Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Ucieczka ORP Żuraw. Porwali okręt, zapłaciły za to całe rodziny

Michał Lipka
21 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (99)
Najnowszy artykuł na ten temat Kaci w mundurach i ich ofiary. Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni tuż po wojnie
ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi

ORP Żuraw jeszcze przed buntem załogi

arch. Marynarki Wojennej

Historia ucieczki ORP "Żuraw" do Szwecji mogłaby być scenariuszem do dobrego filmu sensacyjnego. Niestety nie skończyła się ona happy endem i to nie tylko dla samych marynarzy, ale i dla ich najbliższych.



Miałe(a)ś kiedyś ochotę na stałe wyemigrować z Polski?

W sierpniu 1951 r., gdy ORP "Żuraw" wykonywał prace hydrograficzne, grupa marynarzy pod przewodnictwem st. mar. Henryka Barańczaka sterroryzowała ukradzioną wcześniej bronią kadrę oficerską i skierowała okręt ku szwedzkiemu Ystad.

Po przybyciu na miejsce marynarze poprosili o azyl polityczny, a ten, ku wielkiej irytacji Warszawy, został im przyznany. Początkowo grupa była liczna, ale podczas rozmów z dowódcą okrętu por. mar. Arkadiuszem Ignatowiczem część z nich zdecydowała się zostać na okręcie. Ostatecznie w Szwecji pozostało 12 marynarzy.

Okręt z resztą załogi wyruszył w drogę powrotną do Polski. Tam już czekała gotowa do działań Informacja Wojskowa. Przeprowadzono ekspresowe, bo 16-godzinne dochodzenie, w wyniku którego:
  • dowódca okrętu, por. mar. Arkadiusz Ignatowicza, za "oddanie nieprzyjacielowi okrętu bez walki" skazany został na 15 lat więzienia,
  • szef Biura Hydrograficznego MW kmdr. ppor. Jerzy Iwanow otrzymał taki sam wyrok,
  • natomiast pełniący funkcję oficera politycznego por. mar. Zygmunt Bogumił miał za kratami spędzić 12 lat.

Pozostałych marynarzy skazano na wyroki od 5 do 10 lat więzienia. Internowani zostali skazani zaocznie na karę śmierci.

Ogłoszenia.trojmiasto.pl – Mieszkania i domy nad morzem

duży ogródek || 20 min do morza
Duży ogródek || 20 min do morza 728 650 zł
Gdańsk, Letnica
3 pokoje 56.05 m2
Wakacyjne mieszkanie nad morzem
Wakacyjne mieszkanie nad morzem 250 zł
Gdańsk , Przymorze
1 pokój 31 m2
Przestronne 3 pok. mieszkanie. Blisko do morza. Bezpośrednio
Przestronne 3 pok. mieszkanie. Blisko do morza. Bezpośrednio 649 000 zł
Gdynia, Pogórze
3 pokoje 63 m2
Więcej w serwisie Ogłoszenia (770)


Aresztowali nawet rodziny marynarzy



Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin. Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin.

Uprowadzenie ORP Żuraw zniszczyło życie wielu rodzin.

mat. prasowe

Co warte podkreślenia, wszyscy skazani na mocy amnestii z 1956 r. opuścili więzienie, ale dalej byli przez ówczesne władze postrzegani jako element wrogi. Sam okręt nie mógł już nosić tak zhańbionej nazwy i odgórną decyzją stał się ORP "Kompas".

Represje dotknęły nie tylko marynarzy. Zachowała się notatka dyrektora Departamentu Śledczego MBP z 9 sierpnia 1951 r. w związku ze zdradą ojczyzny 12 marynarzy z okrętu wojennego HG-11 "Żuraw". Czytamy w nim, że w oparciu o art. 27 KK w związku z rozporządzeniem prezydenta RP o granicach* zapadła decyzja o aresztowaniu najbliższych uciekinierów. I tak m.in. z rodziny Henryka Barańczaka miano aresztować jego ojca Mariana, z rodziny Władysława Cesarza jego stryja Józefa i siostrę Stefanię, a z rodziny Henryka Szopy - jego rodziców (Adama i Paulinę) oraz brata Jana.

