Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Taki cyrk, proszę państwa, to nie tylko w Gdańsku

Jarosław Kus
15 maja 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (51)
Najnowszy artykuł na ten temat "Banany jedzą tylko dzieci bardzo bogate"
Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie. Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie.

Jedno z najsłynniejszych zdjęć, dokumentujących wydarzenia przewrotu majowego. Marszałek Józef Piłsudski przed spotkaniem z prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim, które odbyło się 12 maja 1926 r. na moście Poniatowskiego w Warszawie.

źródło: wikipedia.org

Podczas dzisiejszej podróży w przeszłość cofamy się do maja roku 1926. Tym razem przeczytamy przede wszystkim o echach przewrotu majowego na Pomorzu. Dowiemy się m.in. o wojewodzie, który stracił stanowisko wkrótce po... niedopuszczeniu do zaangażowania pomorskich garnizonów w bratobójczy konflikt.



Ogłoszona w połowie maja roku 1926 data oficjalnego przyłączenia Oliwy do Gdańska, "na mocy układów zawartych między gminą oliwską a gminą gdańską" zaplanowanego na dzień pierwszego czerwca, nie wywołuje w Wolnym Mieście większej sensacji. Chyba tylko dlatego, że z Warszawy docierają informacje o wiele bardziej sensacyjne: w polskiej stolicy ma miejsce zamach stanu!

Dwunastego maja wierne Józefowi Piłsudskiemu oddziały wojskowe wypowiadają posłuszeństwo legalnemu rządowi Rzeczpospolitej i żądają jego dymisji. Piłsudski widząc pogarszającą się sytuacja polityczną i gospodarczą kraju, znajdującą wyraz m.in. w serii kryzysów gabinetowych w latach 1925-1926, początkowo próbuje przekonać do swej wizji niezbędnych reform prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, jednak nie mogąc dojść z nim do porozumienia, wybiera drogę otwartego buntu.

W Warszawie wybuchają bratobójcze walki: naprzeciwko żołnierzy wiernych rządowi stają zbuntowane oddziały Piłsudskiego. W trwających cztery dni starciach ginie 379 osób (215 żołnierzy i 164 osób cywilnych), zaś 1000 osób zostaje rannych. Wojna domowa kończy się 14 maja dymisją rządu Wincentego Witosa, a także złożeniem urzędu przez prezydenta Wojciechowskiego, którego uprawnienia przejmuje marszałek Sejmu Maciej Rataj.

Na polecenie Piłsudskiego powołuje on nowy rząd z Kazimierzem Bartlem na czele, w którym sam Piłsudski obejmuje tekę ministra spraw wojskowych i generalnego inspektora Sił Zbrojnych, odmawiając Zgromadzeniu Narodowemu przyjęcia godności prezydenta Rzeczpospolitej. Najwyraźniej woli działanie z tylnych rzędów...

2


Nim jednak do tego dochodzi, sytuacja na prowincji jest niepewna. Po stronie dotychczasowych władz opowiadają się pułki wielkopolskie i pomorskie, które chcą ruszyć z pomocą wojskom rządowym, walczącym w Warszawie ze zbuntowanymi oddziałami Piłsudskiego.

Ponieważ jednak po stronie buntowników staje związek zawodowy kolejarzy, na warszawskim węźle kolejowym wybucha strajk, który uniemożliwia transport sił rządowych do stolicy. Oddziały wierne Piłsudskiemu do Warszawy jadą bez większych przeszkód, co ostatecznie przesądza o klęsce rządu.

I daje się też we znaki wielu gdańszczanom, o czym świadczy "wpływ wypadków warszawskich" na ruch kolejowy w Gdańsku. Jakby tego było mało, "do piątku wieczorem" brak również połączenia telefonicznego ze stolicą. Ale za to inne rodzaje i kierunki komunikacji działają nadzwyczaj dobrze...

4


W zaistniałej sytuacji wojewoda pomorski Stanisław Wachowiak (najlepszy chyba spośród przedmajowych wojewodów, gorący orędownik budowy Gdyni) wprowadza stan wojenny (to nigdy nie zaszkodzi) i deklaruje wierność legalnemu rządowi Rzeczpospolitej. Choć przez tych kilka dni nie bardzo wiadomo, który rząd jest legalny (niepewność pogłębiają pierwsze doniesienia z Warszawy, mówiące o klęsce buntowników).

