• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Unikatowy film z powojennego Westerplatte

Rafał Borowski
24 czerwca 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 

Zobacz zapowiedź filmu dokumentalnego, który powstał z ujęć odnalezionego nagrania

Po ponad 50 latach ponownie ujrzał światło dzienne film z 1967 roku, pokazujący prace przy przenoszeniu budynku Wartowni nr 1 na Westerplatte. Oficjalna premiera nagrania odbędzie się w najbliższą sobotę, podczas uroczystości 45-lecia funkcjonowania Wartowni jako placówki muzealnej.



Czy kiedykolwiek odwiedziłeś Wartownię nr 1 na Westerplatte?

Podczas niemieckiego ataku na polską Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte w dniach 1-7 września 1939 roku Wartownia nr 1 była jednym z kluczowych punktów polskiej obrony. Prowadzony z budynku ostrzał uniemożliwiał Niemcom przedarcie się w głąb półwyspu. Gmach wartowni - choć pokiereszowany seriami z broni maszynowej i odłamkami pocisków - przetrwał wojnę w bardzo dobrym stanie.

To jeden z niewielu obiektów dawnej składnicy, który w ogóle przetrwał do czasów współczesnych.

Wartownia miała zostać wyburzona



Choć trudno w to uwierzyć, niewiele brakowało, a ten unikatowy świadek historii zostałby zburzony pod koniec lat 60. Wartownia nr 1 wadziła bowiem przy przebudowie nabrzeża portowego. Jej pierwotna lokalizacja znajdowała się na terenie obecnej bazy promowej.

Na szczęście, dzięki zaangażowaniu lokalnych pasjonatów historii, w tym ocalałych westerplatczyków, odstąpiono od tego zamiaru i zdecydowano o przesunięciu Wartowni nr 1 w głąb półwyspu Westerplatte.

Jak wyglądały przenosiny? W dużym uproszczeniu: pod fundamentami gmachu wykonano wykop, w którym ustawiono wózki używane na pochylniach stoczniowych do wodowania statków. Wózki zostały umiejscowione na specjalnie zbudowanym torowisku, dzięki czemu budynek został przesunięty kilkadziesiąt metrów od swojego pierwotnego położenia.

Przesuwanie wózków z ładunkiem ważącym kilkaset ton odbyło się 7 marca 1967 roku. Warto wspomnieć, że była to dopiero trzecia tego typu akcja w całej Polsce.

W czerwcu 1974 roku we wnętrzu wartowni powstała Izba Pamięci zorganizowana przez koło tzw. ZBOWiD-u (Związek Bojowników o Wolność i Demokrację) w Nowym Porcie, a w 1980 roku została przekształcona w istniejący do dziś oddział Muzeum Gdańska.

  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.
  • Zdjęcia dokumentujące przygotowania do akcji przesunięcia budynku Wartowni nr 1. Rok 1967.

Unikatowa pamiątka z przesuwania wartowni



Dwa tygodnie temu Muzeum Gdańska uzyskało informację, że zachował się film z przesuwania Wartowni nr 1. Muzealnicy skontaktowali się z dysponentem nagrania a ten zgodził się je przekazać placówce.

- Z przekazanych nam informacji wynikało, że film znajduje się na strychu pana Jana Markiewicza. Zwróciliśmy się do niego z zapytaniem, czy byłby skłonny przekazać nam ten film. Zgodził się. Nagranie - jak na swój wiek - zachowało się w naprawdę świetnym stanie. Trwa ok. sześciu minut, jest czarno-białe i zostało zarejestrowane bez dźwięku. Widać na nim akcję przesuwania, ale również przygotowania do niej - mówi dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska.
Nie mniej ciekawe są okoliczności, w jakich darczyńca sfilmował tę niezwykłą akcję.

- Można powiedzieć, że pan Jan filmował to niezwykłe przedsięwzięcie niejako z przypadku. W 1967 roku był pracownikiem Stoczni Gdańskiej, która zapewniła sprzęt i ludzi potrzebnych do akcji przesuwania budynku wartowni. Kierownictwo stoczni chciało mieć z tego pamiątkowy film, ale stoczniowy fotograf akurat nie mógł wykonać zlecenia. Pan Jan został poproszony o sfilmowanie akcji w zastępstwie fotografa. Warto wspomnieć, że miał już wprawę w posługiwaniu się kamerą, gdyż podczas pełnienia służby wojskowej był kamerzystą - opowiada dr Gierszewski.

Premiera w najbliższą sobotę



Odnalezione nagranie zostało zdigitalizowane, a jego cyfrowa kopia posłużyła muzealnikom do zmontowania filmu dokumentalnego o długości ok. 10 minut. Składa się on w większości z kadrów odnalezionego filmu, poprzeplatanych komentarzami prof. Andrzeja Januszajtisa - znawcy historii Gdańska, inż. Aleksandra Ślusarza - uczestnika akcji przesuwania budynku Wartowni nr 1 - oraz Jana Markiewicza. Ich komentarze przybliżą widzom zarówno okoliczności omawianej akcji budowlanej, jak i powstania filmu.

Oficjalne przekazanie odnalezionego nagrania oraz premiera wcześniej wspomnianego filmu dokumentalnego odbędą się w sobotę 29 czerwca o godz. 11, na placu przed Wartownią nr 1, w ramach uroczystości 45-lecia jej istnienia jako placówki muzealnej. Pracownicy Muzeum Gdańska zapowiadają, że wkrótce po premierze dokument zostanie bezpłatnie udostępniony w internecie, prawdopodobnie na platformie Vimeo.

Wartownia prawdopodobnie trafi do Muzeum Westerplatte i Wojny 1939



Prezentacja filmu może być jednym z ostatnich działań Muzeum Gdańska dotyczących Westerplatte. Przypomnijmy, że w Sejmie trwają prace nad powołaniem Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, które stanie się oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ustawa, która ma ułatwić jego budowę zakłada, że tereny należące dziś do miasta Gdańska i będące w gestii Muzeum Gdańska zostaną wywłaszczone za odszkodowaniem. Więcej na ten temat pisaliśmy w ubiegłym tygodniu.

Czytaj również: W Sejmie debata o przyszłości Westerplatte

Wydarzenia

45-lecie Wartowni nr 1 (3 opinie)

(3 opinie)
uroczystość oficjalna, jubileusz

Miejsca

Miejsca

Opinie (215) ponad 10 zablokowanych

  • Miasto dulkiewicz i Adamowicza zaniedbało teren Westerplatte to nie wygląda jak porządny obiekt do zwiedzania. (1)

    • 49 28

    • Powinni odpowiedziec za to

      • 3 5

  • Porównanie przejęcia zdewastowanego i zaśmieconego terenu przez Państwo do Stalinizmu, świadczy o braku elementarnej wiedzy na ten temat. Nie dziwię się, że Pani Prezydent unika dziennikarzy. Widziałbym chętnie na takim stanowisku kogoś bardziej rozgarniętego.

    • 34 14

  • dobra inżynierska robota

    brawo!

    • 22 0

  • Po plus pani od czasów stalinowskich,na zieloną trawkę u przyjaciół Niemców,

    • 12 7

  • bokser Nawrocki zagarnie? (1)

    • 25 20

    • To nie bokser, to replika

      Dr. Hansa Franka

      • 9 2

  • Obudziły się trolle

    Opóźnienie zapłonu - 1h.
    Poszedł prikaz - trollować. I zaczęły się posty, no i łapki w dół pod poprzednimi, hehehe. Co za miernoty.

    • 20 11

  • Muzeum nie. Deweloperzy tak.

    • 20 65

  • Piękny film.

    • 27 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (2 opinie)

(2 opinie)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Jak nazywał się najsłynniejszy partacz-bursztynnik działający w Gdańsku?

 

Najczęściej czytane