Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pruski orzeł wrócił na gmach gdańskiej delegatury ABW

Rafał Borowski
20 października 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
Opinie (341)
4
  • Herb Prus został odtworzony jedynie w symbolicznej formie. Płaskorzeźba ma nieostre rysy. Z daleka trudno ją dostrzec.
  • Herb Prus został odtworzony jedynie w symbolicznej formie. Płaskorzeźba ma nieostre rysy. Z daleka trudno ją dostrzec.
  • Herb Prus został odtworzony jedynie w symbolicznej formie. Płaskorzeźba ma nieostre rysy. Z daleka trudno ją dostrzec.
  • Herb Prus został odtworzony jedynie w symbolicznej formie. Płaskorzeźba ma nieostre rysy. Z daleka trudno ją dostrzec.

Herb Prus został odtworzony jedynie w symbolicznej formie. Płaskorzeźba ma nieostre rysy. Z daleka trudno ją dostrzec.

fot. Mateusz Słodkowski/Trojmiasto.pl

Nad wejście do gmachu delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego przy ul. Okopowej 9Mapka w Gdańsku powróciła płaskorzeźba pruskiego orła. Detal został zrekonstruowany w symbolicznej formie, podczas trwającego właśnie kapitalnego remontu elewacji. - Orzeł powrócił na kartusz, bo tam pierwotnie był. Prace konserwatorskie nigdy nie mają na celu zakłamywania historii - komentuje rzecznik prasowy wojewódzkiego konserwatora zabytków.



Jak oceniasz odtworzenie płaskorzeźby pruskiego orła?

Kapitalny remont elewacji zabytkowego gmachu przy ul. Okopowej 14 w Gdańsku, w którym znajduje się siedziba delegatury agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, powoli dobiega końca. Ceglane, ozdobione detalami z piaskowca mury zostały już w większości oczyszczone, a ubytki w nich uzupełnione.

Czytaj więcej: Zabytkowa siedziba ABW odzyskuje dawny blask

Ponadto zakres prac obejmuje osuszenie i zaizolowanie fundamentów kompleksu oraz naprawę instalacji kanalizacji deszczowej i odgromowej. Zgodnie z harmonogramem zabytkowy budynek powinien odzyskać dawny blask na początku przyszłego roku.

Orzeł został odtworzony...



W związku z tym, że remont odbywa się pod ścisłym nadzorem konserwatorskim, celem renowacji jest także przywrócenie pierwotnej formy architektonicznej zabytku. Innymi słowy, jego elementy, które zniknęły na przestrzeni dziejów, są teraz pieczołowicie odtwarzane. I tak oto przywrócona zostanie furta bocznego wejścia - obecnie zamurowana - do dawnego skrzydła więziennego, wrota bramy wjazdowej oraz pierwotny wygląd muru ogrodzenia, z którego m.in. zostaną usunięte wtórne tynki. Kilka dni temu nad bogato zdobionym wejściem głównym do gmachu został zrekonstruowany kolejny detal architektoniczny.

Herb Królestwa Prus w latach 1701-1918. Herb Królestwa Prus w latach 1701-1918.

Herb Królestwa Prus w latach 1701-1918.

źródło: wikipedia.org

Na kartuszu, czyli ozdobnej tarczy, ponownie pojawił się charakterystyczny orzeł. To herb Prus, a właściwie Królestwa Pruskiego. Niezaznajomionym z historią warto wyjaśnić, że w chwili powstania płaskorzeźby - co miało miejsce w pierwszej dekadzie XX stulecia - Prusy, na terenie których znajdował się Gdańsk, były częścią składową II Rzeszy Niemieckiej. Była ona państwem związkowym i nic nie stało na przeszkodzie, aby na budynkach państwowych umieszczać symbole poszczególnych krajów związkowych. Dzięki temu na kartuszu mógł pojawić się herb Prus, a nie herb II Rzeszy.

Pruski orzeł został oczywiście skuty tuż po wojnie, podobnie zresztą jak niemal wszystkie symbole niemczyzny na terenach Ziem Odzyskanych. Chyba nikomu nie trzeba tłumaczyć, że ówczesna wrogość do wszystkiego, co kojarzyło się z Niemcami, to po prostu logiczna konsekwencja okrutnej okupacji, jaką zgotowali Polakom.

