Niewyjaśniona tajemnica zatopienia ORP Kaszub

Marcin Stąporek

29 czerwca 2010 (artykuł sprzed 13 lat)

Opinie (69)

ORP Kaszub na tle Kamiennej Góry w Gdyni.

Wypadek czy sabotaż? Do dziś nie wiadomo, kto odpowiada za zniszczenie w Stoczni Gdańskiej polskiego okrętu wojennego ORP Kaszub: nacjonaliści, komuniści a może niedbałość kapitana?

Tymczasowy port wojenny w Gdyni. Po prawej widoczne poniemieckie torpedowce. Fotografia z albumu „Polskie Wybrzeże Morskie” dostępnego na stronach Gdańskiej Biblioteki Cyfrowej www.gbc.org.pl.

Wydobywanie wraku „Kaszuba” po zatonięciu w Stoczni Gdańskiej.

Ranek, 20 lipca 1925 r. W Stoczni Gdańskiej (byłej Stoczni Cesarskiej, od 1922 we władaniu The International Shipbuilding and Engineering Company Limited) trwa krzątanina. Do wypłynięcia ze stoczni szykuje się ORP Kaszub, jeden z sześciu torpedowców tworzących w latach 20. trzon bojowy Marynarki Wojennej RP. Okręt ma popłynąć do szwedzkiego Karlshamn.

Wyjście w morze planowane było już dwa dni wcześniej, jednak przewlekający się remont zatrzymał "Kaszuba" w Gdańsku. Teraz wszystko powinno być już gotowe. Gdy przed godz. 8 rozpoczyna się rozpalanie kotłów na jednostce, całą stocznią wstrząsa potężny wybuch. Eksplozja wyrzuca w górę przedni komin, niszczy pomost nawigacyjny oraz rozrywa burtę torpedowca.

Okręt błyskawicznie idzie na dno. Na szczęście, z wyjątkiem trzech ludzi, którzy znajdowali się w bezpośrednim sąsiedztwie wybuchu, większość z ponad siedemdziesięcioosobowej załogi udaje się uratować.

Wrak wkrótce wydobyto i poddano badaniom. Okazało się, że doszło do rozerwania jednego z kotłów. Przyczyny tej tragedii właściwie nigdy nie zostały wyjaśnione.

Jedną z rozpatrywanych i nigdy nie wykluczonych hipotez było podejrzenie sabotażu. Stocznia Gdańska należała w tym czasie do międzynarodowej spółki z udziałem kapitału polskiego, jednak większość pracowników stanowili gdańszczanie, którzy byli na ogół wrogo nastawieni do Polski. Powody tej wrogości były zresztą niejednorodne: u niektórych miały podłoże nacjonalistyczne, u innych wiązały się z sympatiami do komunizmu i bolszewickiej Rosji.

Inna z wersji mówi, że kilka miesięcy wcześniej w maszynowni doszło do niewielkiego, jak się wydawało, pożaru, który został dość łatwo ugaszony. Dowódca zlekceważył to wydarzenie i nie zbadał jego skutków, tymczasem mogło wówczas dojść do uszkodzenia i osłabienia konstrukcji kotła. Skutki dały o sobie znać feralnego 20 lipca, gdy kocioł znalazł się pod ciśnieniem.

ORP Kaszub, choć nienajnowocześniejszy, miał dopiero 11 lat, a pod polską banderą służył niecałe 4 lata. Zaczęto go budować wraz z trzema bliźniaczymi jednostkami w 1914 r. na zamówienie marynarki holenderskiej. Jednak gdy wybuchła wojna światowa, zamiast do Holandii, zarekwirowane przez Niemców okręty trafiły do floty cesarskiej. Były to jednostki średniej wielkości (długość nieco ponad 60 m, wyporność standardowa 340 t, pełna 421 t), przeznaczone raczej do działań przybrzeżnych. Torpedowiec oznaczony jako V-108 wziął w 1915 r. udział w akcjach w Zatoce Ryskiej i w rejonie Lipawy. Od 1916 r. służył jako okręt szkolny. Na mocy ustaleń z grudnia 1919 r. został wraz z pięcioma innymi torpedowcami przyznany odrodzonej Polsce, przy czym polską banderę podniesiono na nim 17 września 1921 r.

Jakakolwiek była przyczyna katastrofy z 20 lipca 1925 r., w jej efekcie Polska Marynarka Wojenna poniosła swą najpoważniejszą stratę w okresie od swego powstania w 1918 r. aż do wybuchu II wojny światowej.

Przy opracowaniu artykułu korzystałem z książki Jana Piwowońskiego "Flota spod biało-czerwonej", Warszawa 1989.

O autorze

Opinie (69) 7 zablokowanych

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:26

Bolszewicki sabotaż (2)

Wtedy to bolszewicy chcieli panować w europie i takie akcje były na początku dziennym, miedzy innymi chcieli wywołać rewolucje bolszewicka w Niemczech....Hasła w stylu wyzwolenia klasy robotniczej namąciły ludziom w głowach....niektórym zostało to do dzisiaj....niestety

12@
13 lat
- 24 1
Twoja opinia

Zmień treść

Wtedy to bolszewicy chcieli panować w europie i takie akcje były na początku dziennym, miedzy innymi chcieli wywołać rewolucje bolszewicka w Niemczech....Hasła w stylu wyzwolenia klasy robotniczej namąciły ludziom w głowach....niektórym zostało to do dzisiaj....niestety
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2010-06-29 13:26
  
  (1)
  
  Bolszewicki sabotaz to trwał do 1991 roku
  
  13 lat
  - 1 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bolszewicki sabotaz to trwał do 1991 roku
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2010-06-29 16:15
    
    bol
    
    bolszewicy się skończyli wraz ze śmiercią Lenina i odejściem Trockiego. potem zostali już tylko staliniści
    
    kaszebsko rewolucejo pl skasuj spacje wstaw kropke :)
    13 lat
    
    2 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    bolszewicy się skończyli wraz ze śmiercią Lenina i odejściem Trockiego. potem zostali już tylko staliniści
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 14:58

Najlepszy fragment tekstu ;-))))

"większość pracowników stanowili gdańszczanie, którzy byli na ogół wrogo nastawieni do Polski. Powody tej wrogości były zresztą niejednorodne: u niektórych miały podłoże nacjonalistyczne, u innych wiązały się z sympatiami do komunizmu i bolszewickiej Rosji. "

Buhahahahaha!
13 lat
- 3 7
Twoja opinia

Zmień treść

"większość pracowników stanowili gdańszczanie, którzy byli na ogół wrogo nastawieni do Polski. Powody tej wrogości były zresztą niejednorodne: u niektórych miały podłoże nacjonalistyczne, u innych wiązały się z sympatiami do komunizmu i bolszewickiej Rosji. "
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:18

gdańszczanie (2)

byli na ogół wrogo nastawieni do Polski. Powody tej wrogości były zresztą niejednorodne: u niektórych miały podłoże nacjonalistyczne, u innych wiązały się z sympatiami do komunizmu i bolszewickiej Rosji"

ech lata lecą, a w Gdańsku nic się nie zmienia

13 lat
- 29 24
Twoja opinia

Zmień treść

byli na ogół wrogo nastawieni do Polski. Powody tej wrogości były zresztą niejednorodne: u niektórych miały podłoże nacjonalistyczne, u innych wiązały się z sympatiami do komunizmu i bolszewickiej Rosji" ech lata lecą, a w Gdańsku nic się nie zmienia
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2010-06-29 14:22
  
  (1)
  
  ech w tym czasie Gdynia nie istniała
  
  13 lat
  - 4 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ech w tym czasie Gdynia nie istniała
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2010-06-29 14:49
    
    i gdyby po I wś Gdansk nalezal do Polski Gdynia nadal by byla wioska rybacka
    
    qq
    13 lat
    
    4 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:03

Oi! (2)

W zasadzie przepisany i skrócony artykuł z MSiO bodajże Marka Twardowskiego. Czas napisać coś własnego!

ORP Mazur
13 lat
- 30 21
Twoja opinia

Zmień treść

W zasadzie przepisany i skrócony artykuł z MSiO bodajże Marka Twardowskiego. Czas napisać coś własnego!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2010-06-29 12:19
  
  (1)
  
  na ten temat pisywano wielokrotnie, różni autorzy i w różnych miejscach. ciekawe historie zawsze warto przypominać
  
  Wojt
  13 lat
  - 15 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  na ten temat pisywano wielokrotnie, różni autorzy i w różnych miejscach. ciekawe historie zawsze warto przypominać
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2010-06-29 12:29
    
    ale nie podpisywać swoim nazwiskiem
    
    ORP Mazur
    13 lat
    
    8 10
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ale nie podpisywać swoim nazwiskiem
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:10

znając wrodzone "cwaniactwo" tych górali co nie zdążyli na statek do USA,Kaszub zatopił się sam by wyłudzić pieniądze z (1)

ubezpieczalni:)

obywatel Trojmiasta
13 lat
- 16 19
Twoja opinia

Zmień treść

ubezpieczalni:)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2010-06-29 12:27
  
  hahaa właśnie cos takiego chciałem napisać :DDD
  
  13 lat
  - 4 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:23

dźwigi pływające

A te dźwigi pływające nadal te same :D Maja i Rem 220 :)

turboooo
13 lat
- 8 2
Twoja opinia

Zmień treść

A te dźwigi pływające nadal te same :D Maja i Rem 220 :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-06-29 12:09

Pewno z przeładowania kartoflamy.

Kazik
13 lat
- 11 8
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii