Zabrane przez morze. Tragiczne dzieje polskich "zdrojowców"

Michał Lipka

9 stycznia 2020 (artykuł sprzed 4 lat)

Opinie (51)

Lata 80. przyniosły polskiej flocie handlowej dwie tragedie. 20 stycznia 1983 roku zatonął statek "Kudowa Zdrój"...

"Zabrane przez morze" Marka Perzyńskiego to nowa pozycja na marynistycznym rynku wydawniczym. Autor przypomina jedne z największych tragedii w historii polskiej floty handlowej. Wydało ją gdańskie wydawnictwo Marpress.

"Zabrane przez morze", Marek Perzyński, wydawnictwo Marpress. Książka w cenie 25 zł do kupienia m.in. w sklepie internetowym wydawnictwa .

Morze jest żywiołem, który potrafi okrutnie ukarać za każdą prowizorkę lub fuszerkę. Nawet dziś, mimo iż technologia poszła znacząco do przodu w porównaniu do czasów opisanych w książce Perzyńskiego, dochodzi do morskich tragedii. Za każdą z nich stoi oddzielny dramat ludzki, zwłaszcza gdy ktoś poniesie śmierć.

Największe tragedie morskie z udziałem polskich statków

Potem zbierają się różne komisje, trwają dochodzenia, bo przyczyn tragedii zawsze może być wiele: od zwykłego błędu ludzkiego, poprzez wady konstrukcyjne i niesprzyjające warunki atmosferyczne, na splocie wszystkich tych wydarzeń kończąc.

I zawsze poszukiwana jest odpowiedź na dwa pytania: czy danej tragedii można było uniknąć i co zrobić, by podobna nie wydarzyła się w przyszłości.

Marek Perzyński sprawami morskimi zajmuje się od lat. Dziennikarz, tłumacz, pisarz, podróżnik, żeglugowiec, przez wiele lat pisał dla redakcji miesięcznika "Morze". Napisał ponad 1,3 tys. artykułów (głównie po polsku, ale także po angielsku, rosyjsku i hiszpańsku), pięć książek (m.in. "Zawód pirat") i zrobił blisko 20 tłumaczeń.

W książce "Zabrane przez morze" przedstawione są dzieje trzech jednostek Polskich Linii Oceanicznych, których losy wzajemnie się splatają. Łączy je przede wszystkim to, że wszystkie zostały "Zabrane przez morze". Mowa tu o m/s Busko Zdrój, m/s Kudowa Zdrój, zwanych potocznie "zdrojowcami", oraz m/s Sopot.

Autor odbył szereg rozmów: z ekspertami morskimi, ocalałymi członkami załóg pechowych statków i z tymi, którzy w tych wypadkach stracili swych najbliższych. Przeanalizował materiały z posiedzeń Izby Morskiej w Gdyni, która badała wszystkie trzy wypadki, dodatkowo dokonując własnych badań i eksperymentów.

...a w nocy z 8 na 9 lutego 1985 roku na dno poszedł "Busko Zdrój".

W efekcie tego powstała ciekawa, napisana przystępnym językiem książka, którą ze sporym zainteresowaniem przeczyta nie tylko pasjonat spraw morskich. Z kart książki dowiemy się m.in., dlaczego budowę "zdrojowców" zlecono rumuńskiej stoczni w Turnu Severin, która wcześniej budowała wyłącznie barki rzeczne i... tabor kolejowy.

Opis przebiegu budowy, jak i sam proces przejmowania nowych statków jeży włos na głowie. Cisnące się na usta słowo "fuszerka" wydaje się tu zbyt łagodne. Bo zaprojektowanie statku, który podczas sztormu ma 25 stopni stałego przechyłu na jedną burtę, to przecież przestępstwo.

Ale zawiedli nie tylko projektanci i rumuńscy stoczniowcy. Obok ewidentnych problemów konstrukcyjnych, jakie trapiły te jednostki, dowiemy się o licznych błędach popełnionych niestety także przez załogi. Z własnej czy armatora winy - to już ocenią sami czytelnicy.

Gdy zaczynał się dramat, na pokłady wkradał się chaos i niezorganizowanie. Gdy tonęła "Kudowa Zdrój", na pomoc ruszył jej "Sopot", który sam zatonął kilka lat później. Losy załogi "Buska Zdroju" najtrafniej oddają słowa, iż "umierali samotnie na jednym z najbardziej uczęszczanych szlaków morskich świata". W tym przypadku naczelna zasada ratowania zagrożonego życia na morzu została złamana przez statki również pływające pod biało-czerwoną banderą.

