• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Czy Dąbrowszczacy znikną z mapy Gdańska?

Rafał Borowski
14 lutego 2017 (artykuł sprzed 7 lat) 
Dąbrowszczacy składają przysięgę na wierność rządowi Republiki Hiszpańskiej. Dąbrowszczacy składają przysięgę na wierność rządowi Republiki Hiszpańskiej.

Czy ul. Dąbrowszczaków zobacz na mapie Gdańska na Przymorzu zmieni swoją nazwę? Wnioskuje o to Stowarzyszenie Federacja Młodzieży Walczącej, której członkowie uważają, że nie powinno się gloryfikować żołnierzy walczących po stronie wojsk republikańskich w wojnie domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939. Propozycja podzieliła zarówno historyków, jak i mieszkańców ulicy.



W grudniu ubiegłego roku do Rady Miasta Gdańska wpłynął wniosek dotyczący propozycji zmiany nazw trzech ulic: Ludwika Waryńskiego zobacz na mapie Gdańska we Wrzeszczu, Dąbrowszczaków zobacz na mapie Gdańska na Przymorzu oraz Mariana Buczka zobacz na mapie Gdańska na Chełmie. Jego autorem jest Stowarzyszenie Federacja Młodzieży Walczącej, kultywujące tradycje młodzieżowej organizacji opozycyjnej z okresu PRL.

Autorzy wniosku argumentują, że wskazani patroni podlegają zapisom uchwalonej w kwietniu 2016 roku ustawy o dekomunizacji przestrzeni publicznej. Zgodnie z jej treścią, nazwy ulic i placów nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń czy dat, które symbolizują komunizm lub inny ustrój totalitarny.

- Nazwy ulic, placów, skwerów noszących imiona zniesławionych działaczy komunistycznych nadal przypominają o czasach, w których gwałcono prawa jednostki w imię "jedynych i słusznych" ideałów. Gdańsk jest miastem szczególnym i wyjątkowym, który położył fundamenty pod nową rzeczywistość Polski. Mając na uwadze prawdę historyczną i absolutną konieczność oddania hołdu bohaterom tych czasów nie godzi się (...) kultywować i upamiętniać osoby niegodne tego miana - widnieje w uzasadnieniu wniosku.
Czytaj także: Muszą zniknąć ostatnie nazwy ulic z czasów PRL

Na nowych patronów gdańskich ulic FMW proponuje Annę Walentynowicz (w miejsce Waryńskiego), Ryszarda Kuklińskiego (w miejsce Dąbrowszczaków) i Antoniego Browarczyka (w miejsce Buczka). Wnioskodawcy proszą, aby w razie odrzucenia ich propozycji, nadać imiona zaproponowanych osób innym ulicom.

Mieszkańcy ul. Dąbrowszczaków w Gdańsku nie chcą zmiany patrona



Dotychczas największe kontrowersje wywołała propozycja zmiana nazwy ul. Dąbrowszczaków. Kim byli Dąbrowszczacy? To ok. 5 tys. Polaków tworzących XIII Brygadę Międzynarodową im. Jarosława Dąbrowskiego, którzy walczyli w czasie wojny domowej w Hiszpanii w latach 1936-1939 po stronie rządu republikańskiego przeciwko faszystowskiej rebelii pod dowództwem gen. Francisco Franco.

Czy warto zmienić nazwę ulicy Dąbrowszczaków?

Mieszkańcy ul. Dąbrowszczaków w większości są przeciwni usunięciu z szyldów dotychczasowych patronów i planują wystosować w tym celu petycję do władz Gdańska i wojewody pomorskiego.

