Po deskach w morze. Mola przed wojną i dziś

Marek Gotard

24 lutego 2012 (artykuł sprzed 12 lat)

Opinie (61)

Nieistniejące molo przy plaży w Brzeźnie, przełom XIX i XX wieku.

Wydają się zwykłą częścią nadmorskiej infrastruktury. Czy jednak plaże i nadmorskie dzielnice byłyby bez nich takie same? Oto historie obiektów z drewna i gwoździ, jednak klimatycznych, urokliwych i sympatycznych. Trójmiejskie mola.

Molo w Brzeźnie, widok od strony morza. W tle nieistniejąca już Hala Brzegowa. Pocztówka z pierwszej połowy XX wieku.

Mostek prowadzący z molo do latarni i falochronu na Westerplatte, pierwsza połowa XX wieku.

Zdjęcie lotnicze mola na Westerplatte, lata trzydzieste XX wieku.

Molo w Jelitkowie, zdjęcie lotnicze. Lata trzydzieste ubiegłego wieku.

Molo w Gdyni Orłowie przed II wojną światową.

Zacznijmy od Westerplatte, które chyba każdemu kojarzy się głównie z Wojskową Składnicą Tranzytową i początkiem II wojny światowej. Gdybyśmy jednak cofnęli się aż do pierwszej połowy XIX wieku, zobaczylibyśmy tam głównie wydmy, krzewy i niezbyt wysokie drzewa. Gdzieniegdzie tylko stały pojedyncze budynki i gospoda, która dopiero dużo później stała się słynnym w mieście "Kurhausem", czyli Domem Zdrojowym.

W tej odsuniętej od Gdańska części wybrzeża w latach 1824-1845 powstał sięgający daleko w morze falochron, który chronić miał wejście do portu w rodzącym się dopiero "Neufahrwasser", dzisiejszym Nowym Porcie. 1 kwietnia 1843 roku na końcu falochronu uruchomiono niewielką latarnię, która zresztą stoi do dzisiaj.

Z czasem wzdłuż kamiennego falochronu zbudowano drewniany pomost, który jak najbardziej możemy nazwać molem. Jego konstrukcja była dość wąska, budowniczy mogli się jednak pochwalić, że zbudowali konstrukcję dłuższą niż dzisiejsze sopockie molo! To na Westerplatte liczyło ponad 830 metrów długości, przy "zaledwie" ponad 500 metrach sopockiego. Z latarnią morską molo łączyło się niewielkim mostkiem, zawsze zalewanym przez fale w czasie sztormu.

Szczyt popularności molo przeżywało od mniej więcej 1831 roku, do końca I wojny światowej. Przybijały do niego statki, stateczki, a nawet okręty wojenne. Żadna osoba z towarzystwa, będąc na Westerplatte, nie mogła odmówić sobie po nim spaceru. Panowie w cylindrach, panie w powłóczystych sukniach i wielkich kapeluszach wciąż spacerują po nieistniejącym już molo i podziwiają przybijające do niego jednostki. Ożywają, gdy tylko zerkniemy na stare pocztówki z tamtego czasu...

Historia molo w Brzeźnie

Następne molo z tych dawnych czasów znaleźlibyśmy całkiem niedaleko, bo w Brzeźnie. Powstało pod koniec XIX wieku, w tym samym okresie, co słynna Hala Plażowa, po której dziś straszy tylko wielka dziura w ziemi.

Brzezieńskie molo liczyło ok. 100 metrów długości, później przedłużono je do ok. 215 metrów. Było szerokie na sześć metrów. Niegdyś prawie pod sam obiekt moglibyśmy dojechać tramwajem.

Po starym molo pozostały dziś tylko resztki betonowej konstrukcji przy wejściu na plażę obok Parku Haffnera. Nowe molo zbudowano w latach 1993-1996 jako przedłużenie w głąb morza pieszej alejki i ścieżki rowerowej przy ulicy Czarny Dwór. Obecny pomost liczy 130 metrów długości i jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w okolicy, niezależnie od pory roku.

Molo Jelitkowo

W 1908 roku otwarto linię tramwajową łączącą Jelitkowo z Oliwą. Rok później z jelitkowskiej plaży w głąb morza sięgało już ponad stumetrowe molo. Uroczyście otwarto je 16 sierpnia 1909 roku.

Do Jelitkowa ściągały wówczas rzesze plażowiczów. Miejsce oferowało znakomitą infrastrukturę wypoczynkową, goście mogli korzystać też z łazienek plażowych i z uroków jelitkowskiego Domu Zdrojowego. Do mola przybijały liczne statki wycieczkowe.

Styczeń 1914 roku był w Gdańsku wyjątkowo sztormowy. Jeden z potężnych żywiołów zupełnie zdewastował jelitkowskie molo. Nie oszczędził także infrastruktury kąpielisk na Westerplatte, w Brzeźnie i na Stogach. Dopiero wiosną następnego roku odbudowano zniszczenia w Domu Zdrojowym i na molo. Ono, podobnie jak plażowe łazienki, spłonęło w marcu 1945 roku.

