Czy siedemnastowieczni gdańszczanie chodzili do teatru? Owszem. Jednak najpierw teatr musiał przyjechać do nich.
Teatr, jako instytucja kulturalna zajmująca konkretny budynek, był jeszcze wówczas nieznany. Teatr XVII-wieczny to przede wszystkim zawodowe trupy teatralne jeżdżące, czasem po całej Europie, ze swoimi przedstawieniami i wszystkim, co do ich wystawienia było potrzebne: od aktorów poczynając, na scenografii i scenie kończąc.
Miejsca prezentowania spektakli bywały różne, najczęściej
plac św. Dominika 
, rzadziej
ratusz Starego Miasta ,
Zielona Brama albo
Dwór Artusa . Bywało, że zacni, a co za tym idzie dobrze uposażeni gdańszczanie życzyli sobie, że teatr pofatygował się do ich domu i dał pokaz na miejscu.
Prawdziwy najazd teatrów odbywał się w czasie zapustów (luty-marzec) i Jarmarku Dominikańskiego (sierpień). Oprócz tego komedianci zapraszani byli w celu uświetnienia wizyt królewskich oraz wesel szczególnie ważnych i bogatych mieszczan.
Teatr przyjeżdżał do miasta zwykle na tydzień, zdarzały się jednak wyjątki. Tak było w roku 1643, kiedy to
jedna z trup angielskich występowała w Gdańsku od 16 lipca do 15 września - był to rekord nie odnotowany w żadnym innym mieście poza Londynem.
Najsłynniejsze i najbardziej popularne były w tym czasie trupy teatralne angielskie. Szekspir już wówczas miał dobrą markę, dlatego
za bilety "na Anglików" trzeba było płacić więcej, niż na innych. Tańszy był teatr amatorski, wystawiany przez rzemieślników, uczniów, studentów Gimnazjum Gdańskiego, zwykle mniej ambitny, ale nie mniej lubiany i popularny.
Za początek "angielskiej inwazji teatralnej" na Gdańsk można przyjąć rok 1607, kiedy pojawia się po raz pierwszy trupa
Johna Greena. Po pierwszym dobrym przyjęciu Greena, cztery lata później nad Motławę przybywa teatr
Johna Spencera, liczący dziewiętnastu aktorów i szesnastu muzyków. W następnych latach Anglicy z dużą regularnością odwiedzając miasto.
Prawdopodobnie pierwszym polskim przedstawieniem w Gdańsku była wystawiona w 1638 roku sztuka nieznanego autora zatytułowana
Tragiedya ucieszna albo Komedya dworska o pijanicy, co królem był. Po kilku przedstawieniach rada miejska zakazała pokazów, a tekst sztuki, który w międzyczasie został wydrukowany, skonfiskowano i zniszczono. Czyżby obejrzał go jakiś król? Warto przypomnieć, że królował wtedy Władysław IV Waza, o którego pijaństwie historycy raczej się nie rozpisują.
Więcej szczęścia miał inny polski dramat autorstwa
Marcina Gremborzewskiego,
Tragedia o bogaczu i Łazarzu. Intryga rozgrywała się między innymi na gdańskim targowisku, a jej bohaterami byli kuchmistrz, chłop, myśliwy i mieszczanin.
Nie wszystkim się panowie komedianci podobali. Niektórzy kaznodzieje grzmieli z ambon o zgorszeniu, sztukach bezwstydnych i grzesznych widowiskach. Organizowane były nawet specjalne modły przeciwko konkretnym spektaklom, które sprowadzają ludzi na złą drogę.
Najgłośniejsze spektakle odbywały się na cześć wizyt królewskich. Wśród wszystkich siedemnastowiecznych odwiedzin władców ponoć najgłośniejsza i najwspanialsza była wizyta
Marii Ludwiki Gonzagi w roku 1646.
Długo by mówić o tym, jak Gdańsk witał królową. Samo wstępne powitanie trwało pięć godzin, a to był tylko prolog do dalszych ceremonii, pokazów a także spektaklu. Zdecydowano, że dla oczu królowej najodpowiedniejsza będzie włoska opera. Pieczę nad przygotowaniami widowiska objął osobiście król Władysław. Sprowadzeni z Włoch architekci zaadaptowali dla spektaklu szkołę fechtunku. 15 lutego Maria Ludwika w towarzystwie trzech tysięcy widzów obejrzała premierę, specjalnie na tą okazję napisanej sztuki pod tytułem
Le nozze d'Amore e di Psiche (Małżeństwo Amora i Psyche). Jej autorem był sam dyrektor opery
Virgilio Pucitelli. Jak podają źródła, widowisko wprawiło zachwyt wszystkich, którym dane było je zobaczyć. Ci, którzy go nie widzieli, przez długi czas słuchali o nim jeszcze wspanialszych opowieści.
Oprócz opery w czasie wizyty królowej odbył się istny festiwal przedstawień. Dzień w dzień, na
Długim Targu odbywały się mniej lub bardziej wyszukane pokazy. Większość nie miała nic wspólnego z teatrem, były to zapasy rzeźników, wspinaczka marynarzy na maszt, taniec uzbrojonych szyprów, albo figle błaznów. Teatr zwykle przejmował scenę wieczorem.
Któregoś dnia specjalnie dla królowej żacy ze szkoły Marii Panny zaprezentowali sztukę zatytułowaną
Hosanna nuptiale. Była to typowa sztuka panegiryczna pełna pochwalnych mów i życzeń dla królowej. W finale pojawili się greccy i rzymscy bogowie głosząc wszem i wobec chwałę, urodę i zalety Jaśnie Panującej Ludwiki Marii.
Można powiedzieć, że wizyta królowej Marii Ludwiki to szczyt popularności nie tylko teatru, ale i wszelkich głośnych, kolorowych widowisk w Gdańsku. Zarówno wizyty
Jana Kazimierza, jak i
Jana Sobieskiego przebiegały o wiele skromniej. Miasto wkraczało w mniej pomyślny okres swoich dziejów, czas wędrownych komediantów przemijał bezpowrotnie.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy