• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wille Trójmiasta: Bajkowa willa z Jaśkowej Doliny

Jan Daniluk
19 listopada 2023, godz. 09:00 
Opinie (157)
Najnowszy artykuł na ten temat Nietypowa willa prezesa banku ponad miastem

Bajkowa willa z Jaśkowej Doliny stoi przy ul. Stanisława Pawłowskiego 2.

Bajkowa willa w Jaśkowej Dolinie - to z całą pewnością jedna z najbardziej charakterystycznych willi położonych w tej dzielnicy. Willa HenkenhafaMapka (Villa Henkenhaf) - bo o niej mowa - swoim wyglądem przypomina dom z bajek. W cyklu "Wille Trójmiasta" opiszemy więcej takich zabytkowych obiektów w Gdyni, Sopocie i Gdańsku.




Willa Henkenhafa w Jaśkowej Dolinie



Willa swoją nazwę zawdzięcza pierwszemu mieszkańcowi, a jednocześnie właścicielowi, inwestorowi i projektantowi w jednej osobie - Johannowi Friedrichowi Henkenhafowi (1848-1908). Nowy, okazały dom z charakterystyczną, zakończoną spiczastym hełmem wieżyczką został zbudowany w latach 1899-1900.

  • Willa Henkenhaf na zdjęciu z 2019 r.
  • W głębi willa Henkenhaf, na pierwszym planie budynek przy ul. Pawłowskiego 5.

Działalność Henkenhafa w Badenii i Niderlandach



Architekt działał początkowo przede wszystkim na terenie Badenii i Niderlandów, gdzie razem ze wspólnikiem Friedrichem Ebertem (1850-1914) prowadził firmę architektoniczną, a później także budowlaną Henkenhaf&Ebert. Do bodaj najważniejszych, a na pewno najsłynniejszych ich realizacji (razem z Jakobem Henkenhafem, jednym z młodszych braci) należy zaliczyć okazały Hotel Dom Zdrojowy w Scheveningen (1884-1885), dzielnicy Hagi. Poza tym zaprojektował (ze wspólnikiem lub sam) synagogę w Bruchsal pod Karlsruhe (1881) i Hotel Victoria w Amsterdamie (1890), którego zresztą był krótko pierwszym dyrektorem.

Dzieła Henkenhafa w Gdańsku i na Helu



Po pobycie w Berlinie (zamieszkał tam w 1892 r.), w 1896 r. Henkenhaf przeprowadził się do Gdańska. Zanim wprowadził się do tytułowej willi, mieszkał na obecnej ul. Matki PolkiMapka we Wrzeszczu.

Widok na dawną Parkweg (dziś ul. Pawłowskiego) z zamykającą perspektywę, charakterystyczną willą Henkenhafa, około 1902 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Widok na dawną Parkweg (dziś ul. Pawłowskiego) z zamykającą perspektywę, charakterystyczną willą Henkenhafa, około 1902 r. Ze zbiorów K. Gryndera.
Jedna z hipotez zakłada, że Henkenhaf zaprojektował budynek nowej elektrowni miejskiej na Ołowiance (1897-1898), który obecnie służy za siedzibę Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku. Niewykluczone więc, że właśnie dlatego zdecydował się osiąść w mieście nad Motławą (otworzył tu zresztą swoje nowe biuro architektoniczne, na Wyspie Spichrzów).

Henkenhaf zaprojektował także kamienicę na Dolnym Mieście (na ul. Łąkowej 5Mapka) oraz nowy Dom Zdrojowy (Kurhaus) w Helu (1898-1899). W okresie międzywojennym, kiedy Hel należał do Polski, był to Dom Zdrojowy Hotel "Polonia", gdzie stałym gościem był m. in. pisarz Stefan Żeromski. Budynek został zniszczony w 1945 r.

Widok na Jaśkową Dolinę z jednego szczytów Góry Jana, około 1910 r. Willę Henkenhafa można bez trudu rozpoznać po charakterystycznej, zakończonej spiczastym hełmem wieży. Ze zbiorów K. Gryndera. Widok na Jaśkową Dolinę z jednego szczytów Góry Jana, około 1910 r. Willę Henkenhafa można bez trudu rozpoznać po charakterystycznej, zakończonej spiczastym hełmem wieży. Ze zbiorów K. Gryndera.
Z mniejszych realizacji warto wspomnieć o jednym z pawilonów we wspomnianym już parku Jaśkowej Doliny, który powstał w celu upamiętnienia zmarłego w 1899 r. lokalnego aktywistę Ottona von Rozynskiego. Pawilon niestety także nie przetrwał do naszych czasów.

Upamiętnienie wybitnego, polskiego geografa



Willa stanęła nie przy samej dzisiejszej ul. Jaśkowa Dolina, ale nieco w głębi, przy nowo wytyczonej w 1899 r. Parkweg, czyli Parkowej (pod numerem 2)Mapka. Pierwotna nazwa była oczywiście nawiązaniem do znajdującego się wokół parku Jaśkowej Doliny.

Dawna Parkweg (dziś ul. S. Pawłowskiego) w zimowej odsłonie, około 1904 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Dawna Parkweg (dziś ul. S. Pawłowskiego) w zimowej odsłonie, około 1904 r. Ze zbiorów K. Gryndera.
Dziś to ulica Stanisława Pawłowskiego (1882-1940). Powojenna nazwa upamiętnienia wybitnego, polskiego geografa, profesora Uniwersytetu Poznańskiego, członka Polskiej Akademii Umiejętności i Międzynarodowej Unii Geograficznej. Jako polski uczony, aktywista społeczny i autorytet naukowy został przez Gestapo aresztowany i rozstrzelany w Forcie VII w Poznaniu,

Willa Henkenhafa - jedna z ikon Jaśkowej Doliny



Dom zaprojektowany przez Henkenhafa niemal natychmiast stał się jedną z najchętniej portretowanych - początkowo na pocztówkach, następnie zdjęciach - willi w okolicy. I trudno się temu dziwić. Urody budynkowi nie można odmówić.

Willa Henkenhafa około 1900 r. Ze zbiorów K. Gryndera. Willa Henkenhafa około 1900 r. Ze zbiorów K. Gryndera.
Tytułowa willa szczęśliwie przetrwała nie tylko II wojnę światową, ale także okres powojenny, kiedy niejedna zabytkowa budowla popadła w ruinę z powodu braku należytej uwagi (i środków) na jej renowację. Obecnie znajduje się w prywatnych rękach. Tak jak w przeszłości tak i dziś niezmiernie cieszy oko.

O autorze

autor

Jan Daniluk

- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (157)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Vivat Gdańsk! Rekonstrukcje historyczne na Górze Gradowej

pokaz, spacer

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład

Sprawdź się

Sprawdź się

Kim był urodzony w Gdańsku Jan Dantyszek pełniący funkcję sekretarza króla Zygmunta Starego

 

Najczęściej czytane