Unikatowe zdjęcia pomnika Kościuszki dla mieszkańców Detroit

DŁ/KFP

3 czerwca 2020 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (74)

Najnowszy artykuł na ten temat Kamienica Dorszów: o kobiecie, która straciła nazwisko

Na początku czerwca 1978 r., na Nabrzeżu Francuskim w Gdyni odbyła się akcją wciągnięcia na pokład statku niezwykłego ładunku. Była nim wierna kopia pomnika Tadeusza Kościuszki, który znajduje się na Wawelu. Nowo odlany z brązu bohater narodowy Polski i Stanów Zjednoczonych był darem krakowian dla Polonii zamieszkującej Detroit.

Mimo że skwer Kościuszki jest wizytówką Gdyni, pomnik konny generała na nabrzeżu Francuskim to widok wyjątkowy. Ponadtrzymetrowej wysokości rzeźba z brązu dotarła do gdyńskiego portu drogą samochodową z Krakowa w pierwszych dniach czerwca 1978 roku.

Wizyta trwała krótko. Z Gdyni bohater narodowy Polski i USA wyruszył na pokładzie drobnicowca Zamość w rejs transatlantycki. To dar mieszkańców Krakowa dla Polonii mieszkającej w Detroit z okazji 200-lecia powstania Stanów Zjednoczonych.

Pomnik konny generała Kościuszki, przedstawionego w geście wiwatu, stanął w centrum miasta 13 sierpnia 1978 roku. Zaciekawia tło historyczne tego wydarzenia. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat powstały trzy takie pomniki.

Oryginał autorstwa profesorów Leonarda Marconiego i Antoniego Popiela został wykonany w 1900 roku przez firmę Władysław Dedrzeński i Spółka z Podgórza. Rzeźba miała stanąć na krakowskim Rynku.

Z powodu zawirowań politycznych trafiła do magazynu, a później znalazło się dla niej miejsce przed budynkiem straży pożarnej przy ul. Westerplatte (ówczesnej ul. Potockiego). Dopiero w 1921 roku stanęła na Wawelu.

Dziś na bastionie króla Władysława IV Wazy możemy podziwiać jej enerdowską kopię. Replika dzieła zniszczonego przez hitlerowców w 1940 roku pojawiła się tutaj 20 lat później jako dar mieszkańców Drezna.

Druga kopia wykonana na podstawie modelu autorstwa Leonarda Marconiego i Antoniego Popiela w Krakowie (1976-1978) stoi przy Michigan Avenue w Detroit. Wawelski kontekst sprawia, że pośród amerykańskich pomników Tadeusza Kościuszki ten ma szczególne znaczenie symboliczne.