• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Niewielki budynek w centrum Wrzeszcza. Jedyny, który przetrwał do dziś

Michał Brancewicz
29 stycznia 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (235)
Przesuń aby
porównać

Niewielki budynekMapka w centralnej części dawnego rynku wrzeszczańskiego powstał ponad 100 lat temu. Służył żołnierzom pełniącym wartę w garnizonie, potem funkcjonował jako szalet, a od lat działa tam kantor. Po dawnej zabudowie wokół byłego rynku nie ma dzisiaj praktycznie śladu, a niepozorny budyneczek nadal stoi.



Wiedziałeś, że budynek kantoru powstał ponad 100 lat temu?

Na prostokątnym placu w centrum wsi Wrzeszcz handlowano już pod koniec XVIII wieku. Na rynku krzyżowały się drogi do okolicznych wsi i majątków. Przebiegał tamtędy też główny szlak handlowy, którym kupcy wędrowali między Gdańskiem a Oliwą.

Nic zatem dziwnego, że z czasem to miejsce, wchłonięte przez Gdańska zaczęło przeobrażać się w jego handlową dzielnicę, a na początku XX wieku wiejską zabudowę zastąpiły kamienice.

Wrzeszczański rynek (Marktplatz) po ukończonej w 1909 r. przebudowie na pocztówce wydanej ok. 1913 r. Z prawej strony dostrzec można niczym niewyróżniający się budynek, który przetrwał do naszych czasów, jako jedyny w całej okolicy. Wrzeszczański rynek (Marktplatz) po ukończonej w 1909 r. przebudowie na pocztówce wydanej ok. 1913 r. Z prawej strony dostrzec można niczym niewyróżniający się budynek, który przetrwał do naszych czasów, jako jedyny w całej okolicy.
W 1909 roku, na skrzyżowaniu dzisiejszej al. Grunwaldzkiej i Jaśkowej DolinyMapka, powstał budynek, w którym urządzono Dom Towarowy Waltera Edelsteina (widoczny w głębi starej fotografii). Przez lata zmieniał nazwy i właściciel. W PRL-u w jego miejsce powstał Domu Kupca.
Dom Kupca - zapomniana świątynia handlu we Wrzeszczu Dom Kupca - zapomniana świątynia handlu we Wrzeszczu

Mniej więcej od początku XX wieku istniał już niczym niewyróżniający się budyneczek przy wjeździe na dzisiejszą ul. Partyzantów. Powstał jako odwach, czyli pomieszczenie dla żołnierzy pełniących wartę. Potem pełnił rolę toalety publicznej.

Dzisiaj wokół dawnego wrzeszczańskiego rynku nie ma już dawnych kamienic, a Dom Kupca od dawna nie istnieje w ludzkiej świadomości. Zachodnią pierzeję rynku zastąpiło Centrum Handlowe Manhattan.

A niewielki budyneczek stoi nadal. Od lat mieści się w nim kantor.

Centra handlowe w Trójmieście

Opinie (235) ponad 20 zablokowanych

Wszystkie opinie

  • Piękne kamienice były wówczas , nie od parady (1)

    Gdańsk nazywany był wówczas "Paryżem północy" , ehh piękne czasy żeby tak móc cofnąć się do tamtych lat...

    • 0 0

    • Paryżem Północy to nazywano Warszawę w latach 20-30-tych XXw

      • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    Nie rozumiem tego zachwytu (9)

    Nie rozumiem tego zachwytu nad "starym Gdańskiem". Wizja "pocztówkowa" - lansowana ostatnimi laty (zaczęło się chyba w latach 90 wydawnictwem "Był sobie Gdański" - jest tak samo, a może i mniej reprezentatywna dla historyczności Gdańska niż to co zbudowano po wojnie na gruzach.
    Zapomina się, że warowne miasto zamknięte obwałowaniami i murami zostało gwałtownie przebudowane w 2 połowie XIX w. i na początku XX, gdzie "wizjonerzy" chcieli zbudować nowoczesne pruskie miasto. Czytając opinie architektów i historyków z tamtego okresu ma się nieodparte wrażenie deja wu. To co my dziś podziwiamy na pocztówkach było traktowane jako pseudonowoczesny kicz, tandetę, taniochę - całkowicie zaprzepaszczający hanzeatycką historię miasta (wystarczy zajrzeć do Kopenhagi aby zobaczyć różnice, choć i tam piewcy nowoczesności nabruździli).
    Skuwanie kilkusetletnich sztukaterii (powszechne w architekturze przełomu XIX i XX w) było najmniejszym "przestępstwem". Miasto w niecałe 60 lat praktycznie przekształciło się nie do poznania, niemal tak drastycznie jak po '45 roku.
    Dlatego dla mnie dziwne jest dążenie do tego ideału - pruskiego ideału niemieckiego miasta z pocztówki Reichs Post Amt z 1913 roku, zamiast powrotu do hanzeatyckiego miasta królewskiego, niezależnego, wolnego, otartego na wielokulturowość, wielonarodowego, które w tym duchu funkcjonowało kilkaset lat, nawet po upadku Hanzy.
    Bismarckowsko-pruski enturage - to godny zapomnienia wycinek, który i tak odcisnął się niezatartym piętnem, tak jak '45 rok, 45 lat komuny i 30 lat rządów developerów - ścigających się o miano największego szkodnika.

    • 59 89

    • (1)

      Ja kiedyś nie rozumiałem czemu ludzie się zachwycają Mona Lisą. Ale zamiast pisać o tym na forach, że nie rozumiem, poczytałem, zgłębiłem temat i teraz rozumiem.

      • 10 1

      • Podoba ci się, bo innym się podoba - tak wynika z twojej wypowiedzi. Pewnie Picasso też ci się podoba,

        bo przecież jego obrazy kosztują miliony $ i wszyscy pieją z zachwytu jak słyszą Picasso!
        Oj smutne to, bo to oznacza, że nie masz własnego zdania, ani gustu.
        Jeśli chodzi o Picassa, to szkoda cokolwiek pisać, ot po porostu bohomazy jakiego żyda zostały wylansowane i bogaci bez gustu mają się czym chwalić przed innymi bogatymi bez gustu. Co do Mony Lisy, to L. da Vinci namalował mnóstwo piękniejszych dzieł, ale ktoś wylansował to jedno, żeby prości ludzie mieli się czym rajcować, bo na pewno oprócz Damy z gronostajem innych dzieł LdV nie potrafią wymienić.

        • 1 1

    • ten zachwyt liberałów gdańskich nad niemieckością ma głębokie korzenie (5)

      w warstwie politycznej to fetowanie wolnego miasta gdańska (malowanie tramwajów, rondo, kamienie graniczne), czy przepraszanie w imieniu gdańszczan za kristalnacht... gdy tymczasem od bismarckowskiej germanizacji, aż po upadek hitlera, było to miasto prowadzące politykę wybitnie antypolską. To było racjonalne z punktu widzenia prus, bo potrzebne było wyrugowanie kilkusetletniej tradycji współpracy z Rzeczpospolitą.

      • 4 12

      • "polski" Gdańsk (1)

        "... kilkusetletniej tradycji współpracy z Rzeczpospolitą."
        I to jest sedno sprawy. Gdańsk nigdy nie był polski, ale na współpracy z Polską; bogacili się nie tylko Gdańszczanie ale też obywatele państwa polskiego.

        • 7 3

        • z krotkimi epizodami

          Gdansk zawsze nalezal do korony Polskiej. Nie moglo byc inaczej bo lezal u ujscia Wisly

          • 2 0

      • Opanuj się, nie mieszaj polityki ze zdrowym rozsądkiem!

        Nie mówimy tutaj o tym jaką politykę prowadziło miasto ze starego zdjęcia. Mówimy o estetyce, kunszcie architektów i komforcie korzystania z przestrzeni miejskiej

        • 3 0

      • Myślenie rodem z ZSRR

        Podobne poglądy przedstawiali ci od 3xtak i sowieci, więc Sasha wracaj do Moskwy.

        • 6 1

      • Nikt temu nie zaprzecza, ze Gdańsk był bardzo antypolski przed wojną, ale jak to się ma do tego, że jedne kamienice są ładne a inne nie? Dobrze, że tacy ludzie ja Pan są w mniejszości i nie udało im się np. zburzyć Malborka, no bo przecież krzyżacki czytaj niemiecki i wybudować więcej bloków, no bo polskie. Zastanawiam się, ilu ludzi tam jedzie w weekend z dziećmi, żeby zwiedzać te bloki, a ilu, żeby zwiedzać ten okropny niemiecki zamek. No i mimo wszystko "warstwę polityczną" mają gdzieś. Taką przynajmniej mam nadzieję...

        • 12 3

    • No dobra, może zostało

      Odejmijmy od dyskusji na razie temat architektury. Po przebudowie pruskiej było to poprawne architektonicznie i, przede wszystkim, urbanistycznie miasto dla ludzi. Teraz żeby przejść przez Grunwaldzką musisz iść kawał drogi i czekać kilka razy na światłach. Moim zdaniem to jest regres, a nie progres.

      • 1 0

  • I pomyśleć że w tej chwili rosjanie robią dokładnie to samo (12)

    z ukraińskimi miastami co 2 wojna z naszym miastem . No i oczywiście pamiętamy przez kogo zostało spalone po wojnie
    Słabo .XXI w . Ludzie niby wszystko wiedzą jest internet i wolny kraj Scenariusz się jednak powtarza albo nawet gorzej I Ukraińcy nie mają się gdzie wycofać, Niemcy mimo podziału aż tak dużo nie starciu po II w sw. Czy Ukraina przetrwa nie wiem

    • 47 14

    • (5)

      Naszym? To miasto nie było nasze ale niemieckie, z kilkoma procentami polskiej mniejszości, nie powielaj proszę PRLowskiej propagandy.

      • 10 16

      • Cóż, to miasto było i jest nasze (2)

        Jego przejściowa przynależność do innych potencji niczego nie zmienia. Powstało jako polskie, dzięki Polsce się rozwijało, nawet zachowując dużą autonomię i zostało słusznie na powrót wcielone do Polski, kiedy Niemcy (przejściowo) upadły. Nie należy powielać niemieckiej (ani uprawianej dziś w Polsce) kosmopolitycznej propagandy.

        • 16 9

        • I tak dla przypomnienia, dla tych którzy mają problem z historią (1)

          W XVI wieku Gdańsk był najbogatszym miastem Polski

          • 11 3

          • Miastem bogatym

            i niemieckojęzycznym

            • 0 1

      • Naszym bo MY teraz tu mieszkamy . (1)

        Ja się tu urodziłem i dbam jak o swoje . Szanuję niemiecką obecność historię tych miejsc ale teraz jest i będzie to polska ziemia . Apropo rosjan którzy nie zasługują na nic więcej niż nazywanie ich rosyjscy faszyści - raszyści . To samo co zrobili z tysiącletnim Gdańskiem zrobili potem w Aleppo - zniszczyli do zera historycznie syryjskie miasto. A za zniszczenie Mariupola będą smażyć się w piekle . A ty jesteś "fewfw (..) " przeklętym ruskim trollem którego jak spotkam na ulicy to gołymi rękami zatłukę . " rosja gwarantem stabilinosci.." - wypierdl znasz takie słowo na "W" ?

        • 9 2

        • A co robi USA?

          Na bliskim wsch też wymordowali niedawno setki tyś cywilów.Wszędzie walka o wpływy,walczy min.Rosja i Stany.Na jednych ziemiach godzą się,dzielą interesami.Na innych walczą.Morze Kaspijskie,warto spojrzeć jaki tam dopiero jest podział i jaka kłótnia o gaz i ropę.Ukraina ... syn Bidena jednym z oligarchów...Dlatego tam tak ładują.To ,że Rosja poszĺa by dalej to jest wymysł i strach Ukrainy,aby inni wspomagali.Kto nie wie o co chodzi,to napiszę:o pieniążki,miliony euro czy dolce.Szkoda tylko ofiar postronnych.

          • 0 0

    • Ukraińcy

      W czasie drugiej Wojny Światowej ryzali Polaków,tak jak teraz ryza ich Rosja.Warte uwagi...

      • 0 0

    • i jeszcze będą musieli zapłacić za Broń od wuja sama. Jankesi nie robią noc za darmo. (1)

      • 4 5

      • Nikt

        Nie robi nic za darmo.Ukraina nic nie wniosła do Świata.A gdzie ukraińskie bogacze? Skorumpowani politycy i inne gady?Tydzień przed zadymą zwinęli się i majątki.A po wojnie naiwniacy ze Świata odbudują,zasponsorują.A oni? Oni powrócą na gotowe fortunki zbijać.

        • 1 0

    • rosjanie bronią sie (2)

      przed faszystami

      • 3 7

      • niech się bronią w Moskwie przed swoimi pijackimi urojeniami, pół mliona chłopakow wyksztalconych uciekło od Putina

        jak ci pasuje to zaciągnij się u Putina na czołgistę,

        • 1 2

      • wsadz te opinie psu pod ogon

        • 3 2

  • Budyneczek (2)

    Czy już nikt nie pamięta, ze był tam także zakład krawiecki p. Kazimierza,bardzo uroczego i uczynnego człowieka.

    • 21 0

    • A potem przejął sklepik jego brat, Jan

      • 0 0

    • Pan Kazimierz Urbanek najlepszy krawiec a mieszkał blisko na ul.partyzantow.Pan Kazimierz był moją rodzina

      • 3 0

  • Gdansk przed wojną (27)

    Największą tragedią Gdańska jest oddanie go po wojnie w ręce polskiej administracji. Gdyby Gdańsk należał w dalszym ciągu do Niemiec, tak jak powinien należeć, to dziś wyglądałby o wiele piękniej. Niemcy z pewnością odbudowaliby go z większą starannością.

    • 79 167

    • Gdybanie (2)

      A gdybyśmy tej wojenki nie wygrali i byli mniejszością w Danzing?

      • 1 0

      • (1)

        Co to jest, ten; Danzing?

        • 0 0

        • Dyskoteka taka

          Tylko same niemieckie kawałki lecą

          • 0 0

    • Chyba sowieckiej

      I tak mieliśmy szczęście że się pojawili Januszajtis z Michelem.

      • 0 0

    • Gdansk nigdy nie nalezal do Niemiec (1)

      Gdansk to wolne Miasto Gdansk .Przykro mi ze jestes takim glupim nie douczonym czlowiekim

      • 5 1

      • Przed Wolnym Miastem były tu Prusy.

        • 1 0

    • TY niemcu!!
      Gdańsk jest i był polski

      • 0 1

    • Uważam ze powinienes jednak doczytać (2)

      Gdansk do 1939 był wolnym miastem , nie był niemiecki . Po więcej zapewne w podręczniku do historii , zapraszam .

      • 13 3

      • Był wolny i niech tak zostanie

        • 0 0

      • teoretycznie, czytaj ze zrozumieniem

        • 0 0

    • tak jak odbudowali Bremę czy Hamburg pojedz zobacz i policz ile odbudowali ....wystraczy Ci palców u rąk

      • 1 0

    • Niemcy z pewnością odbudowaliby go (1)

      za amerykańskie $ z planu Marshalla, i ochronę US Army czyli nie wydawali na wojsko

      • 11 2

      • Gdańsk jest lepiej odbudowany

        Niz jakiekolwiek niemieckie miasto

        • 5 1

    • Co ty dzieciaku wiesz o odbudowie Niemieckih miast (2)

      Polecam wycieczkę do Berlina lub Hamburga może coś zrozumiesz

      • 32 8

      • W Berlinie widać dokładnie po architekurze gdzie jest wschodni a gdzie zachodni.

        • 5 1

      • No właśnie jezdze do Berlina i Hamburga

        Berlin brud i ciapate, Hamburg odbudowa nowoczesna bez rekonstrukcji

        • 10 3

    • Nie karmiś trolla

      Ten komentarz, że Gdańsk powinien być niemiecki, to komentarz trolla.

      • 6 0

    • Na przykład Brema...

      Odbudowali tylko starówkę, parę innych, charakterystycznych miejsc (Böttcherstraße) i to, co się szczęśliwie dobrze zachowało (Schnoor). Reszta to nowoczesna architektura. Niezła i wykonana solidnie, z dobrych materiałów, dlatego nie razi, ale nowoczesna.

      No i jak się patrzy na gmach główny HSB Hochschule Bremen, pierwotnie bardzo podobny do budynków naszej Politechniki, to serce krwawi. Cieszmy się z tego, co mamy w Gdańsku i szanujmy to!

      • 8 0

    • Ilość Polaków względem ilości Niemców w dawnym Gdańsku przypomina obecną relację ilości Polaków do agentów CIA, Izraela, Ukrainy.Również tendencyjność obecnej prasy, obecnych mediów i środków przekazu jest nacechowana tendencyjnością ówczesnego okupanta Polski.

      • 0 0

    • Weź się Donald...

      • 3 1

    • i**ota

      Te, facet walnij się w swój zakuty łeb - mocno by zabolało!

      • 3 1

    • Niemcy dostały na odbudowę mnóstwo z planu Marshalla. A Polsce Amerykanie nawet trochę małych buldożerów nie przysłali (2)

      Do odgruzowywania Gdańska, Warszawy, Wrocławia. Woleli je na jakimś atolu zatopić, prawie nówki. Pół statku ! Służące do mniejszych prac, np. budowy pasów lotnisk na zajmowanych wyspach Pacyfiku.

      • 4 18

      • (1)

        Niestety do planu Marshala nie przystąpiliśmy bo ówczesne władze "za miskę soczewicy" nie chciały się sprzedać tym okropnym Amerykanom. Ot, takie były realia powojennej polityki komunistów .