- Większość sąsiadów, z którymi rozmawiałem, jest przeciwna propozycji. Z różnych względów. Jedni uważają, że Dąbrowszczacy walczyli w słusznej sprawie i tym samym zasługują na upamiętnienie. Inni nie chcą ponosić kosztów związanych z ewentualną zmianą, tj. wymiany dokumentów, pieczątek czy przemalowania elewacji. Jeszcze inni po prostu przyzwyczaili się do obecnej nazwy - mówi Marcin Gajewski, mieszkaniec ul. Dąbrowszczaków.
Wspomnianą petycję przygotowują działacze trzech organizacji: partii Razem, stowarzyszenia Lepszy Gdańsk oraz Ruchu Sprawiedliwości Społecznej Piotra Ikonowicza. W ubiegłym tygodniu zorganizowali oni także otwarte spotkanie w osiedlowym klubie "Piastuś", podczas którego przekonywali mieszkańców Przymorza, że pomysł zmiany nazwy ul. Dąbrowszczaków jest niesłuszny.

- W naszej opinii, Dąbrowszczacy nie podlegają pod zapisy ustawy dekomunizacyjnej, bo po prostu nie propagują ustroju totalitarnego - przekonuje Przemysław Kmieciak ze Stowarzyszenia Lepszy Gdańsk. - Na całym świecie żołnierze Brygad Międzynarodowych, w tym i Dąbrowszczacy, są powszechnie postrzegani jako osoby, które walczyły z faszyzmem. Nigdzie na świecie nie ma ustawowego zakazu nazywania ulic imieniem żołnierzy Brygad Międzynarodowych. Proponowany w Polsce zakaz byłby ewenementem prawnym na skalę międzynarodową. Poza tym, żołnierze brygady Dąbrowskiego służyli w armii hiszpańskiej i nie mogą być kojarzeni z ustrojem totalitarnym, który panował wówczas w Związku Radzieckim. Hiszpania lat 30. nie była państwem totalitarnym.
Obrońcy Dąbrowszczaków powołują się na szereg fachowych historyków, którzy podzielają ich opinię. Wśród nich znajdują się prof. Paweł Machcewicz, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku czy prof. Andrzej Paczkowski.

Przy ul. Dąbrowszczaków na Przymorzu mieszka ponad 2 tys. osób. Przy ul. Dąbrowszczaków na Przymorzu mieszka ponad 2 tys. osób.

Historia Dąbrowszczaków dzieli historyków



Odmienne zdanie na temat Dąbrowszczaków reprezentuje Instytut Pamięci Narodowej, który opublikował we wtorek oficjalne oświadczenie na temat ich historii. Zdaniem historyków IPN-u, Dąbrowszczacy walczyli o przekształcenie Hiszpanii na modłę stalinowską.

- Uważamy, że Dąbrowszczacy nie zasługują na formę upamiętniania (bądź uhonorowania) jaką jest patronowanie ulicy. Dąbrowszczacy w czasie wojny domowej w Hiszpanii (1936-1939) walczyli o budowę państwa stalinowskiego. Z ich szeregów wywodzili się aktywiści komunistyczni (m. in. Bolesław Mołojec, Eugeniusz Szyr, Karol Świerczewski) działający na szkodę polskiej niepodległości i demokracji. Żadne argumenty relatywizujące ich działalność (np. że nie wszyscy byli komunistami) nie zmienią faktu, że jako grupa służyli zbrodniczej ideologii komunistycznej - napisano w oświadczeniu IPN.
Lewica nie zgadza się na stosowanie odpowiedzialności zbiorowej

Działacze lewicowi potwierdzają, że wśród Dąbrowszczaków byli komuniści i agenci radzieckiego wywiadu, ale nie zgadzają się na stosowanie wobec wszystkich polskich ochotników XIII Brygady Międzynarodowej im. Jarosława Dąbrowskiego odpowiedzialności zbiorowej.

- Oczywiście, wśród Dąbrowszczaków byli komuniści, łącznie ok. 40 proc. Ale oprócz komunistów były tam również osoby z innych środowisk, np. działacze związkowi, socjaliści, działacze organizacji żydowskich, byli tam nawet członkowie organizacji sanacyjnych. Były to najprzeróżniejsze środowiska, które łączyła niechęć do faszyzmu i chęć obrony republiki przed tym zagrożeniem. Piętnowanie 5 tys. żołnierzy za czyny i postawę garstki z nich jest stosowaniem niesprawiedliwej odpowiedzialności zbiorowej - ripostuje Kmieciak.
Dąbrowszczacy po bitwie pod Gudalajara. Dąbrowszczacy po bitwie pod Gudalajara.

