- 1 Muzeum II wś. Pilecki i Kolbe ofiarami sporu (417 opinii)
- 2 Ten bohater leżał w dwóch grobach (38 opinii)
- 3 Kłótnie na ulicach trwają od ponad 90 lat (14 opinii)
- 4 80-letnia makieta z powrotem w Gdańsku (90 opinii)
- 5 Weterani i przedszkolaki w jednym domu w Królewskiej Dolinie (48 opinii)
- 6 Jak król uciekł z Gdańska rybacką łódką (57 opinii)
Potomkom astronoma zrobiło się wstyd. Prawnuk Daniel Bogumił Davisson wyłożył pieniądze i pod koniec roku 1779 berliński rzeźbiarz Meyer ukończył epitafium, które umieszczono na filarze nad grobem wielkiego gdańszczanina.
Był to pierwszy pomnik Heweliusza. Uszkodzony podczas ostatniej wojny, w 1987 r. odzyskał dawną świetność. Z marmurowej konsoli wyrasta obelisk z medalionem portretowym. Całość zdobią złocone wazy, girlandy i przyrządy astronomiczne; z baldachimu u góry opada rozsunięta na boki kotara. Na tablicy czytamy: "Janowi Heweliuszowi z całą czcią należną takiemu mężowi Dan. Gottlob Davisson 1780".
Drugi pomnik w postaci brązowego popiersia na marmurowym postumencie, wykonany przez nadwornego rzeźbiarza Andrzeja Le Bruna, stanął w 1786 r. w Zamku Królewskim w Warszawie. W rok później święcono w Gdańsku stulecie śmierci astronoma, z udziałem komisarza królewskiego Fryderyka Ernesta Henniga. W czasie uroczystości sławiono zasługi Stanisława Augusta jako protektora nauk. Król odwdzięczył się kopią popiersia, które przekazano 3 listopada 1790 r. Stanęło na granitowym postumencie w Ratuszu Starego Miasta. Na tablicy widniał złocony napis: "Król Stanisław August Janowi Heweliuszowi kazał wznieść ten monument". Postument zaginął, ale popiersie się zachowało i jest dzisiaj w Muzeum Narodowym w Gdańsku.
Za trzeci pomnik można uważać tablicę z brązu umieszczoną w 1911 r., w 300. rocznicę urodzin, przy wejściu do tegoż ratusza. Napis głosi: "Pamięci Jana Heweliusza, astronoma i rajcy Starego Miasta, urodzonego 28 stycznia 1611, zm. 28 stycznia 1687 r.".
Czwarty pomnik, dzieło Michała Gąsienicy-Szostaka, postawiony przed ratuszem w 1973 r., nie uzyskał uznania gdańszczan. W zeszłym roku "z całą czcią" przeniesiono go na lepsze miejsce - na zapleczu hotelu Hevelius, który przejął nad nim pieczę.
Ostatnio, w 395. rocznicę urodzin, nasz astronom otrzymał prezent w postaci piątego z rzędu pomnika, który stanął na miejscu poprzedniego. Piękne dzieło Jana Szczypki, wyłonione w konkursie, jest prawdziwą ozdobą skweru przed Ratuszem Starego Miasta. Jeżeli doliczyć do tego podobiznę astronoma, którą w 1906 r. ozdobiono wykusz budynku banku przy ul. Okopowej, to mamy dziś w Gdańsku sześć pomników Heweliusza. Od przybytku głowa nie boli, ale może warto pomyśleć o innych wielkich gdańszczanach?
Na koniec małe sprostowanie. Z okazji odsłonięcia pomnika mogliśmy usłyszeć, że ustawiono go "na miejscu domów Heweliusza". Przypominam, że jego domy, z obserwatorium na dachach, stały na rogu ul. Heweliusza, którą dlatego tak nazwano (od XV w. do 1945 r. nazywała się Baumgarta). Jest tam skromna tablica pamiątkowa, systematycznie zasłaniana w lecie przez parasol ogródka piwnego. Warto wreszcie coś z tym zrobić.
Opinie (3) 2 zablokowane
-
2006-02-20 15:22
Pomniki Heweliusza
Mam już pomysł na świetną niedzielną wyprawę po Gdańsku: szlakiem pomników Heweliusza! Mimo, że jestem gdańszczanką od urodzenia, nie wiedziałam o wszystkich pomnikach tego astronoma. Dziękuję za przypomnienie.
Myślę,że miasto powinno również uhonorować Gabriela Fahrenheita,który urodził się w Gdańsku w 1686 roku.- 0 0
-
2006-02-23 14:56
Mam wrażenie, że może być jeszcze jeden pomnik astronoma - przy Szkole Podstawowej nr 71 na Małym Przymorzu (bodajże ulica Zgody). Ale może coś źle pamiętam, od lat tam nie zaglądałem...
- 0 0
-
2006-03-09 18:00
chaty wuja jana
A jego chaty,nomen omen dobrze zachowane po wojnie a przez naszych rozp...rzone...trza zrekonstruowac cholipa
- 0 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.