Pan Gulkowski bije nazistę. Historia z wywiadem w tle

Marek Gotard

7 maja 2012 (artykuł sprzed 12 lat)

Opinie (21)

Odnaleźliśmy ślad po bohaterze artykułu z gdańskiej gazety z września 1933 roku. Maurycy Franciszek Gulkowski ostro zadarł wówczas z gdańskimi nazistami. Historia z jego udziałem odbiła się echem nawet we Francji.

Maurycy Franciszek Gulkowski, w wieku 27 lat. Zdjęcie wykonano w 1913 roku w Krakowie.

Dokument pozwalający na opuszczenie Maurycemu Gulkowskiemu Gdyni i wyjazd do Generalnej Guberni.

Powrót do Gdyni. Maurycy Gulkowski po wojnie pracował w "Gdynia - Ameryka Linie Żeglugowe S.A." w Gdyni.

W roku 1933 dużo działo się zarówno w całych Niemczech, jak i w Wolnym Mieście Gdańsku. 30 stycznia Adolf Hitler, od tego dnia nowy kanclerz Rzeszy, oficjalnie rozpoczął budowę dyktatury.

15 lutego rząd Gdańska wypowiedział umowę o polsko-gdańskiej policji portowej. Przy granicy polsko-gdańskiej zaczęto grupować jednostki SA. Stało się to krótko po jednym z wywiadów Hitlera, w którym stwierdził, że istnienie "korytarza gdańskiego" jest niedopuszczalne i musi on wrócić do Rzeszy. Polska odpowiedziała wysadzeniem batalionu żołnierzy na Westerplatte, by wzmocnić tamtejszy garnizon.

Wszyscy obawiali się, że miastu grozi przewrót narodowosocjalistyczny. W gorącej atmosferze, 13 kwietnia Volkstag przegłosował samorozwiązanie i ogłosił nowe wybory na 28 maja. Absolutną większość uzyskała w nich NSDAP. Albert Forster, gdański szef tej partii, triumfował. Nadchodził kres prawdziwie wolnego miasta. 20 lipca Żydów pozbawiono mandatów gdańskiej rady miejskiej. W sierpniu wszyscy urzędnicy i uczniowie na mocy nowego przepisu musieli obowiązkowo pozdrawiać flagę ze swastyką. Bardzo szybko zaczęto wymagać tego od każdego gdańszczanina.

8 września gazeta "Danziger Neuste Nachrichten" opublikowała artykuł o gwałtownym i nieprzyjemnym zajściu jakie miało miejsce trzy dni wcześniej. Wzięli w nim udział Maurycy Franciszek Gulkowski oraz członek gdańskiej NSDAP. Maurycy Gulkowski zmierzał na ul. Długą. Na ul. Piwnej niewymieniony z nazwiska mężczyzna nakazał mu pozdrowienie nazistowskiej flagi. - Jestem obywatelem Rzeczpospolitej Polskiej i nie muszę tego czynić - odpowiedział Maurcy Gulkowski.

W tym momencie mężczyzna uderzył go mocno w twarz. Gulkowski zaczął okładać napastnika trzymaną w ręku laską.

Incydent spotkał się ze zdecydowaną reakcją Komisarza Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. Odnotowała go także prasa we Francji.

Kim był człowiek, który naraził się rosnącym w siłę nazistom? Maurycy Franciszek Gulkowski urodził się 1 czerwca 1886 roku w Krakowie. Studiował na Akademii Górniczej we Feibergu w Saksonii. Do 1921 roku pracował w Krakowie na kolei. Następną pracę rozpoczął w Towarzystwie Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich w Sosnowcu jako urzędnik biura sprzedaży węgla eksportowego. Firma skierowała go do pracy w Gdańsku. Od 1938 roku pracował jako samodzielny ekspert do spraw portowo-węglowych. Gulkowski był również współwłaścicielem gdyńskiej firmy "Ferrum" handlującej złomem żeliwnym, oraz członkiem Izby Handlowej dla Handlu Zagranicznego w Gdańsku.

Wojna zastała Maurycego Gulkowskiego w Gdyni. Tam aresztowali go Niemcy. Dość szybko jednak zwolnili i pozwolili wyjechać do rodzinnego Krakowa. Tam aż do zakończenia wojny pracował w różnych firmach. Po wojnie powrócił do pracy do Gdyni. W tym mieście umarł 2 maja 1948 roku.

- Członkowie rodziny Gulkowskich byli działaczami gdańskiej Polonii. Po incydencie w 1933 roku także Maurycy musiał znaleźć się na "celowniku" nazistów - mówi Piotr Mazurek, kustosz muzeum Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk, które pozyskało liczne dokumenty dotyczące Maurycego Gulkowskiego. - Zastanawia mocne zainteresowanie się jego osobą ze strony Francuzów. Wiele firm handlowych w Gdańsku w tym czasie było przykrywką dla różnych wywiadów. Być może wokół osoby Maurycego Gulkowskiego także toczyła się gra służb.

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Miejsca

Strefa Historyczna Wolnego Miasta Gdańska Gdańsk, Długi Targ 25/27

Opinie (21) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 14:10

ciekawa postać (3)

dobrze że ślad nie zaginął po takich ludziach

Snow
11 lat
- 42 0
Twoja opinia

Zmień treść

dobrze że ślad nie zaginął po takich ludziach
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-07 15:19
  
  Człowiek Honoru
  
  i świadomości bycia Polakiem w bardzo ciężkim okresie kiedy zabijano z byle jakiego powodu, stąpał twardo po ziemi i był pewien swoich przekonań nie patrząc na konsekwencje...
  to są bohaterowie chwili o których nie wiadomo dla czego nic się nie mówi w czasie edukacji a jest ich setki...
  szacunek i czoło schylone
  
  lala
  11 lat
  - 6 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i świadomości bycia Polakiem w bardzo ciężkim okresie kiedy zabijano z byle jakiego powodu, stąpał twardo po ziemi i był pewien swoich przekonań nie patrząc na konsekwencje... to są bohaterowie chwili o których nie wiadomo dla czego nic się nie mówi w czasie edukacji a jest ich setki... szacunek i czoło schylone
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-08 16:59
  
  Daj Boze jak najwiecej (1)
  
  takich wspanialych Polakow
  
  11 lat
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  takich wspanialych Polakow
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-05-08 22:50
    
    Bo Polska zawsze dziewica
    
    11 lat
    
    1 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 15:24

Super!

Bardzo ciekawe są takie historie o ludziach i miejscach w Gdańsku, dawno już niby zapomnianych, a jednak ciągle coś się znajduje. Więcej takich opowieści na portalu!

Bodzio
11 lat
- 30 0
Twoja opinia

Zmień treść

Bardzo ciekawe są takie historie o ludziach i miejscach w Gdańsku, dawno już niby zapomnianych, a jednak ciągle coś się znajduje. Więcej takich opowieści na portalu!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 15:26

Gdzie teraz są tacy ludzie?!

Chylę czoła przed śp. Panem Maurycym :-).

WtP
11 lat
- 33 1
Twoja opinia

Zmień treść

Chylę czoła przed śp. Panem Maurycym :-).
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 15:37

Cześć i chwała bohaterom !

Na zawsze !

KZFCH
11 lat
- 24 1
Twoja opinia

Zmień treść

Na zawsze !
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 16:08

pelen szacunek (3)

dla pana franciszka i wszystkim ktorzy przeciwstawili sie nazitowskim niemcom....!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

mikolaj
11 lat
- 20 0
Twoja opinia

Zmień treść

dla pana franciszka i wszystkim ktorzy przeciwstawili sie nazitowskim niemcom....!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-07 16:42
  
  wojna wojną ale to Niemcy teraz rządzą Europą, wojnę wywołali nie Niemcy tylko naziści a za 20 lat okaże się jeszcze że z winy Polaków.
  
  11 lat
  - 9 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  wojna wojną ale to Niemcy teraz rządzą Europą, wojnę wywołali nie Niemcy tylko naziści a za 20 lat okaże się jeszcze że z winy Polaków.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-08 16:14
  
  (1)
  
  Niemcy to Niemcy, nie ważny ustrój ani ideologia.
  
  11 lat
  - 2 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Niemcy to Niemcy, nie ważny ustrój ani ideologia.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-05-08 21:58
    
    Tak jest.
    
    A Polska zawsze dziewica.
    
    11 lat
    
    1 1
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    A Polska zawsze dziewica.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 17:49

Z całym szacunkiem dla bohatera (2)

jak to niemcy go wypuścili po aresztowaniu ? Polacy, a szczególnie tacy którzy narazili się niemcom ginęli w Piaśnicy lub w Sztuthofie. Dziwne- pozwolili wyjechać do Krakowa ? Dla mnie jest to bardzo dziwne.

zenobi
11 lat
- 5 4
Twoja opinia

Zmień treść

jak to niemcy go wypuścili po aresztowaniu ? Polacy, a szczególnie tacy którzy narazili się niemcom ginęli w Piaśnicy lub w Sztuthofie. Dziwne- pozwolili wyjechać do Krakowa ? Dla mnie jest to bardzo dziwne.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-08 17:03
  
  No faktycznie, Ty taki problem (1)
  
  i jak ty teraz bedziesz zyl z takim problemem. Lepiej zastrzel sie !
  
  glupkom zdecydowanie NIE
  11 lat
  - 0 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i jak ty teraz bedziesz zyl z takim problemem. Lepiej zastrzel sie !
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-05-08 21:04
    
    Z Twoim podpisem zdecydowanie się zgadzam-
    
    Głupkom zdecydowanie NIE-a szczególnie tym co są kompletnymi dyletantami z historii, a wypowiadają się na tym forum.
    
    zenobiusz
    11 lat
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Głupkom zdecydowanie NIE-a szczególnie tym co są kompletnymi dyletantami z historii, a wypowiadają się na tym forum.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 19:11

poprawnie (1)

powinno się pisać: "Rzeczypospolitej"

pozdrawiam
11 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

powinno się pisać: "Rzeczypospolitej"
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-05-07 20:22
  
  Rzeczpospolitej...
  
  ...też jest poprawne! Pozdrawiam ortodoksów;)
  
  Res Publica
  11 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ...też jest poprawne! Pozdrawiam ortodoksów;)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 19:23

Już się francuzi dogadali z niemiaszkami zeby pilnował ich interesu w porcie - w końcu zbudowali i użytkowali port w Gdyni i weglówkę.
Az taki mocny to on by nie był gdyby nie miał pleców :))

ble
11 lat
- 1 3
Twoja opinia

Zmień treść

Już się francuzi dogadali z niemiaszkami zeby pilnował ich interesu w porcie - w końcu zbudowali i użytkowali port w Gdyni i weglówkę. Az taki mocny to on by nie był gdyby nie miał pleców :))
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 21:28

dobry

kult
11 lat
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

dobry
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-05-07 22:35

nazwac tramwaj jego imieniem

nalezy mu sie lub ulice za to ze potraktowal jak nalezy hitlersyna

gda
11 lat
- 6 3
Twoja opinia

Zmień treść

nalezy mu sie lub ulice za to ze potraktowal jak nalezy hitlersyna
Regulamin dodawania opinii