Militarna pamiątka przy centrum handlowym

Marek Gotard

23 marca 2013 (artykuł sprzed 11 lat)

Opinie (120)

Przy drodze dojazdowej do Centrum Handlowego Auchan cudem dotrwało do naszych czasów niezwykle widowiskowe stanowisko obronne, na którym 23 marca 1945 roku Niemcy walczyli z Rosjanami o Gdańsk. Stan zachowania i położenie obiektu sprawia, że aż prosi się, aby o niego zadbać.

Lokalizacja pozostałości po stanowisku obronnym w Karczemkach.

mapa.trojmiasto.pl
Pozostałości po reducie obronnej. Po drugiej stronie tzw. ul. Kartuskiej Północnej widać bloki osiedla mieszkaniowego Wiszące Ogrody.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl
Reduta była skierowana na Zachód, bo z tego kierunku nadchodzili nacierający na Gdańsk żołnierze Armii Radzieckiej.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl
Wciąż widać pozostałości po okopach, które otaczały stanowisko obronne.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl

Jadąc samochodem lub autobusem trasą WZ do centrum handlowego Auchan, wprawne oko wychwyci na niewielkim, zarośniętym pagórku zobacz na mapie Gdańska

, niecodzienną rzeźbę terenu (zobacz jak to miejsce wyglądało w latach 40., na historycznej mapie Trójmiasta zobacz na mapie Gdańska

). Jest ona pozostałością po dwóch, świetnie zachowanych stanowiskach bojowych dla pojazdu pancernego i działa, okalających je zygzakiem okopach i resztką ziemianki. Całość ustawiona frontem w stronę Karczemek, z których Niemcy spodziewali się przybycia Sowietów.

Według Kamila Sobolewskiego, prowadzącego stronę internetową o historii Karczemek, stanowiska bojowe w tym rejonie zaczęto budować już w 1944 roku. Do prac zatrudniano miejscową ludność, jeńców wojennych i więźniów z pobliskiego obozu koncentracyjnego w Kokoszkach.

23 marca rozpoczęło się w tym rejonie silne uderzenie 108. dywizji 65. Armii Radzieckiej. Naprzeciw czerwonoarmistów stanęły jednostki ze 103. pułku artylerii pancernej, 2. pułku grenadierów pancernych, kompania zwalczająca czołgi z 4. korpusu pancernego oraz niedobitki jednostki grenadierów ludowych.

Obrona pierwszego odcinka trwała zaledwie kilka godzin. Nacisk nacierających był tak silny, że wieczorem Niemcy wycofali się na kolejną linię umocnień, biegnącą z Matarni do Jasienia. Na wzgórzach wokół Jasienia zostały wykopane rowy strzeleckie. Wieczorem Jasień znalazł się pod ciężkim ostrzałem radzieckiej artylerii. We wsi pojawiły się też czołgi.

"Od dłuższego czasu w tle słychać było znajome mruczenie ciężkich silników i metaliczny klekot pancernych gąsienic. Sądząc po dźwięku, musiały należeć do zbliżających się do naszych stanowisk T34" - wspomina walki w tym rejonie podporucznik Klaus Schiller, dowódca kompanii niszczycieli czołgów 35. Pułku Pancernego, w książce "Pantery nad Wisłą. Żołnierze ostatniej godziny" Hansa Schauflera.

"Niebawem, gdy czołgi wjechały na wiejską ulicę klekot stał się nieco twardszy... Ognisty ogon naszego pancerfausta rozjaśnił ciemności.. Pełne trafienie. Kilka wrzasków, gwałtownie otwierająca się klapa i z wnętrza, w otaczającą czołg pustkę wypadło kilka postaci, by za moment zniknąć w ciemnościach nocy."

O świcie 24 marca Niemcy wycofali się z Jasienia, ponieważ na ich tyły przedostali się Rosjanie. Po intensywnych walkach w całej okolicy walały się resztki oporządzenia i broni, zwłoki żołnierzy i pojazdy wojskowe. Wśród nich także kilka rozbitych czołgów "Panther".

Umocnienia w rejonie dzisiejszego centrum handlowego Auchan straszyły miejscową ludność jeszcze wiele lat po wojnie. W niedzielę palmową 1947 roku dzieci bawiące się w okopach doprowadziły do eksplozji niewypału, który śmiertelnie ranił miejscowego chłopca.