I choć nie dopuszcza w ten sposób do niepokojów społecznych oraz zaangażowania pomorskich garnizonów w konflikt, w październiku na stanowisku wojewody zastępuje go Kazimierz Młodzianowski (również wielki propagator Gdyni, autor hasła "Wszystko dla Gdyni"). No cóż, nie zawsze rozsądek popłaca...

4


W Gdańsku zainteresowanie "wypadkami warszawskimi" przerasta najśmielsze oczekiwania. Cały nakład "Echa Gdańskiego" rozchodzi się w mgnienia oka, podobnie rzecz ma się z wydanym naprędce dodrukiem numeru, obszernie relacjonującego "wypadki".

Żądza informacji jest tak wielka, że "telefon w redakcji czynny jest ciągle" przez kilka dni. "Wypada nam tu jednak zaznaczyć, że zgłaszanie się telefonem po tego rodzaju informacje nie powinno mieć miejsca, gdyż o takich sprawach nie mówi się za pomocą telefonu". Ani za pomocą innego aparatu do meldowania...

3


Gdańszczanom zawiedzionym brakiem wiadomości z warszawskiego cyrku pozostaje więc już tylko... cyrk prawdziwy. Na pocieszenie dodajmy, że "największy w Europie".*

7


* Cyrk założony przez Karla Krone w roku 1905 jest nadal jednym z największych cyrków w Europie. Na stałe urzęduje w Monachium i mieści się w hali zwanej Kronebau, pierwotnie wzniesionej w roku 1919, ze zniszczeń wojennych odbudowanej w obecnym kształcie w roku 1962. Oprócz przedstawień cyrkowych, mieszcząca trzy tysiące widzów hala jest miejscem wielu koncertów. To tutaj występowali m.in. The Beatles i The Rolling Stones.

Źródło: "Echo Gdańskie" nr 109 z 14 maja 1926 r. i nr 111 z 17 maja 1926 r., "Dziennik Bydgoski" nr 112 z 18 maja 1926 r. oraz "Słowo Pomorskie" nr 110 z 15 maja 1926 r. i nr 111 z 16 maja 1926 r. Skany pochodzą z Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej oraz Kujawsko Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zobacz także

Dawne gazety - Historia Trójmiasta (395)

Opinie (51) 2 zablokowane

  • 2021-05-15 13:28

    (2)

    uciszcie lempart to jest zl

    2 lata

    • 15 15

    • 2021-05-15 17:12

      A Ty jesteś gł

      2 lata

      • 9 5

    • 2021-05-15 19:28

      Lempart?

      Żyła w 1926 roku?

      2 lata

      • 4 2

  • 2021-05-15 14:33

    I tak już POzostało. (5)

    W Gdańsku nadal mamy cyrk.

    old Zaspa native

    2 lata

    • 30 23

    • 2021-05-15 19:32

      Cyrk to rząd Mateusza. (2)

      Przejął Pinokio najgorsze cechy swojego ojca Kornela.

      2 lata

      • 10 7

      • 2021-05-15 19:57

        Bolek ! (1)

        do budy !

        2 lata

        • 7 6

        • 2021-05-16 09:15

          TW balbina... to ty?

          2 lata

          • 1 0

    • 2021-05-16 00:57

      I słupy z Berlina w Gdańsku. Takie Ryże czy Budyń? (1)

      2 lata

      • 5 1

      • 2021-05-16 09:15

        No... złe te nemcy

        Wasserman & Kornhauser

        2 lata

        • 2 0

  • 2021-05-15 14:52

    Dzisiaj by napisali: hejter, buntownik, siedział więc ma coś na sumieniu...i jeszcze wazelinę by proponowali na facebookach...

    Przewrotny naród. Ci Niemcy oczywiście...

    2 lata

    • 11 3

  • 2021-05-15 15:22

    I taki przewrót zrobił, ze w 39 został z kraju titanic. (3)

    Nj

    2 lata

    • 19 15

    • 2021-05-15 15:25

      Gdyby nie zrobił, to 39 byłby szybciej. (1)

      Józef P.

      2 lata

      • 13 12

      • 2021-05-15 16:01

        W pewnych aspektach byl wzorem dla adolfa.. moze nie byloby 39.

        A moze dyplomacja bylaby madrzejsza..

        Nj

        2 lata

        • 8 11

    • 2021-05-16 08:36

      Bo to zly czlowiek byl. Ale pokazal nam , jak o swoje korytko zadbac:) Witaj nowy ladzie.

      2 lata

      • 3 1

  • 2021-05-15 15:24

    (5)

    Naród wspaniały, tylko ludzie k....

    Józef P.

    2 lata

    • 21 8

    • 2021-05-15 16:40

      to odnosilo sie do zydow (1)

      r5

      2 lata

      • 4 12

      • 2021-05-16 09:17

        No to nadal aktualne w tym kraju.. od rządu zaczynając

        Kalkstein

        2 lata

        • 0 0

    • 2021-05-15 19:03

      Naród nadal świetny (2)

      a k.....w coraz mniej .POpędzić do końca . Bedzie tylko lepiej.

      2 lata

      • 5 8

      • 2021-05-15 20:03

        PO nie rządzi. Rządzi niestety PiS.

        2 lata

        • 8 0

      • 2021-05-16 09:17

        Dziwne bo od 6 lat gorzej i bardziej wstyd

        2 lata

        • 1 1

  • 2021-05-15 16:18

    Szkoda, że nie zdązyl złoić skóry niemcom. (2)

    Gdyby anglicy i francuzie nie stchórzyli , kiedy hitler wlazł do Nadrenii, nie bylo by II wojny światowej i wszystkich jej konsekwencji .

    2 lata

    • 23 14

    • 2021-05-15 19:25

      Mało wiesz. Po co piszesz? (1)

      Brytyjczycy mieli silną marynarkę i kiepskie wojska lądowe. Francuzi nie pozbierali się po I wojnie światowej.

      2 lata

      • 5 4

      • 2021-05-16 07:16

        Czyżby??

        Jedno pytanko-a kiedy to Adolf wkroczył do Nadrenii?? Przypomnieć? W tamtym czasie Francja miała -nie licząc Sowieckiej-najsilniejsza Armie w Europie z która Niemcy po wieloletnich ograniczeniach z Traktatu Wersalskiego nie mieliby żadnych szans(a jeszcze z naszym udziałem na 2 Frontach to już w ogóle). Ps-niestety to od tego momentu rozpoczęła się polityka ustępstw Francji i Angli-nie zareagowali potem na Anschluss Austrii, a w Monachium sprzedali Czechosłowacje, a następnie nas!!( i niech nikogo nie zwiedzie wypowiedzenie przez nich wojny Niemcom 03.09.39r)

        2 lata

        • 4 0

  • 2021-05-15 17:08

    Piłsudczycy podlizywali się Niemcom (5)

    Na ziemiach zachodnich RP działał Polski Związek Zachodni, broniący interesów Polski wobec mniejszości niemieckiej, w której było wielu posiadaczy ziemskich i fabrykantów.
    Ale sanacyjne rządy tępiły Polski Związek Zachodni.

    Znam historię

    2 lata

    • 15 11

    • 2021-05-15 17:11

      Sanacja - nacjonalistyczny związek tronu z ołtarzem (2)

      PPS - Partia socjalistyczna w nazwie i nacjonalistyczna w działaniach.
      "Nie oddamy nawet guzika od płaszcza ", a "Niemieckie czołgi są z kartonu ".

      2 lata

      • 6 8

      • 2021-05-15 19:30

        (1)

        Z którym ołtarzem? Komediant zmieniał wiarę wraz z kolejnymi małżeństwami.

        2 lata

        • 6 3

        • 2021-05-16 08:40

          Komendant zmieniał, by się ożenić, ale nadal popierał kościół katolicki

          2 lata

          • 2 1

    • 2021-05-15 19:04

      Ubectwo zza Buga . (1)

      POszli !!!!

      2 lata

      • 5 7

      • 2021-05-16 07:52

        Niech wracają pod Odessę ci Kslksteini i reszta

        2 lata

        • 3 1

  • 2021-05-15 17:27

    W roku 1926 Gdańsk był tzw. wolnym miastem. (1)

    Wydarzenia przewrotu majowego mało kogo w Gdańsku interesowały. Nas Polaków było tu mało.

    Jano.

    2 lata

    • 30 17

    • 2021-05-15 21:57

      taka prawda

      2 lata

      • 5 5

  • 2021-05-15 23:55

    MAJ 1926 > 15 MAJ 2021

    2 lata

    • 1 2

  • 2021-05-15 23:58

    Im bardziej poznaję Pilsudskiego

    Tym mniej go lubię. Po sporych zasługach, nastąpiły wielkie błędy.

    2 lata

    • 26 18

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (2)

TV Filmy

6074

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Na Westerplatte znajdowało się 6 wartowni. Ile z nich jest udostępnionych dla zwiedzających?

 

Najczęściej czytane