Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Śluza Kamienna - chroniła przed powodzią i broniła przed atakiem

Julia Rzepecka
13 czerwca 2020 (artykuł sprzed 4 lat) 
Opinie (272)

Zobacz Śluzę Kamienną z lotu ptaka:

To jedyna taka budowla w Europie. Kamienna Śluza jest zabytkowym elementem fortyfikacji i ochrony przed powodziami w Gdańsku. Znajduje się pomiędzy bastionem Żubr i bastionem Wilk na Dolnym MieścieMapka, w miejscu przecięcia się Motławy z dawną fosą. Dawniej, przed powodzią chroniła też Żuławy.



Byłe(a)ś kiedyś na spacerze nad Opływem Motławy na Dolnym Mieście?

Wraz z nadejściem kresu wcześniejszej pomyślności w XVII wieku, włodarze Gdańska postanowili umocnić fortyfikacje w mieście. Zlecili budowę Śluzy Kamiennej, jako nowy element miejskich umocnień. Wybudowano ją dokładnie w latach 1619-1623, a jej projektantami byli Holendrzy Wilhelm Jansen Benning oraz Adrian Olbrants. Nadzorował Jan Strakowski. Śluza chroniła również Żuławy przed powodzią - regulowała Motławę w razie podwyższenia poziomu wody, czyli cofką na morzu.

Zamykana była na dwie pary wrót, które znajdowały się w odległości 20 metrów od siebie. Nad śluzą znajdował się most zwodzony (który w połowie XIX wieku został zastąpiony mostem stałym). Po kilkudziesięciu latach, w 1668 i 1672 roku, dla obrony dobudowano dwie groble, które dodatkowo naprowadzały wody Motławy na śluzę. Tam też znajdują się wieżyczki, określane również jako "Dziewice", które uniemożliwiały dostanie się na zabudowania. Groble były ogromnym utrudnieniem dla potencjalnego wroga, ponieważ przejście po nich i jednoczesne pozostanie niezauważonym było prawie niemożliwe. Później dodano jeszcze obronne szańce z odsłoniętym tyłem, nazwane "lunetami". Zostały mocniej rozbudowane na początku XVIII wieku, po czym przylgnęła do nich kolejna osobliwa nazwa - Świńskie Głowy.

Czytaj też: Skorzystaj z atrakcji wodnych na Motławie

3
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.
  • Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.

Najbardziej charakterystycznymi elementami całej śluzy są kamienne wieżyczki - Dziewice. Zostały nazwane tak ze względu na swoją niedostępność.

Fot. czytelnik Trójmiasto.pl

Obok Śluzy stał nieistniejący już młyn rezerwowy. Miał źródło zasilania w postaci wód Motławy i był obiektem awaryjnym, na wypadek, gdyby nieprzyjaciel unieruchomił inne młyny miejskie poprzez zamknięcie kanału Raduni. Mógł więc pracować nawet podczas oblężenia.

Na początku XVIII wieku śluza przeszła renowację oraz rozbudowę, przeprowadzoną przez Jana Charpentiera. W 1902 roku powstało tam ujęcie wody pitnej "Grodza Kamienna", zasilające rejon Starego i Dolnego Miasta. Stojący przy śluzie młyn uległ zniszczeniu w 1945 roku. Zostały tylko mury i po wojnie już go nie odbudowano.

Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny. Grobla po wschodniej stronie jest niemal całkowicie zalana przez wodę i widać jedynie jej poszczególne fragmenty, w złym stanie są także "Dziewice". Miasto zapowiedziało rewitalizację.

Planowane jest także wybudowanie w sąsiedztwie nowego obiektu, który miałby pełnić funkcję archiwum. Natomiast czekający od 1945 roku na odbudowę zabytkowy młyn, miałby zyskać funkcję usługową, np. konferencyjną.

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (272) ponad 20 zablokowanych

  • 2020-06-13 12:14

    Żałosny widok zaniedbań przez lata świadectwo historii ani śluzy ani bastionów niem żadnej informacji Smutne że jakieś piaskownico-plaże są pieniądze a na takie miejsca nie ma !

