• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Rocznica zatopienia Gustloffa. Czy jest co obchodzić?

Mariusz Pająk
30 stycznia 2015 (artykuł sprzed 9 lat) 
Zdjęcie "Wilhelma Gustloffa" cumującego w 1939 roku w porcie w Gdańsku. Zdjęcie "Wilhelma Gustloffa" cumującego w 1939 roku w porcie w Gdańsku.

30 stycznia mija okrągła rocznica jednej z największych tragedii morskich, czyli zatopienia statku "Wilhelm Gustloff", do czego doszło w 1945 r. Czy jest to rocznica warta obchodzenia? - pyta Mariusz Pająk, gdyński radny dzielnicy i działacz społeczny.



Artykuł archiwalny z 2015 r.

Proponuję, aby rozważania na ten temat rozpocząć od przypomnienia historii. Po zajęciu Gdyni we wrześniu 1939 roku, niemiecki okupant od razu przystąpił do usuwania wszelkich śladów polskości. Zamknięto i zlikwidowano polskie instytucje, organizacje i urzędy. Rozpoczęto masowe aresztowania, egzekucje, wysiedlenia i represje wobec mieszkańców. Systematycznie przejmowano majątki prywatne i państwowe.

W ramach działań germanizacyjnych zmieniono nazwy ulic i usunięto wszelkie polskie symbole, a miasto otrzymało nazwę Gotenhafen - Port Gotów, choć wcześniej niemiecka nazwa miasta brzmiała Gdingen. Tereny portu i stoczni zamieniono w największą bazę Kriegsmarine na Bałtyku, która stała się dużym ośrodkiem zaopatrzenia, bazowania oraz remontu okrętów.

W mieście pozostawiono jedynie ok. 5 tys. wykwalifikowanych polskich mieszkańców z rodzinami i około 80 rybaków - Kaszubów.

Pod koniec października 1939 roku w ramach akcji "Inteligencja" rozpoczęły się w Piaśnicy masowe egzekucje, które były kontynuowane do początku kwietnia 1940 roku. Historycy oceniają, że ofiarą ludobójstwa dokonanego w lasach piaśnickich padło od 12 do 14 tys. Polaków.

Obóz Stutthof, założony 2 września 1939 roku, usytuowany niedaleko wsi Stutthof, miał odegrać szczególną rolę w realizacji rozwiązania kwestii polskiej na terenie Pomorza Gdańskiego.

Wczorajsi dobrzy sąsiedzi stali się konfidentami, katami oraz panami życia i śmierci dla tysięcy Polaków i Żydów. Ludzi zamieniano na wytatuowane cyfry, a wiwatujące rozhisteryzowane tłumy niemieckich "praworządnych" obywateli III Rzeszy, witały Adolfa Hitlera we wrześniu 1939 roku w Gdańsku.

Dlatego też, gdy pod koniec 1944 roku naloty aliantów i nadciągający od wschodu II Front Białoruski, zaczęły budzić w niemieckich okupantach poczucie strachu i niepewności, nikt z Polaków nie współczuł okupantom. Uciekając z Prus Wschodnich Niemcy, w ramach operacji "Hannibal" szukali drogi ucieczki m. in. przez morze. Okręty transportowe MS "Wilhelm Gustloff", MS "Goya" oraz parowiec SS "Steuben", przekwalifikowane na statki transportowe dla wojska, zostały przeznaczono do przewożenia niemieckich uciekinierów.

Tablica upamiętniająca ofiary zatopienia statków Wilhelm Gustloff, Steuben i Goya, wisi w kościele oo. redemptorystów przy ul. Portowej w Gdyni. Tablica upamiętniająca ofiary zatopienia statków Wilhelm Gustloff, Steuben i Goya, wisi w kościele oo. redemptorystów przy ul. Portowej w Gdyni.
Pod koniec stycznia 1945 roku w swój - jak się okazało - ostatni rejs z Gdyni do Kilonii wypłynął przeładowany "Wilhelm Gustloff".

Na statku znajdowało się około 10 tys. osób, w tym 173 członków załogi, 918 oficerów i marynarzy 2 Dywizjonu Szkoleniowego Okrętów Podwodnych, ok. 400 dziewcząt pomocniczego korpusu Kriegsmarine, które były wojskowymi telefonistkami, telegrafistkami, maszynistkami oraz pielęgniarkami, 162 rannych żołnierzy Wehrmachtu, 4 424 uciekinierów, wśród których znajdowali się gestapowcy z rodzinami, funkcjonariusze organizacji Todta, junkrzy, działacze NSDAP i rodziny urzędników niemieckiego aparatu terroru. Na pokładzie byli także niemieccy cywile, którzy swój byt na terenie Prus Wschodnich i Pomorza zawdzięczali wysiedleniu i przejęciu majątku rodowitych mieszkańców.

30 stycznia w późnych godzinach wieczornych, przy mijaniu Ławicy Słupskiej na wysokości Łeby, motorowiec "Wilhelm Gustloff" został zlokalizowany przez radziecki okręt podwodny S-13, dowodzony przez komandora podporucznika Aleksandra Marineskę. Wystrzelone trzy torpedy dokonały dzieła zniszczenia, w ciągu godziny posyłając na dno okręt wraz z uciekinierami.

W wyniku zatopienia transportowca zginęło ponad 9 tys. osób - była to największa katastrofa morska w historii.

Warto jednak pamiętać, że Niemcy sami zgotowali swoim obywatelom taki los.

Od 1940 r. "Wilhelm Gustloff" służył jako okręt pomocniczy i był bazą szkoleniową dla 2 Dywizji Okrętów Podwodnych, czyli jednostką wojenną. Podczas swojego ostatniego rejsu statek płynął uzbrojony i w wojskowym kamuflażu. Co za tym idzie, nie spełniał warunków statku szpitalnego, był natomiast jednostką floty wojennej, a cała załoga znajdująca się na pokładzie stała się uczestnikiem działań wojennych.

Dziesięć dni później podobny los spotkał parowiec "Generał von Steuben", na pokładzie którego zginęło około 4,9 tys. osób. Natomiast 16 kwietnia 1945 roku u wybrzeży południowego cypla Mierzei Helskiej zatonął transportowiec "Goya", pochłaniając około 6,8 tys. istnień ludzkich.

Opisane tragedie morskie nie były jednak jedynymi, jakie miały miejsce w czasie II wojny światowej. Zatopienie niemieckich okrętów pomocniczych wzbudza współczucie u wielu osób, ale należy pamiętać, że wśród ofiar byli przede wszystkim funkcjonariusze i protagoniści państwa, które za cel postawiło sobie wymordowanie kilku narodów, w tym polskiego, i zrobiło wiele, by te plany zrealizować.

Wiele kontrowersji może budzić zachowanie komandora dowódcy S-13 Aleksandra Marineski (zatopił nie tylko "Gustloffa", ale i "Steubena"), ale jak w takim razie ocenić zachowanie pilotów Luftwaffe, którzy siadając za sterami Heinkla-111 7 listopada 1941 roku storpedowali i zatopili radziecki okręt szpitalny s/s "Armenia", na którym zginęło ok. 5 tys. osób?

Warto też zauważyć, że tragedia "Gustloffa", "Steubena" i "Goi" podsunęła nazistom pomysł na bezwzględne rozprawienie się z tysiącami więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych.