        • 28 3

        • Podobnie jak dzisiejsza komuna z KPO

          • 10 9

    • Krótka pamiec

      Zapomniałeś kto rozpętał te wojne?!!! Pod czyja kuratela znalazła się Polska? Polska była źle rządzona - to fakt, ale gadanie, że byłoby lepiej gdyby to jednak nie było polskie miasto to zwykle świństwo! Powiedz to rodzinom tych, którzy walczyli i zginęli.!!!

      • 11 4

    • Mały prowokatorek? Oj, łapki pewnie drżą z podniecenia,

      a pysio się różowi.

      • 14 5

    • Chyba cie pogielo. Niemcy swoje miasrmta odbudowali byle jak

      Bez żadnej rekonstrukcji

      • 33 18

  • Ta mala fontanna z lewej strony starej pocztowki, (1)

    byla jeszcze dlugo widoczna. Wie ktos kiedy ja zburzono?

    • 1 1

    • Ona przecież istnieje

      Przy samym wlocie Jaśkowej D. w Grunwaldzką.

      • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    Najbrzydszy budynek 100 lat temu (1)

    , a dzisiaj zdaje się być najładniejszym w okolicy.

    Straszne koszmarki zastąpiły piękne kamienice :(

    • 120 6

    • Autostrada musi być!

      • 0 1

  • Co za ironia losu.

    Ze wszystkich tych pięknych budynków zostawiliśmy sobie najbrzydszy, w dodatki kibel. Myślę, że to sporo mówi o ostatnich 80 latach naszego pięknego państwa.

    • 0 0

  • (4)

    Wrzeszcz piękny był, na szczęście mieszkańcy rewitalizują stare kamienice np Dolny Wrzeszcz Wajdeloty, coraz ładniej i jak kiedyś.

    • 53 2

    • ???

      Mieszkańcy? Rozumiem, że ci wrzeszczańscy emeryci...

      • 0 0

    • Ty czytasz co piszesz przed wysłaniem? (1)

      Trochę wątpię...

      • 3 2

      • Ale on/a ma pełną rację

        I piszę to jako mieszkaniec kamienicy we Wrzeszczu abstrahując oś estetyki czy lokalizacji, pod kątem np komfortu termicznego czy kosztów utrzymania PRLowskie bloki są o wiele lepsze od kamienic

        • 1 1

    • A co tam pięknego? Lepiej się zastanów, jakie warunki mieli tam na czwartym piętrze, na tym poddaszu

      Myślę, że w polskich blokach na 4-tym piętrze lepiej ludzie tam mają.

      • 3 4

  • (9)

    Powinno się zburzyć kawałek tego gniota Manhattanu i odbudować te kamienice a najlepiej z restauracją "Pod kominkiem" Się chodziło, Cristal, Newska, Tip Top. Łza się w oku kręci.

    • 60 2

    • Z sentymentem się wspomina tamte czasy. Pozdrawiam

      • 1 0

    • Akurat Manhattan z tych wszystkich handlowych molochów...

      ...jest jeszcze najlepszy. Nieprzegięty, nieprzeskalowany, dobrze siedzi w tym miejscu.

      • 2 0

    • Akurat Newskiej nikt nie wyburzył...

      ...bo mieściła się w PRL-owskim budynku, który stoi nadal i dobrze się ma.
      Padła, bo stała się skansenem trącącym myszką. Pod koniec bywali tam tylko wytrwali nostalgicy.

      • 2 0

    • Restauracja "Pod Kominkiem" była w parterowym budynczku (był na całej długości Manhattanu) (1)

      Ten budyneczek powstał po wojnie, w miejscu wyburzonych w czasie wojny kamienic, tych ze zdjęcia nr 2

      • 6 1

      • Merlot

        Wyburzino tylko górne kondygnacje.Parter pozostał i tam była restauracja(potem sklep z butami Braci Kulczyckich),fryzjer,sklep z farbami i meblowy.

        • 0 0

    • Kominek

      To tylko tęsknota za byciem młodym.

      • 1 0

    • Restauracje

      A gdzie lokal To To na tej liście

      • 0 0

    • Pozwole sobie na uwage, ze Tip Top, to najpierw byla dosc elegancka restauracja, z calonocnym dansingiem. Nazywala sie Akwarium, na dole bylo fajne kolo, parkiet do tanczenia. To byly czasy. Pozdrawiam.

      • 12 0

    • a później "boginki" z TipTop (Akwarium) przeniosły się na Olimp :):):)

      • 4 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym roku do Sopotu wróciły tradycyjne kosze plażowe?

 

Najczęściej czytane