Zbrodni wojennych nie udowodniono, ale paszporty odebrano



Pomimo 70 lat wnikliwych badań na temat historii wojny domowej w Hiszpanii, do dziś nie udowodniono Dąbrowszczakom udziału w żadnej zbrodni wojennej.

- Nie ma ani jednego przypadku w historii wojny hiszpańskiej, co więcej - nie ma nawet poszlak wskazujących, że Dąbrowszczacy mogli jako formacja uczestniczyć w jakichkolwiek zbrodniach wojennych w Hiszpanii. Należy jasno to podkreślić, że 70 lat badań nad historią wojny hiszpańskiej i dotąd nie znaleziono ani jednego takiego przypadku. Oczywiście, wojna hiszpańska była pełna różnego rodzaju zbrodni i masakr, ale w ani jednym z tych wydarzeń nie brali udziału Dąbrowszczacy - zapewnia Kmieciak.
Historycy IPN zwracają z kolei uwagę na to, że wielu Dąbrowszczaków wzięło później udział w budowaniu systemu komunistycznego nad Wisłą oraz iż II Rzeczpospolita pozbawiła ich obywatelstwa polskiego. Warto jednak wspomnieć, że mimo tego niektórzy Dąbrowszczacy wzięli później udział w Kampanii Wrześniowej czy wstąpili do Polskich Sił zbrojnych na Zachodzie.

- Rzeczpospolita Polska pozbawiła ich obywatelstwa polskiego (...). W latach wojny jako tzw. "hiszpanie" stali się zapleczem kadrowym dla powstających w centralnej Polsce oddziałów komunistycznej Gwardii Ludowej PPR. Jej pierwszym dowódcą był "hiszpan", przeszkolony w ZSRS dywersant Bolesław Mołojec - jeden z dowódców Brygady im. Dąbrowskiego w 1938 roku. Jako "dąbrowszczacy" stali się częścią propagandowego mitu w okresie PRL, głoszącego, iż komuniści w różnych krajach świata walczyli o wyzwolenie "narodowe i społeczne", przy pełnym przemilczeniu ich dążeń do rozszerzenia systemu stalinowskiego i zasięgu totalitarnego ZSRS na inne kraje Europy - napisano w dalszej części wtorkowego oświadczenia IPN.

Władze Gdańska dystansują się od pomysłu zmiany nazwy ulicy Dąbrowszczaków



Szanse na usunięcie Dąbrowszczaków z przestrzeni publicznej Gdańska i zastąpienia ich gen. Ryszardem Kuklińskim są niewielkie. Władze miasta z dystansem odnoszą się do inicjatywy Stowarzyszenia Federacji Młodzieży Walczącej.

- Jeśli chodzi o moją wstępną opinię, to chciałbym zauważyć, że oceny historyków na temat tego, kim byli Dąbrowszczacy, są rozbieżne i niejednoznaczne, a ich czyn zbrojny cieszy się uznaniem Hiszpanów. Argumentuje się, że wśród nich byli nie tylko komuniści, a nie można stosować odpowiedzialności zbiorowej. Mieszkańcy są zdecydowanie przeciwni zmianie nazwy ulicy, a jeśli już miałaby nastąpić zmiana nazwy, to chcą nazwy neutralnej, niezwiązanej z żadną z osób historycznych - informuje Marek Bumblis, przewodniczący Komisji Kultury i Promocji w Radzie Miasta Gdańska.

Dąbrowszczaków Gdańsk - głosowanie w ciągu najbliższych miesięcy



Los Dąbrowszczaków rozstrzygnie się w tym roku. Władze Gdańska nie precyzują jednak, kiedy dokładnie radni przeprowadzą głosowanie w tej sprawie.

- Dalsza procedura wynika bezpośrednio z istniejącej uchwały Rady Miasta Gdańska z dnia 27 marca 2014 roku ws. zasad stosowanych przy nadawaniu nazw ulicom, placom i innym terenowym obiektom publicznym oraz drogom zewnętrznym w Gdańsku. Przewodniczący RMG skierował wniosek do prezydenta Miasta Gdańska do zaopiniowania. O to samo na styczniowym posiedzeniu poprosiła komisja kultury RMG. Wnioski będą rozpatrywane bez pośpiechu w tym roku - dodaje Bumblis.

Opinie (354) ponad 20 zablokowanych

  • Za walkę z kościołem katolikickim,

    wszelkimi symbolami chrześcijańskimi jak krzyże cmentarne, przydrożne, wnętrza kościołów. Za rozstrzelanych księży przez republikanów, za zbezczeszczone świątynie i klasztory, za rozstrzelanych kapitalistów należy się dabrowszczakom ulica.

    • 4 7

  • Każda nowa władza potrzebuje swojej religii i legendy.kiedyś był lenin,stalin.teraz jest kaczynski ,żołnierze wykĺęci.ofiary smolenskie.Po prostu rzygać się chce.Myślę że w tym temacie dużo miesza kościół.

    • 5 4

  • Uwielbiam grupy zmieniające historie. Obecnie jest to trendy. Czekam na innych patronów Kaczyński, maciarewicz (słownik w telefonie sugerował "maciora")

    • 4 4

  • Dworcowa? (7)

    Jakiś czasem temu jakiś pisowiec chciał zmienić nazwę ul. Dworcowa w jakiejś Łomży czy innej Ostrołęce, że według niego promuje jakiegoś ruskiego komunistę. Sęk w tym, że Dworcowa biegnie obok dworca PKP, nazywa się tak od dawna i żadnym Dworcowem nie ma nic wspólnego.

    • 85 29

    • W Gdańsku trzeba jak najszybciej zmienić nazwę ulic Wałowa oraz Nowa Wałowa

      Wg ostatnich badań IPN pułkownik Wałow był radzieckim szpiegiem działającym na niekorzyść Polski

      • 3 1

    • (1)

      taaaa, a Remontow i Schodow to niby też fikcyjne postaci??

      otóż sobie popatrz na trojmiasto pl - często tu występuje Stocznia Remontowa, albo coś się dzieje w Stoczni Remontowa.

      podobnie Schodow. W prawie każdym domu jest Klatka Schodowa.

      • 6 0

      • Jest też ulica uśmiechu

        a dobrze wiemy kto się wtedy śmiał ! Zmieńmy ją na ulicę "straszliwej męki pańskiej".

        • 6 1

    • w chyba kazdym miescie gdzie jest kolej i dworzec jest ulica Dworcowa

      • 3 0

    • W Ostrołęce nie ma Dworcowej (Dworcowa:) a dowcip jest z kabaretu. O ile się nie mylę to Konia Polskiego
      Pozdr

      • 5 2

    • nie zna się ale racje ma

      tylko że to nie była Ostrołęka czy inna Łomża tylko Kraków ;-)

      • 9 3

    • Nie znam się to się wypowiem... Popytaj mieszkańców miejscowości, której nazwy nawet nie znasz skąd była nazwa ulicy jak tak bardzo Cię to interesuje

      • 7 12

  • antek zrob cos (1)

    ja tez chce miec swoja ulice

    • 3 4

    • Antek znów odwróci kota ogonem, ale nie mówcie Jarkowi bo jeszcze nabierze ochoty...

      • 1 0

  • Wyklęci

    Teraz Dąbrowszczacy i Kościuszkowcy będę żołnierzami wyklętymi.

    • 8 3

  • S0CJALIZM (5)

    Socjalizm wytycza kierunek rozwoju ludzkości ! Precz z prawactwem i prawiczkami !

    • 21 15

    • dzieci korwina szukające rozumu będą ci wmawiać, że Stalin i Pol Pot to socjaliści

      będą ci wmawiać że Pinochet i Videla to agenci ZSSR

      • 3 0

    • socjalizm (3)

      1. ofiary głodu na Ukrainie - 6 mln ofiar
      2. Pol Pot w Kambodży wymordował 3 mln ludzi (30% populacji)
      3. Front Ludowy w Hiszpanii prawie 7 tys. księży - 12 % itd

      • 3 7

      • Prawicowy rząd (2)

        3 mln zagazowanych Żydów
        miliony ludzi (tego nie da się oszacować) zabitych na wojnie
        państwo totalitarne
        brak wolności

        • 10 2

        • (1)

          Przypominam skrót nazwy NSDAP - Narodowo-Socjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza! Fakt zapomniałem o ofiarach NARODOWEGO SOCJALIZMU z Niemiec!!!!!!!!

          • 3 3

          • Wińcyj wykrzykników. Wińcyj.

            I wińcyj kapsloka.

            • 4 0

  • zmiana nazwy będzie na:

    Lecha Wałęsy czy bolka????

    bo lepszy bolek bo prawdę donosił a Lech zakłamany aż po dziś!

    więc kto lepszy był donosiciel czy ten co walczył prawie 90 lat temu, zgodnie z ideałami z tamtych czasów.

    • 2 4

  • Idealiści walczący o swoje poglądy. (1)

    Gdzie problem? Można być przecież miłośnikiem socjalizmu to nie jest jednoznaczne z byciem zbrodniarzem. To tak jak by mówić, że Żołnierze Wyklęci to zbrodniarze, bo zdarzało się niektórym terroryzować okolicznych chłopów.

    • 16 7

    • A już pomysł z Kuklińskim to ponury żart.

      Rozumiem, że USA wymusiło na Polsce oficjalne uznanie zdrajcy przysięgi wojskowej (nie rozwodząc się, to jest niedopuszczalne, bo wojsko to nie partia polityczna, ale gwarancja obronności) za bohatera, bo nie byłoby NATO, ale już nie przesadzajmy. Zwykły agent obcego wywiadu ma być dobrą podmianą za Dąbrowszczaków? Do pięt im nie dorasta oszust. Dąbrowszczacy chcieli równości dla wszystkich i to była piękna idea, tyle, że splugawiona przez ludzi. Tacy to już są ludzie niestety...

      • 6 1

  • (5)

    Trzeba przypomnieć, że po wojnie bardzo wielu tzw. "dąbrowszczaków" wstąpiło do UB, czy KBW (np. jeden z dowódców Wacław Komar - właściwie Mendel Kossoj) i wielu innych.
    Czy nie możemy czcić prawdziwych bohaterów, którzy nigdy nie służyli zbrodniczym systemom?

    • 27 38

    • Możesz, ale za własne pieniądze. Nie upoważniłem Cię do występowania w moim imieniu.

      • 4 0

    • Nonsens! (2)

      Więcej Dąbrowszczaków walczyło w armiach zachodnich niż służyło w powojennej UB. Proszę sprawdzić swoje źródła, zamiast powtarzać ideologiczne bajki IPN/PiS.

      • 11 6

      • (1)

        Prawdziwe informacje tylko na WUMiL oraz od "utrwalaczy władzy ludowej"!!!!!!!!!!!!!!

        • 4 2

        • Zapytaj Kryżego i Piotrowicza, oni wiedzą lepiej, co ich towarzysze partyjni robili. Cóż, dobry specjalista do dobry specjalista, czy to w budowie domów, czy w tępieniu opozycji... PiS-owi też się przydadzą.

          • 4 1

    • Ile to jest 'bardzo wielu'?

      Podasz liczbę? Bo w rzeczywistości było to ok. 2% stanu kadrowego Dąbrowszczaków.

      • 12 7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

Czyj dom stał się pierwszym gdyńskim salonem?

 

Najczęściej czytane