"Cap Arcona" zatonął wraz z 4,3 tys. ludzi na pokładzie - przede wszystkim byli to więźniowie obozów koncentracyjnych w Niemczech. W ten sposób oprawcy pozbyli się świadków swoich zbrodni. "Cap Arcona" zatonął wraz z 4,3 tys. ludzi na pokładzie - przede wszystkim byli to więźniowie obozów koncentracyjnych w Niemczech. W ten sposób oprawcy pozbyli się świadków swoich zbrodni.
Wczesną wiosną 1945 roku obóz koncentracyjny Neuengamme w Hamburgu był jednym z ostatnich jeszcze nie wyzwolonych przez wojska alianckie. Gdy front się zbliżył, jego więźniów przewieziono na wschód, do w portu w Lubece. Tam wsadzono ich na statek "Cap Arcona", dwa frachtowce SS "Athen" i SS "Thilbeck" oraz na SS "Deutschland IV", które zmieniono w pływające więzienia. Zmieszczono w nich ok. 9,4 tys. więźniów bez pożywienia i wody, bez podstawowych leków dla chorych i rannych. Zamknięto ich w kajutach i ładowniach, bez światła i dostępu do świeżego powietrza.

Na flagsztokach i masztach statków-więzień powiewały bandery III Rzeszy i żaden z nich nie posiadał oznaczeń Czerwonego Krzyża. Tak oznakowane transportowce, pomimo ostrzeżeń Brytyjczyków i nakazu powrotu do portu, pozostawały na redzie.

W wyniku brytyjskich bombardowań, na "Cap Arcona" zginęło ok. 4,3 tys. osób, a na "Thielbek" ok. 2,8 tys. osób.

Jedynie dowodzący statkiem "Athen" kapitan Nibmann, znając treść ostrzeżenia Brytyjczyków, wywiesił białą flagę (mimo stacjonowania na pokładzie uzbrojonego oddziału SS i uzbrojonych marynarzy Kriegsmarine), porozumiał się z komendantem portu w Neustadt i zawinął do portu. Dzięki temu uratował życie blisko 2 tys. więźniom.

Mariusz Pająk jest miłośnikiem historii Gdyni, historycznym i społecznym publicystą, przy tym wieloletnim radnym miasta, a także przewodniczącym Rady Dzielnicy Wielki Kack.
Mariusz Pająk

Opinie (388) ponad 50 zablokowanych

  • Powinni tego Gustlofa nie zatapiać ale zarwócic i doprowadzić do portu ZSRR (1)

    a później wszystkich bez wyjątku na Syberię!!!

    PS- Gratulacje dla załogi Rosyjskiego Podwodnego Okrętu Wojennego:-))))))))

    • 5 3

    • a twojemu dziadkowi Rokossowski bylło na imię

      • 0 0

  • Trzeba po prostu pamiętać, a nie jakieś obchody organizować. (1)

    Dla Polaków ważniejsze są inne wydarzenia historyczne. Niech obchody tragedii Gustlofa organizują sobie Niemcy w Niemczech. Proste.

    • 14 2

    • Dobrze prawisz czlowieku...

      • 2 0

  • Bardzo mi się podoba że autor używa słowa niemiecki, chyb z dziesięć razy, (2)

    a naziści tylko raz. Tak, za barbarzyństwo II wojny odpowiadają Niemcy a nie jacyś naziści z nazilandu

    • 21 0

    • podobnie jak za Poznań 1956, Wybrzeże 1970 i stan wojenny (1)

      nie odpowiadają komuniści, lecz Polacy

      • 2 3

      • Milcz komunisto!!!

        • 0 0

  • A co z marynarzami m/s Piłsudzki??

    Na pokładzie było wojsko niemieckie -( wrogie w tamtym czasie Polsce i polakom) i ewakuowano ich po to by zasilić wojska broniące Berlina itd. Może dzięki radzieckim okrętom podwodnym, nie zginęło jeszcze kilkuset żołnierzy Polskich, Armii Czerwonej, Amerykańskich i Brytyjskich??? Niemcy w tym czasie ewakuowali też Obóz w Stutthof i Oświęcimiu ilu po drodze zamordowali?? Już nikt nie pamięta?? A okręty walące artylerią okrętową w Gdańsk i Gdynię to strzelały na wiwat. Chyba co niektórych czcicieli Gustlofa normalnie pogięło.

    • 3 1

  • wyobraźmy sobie, że na początku 1943 (jeszcze przed przegraną pod Stalingradem) (1)

    na wielki transportowy okręt wsiada Hitler ze świtą oraz niemal wszyscy gestapowcy, esesmani i inni zasłużeni dla niemieckiej wojny obywatele. Łącznie z rodzinami, w tym dzieciaczkami. Razem setki tysięcy osób. Do tego załoga oraz (dla utrudnienia decyzji) kilka tysięcy całkiem niewinnych dzieci i niewiast.
    I teraz ojciec wymordowanej rodziny w AB lub rozstrzelanej rodziny na Woli w 1944, będąc kapitanem naszego okrętu podwodnego, ma podjąć decyzję o storpedowaniu takiego okrętu i posłanie wszystkich znajdujących się ludzi pod wodę, mając listę zaokrętowanych ludzi. Zwróćcie uwagę, że gdyby wojna zakończyła się w 1943, to wiele milionów ludzi ocalałoby z Holokaustu, okupacji, pacyfikacji i działań wojennych. Co byście uczynili? Wszystkie posiadane torpedy do celu?

    • 6 0

    • To jest właśnie przywilej Kapitana, podejmowanie decyzji. Jak ma z tym problem

      niech zrezygnuje z tej funkcji. PROSTE!!!

      • 0 0

  • Jednostkę przeładowano, więc kto złamał przepisy bezpieczeństwa? (3)

    Jednostka Wilhelm Gustloff została zbudowana w 1937 jako statek wycieczkowy, jednak podczas wojny był okrętem wojennym służył jako transportowiec wojskowy i miał zamontowaną broń przeciwlotniczą oraz wyrzutnie bomb głębinowych. Jako statek pasażerski miał ok. 500 załogantów oraz 3 razy więcej pasażerów, zatem jednostka transportowała parokrotnie więcej osób, niż to przewidziano.

    • 3 1

    • Jednostkę przeładowano i angielski

      Lloyd's Register of Shipping nie chcial mwyplacic odszkodowania....

      • 0 0

    • (1)

      Moim zdaniem przepisy BHP i ppoż nie były kompletnie przestrzegane i skończyło się jak skończyło. Dodam iż Rosjanie to w ogóle nie przestrzegali szczególnie przepisów ppoż

      • 1 0

      • Rosjanie nie musilei przestrzegać przepisów ppoż, bo mieli mniej rozwiniętą flotę

        i życie ludzkie tam było mniej warte, ale Niemcy szczycili się wielką cywilizacją i powinni dbać o swoich obywateli. Zaniedbali to i mieli. Nasi w rządowym TU także połamali parę procedur i mamy teraz pomniki stawiać?

        • 1 0

  • proponuję już zdjąć ten artykuł (2)

    ..nim się tymi opiniami zainteresuje Konsulat Niemiec. Jak by na jakimś portalu niemieckim, w takich ilościach pojawiły się opinie niemieckich czytelników, pełne obelg, nienawiści i pogardy o Polakach, co tu jest o Niemcach, to pewnie byśmy mieli już jakąś aferę dyplomatyczną, a MSZ Niemiec by już dawno przepraszał.

    • 1 3

    • (1)

      ten artykul jest o nazistach narodowosci niemieckiej

      • 0 1

      • ten artykuł jest o ofiarach CYWILNYCH największej katastrofy moirskiej na Bałtyku

        • 0 2

  • Witali Adolfa kwiatami to i opatrzność wystawiła rachunek (1)

    • 5 1

    • na tym statku byli ludzie

      ...Niemcy. Polacy, Kaszubi, którzy na wieść o zbliżających się Sowietach, nie chcieli zostać zamordowani, zgwałceni ani zamęczeni przez NKWD. Strach przed Ruskimi, był nieraz silniejszy od niechęci do Niemców i robiono dosłownie wszystko, żeby się ewakuować.

      • 1 2

  • dyżurni proeurpejscy tzw. gdańszczanie (1)

    w akcji na forum

    • 10 0

    • wiecej pokory

      Gdańszczan ty zostaw w spokoju ,mój Dziadek został zamordowany w Stutthofie 04.03.1940 r. był obywatelem WMG narodowości polskie,j aresztowany 1 września 1939r. w Gdańsku.

      • 1 0

  • Za mało ich - Niemców zginęło! (5)

    Kiedy Niemcy mordowali całe narody to jakoś nikt z nich nie żałował ofiar bo mordowali planowo i systematycznie. Niemieckie rodziny świętowały każdy "sukces" na każdym etapie budowy III Rzeszy. Dlaczego teraz banda świętoszków wchodzi dzieciom i wnukom niemieckich morderców w d.pę?

    • 109 29

    • "swe" jesteś zuch

      Pewna Krystyna P. z Warszawy była by z ciebie dumna. Wykazałeś czujność, lżysz wroga a krzywda niemieckich mas jest ci obca. Możesz być z siebie dumny. Nie ustępujesz w swojej bezwzględności, no właśnie komu...?

      ...przodkom tych jak to określasz "świętoszków", którzy wstydzą się za swoich przodków i kajają się za nich od kilkudziesięciu lat. Niczemu nie zawinili poza tym, że urodzili się jako Niemcy, spłacają swoje długi w postaci chociażby tych miliardów z Unii. Pewnie jak by zobaczyli twoją i inne opinie, pełne nienawiści do nich, to darowaliby sobie, dialog z Narodem, który nimi gardzi i traktuje jak bankomat

      • 0 5

    • szkode ze ciebie niewyplenił bo takich hwastów to nam i teraz niepotrzeba

      • 2 8

    • Nie żebym popierała stronę niemiecką podczas wojny, ale (2)

      niemieckie rodziny świętowały sukcesy III Rzeszy, tak jak każdy inny naród świętował i świętuje wygrywane wojny. Społeczeństwo niemieckie zaczęło się dowiadywać o istnieniu obozów dopiero w końcowych fazach wojny. Naprawdę masz tak naiwne podejście do historii, żeby sądzić, że Hitler wyszedł sobie w 1933 na podium, powiedział Niemcom "hej ho, zamierzam zabić kilka milionów ludzi!" i dostał oklaski?
      Fakt - Niemcy popełniali straszne zbrodnie podczas II wojny światowej. Bardzo dobrze, że się o tym mówi. Ale pora na inne państwa Zachodu. Francja, Wielka Brytania, Belgia... One wszystkie zdążyły się już powyżywać na ludziach w epoce kolonialnej. Już nie mówiąc o Stanach - miliony Indian na koncie, a teraz prowokują mordy na Bliskim Wschodzie. Czemu od nich się nie wymaga skruchy?

      • 6 15

      • Juz w Mein Kampf pisał co chce zrobić z Polakami

        Porwał tłumy mówiąc wprost co chce zrobić. On nawet nie ukrywał, że chce nas wymordować.

        To jak ma być mi żal tych którzy zginęli? Sami chcieli Polakom zrobić to samo.

        • 20 2

      • hitler już w latach dwudziestych XX w nie krył co chce zrobić z żydami, słowianami

        książka adolfa "Moja Walka" dokładnie opisywała co zostanie zrobione w ramach rasy nadludzi. Parcie na wschód, eksterminacja podludzi zostały opisane i opublikowane w milionach egzemplarzy. Cześć mojej rodziny została zamordowana w czasie II wojny światowej w ramach jawnej polityki III rzeszy. Czy miliony polaków zamęczonych i zamordowanych miało by takie samo zdanie jak ty?

        • 17 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

W czasie Bitwy pod Oliwą 28 listopada 1627 r. polska flota zatopiła:

 

Najczęściej czytane