Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pomnik na Pachołku: pamiątka nie po królu, ale królowej

Marcin Stąporek
23 czerwca 2010 (artykuł sprzed 13 lat) 
Opinie (155)
Pomnik na Pachołku – stan obecny. Pomnik na Pachołku – stan obecny.

Pomnik na Pachołku – stan obecny.

fot. Marcin Stąporek

Pomnik na Pachołku przed I wojną światową. Cokół zwieńczony był pruskim orłem odlanym z brązu. Pomnik na Pachołku przed I wojną światową. Cokół zwieńczony był pruskim orłem odlanym z brązu.

Pomnik na Pachołku przed I wojną światową. Cokół zwieńczony był pruskim orłem odlanym z brązu.

Królowa Luiza w 1801 r. Królowa Luiza w 1801 r.

Królowa Luiza w 1801 r.

Ciężkim przeżyciem dla Luizy było spotkanie w Tylży z Napoleonem, którego, wzorem wielu przedstawicieli starych europejskich rodów, uważała za amoralnego potwora. Ciężkim przeżyciem dla Luizy było spotkanie w Tylży z Napoleonem, którego, wzorem wielu przedstawicieli starych europejskich rodów, uważała za amoralnego potwora.

Ciężkim przeżyciem dla Luizy było spotkanie w Tylży z Napoleonem, którego, wzorem wielu przedstawicieli starych europejskich rodów, uważała za amoralnego potwora.

Królowa Luiza z synami – późniejszymi Fryderykiem Wilhelmem IV i Wilhelmem I. Królowa Luiza z synami – późniejszymi Fryderykiem Wilhelmem IV i Wilhelmem I.

Królowa Luiza z synami – późniejszymi Fryderykiem Wilhelmem IV i Wilhelmem I.

Na jednej z trzech kulminacji wzniesienia Pachołek w Oliwie stoi stary, kamienny pomnik, na którym widnieje nieco uszkodzona płaskorzeźba z herbem. Wbrew krążącym legendom nie jest to pamiątka po obecności w tym miejscu Zygmunta III, lecz wspomnienie niemieckiej królowej o słowiańskich korzeniach.



Płaskorzeźba i herb to pozostałość po obchodach 350. rocznicy bitwy morskiej pod Oliwą (28 listopada 1627 r). W 1977 r. na pomniku podobno (tak podaje wiele źródeł, ale prawdopodobnie nie zachowało się żadne zdjęcie) umieszczono popiersie Zygmunta III i jego herb, a niektórzy autorzy kolportowali nawet informację, jakoby sam monarcha właśnie stąd obserwował przebieg starcia między flotami Polski i Szwecji na Zatoce Gdańskiej.

Choć z tego miejsca zobacz na mapie Gdańska roztacza się imponujący widok na morze, to historia o pobycie tu króla Zygmunta nie ma wiele wspólnego z prawdą. Kamienny monument powstał jeszcze pod koniec XIX wieku i pierwotnie upamiętniał zupełnie inną koronowaną głowę.

Mowa tu o królowej Luizie, a dokładnie Luise Auguste Wilhelmine Amalie von Mecklenburg-Strelitz. W jej żyłach płynęła krew słowiańskich Obodrytów, zamieszkujących w średniowieczu Meklemburgię. Ojciec Luizy, książę Karol II, był w prostej linii (w dziewiętnastym pokoleniu) potomkiem Niklota, ostatniego pogańskiego władcy tego ludu. Mając niespełna 18 lat Luiza poślubiła pruskiego następcę tronu, cztery lata później, w 1797 r. została królową.

W historii Niemiec, a szczególnie Prus, imię Luizy jest nierozerwalnie związane z walką przeciw agresji francuskiej za czasów Napoleona Bonapartego. To ona stanęła na czele stronnictwa "jastrzębi", które w 1806 r. dość pochopnie popchnęło Prusy do wojny z Napoleonem. Zaledwie pięć dni później ich armia poszła w rozsypkę po błyskotliwym zwycięstwie Francuzów pod Jeną i Auerstedt. Mogło się wówczas wydawać, że los domu Hohenzollernów jest przypieczętowany.

Ocalenie korony i swego królestwa Fryderyk Wilhelm III zawdzięczał głównie determinacji swej pięknej żony. Pośpieszna ewakuacja, a właściwie ucieczka pary królewskiej z Berlina przez Pomorze do Królewca, w połączeniu z nieugiętą postawą niektórych wojskowych, takich jak broniący twierdzy Grudziądz generał Courbiere, uratowały Prusy przed zniknięciem z mapy Europy. Po pokoju w Tylży (9 lipca 1807 r.) uzyskały względną niezależność i czas na odbudowę swej siły, choć para królewska musiała pozostawać w Prusach Wschodnich i dopiero na Boże Narodzenie 1809 r. Napoleon zezwolił im na powrót do Berlina.

