• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tysiące jeńców we Wrzeszczu. Największa akcja propagandowa w Gdańsku

Marek Gotard
20 lutego 2012 (artykuł sprzed 12 lat) 
Jeńcy rosyjscy wzięci do niewoli po bitwie pod Tannenbergiem. Uśmiechnięci jeźdźcy eskortujący kolumnę to młodzi "huzarzy śmierci" z wrzeszczańskiej jednostki. Jeńcy rosyjscy wzięci do niewoli po bitwie pod Tannenbergiem. Uśmiechnięci jeźdźcy eskortujący kolumnę to młodzi "huzarzy śmierci" z wrzeszczańskiej jednostki.

We wrześniu 1914 roku w Gdańsku miała miejsce jedna z największych akcji propagandowych w historii I wojny światowej. Jej dalekie echa możemy odnaleźć jeszcze dziś na pochodzących z epoki widokówkach.



Wrzesień 1914 roku w Gdańsku. Kiedy zrobiono to zdjęcie, w Gdańsku było wilgotno, ale dosyć ciepło. Obok pruskich mundurów możemy dostrzec mieszkańców w marynarkach i kostiumach. Panie trzymają parasole. Osoby zgromadzone na placu przed pomnikiem cesarza, który niegdyś stał przy Bramie Wyżynnej, pozują na tle zdobycznych rosyjskich armat. Dalej widać monumentalny budynek hotelu ”Danziger Hof”. 
Zdjęcie wykonał prywatny fotograf z Nowego Portu.
Wrzesień 1914 roku w Gdańsku. Kiedy zrobiono to zdjęcie, w Gdańsku było wilgotno, ale dosyć ciepło. Obok pruskich mundurów możemy dostrzec mieszkańców w marynarkach i kostiumach. Panie trzymają parasole. Osoby zgromadzone na placu przed pomnikiem cesarza, który niegdyś stał przy Bramie Wyżynnej, pozują na tle zdobycznych rosyjskich armat. Dalej widać monumentalny budynek hotelu ”Danziger Hof”. 
Zdjęcie wykonał prywatny fotograf z Nowego Portu.
Kolumna rosyjskich jeńców we Wrzeszczu, ciągnąca od strony Gdańska w kierunku Oliwy. To skrzyżowanie al. Grunwaldzkiej z dzisiejszą ul. Jaśkowa Dolina. Widoczne na zdjęciu zabudowania już nie istnieją.
Na pierwszym planie widać wąsatego żołnierza z karabinem na ramieniu. To prawdopodobnie telegrafista z jednostki nr 5 we Wrzeszczu.  Kolumna rosyjskich jeńców we Wrzeszczu, ciągnąca od strony Gdańska w kierunku Oliwy. To skrzyżowanie al. Grunwaldzkiej z dzisiejszą ul. Jaśkowa Dolina. Widoczne na zdjęciu zabudowania już nie istnieją.
Na pierwszym planie widać wąsatego żołnierza z karabinem na ramieniu. To prawdopodobnie telegrafista z jednostki nr 5 we Wrzeszczu.
Rok 1914 był wyjątkowy nie tylko dla świata, ale także dla Gdańska. To właśnie wtedy do miasta przyłączono Brzeźno Stogi, Sączki, Krakowiec, Górki Zachodnie, Wisłoujście, oraz część Zaspy i Młynisk. Wtedy też oddano do użytku długo oczekiwaną linię kolejową z Wrzeszcza - przez Kokoszki, do Kokoszek i Leźna.

Wcześniej, bo w połowie XIX wieku rząd pruski rozpoczął zamianę dawnej kupieckiej perły w polskiej koronie na typowe niemieckie miasto garnizonowe. Od tego momentu ton Gdańskowi zaczęli nadawać wojskowi.