Poczęstowała pierożkami, a oni zrobili jej kipisz



Co spotkało Stefanię Cesarz? Wieczorem do 11 sierpnia 1952 r. do mieszkania, w którym mieszkała wraz z ciotką w gdańskim Wrzeszczu, zapukało dwóch mężczyzn. Jako że byli bardzo mili, ciocia poczęstowała ich pierożkami oraz piwem. Mili panowie zjedli, wypili, po czym... rozpoczęli rewizję. Stefania dostała do podpisania wydany przez Urząd Bezpieczeństwa nakaz aresztowania.

Po rewizji, podczas której tak naprawdę nic nie znaleziono, przewieziono oskarżoną do siedziby UB na ulicę Okopową. Stefania była przekonana, że to - jak sądziła - nieporozumienie zostanie szybko wyjaśnione, a ona będzie mogła wrócić do domu. Tak się jednak nie stało - była wzywana na przesłuchania, podczas których miała szczegółowo tłumaczyć, kim byli adresaci znalezionych u niej listów (głownie były to szkolne przyjaźnie czy dawne miłości).

Tomasza Jabłońskiego, ojca Wacława Jabłońskiego, jednego z organizatorów buntu, zatrzymano również 11 sierpnia. Jego żona dopiero w połowie listopada poznała powód zatrzymania - pisała prośby o zwolnienie go do Bolesława Bieruta, ale pozostały one bez odpowiedzi. W przypadku rodziców Jerzego Czanieckiego było znacznie gorszej. Oboje zostali aresztowani 12 sierpnia. W ich niewielkim gospodarstwie przeprowadzono szczegółową rewizję (policzono cały sprzęt domowy, a nawet pościele i koszule). Cały inwentarz został przekazany "pod opiekę" sąsiadom, a sam dom zamknięto. Podczas przesłuchań ojciec Jerzego - Bronisław - starał się argumentować, że nie można jego i jego żony przetrzymywać w więzieniu za winy syna. Wskazywał, że syn jest pełnoletni i sam odpowiada za swoje czyny. Twierdził, że od długiego już czasu nie mieli wpływu na syna, jako dowód wskazując fakt, iż do Marynarki zaciągnął się w tajemnicy przed rodzicami i bez ich zgody.

Rodziny skazane. "W ich środowisku wychowali się dezerterzy"



Dowody były niezwykle kruche albo nie było ich wcale. Niemniej jednak Departament Śledczy MBP zdecydował się połączyć wszystkie śledztwa w jedno. Objęło ono ostatecznie 16 osób. Nieco kuriozalnie brzmi akt oskarżenia. Możemy w nim wyczytać, że oskarżeni "są najbliższymi członkami zbiegłych za granicę dezerterów i zdrajców. W ich środowisku wychowali się dezerterzy. Ze względów prewencji ogólnej i szczególnej wniosek o wymierzenie kary obozu pracy jest całkiem uzasadniony".

Komisja Specjalna, przed którą toczyło się postępowanie, rozpoczęła pracę 10 marca 1952 r. (!). Wszyscy zostali uznani za winnych i skazani na proponowane przez prokuratora kary od pół roku do 2 lat więzienia. Tylko w niektórych wypadkach na poczet kary zaliczono czas pobytu w areszcie. Dodatkowo wszyscy otrzymali 5-letni zakaz pobytu w swoim dotychczasowym miejscu zamieszkania.

Wróćmy jeszcze do głównego organizatora buntu - Henryka Barańczaka. Nie miał zbyt dobrej opinii wśród przełożonych. W jednej z opinii oficera politycznego możemy przeczytać, iż Barańczak w obecności całej załogi miał powiedzieć "mnie zajęcia polityczne są wcale niepotrzebne, wpajają komuś ciemnotę i myślą, że ktoś będzie wierzył".

Dezerterom nie odpuścili. Zamach na życie nawet w USA



Po udanej ucieczce Barańczak wyemigrował ze Szwecji do Stanów Zjednoczonych, gdzie założył rodzinę oraz firmę budowlaną. W latach 70. poprzez znajomego nawiązał kontakt z pozostającą w kraju rodziną. Niebawem SB zorientowała się w sytuacji - u rodziny Barańczaka przeprowadzono rewizję, a nią samą objęto szczególną obserwacją. W tym samym czasie Barańczak zaginął. Być może miało to związek z nieudanym zamachem na jego życie - pewnego dnia jego żona pożyczyła jego samochód. Była w nim ukryta bomba, która ciężko raniła Mary Barańczak, która nigdy już nie wróciła do pełnej sprawności. Po tym wydarzeniu Barańczak wyszedł z domu i nigdy już nie wrócił. Nie wiemy, co się z nim dalej stało.

