- 1 Te zabytki otwierają się po remontach (61 opinii)
- 2 Nietypowa willa prezesa banku nad miastem (55 opinii)
- 3 Przymorze kiedyś i dziś. Porównujemy zdjęcia (140 opinii)
- 4 Duży gmach w centrum powstał w 8 miesięcy (40 opinii)
- 5 24-letnia Aneta Kręglicka w 1989 roku (97 opinii)
- 6 To niesamowite znalezisko ma... 600 lat (17 opinii)
Prezent na święta? Książka historyczna
Co jest lepszym prezentem niż książka? Dwie książki. A że wartościowych publikacji historycznych poświęconych naszemu regionowi ukazało się w ostatnich 12 miesiącach co najmniej dwadzieścia, to i jest z czego wybierać. Mając więc na uwadze zbliżające się święta, podpowiadamy tytuły, na które warto zwrócić uwagę.
Mijający rok dla lokalnej branży wydawniczej był raczej udany. Zdaje się, że w swojej większości przyzwyczaiła się ona do powracających co i rusz obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa, znacznie ograniczających możliwość organizowania spotkań "na żywo" z autorami.
Lista księgarni w Trójmieście
Część wydarzeń odbywa się więc "w realu", a część przeniosła się do internetu. Interes jakoś się kręci, w rezultacie wydawcy jakby odważniej niż w 2020 r. inwestują w nowe tytuły. Szukając prezentu świątecznego, mamy ich więc całkiem sporo do wyboru.
Wydawnictwa albumowe
Tradycyjnie pod choinkę najczęściej wybierane są publikacje pięknie wydane, cieszące oko. Do takich na pewno należy czwarty i ostatni album z serii "Fotografia w Gdańsku" Ireneusza Dunajskiego, prezentujący zdjęcia z lat 1868-1877 i zawierający dodatkowo cyfrowo zrekonstruowaną reprodukcję słynnego planu Buhsego.
Czytaj więcej: Wyjątkowy plan Gdańska - Plan Buhsego - powszechnie dostępny
Jeśli szukamy zdjęć z czasów zdecydowanie nam bliższych, to warto sięgnąć po kolejny, 17. już tom "Niezwykłych zwykłych zdjęć" autorstwa tym razem trzech pokoleń Kosycarzy. W najnowszej części publikacji możemy udać się w wędrówkę śladem ponad 300 powojennych fotografii od Brzeźna, przez Nowy Port, Letnicę, Młyniska, Przeróbkę, Stogi, Krakowiec-Górki Zachodnie po Wyspę Sobieszewską (Kosycarz Foto Press).
Czytaj więcej: Niezwykle zwykłe zdjęcia Kosycarzy w nowym albumie
Z kolei niemal współczesne nam fotografie - bo wykonywane na przestrzeni ostatnich dwóch dekad - stanowią oś nowego, zaktualizowanego wydania w pewnych kręgach już kultowej pozycji Michała Szlagi "Stocznia" (Instytut Fotografii Fort).
Album ilustruje rozpad i znikanie z przestrzeni miasta budynków Stoczni Gdańskiej, których na czas nie uznano za zabytkowe. Doskonałym, nostalgicznym fotografiom towarzyszą fachowe teksty autorstwa Jacka Dominiczaka, Waldemara Affelta i Adama Mazura.
Opracowania historyczne
W mijającym roku ukazało się także kilka imponujących opracowań historycznych, powstałych na bazie prac naukowych.
Po pierwsze: pięknie wydana monografia "Od Sopotu po Stogi. Początki kąpielisk morskich w okolicach Gdańska (1800-1871)" Janusza Dargacza (Muzeum Gdańska). Jest to potraktowane z rozmachem - ale i nasycone ciekawostkami - opracowanie, z którego dowiemy się nie tylko o początkach tytułowych dwóch kąpielisk, ale także o tych w Brzeźnie, na Westerplatte (sic!), w Wisłoujściu oraz w Jelitkowie.
Po drugie: "Cmentarze przy Wielkiej Alei w Gdańsku 1867-1945" Anny Krüger (Fundacja Terytoria Książki). Solidnie wydana monografia przybliża dzieje cmentarzy, które począwszy od końca lat 60. XIX wieku powstawały wzdłuż dzisiejszej alei Zwycięstwa, a po których dziś zostały tylko zieleńce.
Po trzecie: wznowienie uhonorowanej Nagrodą Historyczną tygodnika Polityka pracy "Gdańsk - miasto od nowa" Piotra Perkowskiego (Fundacja Terytoria Książki), pozwalającej poznać i zrozumieć proces, w wyniku którego zburzony niemiecki Danzig został odbudowanym polskim Gdańskiem, oraz poczuć klimat i atmosferę pierwszych pionierskich lat naszego w nim bytowania.
Wreszcie po czwarte: opracowany przez zespół naukowców, trzeci już tom z cyklu "Historie gdańskich dzielnic", tym razem poświęcony w całości Nowemu Portowi (Muzeum Gdańska). Zbiór tekstów prezentuje panoramę dziejów tej części miasta od średniowiecza po okres PRL, przy okazji omawiając m.in. życie religijne w XIX wieku, działalność Polonii w okresie międzywojennym czy historię Morskiego Domu Kultury.
Bardziej popularyzatorskie w zamyśle są dwie inne książki: "W Gdańsku i w szerokim świecie" Andrzeja Januszajtisa (Wydawnictwo Marpress), będąca ósmym już zbiorem, tym razem 93 (czyli tylu, ile lat ma autor) historycznych felietonów, publikowanych w ostatnich latach na łamach trójmiejskiego dodatku do "Gazety Wyborczej", oraz "Koleją z Kokoszek do Gdyni" autorstwa Henryka Jursza. Wydanie tej ostatniej zbiegło się w czasie z setną rocznicą otwarcia owej omijającej Wolne Miasto Gdańsk linii kolejowej (Wydawnictwo Region w koedycji z Gdańskim Kantorem Wydawniczym).
Czytaj więcej: Książka o pierwszej linii kolejowej Polski - w Trójmieście
Historia dla specjalistów
Dla czytelników bardziej wyspecjalizowanych, sięgających po pozycje fachowe i niszowe zarazem, też coś się znajdzie. Przede wszystkim drugie, poprawione wydanie opracowania "Gdańsk i jego przeszłość. Kultura historyczna miasta od końca XVIII wieku do dzisiaj" Petera Olivera Loewa, ukazującego rolę Gdańska w historycznym, mentalnym i politycznym dyskursie polsko-niemieckim.
Ale także erudycyjne, bogato ilustrowane "Kolory Gdańska. Kompozycje barwne fasad od XVI do końca XVIII wieku" Anny Kriegseisen (Muzeum Gdańska), "Łacińskie inskrypcje w kościołach Gdańska. Płyty nagrobne bazyliki Mariackiej" autorstwa Elżbiety Starek i Grzegorza Kotłowskiego (Bernardinum) oraz "Praktyczne chrześcijaństwo. Studium gdańskich sporów pietystycznych 1692-1703" Liliany Lewandowskiej (Wydawnictwo Naukowe UMK).
(Para)przewodniki
Rok 2021 przyniósł także wydanie kilku szczególnego rodzaju przewodników: "Przewodnika architektonicznego po Wrzeszczu", którego 46 haseł zawiera szczegółową charakterystykę wybranych budynków w dzielnicy (tekst w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim; Fundacja Palma), bogato ilustrowanego "Przewodnika historycznego po Wyspie Sobieszewskiej" autorstwa Waldemara Nocnego (Fundacja Meritum), prezentującego informacje na temat Wyspy od momentu powstania Przekopu Wisły w 1895 r. do dziś, oraz ładnie wydanej, syntetycznej książeczki "Dzieje fortu. Spacerownik" autorstwa publikującego także w naszym portalu Jana Daniluka (Hevelianum). Ta ostatnia pozycja przypomina leksykon - skatalogowano i opisano w niej poszczególne obiekty (nie tylko historyczne) na Górze Gradowej, układając je w trzy propozycje tras spacerowych.
Czytaj więcej: Niezwykły przewodnik po Wrzeszczu
Literatura faktu
W kategorii non-fiction w mijającym roku ukazały się co najmniej trzy ciekawe pozycje. "Reportaże z Wolnego Miasta 1926-28" Richarda Teclawa (Fundacja Terytoria Książki) to zbiór kilkudziesięciu relacji zabarwionych publicystyką, prezentujących drobne sprawy kryminalne rozpoznawane przez władzę sądowniczą Wolnego Miasta Gdańska.
"Magnus Bruski - bohater z Gdańska" autorstwa Leszka Molendowskiego i ks. Michała Oska OSP (Fundacja Centrum św. Jacka) to z kolei biografia przedwojennego proboszcza gdańskiego kościoła św. Mikołaja. Natomiast "Gdańsk 1939" Brunona Zwarry (Muzeum Gdańska) to solidnie wydane i drobiazgowo opracowane wznowienie fundamentalnej pracy przybliżającej tragiczne losy gdańskiej Polonii po wybuchu II wojny światowej.
Czytaj więcej: Upamiętnią przedwojennego proboszcza kościoła św. Mikołaja
Osoby zainteresowane tematyką wojenną mogą także zechcieć sięgnąć po książkę "Historia jako pokusa. Spojrzenie przez pryzmat Westerplatte" (Muzeum Gdańska), która prezentuje spojrzenie kilkunastu badaczy na procesy instrumentalizowania przeszłości oraz odsłania mechanizmy kreowania zbiorowych wyobrażeń o niej.
Jak widać z powyższej wyliczanki, jest z czego wybierać - zapraszamy więc do księgarń.
O autorze
Jarosław Wasielewski
badacz i popularyzator historii Gdańska, autor bloga poświęconego w całości przeszłości i teraźniejszości Wrzeszcza.
Opinie (9)
-
2021-12-11 09:37
Spory wybór, dzięki za te podpowiedzi.
Coś się jeszcze dołoży do prezentów.
- 16 0
-
2021-12-11 12:12
kupiłem in. historyczne
Mity greckie Parandowskiego, Mitologie skandynawską i wierzenia Słowian. prezenty dla dziecka, teścia i brata.
- 7 0
-
2021-12-11 16:55
O, i takie artykuły to ja rozumiem :)
- 16 0
-
2021-12-12 16:22
Autor Ślicznie Dziękuje :-)
Bardzo dziękuję za promocję mojej książki Ffotografia w Gdańsku"
W tych trudnych czasach dla wydawców jest to bezcenna inicjatywa.
kochajcie stary gdańsk - kochajcie trójmiasto.pl - kochajcie fotografów
Pozdrawiam serdecznie
- 14 1
-
2021-12-13 08:59
Te książki co są na rynku to propaganda historyczna
Najlepiej szukać tych książek o małym nakładzie bo tam zdarza się znaleźć coś wartościowego
- 1 7
-
2021-12-13 10:05
Teclawa polecam mocno. Dużo charakterystycznej dla czasów i trudno przetłumaczalnej
(choć chyba sobie tłumacze poradzili) gwary gdańskiej i plastyczny, a przy tym pełen humoru z epoki styl pisarski "Ricardo", bo pod takim pseudonimem pisał Richard Teclaw.
- 4 0
-
2021-12-15 16:14
Narzeczony uwielbia książki historyczne, więc dzięki za polecenia, bo ja się na nich nie znam :) Osobiście wolę lżejsze pozycje o współczesności czy romanse, co łączy w sobie Solista, czyli on, ona i jego żona Piotra C którą właśnie czytam :D
- 2 2
-
2021-12-16 08:01
(1)
U mnie w domu nikt zbytnio książek nie czyta tym bardziej historycznych, więc taki prezent się nie sprawdzi. Rodzice dostaną nowy TV, a siostra z mężem iRobota. Drugiego dnia świąt organizują parapetówkę, więc jak na dwie okazje będzie idealny.
- 0 4
-
2021-12-19 22:06
Czyli jesteście typowymi Polakami. Smutne.
- 1 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.