• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zabytki Gdańska, które udało się uratować

Rafał Borowski
16 września 2018 (artykuł sprzed 5 lat) 

Pod koniec marca 1945 roku zabytkowe centrum Gdańska obróciło się w stertę gruzu. Historycy szacują, że straty sięgały 80-90 proc. znajdujących się na tym terenie budynków, w tym wielu zabytkowych budowli. Ostatecznie część z nich udało się uratować i do dzisiaj są symbolami Gdańska.



Niedawno pożegnaliśmy prof. Wiesława Gruszkowskiego, architekta i urbanistę zaangażowanego w powojenną odbudowę Gdańska. To dzięki uporowi m.in. takich osób udało się odtworzyć wiele zabytkowych budynków, mimo że skala zniszczeń wymagała podjęcia ogromnego wysiłku.

1. Ratusz Głównomiejski zobacz na mapie Gdańska



  • Ratusz Głównomiejski obecnie.


W wyniku działań wojennych, hełm wieży i drewniane stropy XIV-wiecznej budowli zostały strawione przez płomienie, a mury zostały dodatkowo osłabione wybuchami pocisków artyleryjskich i bomb lotniczych. Ratusz Głównomiejski znajdował się w tak katastrofalnym stanie, że w każdej chwili groziło mu zawalenie i pierwotnie rozważano jego rozbiórkę.

2. Złota Kamieniczka zobacz na mapie Gdańska



  • Złota Kamieniczka.

W 1945 roku, z jednej z najpiękniejszych kamienic Gdańska pozostało praktycznie dymiące rumowisko. Ocalał jedynie fragment fasady, sięgający trzeciego piętra. Na szczęście, XVII-wieczny budynek został pieczołowicie zrekonstruowany, wykorzystując przy tym możliwie jak najwięcej zachowanych elementów.

3. Zielona Brama zobacz na mapie Gdańska



  • Zielona Brama obecnie.

W 1945 roku jej wnętrze zostało doszczętnie wypalone, a górne partie murów uległy zawaleniu. Jej rekonstrukcja rozpoczęła się dopiero w 1950 roku i trwała trzy lata, ale ostatecznie udało się wiernie odtworzyć jej XVI-wieczny wygląd.

4. Kościół Mariacki zobacz na mapie Gdańska



  • Bazylika Mariacka.

Lista zniszczeń gmachu największego, ceglanego kościoła w Europie przedstawia się następująco: całkowite wypalenie wieży, zerwanie wszystkich dachów, spalenie siedmiu bocznych wieżyczek oraz dwóch sygnaturek, zburzenie 40 proc. sklepień oraz zniszczenie wszystkich okien i bram. W zasadzie ocalały jedynie mury zewnętrze oraz część filarów i podtrzymywanych przez nie sklepień.

5. Zespół Przedbramia zobacz na mapie Gdańska



  • Zespół Przedbramia obecnie.

Zniszczenia Zespołu Przedbramia, czyli Wieży Więziennej, Katowni i łączącej je szyi były tak znaczne, że tu również poważnie rozważano rozbiórkę ruin. Zniszczeniu uległ hełm Wieży Więziennej, górna kondygnacja Katowni została zburzona, a wnętrze zostało całkowicie strawione przez płomienie. O innych uszkodzeniach murów nawet nie warto wspominać.

6. Wielka Zbrojownia zobacz na mapie Gdańska



  • Wielka Zbrojownia.

Całkowicie zburzone wnętrza, a także zniszczone hełmy wież i część szczytów fasady. Tak przedstawiał się bilans strat Wielkiej Zbrojowni, czyli najwspanialszego, świeckiego przykładu architektury manierystycznej w Gdańsku. Zasadnicza odbudowa trwała w latach 1947-1965, zaś w latach 2000-2005 zrekonstruowano ostatnie, brakujące elementy elewacji, np. dekoracyjne rzygacze.

7. Wielki Młyn zobacz na mapie Gdańska



  • Wielki Młyn obecnie.

Ze wzniesionego przez Krzyżaków w 1350 roku młyna wodnego pozostały w zasadzie resztki murów. Patrząc na zdjęcia wykonane wkrótce po wojnie aż trudno uwierzyć, że zdecydowano się na jego odbudowę. Warto jednak pamiętać, że to nie tylko jeden z najstarszych obiektów na terenie Gdańska, ale również jeden z największych obiektów przemysłowych średniowiecznej Europy.

Opinie (205) ponad 20 zablokowanych

  • Jak się patrzy na te zdjęcia to płakać się chce. (3)

    Gdańsk był taki piękny i wyjątkowy. Wojna go prawie zabiła.

    • 12 0

    • nie wojna, tylko armia radziecka

      • 0 0

    • Nie biadol (1)

      Większość niemieckich gdańszczan z radością powitała wybuch wojny

      • 7 5

      • prawda, nie ma co biadolić. Gdańsk i okolice to było największe poparcie dla nazistów. Sami sobie zgotowali ten los jaki spotkał ich i to miasto. Chwała naszym budowniczym że potrafili podnieść to co się dało z ruin.

        • 6 1

  • zabytki (9)

    No właśnie po wojnie starano się odbudować zabytkowe budowle w Gdańsku a w ostatnich latach nikt o to nie dba np. zabytkowy młyn na ul. Kartuskiej w poblizu kościoła został kompletnie zniszczony, wydano zgodę na budowę tzw. Forum radunia zasłaniając panorame Gdfańska, aq tereny stoczniowe, a ulice Gdańska itd.

    • 153 54

    • (2)

      Po II wojnie światowej odbudowano w Gdańsku niewielką część obiektów zabytkowych - piszący tu chyba nie zdają sobie sprawy, że większość Głównego Miasta to w zasadzie atrapa, a Stare Miasto praktycznie nie zostało odtworzone.
      Sporo obiektów uległo zniszczeniu też w okresie prl. więc wskazywanie, jak wtedy było dobrze - a ja teraz jest źle - jest niepoważne.

      • 4 4

      • istotne jest podejście (1)

        wtedy robiono wszystko by było jak dawniej, a teraz robi się wszystko żeby było "nowocześnie" czyli... byle jak.

        • 4 1

        • Drogi przedmówco - "jak dawniej" robiono tak do lat 50-tych. Ale i tak jakość budynków bywała fatalna. Lata 60-te i później to np. stawianie wysokich bloków mieszkalnych wśród starej zabudowy, z zupełnym pominięciem dawnego układu urbanistycznego. Zresztą przykładem takiego "jak dawniej" jest obecny budynek LOT.
          Do tego dochodziła - całkiem zrozumiała zresztą - niechęć do architektury niemieckiej.

          • 2 1

    • Skąd i kto ta panoramę ogladal jak nie bylo forum? (1)

      • 11 12

      • każdy, kto jechał Armii Krajowej

        Miał widok na panoramę Głównego Miasta. Wiele razy jeździłem tam z grupami turystów i zawsze było "wooow".
        Teraz jest widok na ślepą ścianę i kloc sali kinowej.
        I już nawet "wow" nie ma...

        • 21 4

    • Za tereny stoczniowe podziekuj jaforskiemu

      • 8 8

    • (1)

      Właśnie z tarasu Forum można teraz obserwować panoramę Głównego Miasta, co wcześniej nie było możliwe.

      • 24 33

      • To jest zresztą najlepsze miejsce w okolicy - bo nie widać z niego tego kloca

        Ale sam widok to marketingowa ściema.

        • 24 4

    • Bo zasadniczo się nie odbudowuje, ii wś to było coś wyjątkowego, ale też nie 70 lat po wojnie. To już byłyby tylko dekoracje. Tak zresztą jak, niestety, większość kamieniczek na Głównym Mieście.

      • 6 16

  • czrgo nie uratowano !!

    Bardzo dużo zabytkowych kamienic nie odbudowano a zupełnie zaprzestano odbudowy wstawiając pomiędzy zabytki jakieś koszmarne budynki które nawet nie starają się przypominać zabytków.Miasto zamiast przyciągać turystów to wręcz ich odstrasza - zaczyna przypominać zlepek przypadkowych budynków.

    • 11 1

  • Danziger Hof wersja hiszpanska

    nie ma zdjecia. LOT tylko w wersji hiszpanow ta akropna bryla kozikowski i spolka na smietnik. szkaradztwo. mam nadziej ze po wyebie bielawskiego zwroca sie do hiszpanow i poprosza o kntynuacje projkektu

    • 5 3

  • Mimo knowań komuny (2)

    Wielka, wielka chwała ludziom, którzy podjęli się trudu odbudowy naszej Ojczyzny. Wiadomo, że nie chcieli tego komuniści, że prześladowali ratowników zabytków, że wielu trafiło do czerwonych kazamatów. Teraz komuchom głupio

    Paweł Szabarczyk

    • 11 9

    • bredzysz, Szubrawczyk

      • 1 2

    • Jak tam pod deklem? Niekiepsko.

      • 1 2

  • (2)

    Mozna było miasto odbudować lepiej ...szczegolnie bez tych autostrad i wyburzenia dużej części wrzeszcza. Ale i tak lepiej niz co ruskie zrobiły w konigsberg ( Kaliningrad ) ....

    • 28 7

    • nie można było lepiej - mamy świetnie zrobionie miasto

      realnie i w odniesieniu do czasów i do tego co robiono na Zachodzie (i co było w urbanistycznej modzie)

      • 4 0

    • Pewnie jakbyś wtedy żył zrobilbys to 100 razy lepiej

      • 5 0

  • fajnie ze to polacy odbudowali ! trwalo to 70 lat ale teraz to jakos to wyglonda ! (3)

    • 51 11

    • (2)

      "wyglonda"...?! Ludzie, czy wy nie potraficie najprostszych słów napisać poprawnie?

      • 9 3

      • Pszeciesz dob.Ze. napisal że inaczej karzdy muk ina.czej a w czegosz ludziom nik nictnie muwi!!

        • 3 0

      • Błendów mnustfo narobił
        Paczcie się jak piszecie.

        • 2 1

  • Dla tych, którzy czują niedosyt i chcieliby wiedzieć więcej na temat tej ratowania i odbudowy gdańskich zabytków (1)

    mała lista tytułów, do których trzeba zajrzeć.

    1. Jacek Friedrich - Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945–1960
    2. Wspomnienia z Odbudowy Głównego Miasta Tom I-II oprac. Izabela Trojanowska
    3. Marcin Gawlicki - Zabytkowa architektura Gdańska w latach 1945-1951
    4. Andrzej Macur - Gdańsk Kazimierza Macura. Z historii konserwacji i odbudowy zabytków w latach 1936-2000
    5. Gdańsk jego dzieje i kultura - praca zbiorowa pod red. Aleksandry Czeszunist
    6. Jerzy Stankiewicz, Bohdan Szermer - Gdańsk; rozwój urbanistyczny i architektoniczny oraz powstanie zespołu Gdańsk-Sopot-Gdynia.

    • 11 0

    • Dzięki za info

      Część czytałem resztę zobaczę

      • 1 0

  • wbrew komunie

    Wielka chwała tym wszystkim odważnym i zdolnym patriotom, którzy potrafili odbudować po wojnie niszczone polskie miasta. Wiadomo powszechnie, że komuna to blokowała, a co aktywniejszych wysyłała na Syberię. Wszak polskie życie miało się zacząć od początku - od 1944 roku. Nie wiadomo, ilu budowniczych powojennego Gdańska skończyło w czerwonych kazamatach. Właśnie dlatego cześć wszystkim.

    • 8 1

  • (2)

    w Elblągu czy Malborku nic nie odbudowali po wojnie
    powstały komunistyczne bloki
    szkoda, że tereny gdańskiego Starego Miasta nie zostały odbudowane (okolice Madisona)

    • 20 1

    • bo nie było pieniędzy w zrujnowanej Polsce

      • 2 0

    • taki absurd, cegła z Gdańska poszła na odbudowę Warszawy,a elbląska na odbudowę Gdańska

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Sprawdź się

Sprawdź się

Gdzie można obejrzeć obrazy przedstawiające cnoty obywatelskie autorstwa Hansa Vredemana de Vries?

 

Najczęściej czytane