...ale w symbolicznej formie



Jak można przekonać się na podstawie zdjęć wykonanych tuż przed rozpoczęciem remontu, w kartuszu bez trudu można było dostrzec kontury orła, szczególnie rozczapierzonych skrzydeł. Co ciekawe, orzeł został zrekonstruowany jedynie w formie symbolicznej. Płaskorzeźba jest nieostra, o nienaturalnie porowatej strukturze. Patrząc na nią z daleka, wydaje się jakby rozmyta. To oczywiście celowy zabieg, a nie partactwo ekipy budowlanej.

- Można to skwitować krótko: orzeł powrócił na kartusz, bo tam pierwotnie był. Normalną praktyką konserwatorską jest odtwarzanie oryginalnej formy takich budynków. Podobnym przykładem było odtworzenie pruskiego orła na dawnym przedszkolu przy ul. Słowackiego we Wrzeszczu. Budynek przy ul. Okopowej pochodzi z czasów, gdy Gdańsk był prowincjonalnym miastem niemieckim, stąd taka, a nie inna ornamentyka. Prace konserwatorskie nigdy nie mają na celu zakłamywania historii. W tym przypadku zdecydowano się na rozwiązanie kompromisowe, czyli rekonstrukcję symboliczną, która powinna pogodzić dwa skrajne stanowiska odnośnie do renowacji kartusza - komentuje Marcin Tymiński, rzecznik prasowy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
2
  • Tak wygląło wejście do gmachu przy obecnej ul. Okopowej 9 tuż po jego wybudowaniu. Na zdjęciu doskonale widoczny jest zarówno herb Prus, jak i wykuty pod nim napis.
  • Tak wygląło wejście do gmachu przy obecnej ul. Okopowej 9 tuż po jego wybudowaniu. Na zdjęciu doskonale widoczny jest zarówno herb Prus, jak i wykuty pod nim napis.

Tak wygląło wejście do gmachu przy obecnej ul. Okopowej 9 tuż po jego wybudowaniu. Na zdjęciu doskonale widoczny jest zarówno herb Prus, jak i wykuty pod nim napis.

źródło: fotopolska.eu


Niemieckie symbole budzą zażarte dyskusje



Wspomniany przez naszego rozmówcę spór opisaliśmy w niemal identycznej sprawie w 2015 r., kiedy to na kartuszu dawnej przychodni kolejowej przy Podwalu Grodzkim również został odtworzony pruski orzeł. Jak można było przekonać się w komentarzach pod artykułem naszych czytelników, można było z grubsza podzielić na dwie przeciwstawne grupy. Pierwsi byli oburzeni decyzją o odtworzeniu detalu, gdyż ich zdaniem w polskim Gdańsku nie powinno się przywracać symboli niemieckiego panowania. Tym bardziej, że to właśnie Prusy były jednym z trzech zaborców, którzy wymazali nasz kraj z mapy Europy pod koniec XVIII wieku.

Czytaj więcej: Pruski orzeł powróci na fasadę dawnej przychodni przy Dworcu Głównym w Gdańsku

Natomiast drudzy chwalili to posunięcie, gdyż potraktowali to jako poszanowanie lokalnej historii. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, tej drugiej postawie nie towarzyszy - o co oskarżają niektórzy - tęsknota za powrotem Gdańska w granice Niemiec. Zresztą, biorąc pod uwagę niemal całkowitą wymianę ludnościową, jaka dokonała się w Gdańsku po zakończeniu wojny, tego typu zarzuty nie sposób traktować poważnie.

Czytaj więcej: Salomonowa decyzja ws. napisu "Polizeipräsidium" na siedzibie ABW

Decyzja konserwatora w sprawie orła na siedzibie ABW ma bardzo podobny charakter do tej, jaką podjęto w sprawie innego kontrowersyjnego detalu na tym samym budynku. Chodzi o wykutą tuż pod kartuszem inskrypcję "Polizeipräsidium". Po wojnie została ona pokryta warstwą tynku, ale na tyle cienką, że litery spod niej prześwitywały. Wojewódzki konserwator zabytków podjął jednak salomonową decyzję. Ani nie nakazał skuć napisu, ani uwidocznić, a jedynie oczyścić pokrywający go tynk. Rzecznik konserwatora tłumaczył, że to, w jaki sposób potraktowano napis tuż po wojnie, należy po prostu traktować jako świadectwo czasów.

3
  • Po prawej stronie zdjęcia widoczna furta bocznego wejścia, która została zamurowana po wojnie i zostanie odtworzona w ramach trwającego remontu.
  • Furta bocznego wejścia widoczna w szerszej perspektywie. Kamienica skrajnie po lewej stronie zdjęcia nie istnieje. Obecnie w jej miejscu przebiega częściowo Podwale Przedmiejskie.
  • Gmach prezydium policji wkrótce po oddaniu do użytku w 1905 r. W tle widoczna Wielka Synagoga, która została zburzona przez Niemców wiosną 1939 r.

Po prawej stronie zdjęcia widoczna furta bocznego wejścia, która została zamurowana po wojnie i zostanie odtworzona w ramach trwającego remontu.

źródło: fotopolska.eu


Kilka słów o historii gmachu przy ul. Okopowej 9



Budynek przy ul. Okopowej 9 powstał w latach 1902-1905 w stylu neorenesansowym. Przez pierwsze cztery dekady funkcjonowało w nim prezydium - co zgodnie z polską nomenklaturą można przetłumaczyć jako "komenda" - policji, kolejno pruskiej (od 1905 roku), Wolnego Miasta Gdańska (od 1919 roku) i niemieckiej (od 1939 roku). Ponadto w okresie międzywojennym nieoficjalnie działała tu komórka Abwehry, zaś w czasie wojny ulokowano tu także siedzibę Sicherheitsdienst.

Choć wiosną 1945 r. znaczna część okolicznej zabudowy została obrócona w perzynę, gmach przetrwał bez szwanku wojenny czas. Bynajmniej nie było to dziełem przypadku. Zdobywający Gdańsk Sowieci chcieli po prostu przejąć znajdujące się tutaj archiwa niemieckich służb. Po wojnie budynek przy ul. Okopowej - jak przemianowano Karrenwall (pol. Wał Karowy) - nadal skrywał tajemnice kolejnych służb. W latach 1945-1954 mieścił się w nim Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, a w latach 1954-1990 Służby Bezpieczeństwa. Po przemianach ustrojowych budynek przejął Urząd Ochrony Państwa, a od 2002 r. do chwili do obecnej rezyduje tu Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Orzeł pruski został skuty po wojnie, ale na kartuszu zachowały się jego kontury. Orzeł pruski został skuty po wojnie, ale na kartuszu zachowały się jego kontury.

Orzeł pruski został skuty po wojnie, ale na kartuszu zachowały się jego kontury.

fot. Piotr Hukało/Trojmiasto.pl

Miejsca

Zobacz także

Remont siedziby ABW w Gdańsku (5)

Opinie (341) ponad 50 zablokowanych

  • 2020-10-20 17:02

    Ten orzeł wygląda jak herb Prus Królewskich. A te jak wiadomo były częścią Polski. I wilk syty i owca cala.

    3 lata

    • 15 4

  • 2020-10-20 17:08

    pruski

    dziedzic, wawrzyniec

    Heniek

    3 lata

    • 14 1

  • 2020-10-20 17:11

    hanba! (1)

    3 lata

    • 22 11

    • 2020-10-20 17:31

      Niektórzy jak widać pojęcie dumy z własnego narodu mają w zaniku.

      Nie wiedzą więc co to hańba.

      3 lata

      • 3 4

  • 2020-10-20 17:15

    Pruski, pruski... (1)

    On się tylko nazywa Pruski! To polski orzeł, bo w Polsce jest!

    3 lata

    • 13 0

    • 2020-10-20 17:20

      Pruski.. Bo to był dziedzic pruski...

      3 lata

      • 1 1

  • 2020-10-20 17:16

    To się Pani Prezydent ucieszy

    To się Pani Prezydent ucieszy

    jak w rzeszy

    3 lata

    • 32 12

  • 2020-10-20 17:22

    (9)

    Nie można ukryć że "pruski" okres bytu tego miasta dał mu najwięcej wspaniałych budynków użyteczności publicznej. A, że potem tam weszło gestapo, czy kolejno UB to już sprawa rządzących od 33 roku do 1989. Nie sr*jcie ogniem Janusze. Polacy w Gdańsku wgle postawili coś ladnego?

    3 lata

    • 28 29

    • 2020-10-20 18:00

      Sam jeateś janusz (2)

      Poucz się historii zobacz kto i kiedy budował stare miasto.

      Autohton

      3 lata

      • 4 4

      • 2020-10-20 18:29

        (1)

        Starówka swoją drogą, ale Prusacy zostawili masę wspaniałych i ładnych gmachów które to dziś funkcjonują jako szkoły, siedziby uczelni, dworzec PKP, budynek dyrekcji PKP, dalszych przykładów nie muszę chyba przytaczać...?

        3 lata

        • 7 2

        • 2020-10-20 19:50

          Budynek dyrekcji PKP , ? o raju

          Ewa

          3 lata

          • 1 4

    • 2020-10-20 19:49

      Poczytaj Brunona Zwarrę

      Ewa

      3 lata

      • 2 1

    • 2020-10-20 19:53

      Używanie jakiegokolwiek imienia

      do definiowania negatywnych cech ludzkich, to jest dopiero "folklor"

      3 lata

      • 2 1

    • 2020-10-21 00:46

      Teatr Szekspirowski, Stadion, ECS, Nowa Wałowa, piękne bloki Robyga. No dużo tego powstało w ostatnich latach. (1)

      Wszystko gustowne prawie premium.

      3 lata

      • 3 0

      • 2020-10-21 06:08

        I Forum Gdańsk przede wszystkim !

        3 lata

        • 2 0

    • 2020-10-21 01:42

      Gdańsk za czasów pruskich był prowincjonalnym garnizonowym miastem. Wystarczy porównać go z rozwojem innych miast z tego okresu by zobaczyć, że pruskie panowanie nie rozwinęło miasta w jakiś szczególny sposób.

      Gdańszczanin

      3 lata

      • 3 2

    • 2020-10-21 07:48

      piękne forum postawili, ecs, kostkę brukową układają gdzie się da

      3 lata

      • 0 0

  • 2020-10-20 17:24

    Takim działaniem plugawicie pamięć (2)

    tych których spod tego "orła" zawleczono do Stutthofu i w imię hitlera zakatowano , zagłodzono, zamęczono na śmierć. Resztę popędzono marszem śmierci do Piaśnicy.

    3 lata

    • 50 18

    • 2020-10-20 17:58

      Nie (1)

      Tego orła. Mylisz epoki i systemy. Do obozów to wysylali narodowi socjaliści. Jak dziś

      3 lata

      • 8 4

      • 2020-10-20 19:22

        No co ty, przecież drugą wojnę Prusacy wywołali.

        Do spółki z Austro-Węgrami

        3 lata

        • 3 1

  • 2020-10-20 17:28

    Pruski, pruski, bo on się nazywa Pruski!!! Wawrzyniec Pruski polski dziedzic !!

    Ostatnia paróweczka

    3 lata

    • 12 0

  • 2020-10-20 17:41

    Pewnie kosztowala 5 mln. i robilem ją na trzeżwo

    Dany

    3 lata

    • 9 2

  • 2020-10-20 17:45

    Są granice (1)

    Następny krok to przywracanie swastyk i gap niemieckich? Jakby nie było to też historia.

    Pustynny Lis

    3 lata

    • 41 16

    • 2020-10-20 19:23

      Dokładnie, wywalić krzyże z herbu!

      3 lata

      • 2 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

TV Filmy

5991

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

W którym roku trafił do Gdańska obraz "Sąd Ostateczny" Hansa Memlinga?

 

Najczęściej czytane