakowało, a ten unikatowy świadek historii zostałby zburzony pod koniec lat 60. Wartownia nr 1 wadziła bowiem przy przebudowie nabrzeża portowego. Jej pierwotna lokalizacja znajdowała się na terenie obecnej bazy promowej.

Na szczęście, dzięki zaangażowaniu lokalnych pasjonatów historii, w tym ocalałych westerplatczyków, odstąpiono od tego zamiaru i zdecydowano o przesunięciu Wartowni nr 1 w głąb półwyspu Westerplatte.

Jak wyglądały przenosiny? W dużym uproszczeniu: pod fundamentami gmachu wykonano wykop, w którym ustawiono wózki używane na pochylniach stoczniowych do wodowania statków. Wózki zostały umiejscowione na specjalnie zbudowanym torowisku, dzięki czemu budynek został przesunięty kilkadziesiąt metrów od swojego pierwotnego położenia.

Przesuwanie wózków z ładunkiem ważącym kilkaset ton odbyło się 7 marca 1967 roku. Warto wspomnieć, że była to dopiero trzecia tego typu akcja w całej Polsce.

W czerwcu 1974 roku we wnętrzu wartowni powstała Izba Pamięci zorganizowana przez koło tzw. ZBOWiD-u (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację) w Nowym Porcie, a w 1980 roku została przekształcona w istniejący do dziś oddział Muzeum Gdańska.

  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.

Unikatowa pamiątka z przesuwania wartowni



Dwa tygodnie temu Muzeum Gdańska uzyskało informację, że zachował się film z przesuwania Wartowni nr 1. Muzealnicy skontaktowali się z dysponentem nagrania a ten zgodził się je przekazać placówce.

- Z przekazanych nam informacji wynikało, że film znajduje się na strychu pana Jana Markiewicza. Zwróciliśmy się do niego z zapytaniem, czy byłby skłonny przekazać nam ten film. Zgodził się. Nagranie - jak na swój wiek - zachowało się w naprawdę świetnym stanie. Trwa ok. sześciu minut, jest czarno-białe i zostało zarejestrowane bez dźwięku. Widać na nim akcję przesuwania, ale również przygotowania do niej - mówi dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.
Nie mniej ciekawe są okoliczności, w jakich darczyńca sfilmował tę niezwykłą akcję.

- Można powiedzieć, że pan Jan filmował to niezwykłe przedsięwzięcie niejako z przypadku. W 1967 roku był pracownikiem Stoczni Gdańskiej, która zapewniła sprzęt i ludzi potrzebnych do akcji przesuwania budynku wartowni. Kierownictwo stoczni chciało mieć z tego pamiątkowy film, ale stoczniowy fotograf akurat nie mógł wykonać zlecenia. Pan Jan został poproszony o sfilmowanie akcji w zastępstwie fotografa. Warto wspomnieć, że miał już wprawę w posługiwaniu się kamerą, gdyż podczas pełnienia służby wojskowej był kamerzystą - opowiada dr Gierszewski.

Premiera w najbliższą sobotę



Odnalezione nagranie zostało zdigitalizowane, a jego cyfrowa kopia posłużyła muzealnikom do zmontowania filmu dokumentalnego o długości ok. 10 minut. Składa się on w większości z kadrów odnalezionego filmu, poprzeplatanych komentarzami prof. Andrzeja Januszajtisa - znawcy historii Gdańska, inż. Aleksandra Ślusarza - uczestnika akcji przesuwania budynku Wartowni nr 1 - oraz Jana Markiewicza. Ich komentarze przybliżą widzom zarówno okoliczności omawianej akcji budowlanej, jak i powstania filmu.

Oficjalne przekazanie odnalezionego nagrania oraz premiera wcześniej wspomnianego filmu dokumentalnego odbędą się w sobotę 29 czerwca o godz. 11, na placu przed Wartownią nr 1, w ramach uroczystości 45-lecia jej istnienia jako placówki muzealnej. Pracownicy Muzeum Gdańska zapowiadają, że wkrótce po premierze dokument zostanie bezpłatnie udostępniony w internecie, prawdopodobnie na platformie Vimeo.

Wartownia prawdopodobnie trafi do Muzeum Westerplatte i Wojny 1939



Prezentacja filmu może być jednym z ostatnich działań Muzeum Gdańska dotyczących Westerplatte. Przypomnijmy, że w Sejmie trwają prace nad powołaniem Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które stanie się oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ustawa, która ma ułatwić jego budowę zakłada, że tereny należące dziś do miasta Gdańska i będące w gestii Muzeum Gdańska zostaną wywłaszczone za odszkodowaniem. Więcej na ten temat pisaliśmy w ubiegłym tygodniu.

Czytaj również: W Sejmie debata o przyszłości Westerplatte

Wydarzenia

45-lecie Wartowni nr 1 (3 opinie)

(3 opinie)
uroczystość oficjalna, jubileusz

Miejsca

Miejsca

Opinie (215) ponad 10 zablokowanych

  • Czyli nic się tam nie zmieniło od 1967r (9)

    Teraz kiedy Polaka chce w końcu uporządkować to miejsce i pokazać światu gdzie rozpoczęła się wojna i przez kogo to Dulska coś majaczy o demokracji i konstytucji. Każdy turysta który przyjeżdża do Gdańska powinien dowiedzieć się o Westerplatte, pojechać tam i zobaczyć dobre muzeum. Adamowicz nic tam nie zrobił a Dulska jeszcze przeszkadza.

    • 69 40

    • przecież wg PiSuaru II wojna zaczęła się w Wieluniu (4)

      Długopis co rok tam jeździ i głupa pali

      • 12 9

      • Chronologia a symbol. (2)

        Wedlug chronologii zdarzeń, 1 września 1939 r, pierwsze niemieckie bomby spadły na Wieluń o godz. 04.40. Atak na Westerplatte rozpoczął się o godz.04.45. Jednak agresje niemiecka na Westerplatte przyjęto jako symbol wybuchu II Wojny Światowej. Z faktami nie dyskutuje się.

        • 6 2

        • (1)

          Zważywszy, że na Wieluń bomby spadły godzinę później, to tak, z faktami się nie dyskutuje.

          • 2 4

          • Według czasu niemieckiego była 5.40.

            W Polsce była 4.40. Wysilaj się dalej... trollu niemiecki.

            • 5 0

      • Żeby coś mądrego naPiSsać to ile klas trzeba skończyć wg. ciebie ?

        8 klas wystarczy ?

        • 0 0

    • pis jeszcze nic nie wybudowalo , ani km autostrady

      i wierzysz ze ci tam zrobią Cricoland ...oni tylko kase biora bo im sie nalezy

      • 12 6

    • glupi

      Za co masz ludzi.Prawie nikogo nie interesuje to Westerplatte.Lata ruina potem cos zrobiono a teraz bitwa.Mieszkalam i nie raz przyjezdzam do Gdanska ale to mnie interesuje.Lepsza jest Twierdza. Na Westerplate byly koszary jak nie promem ( Nowy Port) to szlismy kolege w wojsku odwiedzic przez Westrplate lasek plot bo wojsko zaniedbania(lata 50 ate) Po co to turyscie miasto tak pieknie odnowione i duzo robia zostaw tych dwoch PIS ci nie pomoze.

      • 2 6

    • Niech jadą do Wielunia (1)

      • 1 4

      • Zrób to sam.

        • 1 0

  • w wartowni nr 1 znajdą manuskrypt Morawieckiego z 2 września 1939 (2)

    "jak zatopić Szlezwiga" oraz projekt obalenia muru berlińskiego

    • 25 38

    • i kopia rozkazu do Morawieckiego aby bronil sie do konca

      • 7 7

    • Nawet w tak oczywistej wydawałoby się dla Polaka sprawie lemingi plują na polski rząd!

      • 3 5

  • Historia (3)

    Westerplatte należy do wszystkich Polaków

    • 51 3

    • nikt nigdy tego nie negował

      ale jest pod zarządem miasta Gdańska bo leży w granicach administracyjnych miasta

      • 8 4

    • (1)

      Dlatego garstka bohaterów broniła go zawzięcie do końca,Armia Pomorze zamiast pomóc w 1939 r. miała pilniejsze zadanie niż obrona Gdańska wraz z placówką wojskową na Westerplatte.

      • 1 1

      • Ignorant

        • 0 0

  • Olka Fasolka odejdź i przestań niszczyć Gdańsk. (6)

    • 51 26

    • won za Bug potomku buriatów i mongołów (1)

      • 11 4

      • Piszesz o Prez. Adamowiczu? On też był zza Buga

        • 4 1

    • Powinna odejsc po tych kompromitacjach raz dwa...Krówka (3)

      • 7 10

      • (2)

        no ba, Kacperek to po pańsku pewnie łiskacza doi.

        • 4 7

        • przez smoczek...

          • 5 1

        • Dotacja

          Bo ma za co. Przytulił dotacje na otwarcie działalności to jest i lycha

          • 1 1

  • Obudziły się trolle

    Opóźnienie zapłonu - 1h.
    Poszedł prikaz - trollować. I zaczęły się posty, no i łapki w dół pod poprzednimi, hehehe. Co za miernoty.