    3 lata

    • 11 7

  • 2020-06-13 10:40

    (1)

    to moje dzieciństwo...te kanały,śluza.krecona-fort-ach ileż tu wspomnień...smutne jest to ,ze doprowadzono do takiego stanu takie cudeńka...ale pojawia się nadzieja..

    iza

    3 lata

    • 28 1

    • 2020-06-13 11:59

      nie pytaj co zrobiono z terenami mego dziecinstwa. Kazdy kto tu sie urodzil i dorastal tak ma

      widzi, jak nieodpowiedzlani ludzie zajeli stanowiska i nie umieli sie od nich odkleic. przez juz dwie dekady z hakiem.

      3 lata

      • 4 8

  • 2020-06-13 10:20

    (1)

    Świetnie miejsce na spacery. Odkryłem je podczas kolejnych edycji festiwalu Feta. Napewno trzeba zadbać i odrestaurować.

    Bogu

    3 lata

    • 27 1

    • 2020-06-13 11:57

      i narzucales tam butelek i petow, zgadza sie?

      bo niestety taki jest obraz sloikow chodzacych na fety. bez szacunku dla przyrody kochajacych galerie handlowe i nowe prestizowe baraki deweloperskie nazywane loftami.

      3 lata

      • 0 8

  • 2020-06-13 11:42

    A czy to sie pali?

    Jak inne zabytki? z czego to zrobione? ten stary syf co zacofuje nam miasto.

    deweloper miejski

    3 lata

    • 0 13

  • 2020-06-13 11:23

    Wszedzie tylko baraki dewloperskie

    a to co stanowi o naszym miescie niszczeje i niszczalo. tak to wladza wolnej polski za prezydentow GDanska sie rysuje.

    3 lata

    • 4 5

  • 2020-06-13 11:21

    Stan katastrofalny. Moze zamiast wywalać miliony na tzw. "ścieżki rowerowe" zadbać o kulturę i historię,

    Wpierw politycy powinny szanowac mieszkanców i ich prace przede wszystkim, nauke i kulturę.
    Bo to nie oni sa tu dla nas i nie my dla ich prywatnych interesow i umow nad glowami gdanszczan.

    Kto stawia to co napisałem w temacie bedzie rozliczone. Ma to pewne jak w banku. Ludzie nie zapominają takich spraw.

    nie ma tu znaczenie czy kobieta bedzie czy mezczyzna czy trzecia plcia polityk. jesli jest złym i nieudolnym nienadajacycm sie na stanowisko. A przez to szkodliwym, powodujacym nieodwracalne szkody.

    Nigdzie wiecej nie zrobi wiecej bo nigdzie poza urzedem nie pracowała. Prosze wiec nie pisac klamstw.

    3 lata

    • 9 7

  • 2020-06-13 11:19

    Wiele miejsc historycznych w Gdańsku niszczeje i jest zapomnianych.

    ale nie przez dewloperów.

    deweloper miejski

    3 lata

    • 8 4

  • 2020-06-13 11:17

    Osuszyć, postawić bloki !

    3 lata

    • 0 10

  • 2020-06-13 11:13

    to co postawic tam? jakie plany wladzo gdanska?

    apartamenty czy galerie handlowa?

    "Śluza jest unikatem w europejskiej skali, przez niektórych określana nawet jako arcydzieło dawnej myśli hydrotechnicznej. Stan zabytku jest obecnie niestety krytyczny."

    deweloper miejski

    3 lata

    • 12 5

  • 2020-06-13 09:45

    Wyburzyć! (3)

    Igor

    3 lata

    • 2 28

    • 2020-06-13 09:52

      (2)

      Uwaga, troll!

      3 lata

      • 7 2

      • 2020-06-13 10:11

        (1)

        Nie troll tylko dla ciebie pan Igor

        3 lata

        • 2 8

        • 2020-06-13 10:28

          Taki pan to mnie ostatnio za nogawkę poszarpał.

          3 lata

          • 6 1

5
6
7
8
9

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

1706

Włoski okręt ITS Rizzo wychodzi na Bałtyk (19)

więcej (1572)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Jaka waluta obowiązywała w Gdańsku w 1924 roku?

 

Najczęściej czytane