Nic dziwnego, że tutejsza ludność z radością powitała wybuch wojny, która później została okrzyknięta jako "wielka", a jeszcze później jako "światowa". Fala patriotycznego uniesienia wzniosła się nad Gdańskiem, kiedy z koszar we Wrzeszczu wyjechała na "podbój" Paryża duma całego miasta - pierwsza przyboczna brygada huzarów. Ulubione wojsko samego cesarza.

Kilkanaście dni później entuzjazm nieco opadł za sprawą niespodziewanie skutecznej ofensywy Rosjan, którzy ruszyli z okolic Mławy na Prusy Wschodnie zajmując przy okazji Olsztyn i podchodząc pod Iławę. Gdańszczanie nie stracili jednak optymizmu. W ostatnim tygodniu sierpnia pierwsze strony gazet zaroiły się bowiem od relacji z pól walki wielkiej bitwy, jaka rozegrała się pod Tannenbergiem niedaleko Olsztynka.

- Było to zwycięstwo wyjątkowe. Zatrzymanie w wielkim stylu przez Hindenburga i Ludendorffa marszu armii rosyjskiej w głąb Prus Wschodnich, stało się dla pruskiej propagandy świętym powodem do ukucia teorii rewanżu za porażkę, jaką Krzyżacy ponieśli mniej więcej w tym samym miejscu w 1410 roku - mówi Krzysztof Grynder, kolekcjoner i wydawca książek historycznych. - Pod Tannenbergiem w ręce Niemców dostało się około 90 tysięcy żołnierzy rosyjskich i ponad 500 armat. Tak jeńcy jak i sprzęt zostali następnie podzieleni i wysłani w różne części Rzeszy, aby wziąć udział w niespotykanym dotąd przedsięwzięciu logistyczno - propagandowym. O jego rozmachu świadczą zachowane widokówki.

- Widoczne na pierwszym zdjęciu armaty to tak zwane "putiłówki". Całkiem nowoczesne i skuteczne. Stosowane przez wiele armii długo po wielkiej wojnie. To dosyć znana widokówka. Moim zdaniem ciekawsza jest druga, na której widzimy dużą kolumnę jeńców, prowadzoną dzisiejszą ulicą Grunwaldzką we Wrzeszczu - kontynuuje swoją opowieść Krzysztof Grynder.

Ulica w niczym nie przypomina dzisiejszej arterii przelotowej, znanej nam z codziennych podróży po mieście. Jeńcom prowadzonym przez wojskowych w suchy, słoneczny dzień przyglądają się rozentuzjazmowani wrzeszczanie. W powietrzu unosi się świąteczna atmosfera, podkreślana wszechobecnymi flagami. Pewnie nikt ze zgromadzonych nawet przez moment nie pomyślał, że przemarsz rosyjskich jeńców przez miasto zwiastował początek końca także dla wielkiego, niemieckiego cesarstwa.

Opinie (82) 6 zablokowanych

  • oddać niemcom gdańsk. (7)

    • 23 96

    • a tobie mózg oddać

      • 0 0

    • do której otwarta jest Żabka?

      • 4 0

    • Nazwy mieszkańców krajów piszemy wielką literą.

      • 3 0

    • niemcy już dawno dostali co chcieli teraz u nich robisz za 4,95h (1)

      • 25 2

      • Ale ojro.

        Ale ojro.

        • 0 2

    • gdańsk jest -był i bedzie zawsze nasz ! LECHII !

      łapy precz !

      • 8 7

    • watar

      Polsce ,Lwów, Wilno, Stanisławów , Tarnopol , Brześć , Łuck ,Borysław , etc .

      • 12 2

  • z lewej dziadek putina,dalej dziadkowie kwasniewskiego,milera,czarzastego

    • 3 1

  • Świat nie wierzy Putinowi ...

    Wysłać Putinowi zdjęcie bo łun mówi że to ruskie żołnierze zajęli Wrzeszcz.

    • 2 0

  • a w tym czasie w Gdyni pasły się krowy ,abose kaszubskie dzieci jadły surowe śledzie (5)

    • 41 6

    • historyk

      a w 39 mieszkańcy dziękowali obrońcom Poczty Polskiej za obronę wyzywając zabijając .taki dumny Gdańsk i ich historycy

      • 2 0

    • Zgadzam sie zupelnie. Gdansk potrzebowal (2)

      1000 lat aby stac sie tym czym dzis jest. Natomiast Gdyni zabralo to niecale 90 lat. I to bez pomocy niemieckiej.

      • 8 12

      • (1)

        człowieku tych miast ne da się porównać pod względem wieku i rozwoju, zupełnie inna klasa

        • 6 5

        • Daj spokój, śledziki nigdy tego nie zrozumieją :)

          • 8 1

    • To brzmi jak pochwała bardzo szybkiego tempa budowy Gdyni w 20-leciu międzywojennym. Dla porównania: w ostatnich 20 latach zbudowano (z wielkim krzykiem) linię tramwajową na Chełm i stadion piłkarski. Dla zrównoważenia tych wyczynów zamknięto dwie duże stocznie (reszta jeszcze dogorywa).

      • 5 13

  • A mógłbys Pan zamieścić takiego artykuła chociaż raz w tygodniu? (5)

    Czy się nie zgodzo, bo nie ma co reklamować dokołaniego?

    • 57 2

    • Tylko, żeby nie było błędów (4)

      Nie było husarzy śmierci, za to byli huzarzy śmierci. Husaria to była tylko i wyłącznie polska ciężka jazda i to w niej służyli husarze. Huzarzy lub kirasjerzy to były ich nieudolne naśladownictwa w innych armiach, z których najlepsi byli francuscy kirasjerzy. Oczywiście mieli lżejsze zbroje (a z czasem niemal wcale) i nie mieli słynnych skrzydeł husarskich, ale ich nazwa nawiązywała właśnie do legendarnych osiągnięć husarii.

      • 10 3

      • (3)

        "Huzarzy" z "husarzami" mają wspólne jedynie źródłosłów. Ani huzarzy, ani kirasjerzy nie byli w żadnym wypadku naśladownictwem polskiej husarii.

        • 4 1

        • Taaak (2)

          A pół-zbroje kirasjerów to wzięły się z tradycji murzyńskich plemion? Napiersniki huzarów to indiańskie pancerze?
          I nie pisz mi o tradycjach rycerskich, bo ciężka jazda zniknęła w Europie zach. po wojnie stuletniej, czyli wtedy, kiedy u nas jazda rycerska zamieniała się bardzo powoli w husarię. Czy wiesz jakie wrażenie zrobił regiment husarii w Paryżu, kiedy towarzyszyli Marii Leszczyńskiej w drodze na jej ślub? Pomysł na stworzenie formacji kirasjerów i huzarów jako ich "lżejszej" odmiany powstał na zachodzie po szarży wiedeńskiej.

          • 0 2

          • moja opinia (1)

            napierśniki huzarów?? człowieku co ty pieprzysz!! i jeszcze podpisujesz się historyk wojskowości ,hahaha to czysta megalomania.

            • 0 0

            • Masz rację.

              Często pojawiają się ludzie, mający jakąś tam niewielką wiedzę i uznają się za fachowców. Faktycznie żałosne.
              Huzarzy na zachodzie pojawili się dopiero w XVIII w., nie mieli nic wspólnego z polską husarią, tylko z lekką jazdą węgierską. Po prostu wielu Węgrów służyło w armii Habsburgów, potem w Pruskiej i stąd się wzięli. Co ciekawe, polska husaria też wywodziła się z jazdy węgierskiej, od raców. Słowo "huzar" natomiast, pochodzi zdaje się z węgierskiego i/lub serbskiego. Tyle tylko, że polska jazda przekształciła się w ciężką, a zachodnia była lekka. Huzarzy jako lekka jazda pojawili się też pod koniec istnienia państwa w polskiej armii, w XVIII w. (huzarzy Krasińskiego).

