Kontrowersyjni Ferberowie

Marcin Stąporek

10 stycznia 2011 (artykuł sprzed 13 lat)

Opinie (60)

Maurycy Ferber jako biskup warmiński. Kopia zaginionego obrazu z 1535 r., namalowana przez Antona Möllera ok. 1590 r.

Jedno z historycznych malowideł, umieszczonych w XIX wieku w Białej Sali Ratusza Głównego Miasta, przedstawiało Eberharda Ferbera, otrzymującego wieniec po zwycięstwie w „turnieju majowym” na Długim Targu w 1493 r.

Maurycy Ferber patronem gdańskiego tramwaju? Faktycznie, był wybitną osobowością, ale przez tego paliwodę Gdańsk obłożono papieską klątwą.

Trwa głosowanie na patronów gdańskich tramwajów. Jednym z kandydatów jest Maurycy Ferber, który, jak dotąd, zebrał około 330 głosów poparcia. Liderujący Jan Heweliusz ma ich ponad 1400.

Maurycy, urodzony w 1471 roku jako dziesiąte dziecko kupca i ławnika Johanna Ferbera - późniejszego burmistrza Gdańska, posiadał aż w nadmiarze cechy przypisywane swej rodzinie - wysokie mniemanie o sobie, gwałtowność charakteru i upór. W 1498 r. wywołał wielki skandal towarzysko-obyczajowy, zaręczając się z młodziutką Anną Pilemann. Pochodziła ona z rodziny równej zamożnością i pozycją społeczną, jednak wrogo ustosunkowanej do Ferberów.

Krewni dziewczyny - wśród których główną rolę grali Suchtenowie i Feldstette'owie - stanowczo sprzeciwili się projektowanemu małżeństwu. Do dziś trudno ustalić, czy Anna była początkowo przychylna Maurycemu, a potem zmieniła zdanie pod wpływem perswazji wujów, czy też - jak utrzymywali ci ostatni - wcale nie była zainteresowana, a Maurycy wymusił na niej zaręczyny, grożąc, że w przypadku odmowy "zrobi coś tak strasznego, że jeszcze po 10 latach będzie się o tym mówić w mieście". Dość, że rodzina postarała się dla Anny o nowego narzeczonego, którym został syn burmistrza Henryka Suchtena. Maurycy Ferber skarżył się w tej sprawie do rady miejskiej i początkowo uzyskał korzystny wyrok, jednak rodzina panny wniosła sprawę do sądu biskupiego, który z kolei odmówił Maurycemu praw do ręki dziewczyny.

Młody Ferber nie pogodził się z porażką i udał się aż do Rzymu, gdzie złożył apelację do sądu papieskiego. Rozpoczął się długi i głośny proces. Gdy rzymski sędzia wezwał na świadków rodzinę Angermünde, a ci nie pojawili się w Rzymie, w 1500 r. cały Gdańsk obłożono klątwą kościelną. Zakazano odprawiania nabożeństw, udzielania sakramentów i bicia w dzwony, kościoły zostały zamknięte, co wywołało niezadowolenie mieszkańców. Był to wątpliwy sukces Maurycego Ferbera, który, zabiegając o swoje sprawy osobiste, nie cofnął się przed działaniem na szkodę rodzinnego miasta i choćby z tego powodu nie zasłużył, moim zdaniem, by być patronem czegokolwiek w Gdańsku.

Ostatecznie nie udało mu się zresztą poślubić Anny, która w 1504 r. została żoną młodego Suchtena. W sprawę wmieszał się wtedy nawet król Aleksander Jagiellończyk, który zabronił Ferberowi odwoływać się w tej sprawie do cesarza i papieża.

