Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Patroni tramwajów: Anna Walentynowicz

Marcin Stąporek
25 października 2017 (artykuł sprzed 6 lat) 
Opinie (83)
Najnowszy artykuł na ten temat Roman Korynt kolejnym patronem gdańskiego tramwaju?
Anna Walentynowicz podczas obraz komitetu strajkowego w sierpniu 1980 r. Na drugim planie Lech Wałęsa, ówczesny przywódca strajku. Anna Walentynowicz podczas obraz komitetu strajkowego w sierpniu 1980 r. Na drugim planie Lech Wałęsa, ówczesny przywódca strajku.

Anna Walentynowicz podczas obraz komitetu strajkowego w sierpniu 1980 r. Na drugim planie Lech Wałęsa, ówczesny przywódca strajku.

fot. Stanisław Składanowski/KFP

W czterdziestym trzecim odcinku naszego cyklu "Patroni gdańskich tramwajów" przedstawiamy Annę Walentynowicz. Tydzień temu opisywaliśmy rajcę i bibliofila Jana Uphagena, a za tydzień napiszemy o Arkadiuszu "Aramie" Rybickim.



Patronka tramwaju o numerze 1042 przyszła na świat 15 sierpnia 1929 r. na Wołyniu, we wsi Sienne w powiecie rówieńskim (obecnie wioska nosi nazwę Sadowe). Rodzice, Nazar Lubczyk i jego żona Pryśka byli narodowości ukraińskiej i żyli w ubóstwie. Ania ukończyła jedynie 4 klasy szkoły podstawowej i mając 12 lat musiała pójść do pracy u polskiej rodziny, która zarządzała pobliskim majątkiem Pustomyty. Ludzie ci pod koniec 1943 r. opuścili Wołyń i przenieśli się pod Warszawę. Wraz z nimi pojechała też Ania, którą - niezgodnie z prawdą - opiekunowie poinformowali, że jej bliscy już nie żyją (dopiero w 1996 r. odszukała swoją ukraińską rodzinę i już do śmierci utrzymywała z nią kontakt).

Po zakończeniu wojny Ania wraz ze swoimi gospodarzami zamieszkała w okolicy Gdańska i pracowała na wsi w gospodarstwie. Potem zatrudniła się w piekarni, a następnie (1950) już w Gdańsku, w fabryce margaryny Amada. W listopadzie 1950 zapisała się na kurs spawacza i trafiła do Stoczni Gdańskiej. Przyzwyczajona od dzieciństwa do pracy, stała się przodownicą wyrabiającą 270 proc. normy. W ówczesnej rzeczywistości oznaczało to, że jej zdjęcia trafiały do gazet. Anna, należąca w tym czasie do komunistycznej organizacji Związku Młodzieży Polskiej, w sierpniu 1951 r. wzięła w nagrodę za osiągnięcia w pracy udział w wyjeździe młodzieży do Berlina. Wkrótce potem oddała legitymację ZMP, za to wstąpiła do Ligi Kobiet i jako działaczka tej organizacji zaczęła zabiegać o prawa pracownicze. Zwróciła tym na siebie uwagę osławionego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. We wrześniu 1952 urodziła syna Janusza.

Suwnica, w której pracowała Anna Walentynoiwcz, prezentowana jest na wystawie stałej w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku. Suwnica, w której pracowała Anna Walentynoiwcz, prezentowana jest na wystawie stałej w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.

Suwnica, w której pracowała Anna Walentynoiwcz, prezentowana jest na wystawie stałej w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku.

fot. Krzysztof Mystkowskii/KFP

Z upływem lat okazało się, że praca spawacza zrujnowała jej zdrowie. Anna Walentynowicz zrezygnowała jednak z ubiegania się o status rencistki i w 1966 r. uzyskała nowe kwalifikacje zawodowe, tym razem jako operator suwnicy. Jako suwnicowa zapisała się w najnowszej historii Polski, a urządzenie, w którego kabinie pracowała w Stoczni Gdańskiej, stanowi jeden z kluczowych eksponatów wystawy stałej w Europejskim Centrum Solidarności.

Odważnie występowała w obronie praw pracowniczych i przeciw nadużyciom. W 1968 r., gdy domagała się wyjaśnienia defraudacji pieniędzy z funduszu zapomogowego, miała miejsce pierwsza próba wyrzucenia jej z pracy w Stoczni Gdańskiej. W obronie suwnicowej stanęła wówczas załoga jej wydziału i dyrekcja musiała ustąpić.

Anna Walentynowicz brała też udział w pamiętnym strajku stoczniowców w grudniu 1970 r. W styczniu 1971 wybrano ją jako delegatkę na spotkanie z nowym szefem PZPR (w praktyce - najważniejszą postacią w PRL) Edwardem Gierkiem. W 1978 r. została współzałożycielką Wolnych Związków Zawodowych. Działała jawnie, a jej mieszkanie było wykorzystywane jako punkt kontaktowy WZZ. Była redaktorką i kolporterką niezależnego pisma "Robotnik Wybrzeża", wraz z innymi działaczami WZZ organizowała obchody rocznic Grudnia '70. Ściągnęło to na nią dotkliwe szykany ze strony władz PRL: zatrzymania na 48 godzin, rewizje przeprowadzane przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, groźby zwolnienia z pracy.

Anna Walentynowicz jest patronką tramwaju Pesa Swing o numerze bocznym 1042. Anna Walentynowicz jest patronką tramwaju Pesa Swing o numerze bocznym 1042.

Anna Walentynowicz jest patronką tramwaju Pesa Swing o numerze bocznym 1042.

fot. trojmiasto.pl

Te ostatnie urzeczywistniły się 8 sierpnia 1980, gdy już tylko pięć miesięcy dzieliło Annę Walentynowicz od osiągnięcia wieku emerytalnego: dyrekcja Stoczni Gdańskiej im. Lenina dyscyplinarnie zwolniła ją z pracy. Wiadomość o tym stanowiła impuls do ogłoszenia w stoczni strajku w dniu 14 sierpnia 1980 r., który - jak doskonale wiadomo - zmienił historię Polski. Pierwszym postulatem strajkujących robotników było żądanie przywrócenia Anny Walentynowicz do pracy. Dyrekcja uległa tym żądaniom, ale biegu wydarzeń nie można już było powstrzymać: w sierpniu 1980 r. narodził się masowy ruch "Solidarności" i zaczął się krótki okres "karnawału", przerwany 13 grudnia 1981 r. przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego.

Jeszcze w trakcie sierpniowego strajku Walentynowicz odegrała kluczową rolę, gdy 16 sierpnia wraz z Aliną Pienkowską zatrzymywała przy bramie nr 3 wychodzących robotników i wzywała ich do kontynuacji strajku. Następnie była członkinią prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i sygnatariuszką Porozumień Gdańskich. W kwietniu 1981 r. w wyniku konfliktu z Lechem Wałęsą odeszła z Prezydium MKZ Gdańsk. Uczestniczyła jako gość w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność". W październiku 1981 r. funkcjonariusze SB podjęli nieudaną próbę zabicia Anny Walentynowicz przy użyciu środka farmaceutycznego.

Prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego, biskup Miron Chodakowski wręcza Annie Walentynowicz ikonę w uznaniu dla jej zasług. Uroczystość odbyła się w cerkwi prawosławnej św. Mikołaja we Wrzeszczu, 22 kwietnia 2007 r. Prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego, biskup Miron Chodakowski wręcza Annie Walentynowicz ikonę w uznaniu dla jej zasług. Uroczystość odbyła się w cerkwi prawosławnej św. Mikołaja we Wrzeszczu, 22 kwietnia 2007 r.

Prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego, biskup Miron Chodakowski wręcza Annie Walentynowicz ikonę w uznaniu dla jej zasług. Uroczystość odbyła się w cerkwi prawosławnej św. Mikołaja we Wrzeszczu, 22 kwietnia 2007 r.

fot. Maciej Kosycarz/KFP

Na początku stanu wojennego brała udział w strajku w Stoczni Gdańskiej, a po jego rozbiciu i wejściu ZOMO na teren zakładu została internowana. Później oskarżono ją o zorganizowanie tego strajku i 9 marca 1983 r. skazano na 1,5 roku pozbawienia wolności w zawieszeniu. Niebawem jednak, za udział w próbie upamiętnienia zamordowanych górników z "Wujka" (grudzień 1983) została osadzona w więzieniu, z którego zwolniono ją ze względu na stan zdrowia w kwietniu następnego roku.