Z kart książki wydanej przez gdańskie wydawnictwo Marpress poznamy ostatnie chwile i działania, jakie podejmowały załogi w ekstremalnie dla nich trudnej sytuacji. Marek Perzyński jednoznacznie określa, co leżało u podstaw wszystkich trzech zatonięć, w efekcie których śmierć poniosło 40 osób (w tym, o czym mało kto pamięta, jedyna kobieta radiooficer w polskiej flocie, Barbara Skokowska-Baranowicz).

Z opisanej trójki jedynie "Sopot", który nie był "zdrojowcem", nie zabrał ze sobą nikogo na dno. Jego historia opisana w wyczerpujący sposób zaskoczy zapewne niejednego czytelnika. Zwłaszcza opis pomysłu załogi na zniwelowanie różnicy w zanurzeniu jednostki jest tak kuriozalny, że aż nieprawdopodobny, a jednak prawdziwy.

Całość książki uzupełnia przydatny słownik terminów morskich, dzięki któremu czytelnik zapozna się z wybranymi zagadnieniami.

Książka Marka Perzyńskiego jest pozycją ciekawą i wartą polecenia. Pokazuje trud marynarskiej pracy, jak i przestrzega przed lekceważeniem potęgi morza. Pokazuje jednak też, że maksyma ne timeamus neve desperemus de salute, czyli "nie lękajmy się i nie traćmy nadziei na ocalenie" nie zawsze trafnie opisuje losy marynarzy na wszystkich morzach świata.

Michał Lipkam.lipka@trojmiasto.pl

Miejsca

Wydawnictwo Marpress Gdańsk, Targ Rybny 10B

Opinie (51) 6 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-01-16 10:15

winni tych tragicznych wydarzen zya do dzis w domowym ciepełku, w PLO zawsze rzadziła grypa specjalnie wyselekcjonowanych ludzi ktorzy rozsprzedali i rozkradli majatek PLO. Gdzie sa moje akcje i udziały ???

tom53
4 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

winni tych tragicznych wydarzen zya do dzis w domowym ciepełku, w PLO zawsze rzadziła grypa specjalnie wyselekcjonowanych ludzi ktorzy rozsprzedali i rozkradli majatek PLO. Gdzie sa moje akcje i udziały ???
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-05-02 09:30

m/s ,,Karpacz"

Miesiąc po tragedii ,,Buska" 12.03.1098 zamustrowałem jako marynarz (absolwent LM w Gdyni) na m/s,,Karpacz" był to mój pierwszy statek,prawdopodobnie tylko przez tragedię ,,Buska" udało mi się zamustrować, gdyż linia Szczecin-Rotterdam-Antwerpia-Szczecin była bardzo popularna . Rok 1985 dawał marynarzom ogromne możliwości dodatkowego zarobku. Wtedy jako 22 latek , nie zdawałem sobie sprawy z panikującego bosmana który gonił nas do mocowania ładunku (arkusze blach) znajdującego się w ładowni ! Wyjście z kanału Piastowskiego , godzina i główki Świnoujścia a na Bałtyku sztorm!!! Ładunek nie zamocowany!!! Statek za 48 godzin musi być w Holandii !!!
Pełniąc wachtę marynarską na mostku , pamiętam słowa pilota w kanale Kilońskim proponującego kapitanowi ,,przeczekanie" sztormu.........damy radę,poniedziałek 0800 Rotterdam , keja czeka!!!
Smutne? Dzisiaj zapalam świeczki chłopakom na Gdyńskim cmentarzu i tym z buska,kudowy,heweliusza,leros i innym a w pracy ........... jako kapitan statku ratowniczego nauczyłem się pokory.

budzetowiec
3 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Miesiąc po tragedii ,,Buska" 12.03.1098 zamustrowałem jako marynarz (absolwent LM w Gdyni) na m/s,,Karpacz" był to mój pierwszy statek,prawdopodobnie tylko przez tragedię ,,Buska" udało mi się zamustrować, gdyż linia Szczecin-Rotterdam-Antwerpia-Szczecin była bardzo popularna . Rok 1985 dawał marynarzom ogromne możliwości dodatkowego zarobku. Wtedy jako 22 latek , nie zdawałem sobie sprawy z panikującego bosmana który gonił nas do mocowania ładunku (arkusze blach) znajdującego się w ładowni ! Wyjście z kanału Piastowskiego , godzina i główki Świnoujścia a na Bałtyku sztorm!!! Ładunek nie zamocowany!!! Statek za 48 godzin musi być w Holandii !!! Pełniąc wachtę marynarską na mostku , pamiętam słowa pilota w kanale Kilońskim proponującego kapitanowi ,,przeczekanie" sztormu.........damy radę,poniedziałek 0800 Rotterdam , keja czeka!!! Smutne? Dzisiaj zapalam świeczki chłopakom na Gdyńskim cmentarzu i tym z buska,kudowy,heweliusza,leros i innym a w pracy ........... jako kapitan statku ratowniczego nauczyłem się pokory.
Regulamin dodawania opinii