Zetknąwszy się z wysokimi dostojnikami kościelnymi, Maurycy zapragnął zostać jednym z nich. Pojechał do Italii, gdzie wstąpił na studia prawnicze, został doktorem praw i szambelanem papieskim. Przez krótki czas piastował stanowisko proboszcza kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku i z tym wiąże się jego jedyna zasługa dla miasta. Na własny koszt wzniósł nowy budynek plebanii przy kościele, o czym do dziś przypomina zachowany kartusz z herbem Ferberów i datą 1517. Kilka lat później został biskupem warmińskim. Był to trudny czas dla kościoła katolickiego, mocno zagrożonego w związku z wystąpieniami Lutra i jego uczniów. Zasługą Maurycego Ferbera było utrzymanie katolicyzmu na Warmii, otoczonej ze wszystkich stron przez ziemie protestanckie. W perspektywie wieków przyczyniło się to do silniejszych związków Warmii z Polską, ale o tym w XVI wieku z pewnością jeszcze nie myślano.

Daleko bardziej znaczący w dziejach Gdańska był jego osiem lat starszy brat, Eberhard Ferber, choć i jego trudno oceniać jednoznacznie. W młodości, stosownie do ambicji rodzinnych, przygotowywany był do życia rycerskiego i przebywał na dworze książąt meklemburskich. Kilka lat później wziął udział w ataku floty hanzeatyckiej na Flandrię. Poślubiwszy w Gdańsku posażną pannę, miast zająć się rodzinnymi interesami, przyłączył się do księcia pomorskiego Bogusława X w pielgrzymce do Ziemi Świętej i w 1497 r. u grobu Chrystusa został ponoć pasowany na rycerza.

Po powrocie do Gdańska zaczął robić karierę polityczną jako ławnik, rajca, a w końcu burmistrz. Jego zasługą było ujęcie po kilkuletnich staraniach przywódcy rozbójniczej bandy, Szymona Matterna (przeczytasz o nich w artykule Krwawi bracia na gdańskim gościńcu). Nawiązał kontakty z dworem Zygmunta Starego, brał udział w kilku zjazdach dyplomatycznych. Reprezentując Gdańsk na forum Hanzy, przeciwstawiał często interesy miasta dążeniom dominującej w Hanzie Lubeki, proponując nawet, by liga hanzeatycka uznała króla polskiego za swego protektora. W uznaniu zasług, Zygmunt Stary podniósł Eberharda w 1515 r. do godności szlacheckiej.

Ważnym dokonaniem Eberharda Ferbera był udział Gdańska w ostatniej wojnie z Krzyżakami i skuteczna obrona miasta, które w listopadzie 1520 r. zostało oblężone przez zaciężne oddziały niemieckie (później wiązano z tym wydarzeniem legendę o trzech świńskich łbach, wystrzelonych z armaty w kierunku wrogich pozycji). Były to już ostatnie lata jego potęgi: przeciwnicy, wśród których były zarówno od dawna zwaśnione z Ferberami rody patrycjuszowskie, jak i mniej zamożni mieszczanie, oskarżyli go o nadużycia, pozbawili urzędu i wygnali z miasta. Zajęty likwidacją państwa krzyżackiego Zygmunt Stary interweniował na korzyść swojego faworyta dopiero w 1526 r. Eberhard zrezygnował jednak z powrotu na stanowisko burmistrza i pozostał w Tczewie, gdzie dzierżył z królewskiego nadania starostwo.

Potomkowie Eberharda żyli i piastowali w Gdańsku wysokie stanowiska niemal do końca XVIII wieku. Wśród wielu związanych z nimi pamiątek można wymienić renesansową kamienicę przy ul. Długiej 28 (wzniósł ją syn Eberharda), wielkie epitafium z 1656 r. w Bazylice Mariackiej (przeczytasz o nim w artykule Zagadka spadajacego dziecka), którym jeden z prawnuków Eberharda uczcił pamięć zmarłego brata, czy funkcjonującą jeszcze do 1945 r. nazwą zajazdu "Trzy świńskie łby" w Lipcach.

Wielopokoleniowy ród Ferberów z pewnością zapisał się w dziejach Gdańska, jednak wśród jego członków trudno wskazać osoby, z którymi nie wiązałyby się jakieś kontrowersje. Pewnie dlatego przedwojenni gdańszczanie nadali jednej z ulic Wrzeszcza nazwę "Ferberweg" (dzisiejsza ul. ks. Miszewskiego), rezygnując ze wskazania konkretnej postaci, która mogłaby zostać w ten sposób uhonorowana. Może podobnie powinno się postąpić z gdańskimi tramwajami?