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu w Jelitkowie sterczały z morza pale, jako jedyny ślad po dawnej konstrukcji. Molo znajdowało się naprzeciwko obecnego wejścia na plażę nr 72 z parku w Jelitkowie.

Molo w Sopocie ciekawostki z historii

Mola w Sopocie nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. To wizytówka miasta i chyba najsłynniejsze i najbardziej popularne miejsce kurortu, podobnie jak "Monciak". Warto przypomnieć, że pierwszy, niedługi, bo zaledwie 30-metrowy, pomost powstał w 1827 roku, z inicjatywy Jerzego Haffnera. Stopniowo go przedłużano, aż do ponad półkilometrowej długości. Sopockie molo jest najdłuższe nad morzem Bałtyckim. Od niedawna działa przy nim marina.

Urokliwe molo ma również od 1934 roku Gdynia. Zbudowano je w Orłowie w zaledwie dwa miesiące. Niegdyś miało 430 metrów długości i mogły cumować przy nim statki białej floty. Zbudowana przy pomocy najprostszej techniki konstrukcja przetrwała aż do 1949 roku, gdy po jednym z zimowych sztormów pochłonęło ją morze. Do odbudowy mola przystąpiono dopiero w roku 1953. Obecnie możemy nim spacerować na długości 180 metrów.

Zdjęcia: Po deskach w morze. Mola przed wojną i dziś

16 Zobacz zdjęcia

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Miejsca

Molo w Sopocie Sopot, pl. Zdrojowy 2
Molo Orłowo Gdynia, Orłowska 12
Molo Brzeźno Gdańsk, Jantarowa 1

Opinie (61) 3 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-24 18:36

ja kiedy tylko mogę dreptam do Sopot na Mole !

franuś z kolibków
12 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-24 21:36

Co to są za flagi na molu w Orłowie?

charleston
12 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-25 08:30

Panie Szczurek do roboty....

.....my Gdynianie chcemy rekonstrukcji mola w Orłowie Morskim i doprowadzenie infrastuktury do stanu z lat przedwojennych.....wtedy to ta część miasta była znakomitą konkurencją dla Zoppot i Danzing.....a teraz ? syf kiła i mogiła ....byle do następnej kadencji ....aby się nachapać dziadostwo po Polsku...

jajakobyły
12 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

.....my Gdynianie chcemy rekonstrukcji mola w Orłowie Morskim i doprowadzenie infrastuktury do stanu z lat przedwojennych.....wtedy to ta część miasta była znakomitą konkurencją dla Zoppot i Danzing.....a teraz ? syf kiła i mogiła ....byle do następnej kadencji ....aby się nachapać dziadostwo po Polsku...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-25 15:55

na zdjęciu mola w Orłowie na jednym z masztów powiewa flaga ze znakiem Rodła

jw

Patrycjusz
12 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

jw
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-26 01:02

Klimat

Ja wiem jedno - mola są klimatyczne ...

M.
12 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Ja wiem jedno - mola są klimatyczne ...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-26 02:08

Aż płakać się chce jak się patrzy (1)

Na te stare zdjęcia, jaki gdańsk był piękny i urokliwy, a teraz- szkoda gadać: najpierw komuchy dokonali zniszczeń, a teraz wielki budyń- trzeba być idiotą żeby zalewać wszystko betonem i wyburzać nieliczne zabytki, podczas gdy na zachodzie (do którego budyń dąży) dba się i odbudowuje historyczne budowle- bo one przyciągają turystów. Budyń głupcze i łapówkarzu przejrzyj na oczy, obudź się!!!! To miasto umiera !!!!!!

xyz
12 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

Na te stare zdjęcia, jaki gdańsk był piękny i urokliwy, a teraz- szkoda gadać: najpierw komuchy dokonali zniszczeń, a teraz wielki budyń- trzeba być idiotą żeby zalewać wszystko betonem i wyburzać nieliczne zabytki, podczas gdy na zachodzie (do którego budyń dąży) dba się i odbudowuje historyczne budowle- bo one przyciągają turystów. Budyń głupcze i łapówkarzu przejrzyj na oczy, obudź się!!!! To miasto umiera !!!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-05-16 23:21
  
  Ktos się orientuje co to są te stare bale wbite w plaże opodal mola w Orłowie?
  
  Jak w temacie, to pewnie nie miejsce na takie dyskusje, jednak bardzo mnie to interesuje, po czym są to pozostałości, patrząc na morze na prawo od mola.
  
  7 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jak w temacie, to pewnie nie miejsce na takie dyskusje, jednak bardzo mnie to interesuje, po czym są to pozostałości, patrząc na morze na prawo od mola.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-24 11:36

rozsądna propozycja

żeby zaoszczędzic, a wiem że nie ma pieniędzy, to zróbcie sobie e-molo, będzie taniej

z Brzeźna
4 lata
- 0 1
Twoja opinia

Zmień treść

żeby zaoszczędzic, a wiem że nie ma pieniędzy, to zróbcie sobie e-molo, będzie taniej
Regulamin dodawania opinii