              • 1 0

  • Radzieccy jeńcy (zdj. 3) (3)

    to dość odkrywcze stwierdzenie w 1914. Chyba że mieli wehikuł czasu ;-)

    • 79 4

    • Czy jesteś pewien, że "radzieccy", a nie rosyjscy?!!!!

      • 2 2

    • ten niezamierzony błąd

      wskazuje na antyrosyjskie anty.... nastawienie tej redakcji. precz z germanofilami

      • 7 10

    • Portal Trojmiasto.pl

      Dziękujemy za sugestie. Treść została poprawiona.

      • 30 4

  • Teraz mamy lepiej i bez armat w gdansku. (4)

    Sobieski jako pomnik na Drzewnym.

    • 7 3

    • i brzydsze (3)

      miasto,oraz wiecej chamstwa. Sobieski nie nasz tylko Lwowa.

      • 0 3

      • (1)

        Sobieski, który jest w Gdańsku nejpierw był we Wiedniu

        • 1 1

        • moja opinia

          jak nie masz pojęcia o sprawie to daj se spokój bo się kompromitujesz,ten pomnik przed wojną stał we Lwowie.

          • 0 0

      • ...przestań się wygłupiać, bo z ciebie gdańszcznin jak z koziej d--py trąba. Przeszkadzał im nasz król to go oddali.

        • 4 0

  • Na zdjęciu, gdzie jest ten "wąsaty telegrafista z 5 tki" po prawej widac fragment fontanny która stoi do dzisaj (1)

    zwieńcza czy zakańcza w/w fontanna rynek miejski , z drugiej strony zamyka ją budyneczek toalet , dzisiaj kantor - ogromnie zeszpecony budyneczek i to całkiem niedawno w sumie - pozdrowienia kolejne dla pana konserwatora zabytków,

    ale nie o tym, widzicie osiolki ? RYNEK BYŁ W CENTRUM MIASTA , przy prestiżowej arterii ! i nikt nie przesladował ówczesnych sprzedawców, nikt nie rabował im towarów i nikt nie polewał ich wodą pod prektekstem mycia chodników...

    To byli normalni ludzie, władza kochająca lud a ....... , ala lisickiki czy jego szef
    nigdy nie sprawowaliby władzy w Gdansku, dopiero teraz, w tym bałaganie ,takie rzeczy są mozliwe.

    • 8 1

    • a jaki był piękny park Johanna Labesa ...

      dzisiejsze zaniedbane laski przy Jaśkowej Dolinie

      • 2 0

  • Oliwa ? (1)

    Mam wrażenie,że górne zdjęcie(z huzarami) zostało wykonane w Oliwie przy ul.Grunwaldzkiej; stara zajezdnia,która niedawno się palila..

    • 0 3

    • nie, to koszary na Słowackiego

      ;;;;;;;;;

      • 5 0

  • ostatnie zdjęcie artykułu przedstawia Stary Rynek czyli plac pomiędzy starą fontanną (3)

    na rogu Jaśkowej Doliny a budyneczkiem odwachu czyli obecnego kantoru. W sieci jest nieco zdjęć Starego Rynku. Przy Starym Rynku wybudowano teraz dom Handlowy Manhattan.

    • 9 0

    • watar (1)

      I zburzono ten fragment starej zabudowy wrzeszcza , który ocalał po wypaleniach sowieckich w 1945 r . Teraz nasz wizjoner z ul. Nowe Ogrody 8 /12 burzy resztę . Po koszarach też niewiele pozostało i wielu innych ...

      • 7 1

      • a widziałeś zdjęcia płonącego Starego Rynku???

        nie było czego zbierać ... wizjoner niedługo całą resztę tego co zostało zamieni na szkło i beton

        • 2 0

    • Jola

      Bystra

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 (1 opinia)

(1 opinia)
20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Która uczelnia w Trójmieście ma najdłuższe tradycje?

 

Najczęściej czytane