O autorze

Opinie (60) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-10 08:31

papieska klątwa (1)

hahahaha

13 lat
- 12 6
Twoja opinia

Zmień treść

hahahaha
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-01-05 21:07
  
  No w Gdańsku już w tym roku ....
  
  4 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-10 07:48

"Może podobnie powinno się postąpić z gdańskimi tramwajami?" (1)

Też tak właśnie pomyślałem. Zresztą, dowolny inny Ferber byłby lepszy niż Maurycy. Wybór akurat Maurycego niesamowicie dziwi. Czyżby kolejna próba podlizania się Kościołowi przez gdańskich radnych?

B:-)
13 lat
- 30 3
Twoja opinia

Zmień treść

Też tak właśnie pomyślałem. Zresztą, dowolny inny Ferber byłby lepszy niż Maurycy. Wybór akurat Maurycego niesamowicie dziwi. Czyżby kolejna próba podlizania się Kościołowi przez gdańskich radnych?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-01-05 18:59
  
  Myślę
  
  że w części masz rację. To tak jakby chcieli podziękować Głodziowi za pochówek w kościele Mariackim Adamowicza ,który powinien być pochowany na cmentarzu komunalnym !
  
  as
  4 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  że w części masz rację. To tak jakby chcieli podziękować Głodziowi za pochówek w kościele Mariackim Adamowicza ,który powinien być pochowany na cmentarzu komunalnym !
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-23 07:40

(...)Zakazano odprawiania nabożeństw, udzielania sakramentów i bicia w dzwony, kościoły zostały zamknięte... (1)

Cytat piękny, szkoda że teraz to raczej nie wykonalne. Bajka dla uszu. Cisza, brak dzwonów i innych szopek.

hy.
13 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Cytat piękny, szkoda że teraz to raczej nie wykonalne. Bajka dla uszu. Cisza, brak dzwonów i innych szopek.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-23 08:20
  
  i ryczenia przez tubę modlitw naosiedlach też powinni zabronić
  
  to nie stadion
  
  13 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  to nie stadion
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-10 11:07

skoro pan grass może być honorowym gdańszczaninem, to czemu ferber nie ma być na tramwaju?? (2)

czy pan krzysztof materna jest krewnym szymona matterny? to by wiele wyjaśniało:-)

g@llux
13 lat
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

czy pan krzysztof materna jest krewnym szymona matterny? to by wiele wyjaśniało:-)
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-10 21:04
  
  honorowi są wśród nas (1)
  
  Kiedyś Hitler był honorowym gdańszczaninem, więc Grass to już postęp. Literackiego talentu trudno mu odmówić.
  
  sowa
  13 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Kiedyś Hitler był honorowym gdańszczaninem, więc Grass to już postęp. Literackiego talentu trudno mu odmówić.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2011-03-22 23:54
    
    taa literacki talent. Zastanawia tylko, że ten literacki talent dopiero po 60-latach przypomniał sobie o służbie w zbrodniczej SS oraz dlaczego nikt z tych co mu nadawali honorowego obywatela nie raczył przeczytać jego książek! Może by się dowiedzieli z nich jak to ich ss-mański idol przedstawiał naszych rodaków jako wyuzdanych półgłówków, którzy nadają się tylko do służby rasie panów.
    
    13 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    taa literacki talent. Zastanawia tylko, że ten literacki talent dopiero po 60-latach przypomniał sobie o służbie w zbrodniczej SS oraz dlaczego nikt z tych co mu nadawali honorowego obywatela nie raczył przeczytać jego książek! Może by się dowiedzieli z nich jak to ich ss-mański idol przedstawiał naszych rodaków jako wyuzdanych półgłówków, którzy nadają się tylko do służby rasie panów.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-22 21:53

Czyli jak w powiedzeniu: szewc zawinił, a kowala powiesili ;) (1)

Przecież to nie Ferber zawinił, tylko rodzina Angermünde !!!