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea w Trójmieście

więcej

Zobacz także

Historia polskiej floty i Marynarki Wojennej (231)

Opinie (99) ponad 50 zablokowanych

  • 2023-05-22 14:57

    Czyli proces przeprowadziła jakaś specjalna komisja

    i wydała wyrok.
    Specjalna komisja do zbadania sprawy...

    11 miesięcy

    • 3 0

  • 2023-05-22 13:37

    zwtedy rządzili w Polsce sowieci i teraz znowu mamy ich u siebie

    znowu jest zakaz myślenia i wyrażania własnego zdania, cenzura jak to na tym portalu ma miejsce, znowu mówi się Polakom kogo mają mieć za brata a kogo za wroga... szkoda że tak niewielu zna historię i wie że to wszystko już było a teraz przez rząd wraca znowu

    11 miesięcy

    • 3 0

  • 2023-05-22 11:07

    Była niepisana zasada ucieczek

    Że jak się chce uciekać to proszę bardzo - kutrem rybackim, motorówką, jachtem. W ogólności prywatnym sprzętem.
    Wtedy dochodzenie i konsekwencje były jak na komunistyczną miarę normalne.

    Ale nie porwania sprzętu wojskowego, bo to było coś co u moskiewskich towarzyszy uruchamiało wszelkie procedury, które nierzadko i u nas powodowały że kończyły się niejedne oficerskie kariery.

    Stąd m.in. represje dla nawet dalszej rodziny pozostałej w kraju - żeby uciekinier wiedział że narobi problemów wielu ludziom

    qazq

    11 miesięcy

    • 4 0

  • 2023-05-21 12:30

    (15)

    Wtedy była kasa, a nie było towaru, teraz nie ma kasy i towary drogie. Żyjący w symbiozie z socjalizmem ludzie nie mieli źle. Dziś każdy ma przbane.

    11 miesięcy

    • 39 121

    • 2023-05-21 16:40

      Ja byłem na emigracji "wewnętrznej" ,chociaż do pracy chodziłem w pewnym sensie " symbiozie z socjalizmem". (1)

      Jednak caluśki czas kombinowałem , jak nie być w symbiozie.

      11 miesięcy

      • 1 0

      • 2023-05-22 10:35

        spróbuj to teraz...

        zrobić...

        11 miesięcy

        • 0 0

    • 2023-05-21 20:59

      Tak samo jak dzisiaj, żyjący w symbiozie z lewactwem mają się świetnie, co ciekawe, najczęściej to tradycja rodzinna (1)

      11 miesięcy

      • 3 2

      • 2023-05-21 22:58

        Co ty bredzisz prawiczku ?

        11 miesięcy

        • 1 2

    • 2023-05-21 14:25

      Dodaj że Milicja, Wojsko podległe Moskwie miało swoje sklepy (4)

      Robotnicy stali wkolejkach 2, 3 dni a zdrajcy na osiedlach na legitymację robili zakupy. Za kawa stało się 3 dni.
      W sklepie Milicyjnym od ręki mógł kupić pies.

      11 miesięcy

      • 18 3

      • 2023-05-21 16:46

        Gdzie ci robotnicy tak stali w kolejkach ?, kawę mieliśmy w pracy do woli ( zbożową) bez żadnej kolejki. (1)

        Nie byłem w milicji.

        11 miesięcy

        • 2 9

        • 2023-05-21 21:15

          Zborzowa czyli z korzenia brukwi

          11 miesięcy

          • 1 0

      • 2023-05-21 14:54

        (1)

        Tak bylo. Tyle ze w kazdym ustroju sluzby maja przywileje, to jest norma niestety.

        11 miesięcy

        • 8 2

        • 2023-05-21 21:15

          To był wabik żeby wejść do służby

          I klęczec przed Moskwa

          11 miesięcy

          • 2 1

    • 2023-05-21 12:52

      (2)

      Jedź na Białoruś albo jeszcze lepiej do Korei Płn. Tam możesz żyć w tej symbiozie dalej. Napisz nam jak ci się dobrze żyje ( a nie, czekaj, nie będziesz miał dojścia do internetu).

      11 miesięcy

      • 46 9

      • 2023-05-21 13:31

        (1)

        Byłem na wycieczce przed pandemią. Stolica Korei Północnej to taka Warszawa z przełomu lat 70/80. Można kupić w hotelu kartę SIM z internetem. Jak masz vpn w telefonie to nawet i insta czy fb będziesz miał.

        11 miesięcy

        • 6 20

        • 2023-05-21 14:26

          Weź., Ty najdalej w Kartuzach byłeś u rodziców

          11 miesięcy

          • 20 2

    • 2023-05-21 14:18

      Jak można wypisywać takie bzdury...

      ręce opadają

      11 miesięcy

      • 7 1

    • 2023-05-21 13:20

      Kto dziś niema kasy ? (1)

      Chyba takie fajtłapy życiowe jak ty !!!

      11 miesięcy

      • 17 18

      • 2023-05-21 13:47

        Jsk sie nie powodzi garstce to wtedy jest to ich wina a nie systemu. Jak większości to wtedy winny jest system. Gdyby bylo tak super to Pis nie kupowałby tak tanio.

        11 miesięcy

        • 9 11

  • 2023-05-22 07:53

    PiSowska wladza niczym nie różni się od komunistow

    Prześladowania, prokuratura działająca na polityczne zlecenie, Sady kapturowe, TK jako marionetka PiSu, fałszowanie i wymyślanie dowodów na opozycję itd itd

    11 miesięcy

    • 5 9

  • 2023-05-22 07:40

    W Rosji jest teraz to samo

    Ludzie siedzą w więzieniu za to, że ich dzieci wyjechały do Europy albo za ich posty w mediach społecznościowych! Sam znam takie przypadki i wiele takich historii jest też w mediach.

    11 miesięcy

    • 29 5

  • 2023-05-22 07:32

    Zbrodniczy system za który nikt nie odpowiedział. Taka to nasza tradycja

    11 miesięcy

    • 6 0

  • 2023-05-21 23:51

    42% ma ochotę wyemigrować!

    10%już jest na emigracji!
    Oto obraz II sanacyjnej RP XXI wieku gdzie prawa obywatelskie są tylko teoretyczne a wszystko kontroluje i niszczy wszechobecna biurwokracja
    Przyszłość takiego państwa gdzie ponad 50% społeczeństwa tylko patrzy jak stąd uciec jest przesądzona i będzie ona tragiczna
    Po jesiennych wyborach ostatni gasi światło bo gdy nie będzie nadziei to i sens zatraci rozjaśnianie otaczającej nas ciemności..

    Arek

    11 miesięcy

    • 4 7

  • 2023-05-21 21:42

    No to jest pytanie (2)

    Dalej popieramy Tuska, który chce przywrócić przywileje ubecji? Razem ramię w ramię z komisarzem stanu wojennego Mazgułą będziemy działali? "W obronie demokracji"? A może czas otrzeźwieć i nie dać się pogrobowców tamtego nieludzkiego status ogłupia

    11 miesięcy

    • 17 8

    • 2023-05-21 23:04

      I pisz poprawnie po polsku "polski patriotów".

      Twoje ostatnie zdanie to również gramatyczny bełkot.

      11 miesięcy

      • 3 0

    • 2023-05-21 23:02

      Nie ośmieszaj się kumplu tow. Piotrowicza

      z PiS

      Czerwonych to znajdziesz, ale u boku Kaczyńskiego, twego idola. Zapominasz o tym ?

      11 miesięcy

      • 4 2

  • 2023-05-21 12:29

    Ruskie terroryzowali Polaków do 1989 r. (2)

    Ale w Gdańsku dalej ich kochaja. Nawet protesty są, ze im wojewoda nowych wiz nie wydają

    11 miesięcy

    • 38 29

    • 2023-05-21 19:52

      kacperek protestuje

      olszak

      11 miesięcy

      • 4 4

    • 2023-05-21 13:02

      wszystko za te parę groszy napiszesz z tej swojej norki na pisowskim zadudziu, nie? najpierw, że Gdańsk jest niemiecki, teraz, że proruski

      11 miesięcy

      • 12 18

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

XVIII-wieczne dzwony wróciły do Gdańska (190)

więcej (1573)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Którą z tych dzielnic przyłączono do Gdańska najwcześniej:

 

Najczęściej czytane