To ulica czy okolica? Jedno i drugie

17 lutego 2024, godz. 09:00

Opinie (79)

Istnieją w Trójmieście nazwy geograficzne, które jednoznacznie kojarzą się z osiedlami lub dzielnicami, ale dotyczą, o czym nie wszyscy wiedzą, także konkretnych ulic.

Ulica Grabowo na pamiątkę średniowiecznej osady

Grabowo to zarazem nazwa ulicy w Gdyni

, jak i dawnej osady, słynącej niegdyś z pięknych grabowych drzewostanów.

Ul. Grabowo biegnie od ul. Morskiej w kierunku lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.

Osada, która przez wieki zmieniała swoją nazwę (Grabowo, Grabowiec, Grabówko, Grabówka, Grabow), została nazwana Grabówkiem, gdy Gdynia oficjalnie stała się miastem.

Czy wiesz dlaczego twoja ulica nosi taką, a nie inną nazwę?

tak, to nazwa historyczna tak, bo nawiązuje do nazw okolicznych ulic nazwano ją tak na wniosek mieszkańców nie mam pojęcia

W średniowieczu ziemi tu nie uprawiano, bo dominowały podmokłe łąki. Od XIV w. teren należał do Kartuzów, którzy otrzymali go od wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada Zoellnera von Rotenstein w 1386 r.

Przy działającej tu karczmie, w 1863 r. powstał przystanek dyliżansu pocztowego, a siedem lat później, przez znajdujący się tu folwark, przebiegła linia kolejowa.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., cały ten teren, aż do wysokości rzeki Chylonki, przeszedł na rzecz skarbu państwa.

Zielony Trójkąt mógł być Kącikiem

Choć Zielony Trójkąt to nazwa osiedla mieszkaniowego, a nie dzielnicy (oficjalnie to Młyniska), to większość mieszkańców Gdańska używa jej na określenie całego obszaru, jaki rozciąga się między linią kolejową do Nowego Portu, węzłem Kliniczna i terenami przemysłowymi nad Martwą Wisłą.

Zielony Trójkąt. Na przedwojennym zdjęciu dobrze widać kształt osiedla, któremu zawdzięcza ono swoją nazwę. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.

To podobny przypadek jak z Moreną i Pieckami-Migowem. Konia z rzędem temu, kto - poza urzędnikami czy członkami rady dzielnicy - używa tej drugiej, oficjalnej nazwy.

Ale wróćmy na Zielony Trójkąt. Jego nazwa jest bezpośrednim tłumaczeniem starszej niemieckiej nazwy Grünes Dreieck, choć po wojnie zastanawiano się, czy nie zastąpić jej nieco krótszym Kącikiem.

Choć nazwę osiedla Zielony Trójkąt znają wszyscy, mało kto wie, że pomiędzy stojącymi tu blokami wije się także nosząca to samo miano ulica

Od Petershagin do Zaroślaka

Ulica Zaroślak jest głównym ciągiem komunikacyjnym części Gdańska o tej samej nazwie.

Zaroślak ma rozpoznawalną nazwę i położenie ("Gdzieś za Biskupią Górką, jak się jedzie z centrum Gdańska w kierunku Oruni, to na prawo"), choć być może mało kto wie, że administracyjnie znajduje się na terenie trzech dzielnic: Śródmieścia, Chełmu i Oruni-św. Wojciech-Lipce.

Ludzie mieszkali tu na pewno już w XIV wieku, oficjalnie wieś w tym miejscu lokowano w 1365 r.

Nazwa zmieniała się na przestrzeni lat: od Petershagin, Petershagen, Peterszawa, Piotrokierz i Piotrokrze, po znany nam Zaroślak.

Tak samo nazywa się główna ulica tej okolicy

: biegnie wzdłuż kanału Raduni i Traktu św. Wojciecha, łączy ul. na Stoku

z ul. Brzegi

i ul. Stoczniowców

Długie Ogrody: kiedyś dzielnica, dziś ulica

O ile we wszystkich wyżej opisanych przypadkach mieliśmy do czynienia z nazwą kojarzoną przede wszystkim z okolicą, a nie z ulicą, o tyle tym razem mierzymy się z odwrotną sytuacją. Długie Ogrody dziś kojarzone są przede wszystkim jako ulica (mająca swoje problemy - dodajmy), choć historycznie nazwa ta kojarzyła się z całym fragmentem Gdańska, zlokalizowanym na wschód od Motławy, na wysokości Wyspy Spichrzów i Ołowianki.

Długie Ogrody to dziś przede wszystkim ulica łącząca ul. Stągiewną z Elbląską. Jednak nazwa ta dotyczy całego fragmentu Gdańska znajdującego się na wschód od Motławy i Wyspy Spichrzów.

Jako teren, Długie Ogrody zostały przyłączone w granice Gdańska na przełomie XIV i XV w. Swoją nazwę zawdzięczają ówczesnemu kształtowi znajdujących się tu działek, które były wąskie (jedynie na kilka metrów) i bardzo długich (często ponad 100 m).

Co ciekawe, starsi mieszkańcy niekoniecznie muszą być przyzwyczajeni do obecnej nazwy ulicy. A to dlatego, że w latach 1945-1989 uznawano ją za fragment ul. Elbląskiej i taką nazwę nosiła.

Podobnych przykładów nazw, które dotyczą zarówno ulicy, jak i jakiegoś fragmentu naszych miast, można w Trójmieście znaleźć jeszcze kilka. Dajcie znać w komentarzach, które udało wam się przypomnieć.

Opinie (79) 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-02-19 05:28

ul.Grabowo

A kiedyś była to ul.Grabowa i ul. Admiralska, Grabowo to dopiero od lat osiemdziesiątych

2 miesiące
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

A kiedyś była to ul.Grabowa i ul. Admiralska, Grabowo to dopiero od lat osiemdziesiątych
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-02-19 08:56

Swoją drogą to nazwa Zaroślak jest jednym z przykładów jak czasem bez sensu po wojnie zmieniano nazwy...

Mieliśmy bowiem funkcjonujące w przedwojennych polskich przewodnikach nazwę Peterszawa i z rzadka stosowane też Piotrokierz, Piotrokrze, a skończyliśmy z ahistorycznym Zaroślakiem. Podobnie ma się sprawa z Ogarną, która powinna być Psią (choć tu rozumiem intencje) czy Mariacką, która powinna być Mariopańską (jeśli tłumaczyć dosłownie z niemieckiego) lub Maryi Panny. Choć z drugiej strony niektóre rzeczy szybko skorygowano np. Przeróbka, którą w 1945 roku nazwano Zawiślem, mimo że nazwa Przeróbka pojawia się jako Przerabka już w XIII wieku

2 miesiące
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mieliśmy bowiem funkcjonujące w przedwojennych polskich przewodnikach nazwę Peterszawa i z rzadka stosowane też Piotrokierz, Piotrokrze, a skończyliśmy z ahistorycznym Zaroślakiem. Podobnie ma się sprawa z Ogarną, która powinna być Psią (choć tu rozumiem intencje) czy Mariacką, która powinna być Mariopańską (jeśli tłumaczyć dosłownie z niemieckiego) lub Maryi Panny. Choć z drugiej strony niektóre rzeczy szybko skorygowano np. Przeróbka, którą w 1945 roku nazwano Zawiślem, mimo że nazwa Przeróbka pojawia się jako Przerabka już w XIII wieku
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2024-02-19 09:21

Inne nazwy okolic mimo że urzędowo występujące to zanikły całkiem zastąpione przez inne i te nazwy nikomu nic nie mówią

Przykładów jest całkiem sporo:

Grodzisko - znane jako Góra Gradowa
Oruńskie Przedmieście - na które mówi się po prostu Orunia albo wlicza do Oruni Górnej
Emaus - którego nikt nie wyróżnia przypisując ten obszar Siedlcom lub Suchaninu
Piecki Migowo - czyli Morena dla większości
Stara Wieś - nazwa kompletnie zapomniana, bo znajduje się na terenie Chełmu
Wzgórze Mickiewicza - podpięte pod Ujeścisko.
Święta Studzienka - Nazwa, która nikomu nic nie powie, ale jak powiesz nazwę ulicy od niej pochodzącą czyli Do Studzienki, to każdy kojarzy gdzie.
Kolonia - to już totalnie nikt nie będzie wiedział gdzie, ale jak powiesz Narwik to dużo ludzi skojarzy, choć ta nazwa też już chyba wychodzi z użycia.
Krakowiec - tu to ludzie skojarzą jak powiesz Górki Zachodnie.
Sobieszewska Pastwa, Orle, Komary, Sobieszewko, Wieniec - tych nazw nawet się nie używa. Wszystkie z racji położenia podchodzą pod Sobieszewo lub Wyspę Sobieszewską
Rynarzewo - podpięte pod Oliwę
Wysoka - podpięta pod Osową

2 miesiące
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Przykładów jest całkiem sporo: Grodzisko - znane jako Góra Gradowa Oruńskie Przedmieście - na które mówi się po prostu Orunia albo wlicza do Oruni Górnej Emaus - którego nikt nie wyróżnia przypisując ten obszar Siedlcom lub Suchaninu Piecki Migowo - czyli Morena dla większości Stara Wieś - nazwa kompletnie zapomniana, bo znajduje się na terenie Chełmu Wzgórze Mickiewicza - podpięte pod Ujeścisko. Święta Studzienka - Nazwa, która nikomu nic nie powie, ale jak powiesz nazwę ulicy od niej pochodzącą czyli Do Studzienki, to każdy kojarzy gdzie. Kolonia - to już totalnie nikt nie będzie wiedział gdzie, ale jak powiesz Narwik to dużo ludzi skojarzy, choć ta nazwa też już chyba wychodzi z użycia. Krakowiec - tu to ludzie skojarzą jak powiesz Górki Zachodnie. Sobieszewska Pastwa, Orle, Komary, Sobieszewko, Wieniec - tych nazw nawet się nie używa. Wszystkie z racji położenia podchodzą pod Sobieszewo lub Wyspę Sobieszewską Rynarzewo - podpięte pod Oliwę Wysoka - podpięta pod Osową
Regulamin dodawania opinii