"Gdy rzymski sędzia wezwał na świadków rodzinę Angermünde, a ci nie pojawili się w Rzymie, w 1500 r. cały Gdańsk obłożono klątwą kościelną."

GAZ gŁUPKOWY
13 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Przecież to nie Ferber zawinił, tylko rodzina Angermünde !!! "Gdy rzymski sędzia wezwał na świadków rodzinę Angermünde, a ci nie pojawili się w Rzymie, w 1500 r. cały Gdańsk obłożono klątwą kościelną."
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-22 22:02
  
  lub jak kto woli -kowal zawinił, Cygana powiesili
  
  G g
  13 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-22 21:02

Panie Stąporek!

Równie dobrze można się zastanawiać czym się zasłużył Lech Kaczyński,
że został pochowany na wzgórzu Wawelskim razem z najwybitniejszymi Polakami.
A o patronowaniu rożnym budowlom,placom i instytucją jak chciałbym PiS już nie wspomnę.Dyskusja jest bez sensu,bo i tak nie mamy na to wpływu.

szyderca
13 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Równie dobrze można się zastanawiać czym się zasłużył Lech Kaczyński, że został pochowany na wzgórzu Wawelskim razem z najwybitniejszymi Polakami. A o patronowaniu rożnym budowlom,placom i instytucją jak chciałbym PiS już nie wspomnę.Dyskusja jest bez sensu,bo i tak nie mamy na to wpływu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-10 07:47

Dziękuje Panu Panie Stąporek (5)

I wszystko jasne:) Ferber tak ale nie Maurizio... Ale Budyń i jego ZKM wiedzą najlepiej

btw
13 lat
- 39 7
Twoja opinia

Zmień treść

I wszystko jasne:) Ferber tak ale nie Maurizio... Ale Budyń i jego ZKM wiedzą najlepiej
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-11 00:57
  
  (3)
  
  Jan z Kolna ( nie z kolana :) )-wybitny Polak zasłuzony dla Gdańska
  Konrad Leczkow wybitny Gdańszczanin -burmistrz
  Takich wybierajcie a nie fryców i czosnków
  
  13 lat
  - 4 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jan z Kolna ( nie z kolana :) )-wybitny Polak zasłuzony dla Gdańska Konrad Leczkow wybitny Gdańszczanin -burmistrz Takich wybierajcie a nie fryców i czosnków
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2011-03-22 19:41
    
    (1)
    
    Ja tez przejde do historii jako pilot z danii
    
    Johnny Scolvuss
    13 lat
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Ja tez przejde do historii jako pilot z danii
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2011-03-22 19:43
      
      wiec klade klatwe na klamcow
      
      Johnny
      13 lat
      
      1 0
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      wiec klade klatwe na klamcow
      Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2011-01-18 10:06
    
    moherek
    
    moherek uciska-widać ześ zza Buga kmiotku:)
    
    Gdanszczanin
    13 lat
    
    0 4
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    moherek uciska-widać ześ zza Buga kmiotku:)
    Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-01-10 08:32
  
  najlepszy byłby Lendzion
  
  Polak, który walczył w obronie Gdańska
  
  13 lat
  - 5 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Polak, który walczył w obronie Gdańska
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-10 23:18

To on ma caffe Ferber w Sopocie? (1)

j.w

jh
13 lat
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

j.w
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2011-03-22 19:12
  
  ma
  
  jw.
  
  bowke
  13 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  jw.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-03-22 18:15

potomkowie Ferberów

żyją w Gdańsku i mają się dobrze i jest im obojętne czy ich imię będzie na tramwaju...
proponuje nazwać tramwaj moim imieniem tj. Danziger bowke...

bowke
13 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

żyją w Gdańsku i mają się dobrze i jest im obojętne czy ich imię będzie na tramwaju... proponuje nazwać tramwaj moim imieniem tj. Danziger bowke...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-01-11 23:44

W Ferberze wystawiaja pupy plastikowe lalki

i bajerują je tani tandeciarze

13 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

i bajerują je tani tandeciarze
Regulamin dodawania opinii