W 1989 r. kontestowała obrady Okrągłego Stołu, dała się poznać jako nieprzejednana przeciwniczka Lecha Wałęsy. Od 1991 r. była na emeryturze. W wyborach parlamentarnych w 1993 bez powodzenia kandydowała do Sejmu z listy komitetu "Poza Układem" (otrzymała 1431 głosów). W 2000 r. odmówiła przyjęcia tytułu Honorowego Obywatela Gdańska. Przyjęła natomiast Medal Wolności - odznaczenie przyznawane przez amerykańską Fundację Ofiar Komunizmu (2005) - i Order Orła Białego nadany przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego (3 maja 2006 r.).

Wraz z prezydentem Kaczyńskim udała się w dniu 10 kwietnia 2010 r. na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej i poniosła śmierć w katastrofie lotniczej w Smoleńsku.

Grób Anny Walentynowicz znajduje się na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku. Na skwerku we Wrzeszczu, w pobliżu kamienicy, w której mieszkała do śmierci, w sierpniu 2015 r. stanął jej pomnik.
Pomnik Anny Walentynowicz stoi we Wrzeszczu, przy skwerze jej imienia, kilka kroków od kamienicy, w której mieszkała do śmierci. Pomnik Anny Walentynowicz stoi we Wrzeszczu, przy skwerze jej imienia, kilka kroków od kamienicy, w której mieszkała do śmierci.

Pomnik Anny Walentynowicz stoi we Wrzeszczu, przy skwerze jej imienia, kilka kroków od kamienicy, w której mieszkała do śmierci.

fot. Krzysztof Koprowski/trojmiasto.pl

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Wydarzenia

Promocja albumu Anna Walentynowicz 1929-2010 Promocja albumu Anna Walentynowicz 1929-2010

Promocja albumu Anna Walentynowicz 1929-2010

spotkanie
paź'17 30
poniedziałek, g. 17:00
Gdańsk, Muzeum II Wojny Światowej

Zobacz także

Patroni gdańskich tramwajów (62)

Opinie (83) ponad 20 zablokowanych

  • 2017-10-25 11:34

    dość tej mafii komunistyczno-klerykalnej!!! (2)

    Polacy chcą Patriotów!!!!!!

    6 lat

    • 8 8

    • 2017-10-25 11:36

      Komuchu nie (1)

      jesteś Polakiem

      Polak

      6 lat

      • 2 6

      • 2017-10-25 13:23

        Polak,katolik i alkoholik i wszystko jasne.

        6 lat

        • 4 0

  • 2017-10-25 11:36

    Stop lewactwu!!!

    Feministyczny projekt narusza Konstytucję
    Projekt ustawy „o prawach kobiet i świadomym rodzicielstwie” przygotowany przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej „Ratujmy Kobiety 2017” narusza liczne prawa

    6 lat

    • 5 9

  • 2017-10-25 11:41

    Od poczatku wiedziala ze lechu to TW Bolek... (1)

    Dlatego ja niszczyl az do smierci.

    WMG

    6 lat

    • 28 18

    • 2017-10-25 13:25

      Balbina, nie pier....

      6 lat

      • 5 2

  • 2017-10-25 11:41

    Wspaniała kobieta. Prawdziwa bohaterka Solidarności!

    6 lat

    • 20 20

  • 2017-10-25 11:46

    A po co Walentynowicz patronką....lepiej już Jarka Kaczyńskiego ! W Osowej ma już swoje rondo jak widziałem zdjęciach na (2)

    sokzburaka....w koncu brat i matka mają już swoje ronda,ulice w całej Polsce to teraz pora na tramwaje,autobusy,dworce.....

    Technik Maliniak z Nowogrodzkiej

    6 lat

    • 12 16

    • 2017-10-25 11:51

      Pora to na ciebie (1)

      do psychiatryka,

      6 lat

      • 5 4

      • 2017-10-25 13:27

        Stamtąd to ty nadajesz ,nędzo umysłowa z pis uaru.

        6 lat

        • 2 3

  • 2017-10-25 12:12

    (5)

    A dlaczego patronką nie jest Henryka Krzywonos ponieważ ona była motorniczą w tramwaju i uważam że to ona zasługuje na tą patronkę

    gdańszcznin

    6 lat

    • 19 17

    • 2017-10-25 12:31

      Nie może być (1)

      bo rola tejże ograniczyła się do łamania strajku. Strajk był w zajezdni, a ta "dama " się z nim nie solidaryzowała. Wyjechała na miasto. Aby powstrzymać łamistrajków, wyłączono zasilanie. Tramwaj stanął, a pasażerowie usłyszeli : "koniec trasy , wyp.......ć." PO latach , chcąc utworzyć przeciwwagę dla Anny Walentynowicz, pewien TW, wraz z Pinokiem zaczęli ją lansować, licząc
      na to że wszyscy zapomnieli

      6 lat

      • 7 9

      • 2017-10-25 12:58

        on

        Dlaczego minusujecie,nie prawde napisał?

        6 lat

        • 5 7

    • 2017-10-25 13:07

      Kto (2)

      pani Krzywonos NIE była zadna bohaterka! ta historia z zatrzymaniem tramwaju to zwykla sciema|!

      Leon

      6 lat

      • 6 5

      • 2017-10-25 13:18

        (1)

        taka sama ściema, jak o bolku co przez płot skakał

        6 lat

        • 4 6

        • 2017-10-25 13:30

          Niejaki w.....ki, wygląda na to ,że osiągnąłeś apogeum zidiocenia pisząc jako parę osób.

          6 lat

          • 2 0

  • 2017-10-25 12:40

    liczę na to, że młody Walentnowicz wystartuje w wyborach na prezydenta Gdańska (6)

    6 lat

    • 11 24

    • 2017-10-25 12:49

      dobry pomysł z Walentynowiczem

      6 lat

      • 4 9

    • 2017-10-25 13:16

      złotówa wożąca klientów z lotniska do Śródmieścia za 200 euro

      6 lat

      • 11 0

    • 2017-10-25 13:32

      na prezydenta-buuuuahahahaha!!!!!!!! kierowca po zawodówce, ale misiewicze tak mają to może na prezydenta ale Brzeszcza. (2)

      6 lat

      • 9 3

      • 2017-10-25 13:35

        on teraz jest jakimś prezesem czy nadzorca (w radzie)

        woli taką kasę niż tę prezydenta

        6 lat

        • 7 0

      • 2017-10-26 10:52

        Był już TW prezydent POlski

        PO przyzakładowej szkole zawodowej ładowania akumulatorów w wózkach.

        6 lat

        • 0 1

    • 2017-10-25 18:43

      z całym szacunkiem dla Pana Piotra, którego nie znam osobiście, ale nie ma on kompetencji do zarządzania miastem

      Michal

      6 lat

      • 4 0

  • 2017-10-25 13:00

    Tramwaj to może się nazywać stokrotka albo miś a nie jakieś nazwiska

    6 lat

    • 1 1

  • 2017-10-25 13:03

    (1)

    Anna Walentynowicz mimo ,że miała kilka klas była mądrzejsza niż wielu wykształconych ,pseudo doradców.Była mądrzejsza od obecnych bezmózgowców .

    6 lat

    • 14 17

    • 2017-10-25 13:35

      Brawo towarzyszu, brawo ,wiadomo: "nie matura a chęć szczera zrobi z ciebie oficera",komuna wraca w całej pełni.

      6 lat

      • 8 3

  • 2017-10-25 13:06

    Pani Anna

    prawdziwa bohaterka Solidarnosci

    Leon

    6 lat

    • 12 18

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
więcej (1)

TV Filmy

6016

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Nazwa Obłuże związana jest:

 

Najczęściej czytane