    • 20 11

  • Chichot historii! w 1919 p. Jałowiecki kupił Westerplatte, aby Senat Wolnego Miasta nie mógł blokować (4)

    Ta historia jest jeszcze mniej znana - polecamwygooglać wietny artykuł Barbary Madajczyk-Krasowskiej w DzB - tytuł mówi wszystko:
    "Mieczyslaw-Jałowiecki-czlowiek-ktory-kupil-dla-polskiego-rzadu-westerplatte!!!
    Tacy byli Polacy budujący z niczego Polskę po zaborach - z własnych pieniędzy i ofiarności tworzyli zręby państwowości, POrównajmy to z III RP i jej "prywatyzacjami"!

    A teraz Prezydent Gdańska rości sobie prawa do terenu, o który przez 30 lat nie dbano! WSTYD

    • 66 15

    • dbano i dba sie ..to ma byc miejsce pamieci (2)

      a nie Disneyland z popcornem

      • 7 8

      • Jak się dba?a, gdańszczanin ur. 1957 nie wiedziałem, że koszary zburzono już PO wojnie - w 1946 r. (1)

        Niech Pan wygoogla jak Amerykanie zagospodarowali Pearl Harbour - a u nas zamiast atrakcji na światową skalę, ściągającą miliony turystów mamy chaszcze, wysypiska śmieci i zero multimediów - co zrobiła jeszcze komuna to zostało...
        Zaszokowany widzę, że są na tym forum "lemingi" POmorskie, które na złośc PiSowi chwalą takie "osiągnięcia" - na złośc mamie odmrożę sobie rękę?

        • 6 2

        • władza centralna tak zadecydowała, pod patronatem Stalina

          • 0 0

    • kuhausy zamienione w budynki wojskowe odbudować z klocków lego? bo bokserowi mózg się zagotował?

      • 0 0

  • Tak jak władze Gdanska zaniedbały ten teren to nie miesci sie w głowie. Szok... (2)

    • 48 22

    • teraz będa odbudowane (1)

      budynki zbombardowane w 1939.
      A o historii opowiadać będą młodzi aktywiści

      • 4 2

      • Dokladnie

        Odbudują, żeby pokazać przyszłym pokoleniom jakie ciężkie walki tutaj toczono. Odbudują by pokazać Westerplatte zrównane z ziemią. To jest logika obecnej władzy. Moim zdaniem powinni odbudować obóz koncentracyjny w Brzezince. Żeby pokazać ogrom machiny zagłady. Tam zostala jakaś 1/3 baraków.

        • 1 1

  • Miasto dulkiewicz i Adamowicza zaniedbało teren Westerplatte to nie wygląda jak porządny obiekt do zwiedzania. (1)

    • 49 28

    • Powinni odpowiedziec za to

      • 3 5

  • Westerplatte. To jedyne miejsce Gdańska gdzie zachowano starą nazwę. (1)

    Jest jeszcze ulica we Wrzeszczu.: Pestalozziego.

    • 26 1

    • nie jedyne trolu z wioski

      • 0 0

  • Czekamy na reparacje wojenne od Helmutów (10)

    • 29 18

    • że co 100-lcu?

      macałeś się przez ścianę z pOsłem z przedziałkiem na środku?

      • 3 6

    • a tobie za co?

      • 5 2

    • Reparacje.... dobre to (5)

      Ty gosc, zglos sie du Putina o te reparacje. Reparacje naleza sie tym którzy zostali z gdanska wypedzeni. To oni stracili swoja ojczyzne. To dla nich bylo straszne ze juz nigdy do domu nie wróca. Ty sledziku z zabuga wal do domu. I odbuduj twoja ojczyzne. Na wolyniu i tak dalej.

      • 5 10

      • Wypedzeni z Gdańska... (2)

        Przez kogo wypedzeni? Przez sowietów. Kto jest prawnym następcą sowietów?
        Putin. Składaj swoje żale na jego adres ... volksdeudchu.

        • 2 3

        • (1)

          wolałabym być volksdeuschem niż mieć z tobie podobnymi cokolwiek wspólnego.

          • 2 1

          • Wspólników szukaj na zachód od rzeki Laby.

            • 1 1

      • Friedrich, to może przypomnę że waszej przeklętej nacji to należy się co najwyżej Fat Man nad Berlinem, za 6 lat bezprzykładnego mordu, gwałtu i grabieży. O wcześniejszych wyczynach w Namibii nie wspomnę.

        • 2 0

      • 93% mieszkańców WMG głosowała za hitlerem i III rzeszą. Nikt ich nie wypędził, sami spie.rzali jak szczury przed sowieckimi gwałcicielami.

        • 0 0

    • reparacje? spada tam skad cie przywoezli czyli zza bóga (1)

      • 8 4

      • Trollu niemiecki.

        Za trudny polski język?

        • 3 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kto był projektantem i kierownikiem budowy portu w Gdyni?

 

Najczęściej czytane