• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Był dumą gdyńskiego portu. 90 lat temu zaczęto budować transatlantyk MS Piłsudski

piw
29 listopada 2023, godz. 07:00 
Opinie (50)
  • MS Piłsudski cumujący przy Dworcu Morskim w Gdyni.
  • MS Piłsudski przy Dworcu Morskim w Gdyni.
  • MS Piłsudski przy Dworcu Morskim w Gdyni.

Na jednym z bardziej ikonicznych zdjęć przedstawiających Gdynię w okresie międzywojennym można zobaczyć cumujący niedaleko Dworca Morskiego MS Piłsudski. To jeden z dwóch bliźniaczych transatlantyków pływających przed wojną pod polską banderą. Dziś mija równo 90 lat od rozpoczęcia jego budowy.





Znałeś historię MS Piłsudski?

Z ziemi włoskiej do Polski



Tak naprawdę historia Piłsudskiego sięga początku lat 30 ub. wieku. Wtedy to - w związku z rosnącym zapotrzebowaniem ruchu turystycznego - podjęto decyzję o budowie dwóch nowoczesnych statków pasażerskich. Użytkowane wcześniej liniowce, czyli SS Polonia, SS Kościuszko i SS Pułaski, były już bowiem w znacznym stopniu przestarzałe.

Polski przemysł stoczniowy dopiero się w tym czasie rodził, więc zadanie stworzenia dwóch bliźniaczych jednostek powierzono włoskiej stoczni Cantieri Riuniti dell' Adriatico w Monfalcone. I właśnie tam, 29 listopada 1933 roku, rozpoczęła się budowa MS Piłsudskiego (oraz bliźniaczej jednostki, czyli MS Batory).

Jednostka była gotowa do wodowania 19 grudnia 1934 roku. Jego matką chrzestną została Wanda Pełczyńska, kurierka I Brygady Polskiej w czasie I wojny światowej, redaktorka naczelna pisma "Bluszcz" i posłanka na Sejm Rzeczpospolitej IV kadencji.

Szczyt ówczesnej techniki



W połowie lat 30. ub. wieku transatlantyk robił ogromne wrażenie. Posiadał aż siedem pokładów dla gości, a także - co było wówczas szczytem nowoczesności - garaż na 18 samochodów osobowych.

- Na Pokładzie Słonecznym, gdzie umieszczono mostek nawigacyjny, znajdowała część wydzielona do uprawiania sportowych gier. Łącznie było jej 2000 m kw., co wyróżniało MS Piłsudskiego spośród innych jednostek pasażerskich. Ponadto na pokładzie nie zabrakło miejsca dla salonów, jadalni, sklepu, gabinetów kosmetyczno-fryzjerskich, zadaszonej promenady do spacerów w razie niepogody oraz palarni. Na najniższym poziomie znajdował się basen kąpielowy i dobrze wyposażona sala gimnastyczna dla pasażerów. Między pokładami można było przemieszczać się windą - możemy przeczytać na stronach Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Co więcej, jednostka dysponowała takimi nowinkami technicznymi, jak system autopilota czy system wykrywania przeszkód podwodnych.

  • MS Piłsudski wpływający do Gdyni.
  • MS Piłsudski wpływający do Gdyni.
MS Piłsudski miał ponad 160 metrów długości, blisko 22 metry szerokości, a wszystko to przy zanurzeniu wielkości 7,5 metra. Jednostka osiągała prędkość 18 węzłów. Jednocześnie mogło nią podróżować 300 członków załogi i 773 pasażerów.

Pływał z Gdyni do Nowego Jorku



W pierwszy rejs MS Piłsudski wyruszył 27 sierpnia 1935 roku. Popłynął z portu w Trieście do Gdyni.

Armatorem statku zostało przedsiębiorstwo Gdynia Atlantyk Linie Żeglugowe, dowódcą jednostki kpt. Mamert Stankiewicz - późniejszy bohater znanej wielu mieszkańcom Trójmiasta powieści "Znaczy Kapitan" Karola Olgierda Borchardta, który sam zresztą służył jako oficer na Piłsudskim.



14 września 1935 roku na statku podniesiono po raz pierwszy polską banderę, a jego portem macierzystym została Gdynia.

Podstawową trasą, jaką obsługiwał MS Piłsudski, była linia Gdynia - Kopenhaga - Halifax - Nowy Jork. Po raz pierwszy jednostka wyruszyła w taki rejs 15 września 1935 roku.

Wojna, militaryzacja, zatonięcie i śmierć kapitana



1 września 1939 roku, gdy wybuchła II wojna światowa, MS Piłsudski znajdował się w drodze powrotnej z Nowego Jorku, płynął akurat w rejonie Orkad. Ostatecznie jednostka dotarła do Wielkiej Brytanii, gdzie została zmilitaryzowana. Miała służyć jako transportowiec dla sił lądowych.

Zdjęcie wykonane w 1938 roku na pokładzie Piłsudskiego. W tle widać wejście do portu w Gdyni. Zdjęcie wykonane w 1938 roku na pokładzie Piłsudskiego. W tle widać wejście do portu w Gdyni.
Tu jednak historia Piłsudskiego dobiega końca. W swój ostatni rejs jednostka wyruszyła 25 listopada 1939 roku. Wypłynęła w kierunku Australii, żeby podjąć transport żołnierzy. Nad ranem następnego dnia Piłsudskim wstrząsnęły dwie potężne eksplozje. Około godz. 10:30 26 listopada 1939 roku Piłsudski zatonął.

Choć większość 170-osobowej załogi uratowano, to nie dla wszystkich los był łaskawy - kapitan statku, Mamert Stankiewicz, zmarł w wyniku hipotermii.

Do dziś nie wyjaśniono dokładnie, w jaki sposób zatonął MS Piłsudski. Początkowo uważano, że został on zatopiony przez niemieckie okręty podwodne, jednak ta wersja - gdy po wojnie pojawił się dostęp do nazistowskich archiwów - nie znalazła żadnego materialnego potwierdzenia. Inną, być może bardziej prawdopodobną wersją, wydaje się ta zakładająca wpłynięcie jednostki na linię dennych min magnetycznych pozostawionych przez wroga.

Do dziś MS Piłsudski spoczywa na dnie Morza Północnego.
piw

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (50)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym mieście Trójmiasta po raz pierwszy w historii zorganizowano pierwszy pokaz wzlotu balonu na rozgrzane powietrze?

 

Najczęściej czytane