Następny rok Luiza planowała wykorzystać dla podreperowania zdrowia, nadszarpniętego dramatycznymi wydarzeniami lat 1806/7, było już jednak za późno - latem 1810 r. nagle zachorowała i zmarła na zamku Hohenzieritz w Meklemburgii w wieku zaledwie 34 lat.

Piękna królowa, zmarła w młodym wieku, która zdążyła odegrać znaczącą rolę w historii, to doskonały materiał na legendę. Mit królowej Luizy narodził się zaraz po jej śmierci i rozkwitał przez cały XIX wiek. Trudno się zresztą temu dziwić, skoro owdowiały Fryderyk Wilhelm III panował jeszcze przez 30 lat po jej śmierci, a kolejne 48 lat na tronie pruskim zasiadali kolejno jej dwaj synowie: Fryderyk Wilhelm IV i Wilhelm I (od 1871 r. jako cesarz Niemiec).

Luiza stała się praktycznie symbolem walki Niemców przeciw agresji napoleońskiej. Zapewne z tego powodu wzgórze w Łostowicach zobacz na mapie Gdańska (dziś dzielnica Gdańska, wtedy podmiejska wieś), miejsce związane z walkami landwerzystów pruskich przeciw Francuzom w 1813 r., nosiło w XIX wieku nazwę "Luisenberg". Przejawem kultu Luizy był też pomnik ustawiony w 1889 r. na oliwskim Pachołku. Cokół wykonano z granitu sprowadzonego ponoć z jej ojczystej Meklemburgii. Umieszczono na nim cytat z dzieła Goethego: "Dobry człowiek uświęca miejsce, po którym stąpał. Jeszcze po stu latach rozgłaszane są jego słowa i czyny."

Nikt chyba szczególnie nie dociekał, czy faktycznie królowa wspięła się na Pachołek podczas swego krótkiego pobytu w Oliwie w 1798 r. Zresztą w tych czasach niemal w każdym miasteczku na Pomorzu mieszkańcy twierdzili, że to właśnie u nich królowa zatrzymała się na nocleg podczas pamiętnej ucieczki zimą 1806/07. W pewnym stopniu przypomina to sytuację w komunistycznej Rosji, gdzie pokazywano niezliczoną ilość obiektów odwiedzonych rzekomo przez Lenina i stanowiących lokalne miejsca kultu wodza bolszewików.

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (155) ponad 20 zablokowanych

  • 2010-06-23 13:30

    Lubię czytac o takich faktach (6)

    z historii - gdzie kobiety grały pierwsze skrzypce. Dodaje to swoistego baśniowego posmaku.. łagodności.
    Dziewczyna na obrazie jest ładna - ale troszkę pucułowata. Pewnie miała skłonności do tycia, ale w tamtym okresie kształty rubensowe były w modzie.
    Dzisiaj dziewczyny niepotrzebnie się odchudzają ponad miarę i są jakby, hmm.... cwansze?

    PS. Czy wy też macie wrażenia, że każda dziewczyna z randki internetowej ma taki szelmowski uśmiech "wydoję cie z kasy a potem zostawię"? To ja już wolę być sam...

    bombardier

    13 lat

    • 29 15

    • 2010-06-24 12:09

      cieszymy sie ze wolisz byc sam! Odstaw jeszcze udzielanie sie na forum.

      Internauci

      13 lat

      • 1 1

    • 2010-06-23 18:04

      To nie jest kwestia wolę czy nie wolę

      w twoim marnym przypadku nie masz żadnego wyboru.

      13 lat

      • 9 0

    • 2010-06-23 14:04

      Nie korzytsaj z internetu kolego, bo oczopląsu dostaniesz (1)

      Szukaj wśród znajomych, znajomych znajomych. Któraś Ci w końcu wpadnie w oko a i charakter podpasuje.

      Te z czatów to sobie odpuść, niektóre są tam dla żartu lub kasy.
      Wogóle to ile Ty lat masz chłopie, 12? Co Ty się tak produkujesz publicznie na tematy sercowe, artykuł o postaci historycznej a ten swoje żale wylewa... Z matką lub ojcem pogadaj, albo z kumplem

      Peter Parker

      13 lat

      • 10 1

      • 2010-06-23 14:46

        To były wg ciebie tematy sercowe???

        Uderz w stół........ Wyrazy współczucia !!

        Dziedzic

        13 lat

        • 0 8

    • 2010-06-23 13:52

      Poza tym taka kobitka puszy się i stroi jak paw do czasu łykniecia

      nadzianego kolesia aby później jak już ma zapewniony udział w majątku i bachorki, siada na kanapie ogląda seriale tyje jak świnia i gadzi się z hydraulikiem lub stroicielem fortepianów i niszczy oszczędności. Inny typ to laseczka z zadbanym ciałkiem ale z twarzą baby jagi bo wieku się nie cofnie bujająca się po siłowniach i SPA płacąca młodym ratownikom i szatniarzom za sex, myśląc, ze jest ponętna he he!!! Baba to szkodnik ale czymś trzeba sobie uprzyjemnić żywot

      Dziedzic

      13 lat

      • 7 4

    • 2010-06-23 13:43

      Dzisiejsze kobiety to babochlopy

      we wszystkim muszą naśladować mężczyzn. Nawet porządnego klasycznego catfighcika w telewizji nie obejrzysz bo one tylko udają karateków kopią się po pyskach i nawet wytargać się za włosy nie potrafią już.

      Dziedzic

      13 lat

      • 11 3

  • 2010-06-23 18:18

    Prawda o Gdańsk (1)

    Kolejny fajny artykuł ukazujący prawdziwy charakter miejsca na ziemi zwanego kiedyś Danzig teraz Gdańsk.....to zawsze to samo miejsce tylko aktorzy inni....brawo

    12@

    13 lat

    • 11 5

    • 2010-06-24 10:08

      a mi się nie podobai zaraz pruski admin POrtalowy wytnie mój wpis a potem da mi bana

      HaKaTa

      13 lat

      • 1 1

  • 2010-06-24 02:47

    Dlaczego nie żal mi tego pomnika? (1)

    Gdańszczanin od 300 lat

    13 lat

    • 5 3

    • 2010-06-24 09:08

      Mi jest żal pomnika Bitwy Oliwskiej, ale POmnika pruskiej okupantki mi nie żal.

      GD

      13 lat

      • 4 1

  • 2010-06-23 23:16

    akademia rzygaczy ???? (1)

    fuj

    13 lat

    • 2 4

    • 2010-06-24 00:01

      ja ja Rzygaczen Waffen

      Das Boot

      13 lat

      • 2 2

  • 2010-06-23 20:27

    zacieranie śladów poslości (1)

    propagowanie prusactwa, czarny PR przeciw Napoleonowi. A co asani robiła w Gdańsku. Przyjechała oglądać świeżo zagrabione włości - tylko ani słowa o tym w artykule

    historyk

    13 lat

    • 8 7

    • 2010-06-23 23:59

      Bo to POrtal w rekach lobby pruskiego

      GD PL

      13 lat

      • 2 3

  • 2010-06-23 23:04

    Klasa

    Świetny artykuł,stonowany,wiele informacji,.Podaje suche fakty.Historia jest taka jaka byla-i trzeba o wszysktim pisac.Najgorzej gdy ktos uzywa jej do nacjonalistycnzej propagandy-w historii to zawsze kończyło sie katastrofami.Szanujmy to co zostawili ci co byli przed nami-tka smao jakbysmy chcilei by szanowano to co my pozostawimy..

    wrzeszczanin

    13 lat

    • 5 6

  • 2010-06-23 16:02

    (1)

    jak niemiecka to pojade go pomazać i zniszczyć !!!

    !

    13 lat

    • 4 7

    • 2010-06-23 20:49

      najlepiej go wysadź w powietrze ale nie zapomnij się wcześniej do niego przykuć...

      pepe70

      13 lat

      • 2 3

  • 2010-06-23 13:47

    czy ktoś widział kiedykolwiek w tym miejscu dzielnych Strażników Miejskich? (1)

    a mają quady, motory, terenówki, konie mają?

    we

    13 lat

    • 11 0

    • 2010-06-23 20:47

      bo tam nie ma tunelowych babć handlujących kwiatkami...

      to ofiara lekka łatwa i przyjemna i norma wyrobiona....

      powinni psie kupy w mieście zbierać.....

      pepe

      13 lat

      • 3 0

  • 2010-06-23 20:32

    Niech chołota poznaje historie

    moze jej to pozwolic znalezc swoje miejsce

    pan

    13 lat

    • 4 5

  • 2010-06-23 20:23

    to nie król chodzi piechotą

    tylko królowa. ot otkrycie szachisty

    13 lat

    • 4 1

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 28-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer
maj 4
sobota, g. 11:00 - 16:00
Gdańsk, Hevelianum
Wstęp wolny
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (3)

TV Filmy

1072

Garnizon Gdańsk pod dowództwem Kristofera von Hagelsberg

więcej (1569)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Gdzie znajdował się zbiornik użytkowany jako lodowisko na przełomie lat 50. i 60. XX w.?

 

Najczęściej czytane