- Dziś Karczemki i rejon Jeziora Jasień to jeden z najintensywniej przekształconych fragmentów górnego tarasu Gdańska. To prawdziwy cud, że pomiędzy dwoma drogami, tuż obok osiedla mieszkaniowego, tak świetnie zachowało się stanowisko obrony z 1945 roku. Tym bardziej, że jak widać na zdjęciach lotniczych, jeszcze dwa lata temu wokół niego stał ciężki sprzęt budowlany - komentuje Zbigniew Okuniewski z sopockiej fundacji "Invenire - Salvum", która zajmuje się wyszukiwaniem i ochroną pamiątek związanych z historią Pomorza. - Takich dobrze zachowanych i zarazem dostępnych artefaktów walk w 1945 pozostało w Trójmieście naprawdę niewiele.

Największą zaletą stanowiska przy dojazdówce do centrum handlowego jest ogromne zagęszczenie elementów obronnych na niewielkim pagórku, oraz jego wręcz teatralne otwarcie na ciągi komunikacyjne. To sprawia, że gdyby udało się go zabezpieczyć i odsłonić, mógłby w prosty sposób stać się niezwykłą pamiątką czasu walk o Gdańsk w 1945 roku.

Sęk w tym, że ten teren ma już właściciela. To prywatna firma, która - zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego - ma prawo zbudować tu punkt handlowo-usługowy. Biuro Rozwoju Gdańska nie słyszało o wartości historycznej znajdujących się tu obiektów, w związku z tym w planie zagospodarowania nie ma zapisu o konieczności ich ochrony. Taki zapis mógłby pojawić się po interwencji pomorskiego konserwatora zabytków, ale trudno zakładać, by zdecydował się on chronić historyczne ukształtowanie terenu.

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Opinie (120) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:56

To chyba zart,

Artykul o dziurze w ziemi, ktorych w trojmiejskich lasach jest pelno.

11 lat
- 9 4
Twoja opinia

Zmień treść

Artykul o dziurze w ziemi, ktorych w trojmiejskich lasach jest pelno.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:53

Toz to wskazowka dla tych co grzebia w ziemi w poszukiwaniu militariow z 2 WS!

Panowie ze szperaczami...podziekujcie!

Adamowicz
11 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

Panowie ze szperaczami...podziekujcie!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:41

dziura z drzewem w środku, qpa śmiechu :)

11 lat
- 6 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:38

Dolina radości

W dolinie radości są jeszcze widoczne stanowiska moździerzy które ostrzeliwały obecną spacerową

Marcin
11 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

W dolinie radości są jeszcze widoczne stanowiska moździerzy które ostrzeliwały obecną spacerową
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:18

co to za pamiatka, raczej dowod na tendencje do samozaglady. zniszczyc.

i niech nikt nie pisze, ze trzeba w ten sposob pielegnowac pamiec tak aby nie popelniac tych samych bledow w przyszlosci, bo to tylko pielegnacja nazistowskiego bunkru i nic wiecej. pozdrowienia dla kolekcjonerow pociskow i nazistowskich sztuccow.

tajnyagent
11 lat
- 31 6
Twoja opinia

Zmień treść

i niech nikt nie pisze, ze trzeba w ten sposob pielegnowac pamiec tak aby nie popelniac tych samych bledow w przyszlosci, bo to tylko pielegnacja nazistowskiego bunkru i nic wiecej. pozdrowienia dla kolekcjonerow pociskow i nazistowskich sztuccow.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:18

Ja tam widze tylko jakiś dół z liścmi

pamiątki to są na Helu i w innych miejscach. Jakbyśmy mieli o takie cośdbać to w ogóle w ziemi byśmy nie kopali

11 lat
- 51 5
Twoja opinia

Zmień treść

pamiątki to są na Helu i w innych miejscach. Jakbyśmy mieli o takie cośdbać to w ogóle w ziemi byśmy nie kopali
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-03-23 09:08

(1)

tych militarnych pamiątek jest za dużo potem zbierają, sprzedają kolekcjonerom ...ech te militaria

11 lat
- 7 13
Twoja opinia

Zmień treść

tych militarnych pamiątek jest za dużo potem zbierają, sprzedają kolekcjonerom ...ech te militaria
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2013-03-23 09:10
  
  tia i potem się strzelają między sobą...
  
  11 lat
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii