- 1 Lody Miś były serwowane na ruinach zamku (115 opinii)
- 2 Siedem pchnięć, dziura w głowie od kuli i złamana ręka (23 opinie)
- 3 Po 80 latach dzwony wróciły do Gdańska (193 opinie)
- 4 Szukają szczątków legionisty na Westerplatte (75 opinii)
- 5 Zamiast Rębiechowa lotnisko na morzu (227 opinii)
- 6 Te zdjęcia obejrzysz przez specjalne okulary (8 opinii)
Była pętla z wyjątkowym przejazdem, dziś jest park
porównać
Powstała prawie 100 lat temu, przetrwała prawie cztery dekady, w tym mroczne lata II wojny światowej, zaś jej charakterystyczną cechą było torowisko poprowadzone przez... środek budynku - tak wyglądała dawna pętla tramwajowa "Szymanowskiego" przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego. Dziś w tym miejscu jest plac zabaw, skwer i pomnik marszałka Piłsudskiego.
- W momencie powstania pętli "Szymanowskiego" tramwaje w kierunku Oliwy nie jeździły jeszcze dzisiejszą al. Wojska Polskiego, tylko skręcały z al. Grunwaldzkiej w ul. Szymanowskiego i następnie - śladem dzisiejszej ul. Zamenhofa - jechały w kierunku ul. Wita Stwosza - mówi Sebastian Zomkowski, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku i autor książki Tramwajem przez Gdańsk.
Zobacz historyczną mapę Trójmiasta
Pętla Szymanowskiego, (wówczas "Langfuhr Kurve" tj. "Wrzeszcz zakręt") powstała w 1925 r. W pierwszym okresie korzystały z niej tramwaje linii 1 (do Śródmieścia), a parę lat po II wojnie światowej także 11 (do Przeróbki) i czasowo 12 (do Siedlec).
Był to czas sukcesywnego przekształcania ślepych krańcówek w klasyczne pętle, by przyspieszyć ruch tramwajów i w ten sposób ograniczyć liczbę zaangażowanych wozów i motorniczych, co też przekładało się na ograniczenie kosztów eksploatacji tramwajów.
- Na krańcówkach zakończonych ślepymi torami, w przypadku tramwaju z wagonami doczepnymi, dość czasochłonnym było przełączanie wagonów. Takie pętle powstały m.in. na Targu Węglowym w formie dużej pętli ulicznej i właśnie przy ul. Szymanowskiego. W 1927 r. podczas budowy nowej trasy na Stogi zamiast ślepej krańcówki powstała pętla na Stogach Plaży, w 1929 r. dwie duże pętle uliczne w Nowym Porcie, w 1942 r. pętla na pl. Inwalidów w Oliwie. Proces przekształcania ślepych krańcówek był kontynuowany stopniowo po 1945 r. Pętle powstały m.in. na Oruni, na Łąkowej, w Jelitkowie, na Siedlach, przy al. Legionów - wylicza Zomkowski.
Tramwaje przejeżdżały przez budynek
To co wyróżniało pętlę Szymanowskiego to projekt dużej bramownicy umieszczonej... w budynku, który powstał już po uruchomieniu pętli. Powstała ona, by rozwiązać problem kolizji z linią tramwajową, a tramwaje przejeżdżały dosłownie przez środek budynku.
Pętla funkcjonowała do początku lat 60. Był to czas intensywnego rozwoju dróg w Gdańsku. M.in. kończono wówczas kolejny etap poszerzania fragmentu al. Grunwaldzkiej.
- Torowisko tramwajowe w al. Grunwaldzkiej przesunięto, by zrobić więcej miejsca dla samochodów. Przy okazji odcięto wjazd tramwajów na pętlę. Funkcję tej pętli przejęła wcześniej powstała nowa pętla Ogrodowa (obecnie Strzyża PKM) przy zajezdni Wrzeszcz - dodaje Zomkowski.
porównać
2 km torów za 2 mln zł
Przebudowa alei (wówczas jeszcze ulicy) Grunwaldzkiej wraz z przełożeniem ruchu tramwajów na nowe torowisko nie umknęło uwadze ówczesnych dziennikarzy, którzy tak na łamach Dziennika Bałtyckiego opisywali ostatni etap prac:
- Prace związane z przerzucaniem tramwajów na nowe torowisko na ulicy Grunwaldzkiej są już na ukończeniu. Na nowej trasie tory tramwajowe będą się oczywiście znajdowały na środku ulicy, a po bokach będą biegły dwie jednokierunkowe jezdnie. Jest to inwestycja dla laika dosyć skromna. W rzeczywistości jednak budowa tych niecałych 2 km torów pochłonie ok. 2 mln zł. Zmieniono bowiem nie tylko same tory. Zmieniono także górną zasilającą sieć trakcyjną. Dotąd stosowane było zawieszenie płaskie (przewody umocowane na poprzeczkach), a ten stary typ zawieszenia sprawiał, że przewody przy różnicy temperatury, szczególnie latem, pod wpływem ciepła się wydłużały, wskutek czego powstawały zwisy. Nowa sieć, zawieszona elastycznie, umożliwia utrzymanie stałego naciągu i daje w efekcie mniejsze zużycie przewodów.
Plac zabaw i marszałek Piłsudski
Dziś po pętli na rogu Wojska Polskiego i Grunwaldzkiej pozostał punkt z zaznaczonym na mapie starotorzem. W miejscu, gdzie tramwaje jechały po łuku, zawracając w kierunku centrum, znajduje się plac zabaw.
W całości nie przetrwała też pierzeja budynków przez środek, których tramwaje wjeżdżały na pętlę. Tuż obok, przodem do klubu Żak, z cokołu spogląda na okolicę wyrzeźbiona z brązu postać marszałka Piłsudskiego.
Tramwaje też słychać. Ale już tylko te jadące po alei Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego.
Opinie (165) ponad 10 zablokowanych
-
2023-01-21 09:13
Pomimo wielu błędów i wypaczeń w PRL ten element krajobrazu/parku został zachowany w sposób doskonały :))) (6)
Widząc jak na potęgę tną las w TPK gdzie mieszkańcy odpoczywają po pracy tak jak w Parku we Wrzeszczu człowiek się zastanawia czemu to ma służyć ? :)))
- 40 13
-
2023-01-21 12:42
Nie czemu a komu? Lasami zarzadza brat Obajtka...to wlali wszystkie drzewa na gielde bo to kasa.
Dla tych gnojow wazna jest tylko 40 willa i pelne bebzony...Przyroda ?Jeszcze w nienawidzonym przez nich Gdansku? Uje na potege.
- 5 2
-
2023-01-21 09:35
I tak od 30 lat (4)
- 2 6
-
2023-01-21 09:56
Od trzydziestu lat wycinają TPK na potęgę? (2)
Mam prawie pięć dych na karku i tego nie potwierdzam, masowa wycinka TPK (i nie tylko TPK) zaczęła się osiem lat temu, wraz z nastaniem rządów PiS.
- 9 9
-
2023-01-21 09:58
Dokładnie i tak od 30 lat (1)
- 2 7
-
2023-01-21 09:59
Zgadzam się, a mam już 70 lat, a oni tak od 30.
- 2 8
-
2023-01-21 09:38
To jest prawda tu się zgodzę.
- 1 7
-
2023-01-21 12:31
Zieleń
Ile drzew na Grunwaldzkej! Szkoda że teraz tak pusto...
- 15 2
-
2023-01-21 12:27
Można porównać ilość zieleni wtedy i teraz. Podziękujmy budowie śródmiejskiej autostrady dla użytku
przez najbardziej hałasujący i zanieczyszczający środowisko środek transportu.
Jeszcze nie jest za późno, by to naprawić. Żądajcie Grunwaldzkiej 2x2 z szpalerem drzew na całej długości - Alei, zgodnie z nazwą, nie autostrady!- 14 5
-
2023-01-21 12:25
były drzewa, a dzisiaj na grunwaldzkiej ich brak
- 13 2
-
2023-01-21 11:31
Pomimo, że już wiem wszystko,
co zostało napisane w artykule, miło się to czyta, bo o historii tego miejsca dowie się więcej osób. Uważni zapewne dostrzegą, że budynek przy AL. Wojska Polskiego 8/10 , do którego doklejony był budynek bramny, stracił jedno piętro. Szczerze mówiąc , jak widać, nic obecnie nie stałoby na przeszkodzie w odbudowie, a park pozostałby na dziedzińcu wewnętrznym i osłonięty byłby od hałasu aut. Bulwersują mnie jednak okna parteru budynku Grunwaldzka 204/206 , gdzie mieści się zakład fryzjerski. O autorze ich wymiany powiedzieć, że ma zły gust ,to mało. Drugą zagadką jest obecny budynek IPN (nr 216), wzniesiony jako obiekt wojskowy , po wojnie szkoła. Na wielu zdjęciach z lat 50 budynek ten ma jeszcze identyczny wygląd, jak w czasach przedwojennych. Ciekawe, czy zrobiono z niego "klocek" świadomie, czy też dach stracił w wyniku pożaru , lub też innej katastrofy.
- 20 1
-
2023-01-21 09:11
Czy to tych niemieckich tramwajów mogli wsiadac Polacy? (4)
- 11 31
-
2023-01-21 10:48
(2)
Oczywiście, że mogli.
"Tylko dla Niemców" było w Generalnej Guberni.- 14 2
-
2023-01-21 10:55
Niemiec dumny z historii Gdańska (1)
- 2 13
-
2023-01-21 11:09
A co na to kucharka przybłęda?
- 11 2
-
2023-01-21 10:04
Mogą dzisiaj jechałem i nie było ograniczeń.
- 15 5
-
2023-01-21 11:05
Fajny artykuł
- 6 0
-
2023-01-21 10:50
Ten szpaler drzew w stronę Sopotu!
Co jak co, ale planowanie przestrzenne w przedwojennym Gdańsku było o wiele rozsądniejsze od współczesnego bezhołowia
- 22 3
-
2023-01-21 10:37
Za mało drzew zostało wyciętych, może jeszcze przynajmniej kilka pod piły, po co nam tyle?
- 9 9
-
2023-01-21 10:05
Takich miejsc było wiele,deweloperka rządzi i zabetonowała mnustwo wartościowych miejsc. (4)
na to też przyjdzie pora jak na wszystko w Gdańsku.
- 15 23
-
2023-01-21 10:08
A kiedy przyjdzie pora na słownik języka polskiego? (2)
- 10 3
-
2023-01-21 10:16
(1)
Kup człowiekowi ten słownik. Ciągłe marudzenie to też choroba.
- 4 7
-
2023-01-21 10:18
Język polski jest zbyt piękny żeby go tak kaleczyć, więc nie ma mojej zgody na taki analfabetyzm.
- 7 1
-
2023-01-21 10:11
Jak to jest, że najpolszy z polskich wyborca PiSu to zawsze analfabeta spod budki z piwem?
- 8 4
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.