Brama Żuławska: zabytek piękny, ale niedostępny

Aleksandra Nietopiel

22 stycznia 2023 (artykuł sprzed 1 roku)

Opinie (98)

W pamięci wielu z nas - od zawsze niedostępna. Choć jest atrakcyjnym architektonicznie i historycznie zabytkiem, to można ją podziwiać jedynie z zewnątrz. Mowa o Bramie Żuławskiej stojącej przy wjeździe w ul. Długie Ogrody. Może kiedyś uda się zabytek udostępnić do zwiedzania. Warto jednak zaznaczyć, że wcale nie jest nieczynny.

Brama Żuławska, wcześniej zwana Bramą Długich Ogrodów jest jedną z 14 historycznych bram wchodzących w skład dawnych obwarowań miasta, zachowanych do czasów współczesnych. W obecnym miejscu i kształcie została wzniesiona w I połowie XVII wieku. Wcześniej, ale nieco dalej istniała inna brama, także zwana Żuławską lub Elbląską, będąca częścią średniowiecznych umocnień Długich Ogrodów. Ta jednak nie przetrwała do naszych czasów.

Historyczne bramy Gdańska z lotu ptaka [ZDJĘCIA]

Brama nad rozlewiskiem

Zakończenie budowy Bramy Żuławskiej nastąpiło w w 1628 roku. Powstała według projektu architekta Jana Strakowskiego. Została zbudowana z cegły i piaskowca i różni się w wyglądzie i ornamentyce od Bramy Wyżynnej czy Bramy Nizinnej. Przed nią znajdowało się rozlewisko, do którego dochodził z Olszynki rów odwadniający, przebiegający wzdłuż obecnej ul. Zawodzie

, z powstałą kilka lat wcześniej śluzą. W 1711 roku rozlewisko miało już postać szerokiej fosy z węzłem hydrotechnicznym.

Nowy budynek Bramy Żuławskiej zaczęto regularnie zaznaczać na planach, począwszy od 1696 roku. Prowadził przez nią przejazd i dwa boczne przejścia dla pieszych. Nad przejazdem swoją izbę miała straż.

W czerwonym kółku zaznaczono miejsce funkcjonowania Bramy Elbląskiej, w żółtym lokalizację Bramy Żuławskiej.

Przebudowa Bramy Żuławskiej w XIX wieku

Budynek Bramy Żuławskiej przetrwał do przebudowy, dokonanej, jak podaje "Gedanopedia", zapewne w latach 70. XIX wieku. Zastąpił go szeroki wjazd między ceglanymi pylonami. Całość zespołu bramnego wraz z osłaniającym go fortem rozebrano tuż po 1912 roku. Do 1945 roku przetrwał tylko fragment fosy, później zasypanej.

1927: zamiast bramy miało powstać osiedle

W trzeciej dekadzie XX wieku planowano rozbiórkę Bramy Żuławskiej. Taką wizję miał ówczesny gdański Nadradca Budowlany, Martin Kiessling. Nie widział w zabytku obiektu użytecznego. Uważał, że można go zburzyć, skoro nie spełnia już swojej roli, bo pozbawiono go obwarowań.

W miejsce bramy miało powstać nowoczesne osiedle mieszkaniowe, które miało być wizytówką Gdańska dla gości przyjeżdżających od strony Żuław.

Takie osiedle w miejscu Bramy Żuławskiej zaprojektował w 1927 r. proj. Martin Kiessling.

Ta wizja się jednak nie ziściła, choć projekt osiedla pozostał. Pisaliśmy o tym więcej w poniższym artykule.

Jak budować w Gdańsku? Ten sam spór od 100 lat

Co ze zwiedzaniem Bramy Żuławskiej?

Bramą Żuławską zawiaduje dzisiaj Narodowe Muzeum Morskie. Obiekt został przekazany przez władze Gdańska ówczesnemu Centralnemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku w 1974 roku. Choć pozostaje zamknięty dla zwiedzających, nie stoi pusty.

- W tym obiekcie działa pracownia konserwacji zabytków. Z tego powodu brama nie jest i nie będzie udostępniona do zwiedzania. Obiekt można oglądać jedynie od zewnątrz. Nie posiadamy informacji, czy przed przekazaniem Bramy Żuławskiej muzeum było możliwe jej zwiedzanie - informuje Marcin Westphal, zastępca dyrektora NMM ds. merytorycznych.

14 bram miejskich w Gdańsku

Bramy miejskie w umocnieniach Gdańsku powstawały od średniowiecza po XIX wiek. Do czasów współczesnych zachowało się ich 14, wśród nich charakterystyczne dla Gdańska bramy wodne wychodzące na nabrzeża portowe Motławy.

Aleksandra Nietopiela.nietopiel@trojmiasto.pl

Miejsca

Brama Żuławska Gdańsk, Długie Ogrody
Brama Wyżynna Gdańsk, Wały Jagiellońskie
Brama Nizinna Gdańsk, Grodza Kamienna 5
Narodowe Muzeum Morskie Gdańsk, Ołowianka 9-13

Opinie (98) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 10:21

(5)

Brama Zulawska byla na wysokosci Głębokiej, to jest Brama Dlugich Ogrodow

czytelnik
1 rok
- 12 11
Twoja opinia

Zmień treść

Brama Zulawska byla na wysokosci Głębokiej, to jest Brama Dlugich Ogrodow
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-01-22 10:24
  
  Coś ci się pomyliło biedaku (4)
  
  1 rok
  - 4 7
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2023-01-22 11:33
    
    (1)
    
    Dobrze pisze. Rozebrano Brame Zulawska i nagle Brame Dlugich Ogrodow zaczeto nazywac Zulawska
    
    czytelnik
    1 rok
    
    9 2
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Dobrze pisze. Rozebrano Brame Zulawska i nagle Brame Dlugich Ogrodow zaczeto nazywac Zulawska
    Regulamin dodawania opinii
    - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
      
      2023-01-22 12:27
      
      Więc wszystko się zgadza
      
      Wracaj do Berlina do swoich
      
      1 rok
      
      0 7
      
      Twoja opinia
      
      Zmień treść
      
      Wracaj do Berlina do swoich
      Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2023-01-22 10:57
    
    Biedaku
    
    Zdobądź minimum wiedzy, nim coś nabazgrasz
    
    1 rok
    
    3 5
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Zdobądź minimum wiedzy, nim coś nabazgrasz
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2023-01-22 10:34
    
    Pomyliło się tym co Langarten przemienili na Elbląską i Żuławską a Weidengasse przetłumaczyli na Łąkową.
    
    Dr Svencjusz
    1 rok
    
    8 3
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Pomyliło się tym co Langarten przemienili na Elbląską i Żuławską a Weidengasse przetłumaczyli na Łąkową.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:44

najmniej dostępne miejsce (2)

Okolice tej bramy to jedno z najmniej dostępnych miejsc w Gdańsku. Aby mieszkańcy ulicy Wygon mogli dojść do Lidla, który jest po drugiej stronie ulicy, muszą: 1. Przejść przez przejście ze światłami przez Siennicka 2. Zasuwać 50m dalej za ulicę Długa grobla, by przekroczyć Długie ogrody 3. Zejść do tunelu pod Podwalem, bo nie ma opcji nadziemnej. A to wszystko, by po prostu przejść na drugą stronę ulicy...

1 rok
- 17 0
Twoja opinia

Zmień treść

Okolice tej bramy to jedno z najmniej dostępnych miejsc w Gdańsku. Aby mieszkańcy ulicy Wygon mogli dojść do Lidla, który jest po drugiej stronie ulicy, muszą: 1. Przejść przez przejście ze światłami przez Siennicka 2. Zasuwać 50m dalej za ulicę Długa grobla, by przekroczyć Długie ogrody 3. Zejść do tunelu pod Podwalem, bo nie ma opcji nadziemnej. A to wszystko, by po prostu przejść na drugą stronę ulicy...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-01-22 12:27
  
  Teraz jest moda na przejścia naziemne.....
  
  Może wawrzonek zbuduje przejscie w poprzek dużego, dwu poziomowego skrzyżowania
  
  R
  1 rok
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Może wawrzonek zbuduje przejscie w poprzek dużego, dwu poziomowego skrzyżowania
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-01-22 11:58
  
  wszystko dla wygody kierofczyków, którym ciągle mało i mało
  
  1 rok
  - 4 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  wszystko dla wygody kierofczyków, którym ciągle mało i mało
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 12:26

Długie Ogrody potrzebują rewitalizacji. To powinno być jak dawniej "przedłużenie" traktu królewskiego! Przed wojną na to piękna ulica.

1 rok
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

Długie Ogrody potrzebują rewitalizacji. To powinno być jak dawniej "przedłużenie" traktu królewskiego! Przed wojną na to piękna ulica.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 12:23

No jakby było niedrogo to bym tam sobie mieszkanko urządził, bo wjazd na parking już jest.

córka leśnika
1 rok
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:38

Jej niedostępność zawdzięczamy prlowskim (1)

planistom.

Dh
1 rok
- 8 3
Twoja opinia

Zmień treść

planistom.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2023-01-22 12:20
  
  Aż dziwne ze nie Dulkiewicz ;) prawda?
  
  1 rok
  - 2 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Aż dziwne ze nie Dulkiewicz ;) prawda?
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:46

Mało macie zabytków?

Co ciekawego może być w bramie, gdy służyła ona do przejeżdżania a nie do zamieszkiwania w niej. Furkę w płocie sobie zwiedzajcie.

1 rok
- 7 8
Twoja opinia

Zmień treść

Co ciekawego może być w bramie, gdy służyła ona do przejeżdżania a nie do zamieszkiwania w niej. Furkę w płocie sobie zwiedzajcie.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:35

Opinia wyróżniona

Fajny temat,fajny artykul.

1 rok
- 36 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:32

Ciekawe, jak jest w srodku. Czemu taka tajemnica, przeciez to zabytek, a nie prywatny folwark. Zupelnie jak architekci, nastepni posiadacze miejskich zabytkow.

1 rok
- 14 1
Twoja opinia

Zmień treść

Ciekawe, jak jest w srodku. Czemu taka tajemnica, przeciez to zabytek, a nie prywatny folwark. Zupelnie jak architekci, nastepni posiadacze miejskich zabytkow.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:29

I tak dobrze, ze na kolejna filie Urzedu Miasta nie zamienili.

1 rok
- 12 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-01-22 11:03

Skoro brama jest używana do konserwacji to powinni zrobić zdjęcia i je udostępnić ,ale pewnie tego nie robią bo zaniedbali

1 rok
- 10 1
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii