• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina

Patryk Toczyński, Niezwykłe Suchanino
28 sierpnia 2020 (artykuł sprzed 3 lat) 
Dzisiejsze Suchanino widziane z lotu ptaka. Dzisiejsze Suchanino widziane z lotu ptaka.

Dzielnica Gdańska położona nieopodal Śródmieścia, na wzgórzu nad doliną Siedlecką, znana jest jako Cygańska Góra. Czy ta nazwa jest właściwa? Faktycznie znajdują się na jej terenie ulice Cygańska GóraMapka oraz TaborowaMapka. Znajdziemy tu również bardzo urokliwy staw "Cyganka", wzmiankowany już w średniowieczu. W 677. rocznicę pierwszej wzmianki o Suchaninie przyjrzyjmy się historii tej dzielnicy.



Skąd Cyganie w nazwie? Z legendy



Według legendy o Cygańskiej Górze, spisanej przez prof. Jerzego Sampa, tereny lesistego wzgórza za Siedlcami zaczęto tak nazywać w wyniku szczęśliwego zakończenia historii niesłusznego oskarżenia o przestępstwo.

Podejrzanym o koniokradztwo był Cygan, od lat parający się handlem końmi, który miał swoje obozowisko nad stawem na owym wzgórzu.

Według legendy spisanej przez Jerzego Sampa nazwa Cygańska Góra wywodzi się od historii Cygana, niesłusznie oskarżonego o kradzież konia. Według legendy spisanej przez Jerzego Sampa nazwa Cygańska Góra wywodzi się od historii Cygana, niesłusznie oskarżonego o kradzież konia.
Sprawa była o tyle poważna, że przestępstwo kradzieży koni było niegdyś karane śmiercią poprzez powieszenie. Wiele nie brakowało, a ów Cygan nie za swoje winy odpowiedziałby życiem. Szczęśliwie udało mu się oczyścić z zarzutów.

Według autora legenda jest odbiciem starego powiedzenia "Kowal zawinił, a Cygana powiesili".

Rocznica pierwszej wzmianki o Suchaninie



Prawda i historia jednakże jest troszkę bardziej prozaiczna. Pierwsza wzmianka o Suchaninie pochodzi z 28 sierpnia 1343 roku, kiedy to Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Ludolf Konig von Wattzau nadał 15 łanów wsi dwóm braciom, Maciejowi z Nanic oraz Nasudzie ze Śmiechowa, spod dzisiejszego Wejherowa. W dokumencie tym Suchanino wzmiankowane jest jako Zochanino oraz Zochanike.

Mapa Suchanina, Plan der Stadt und Situation von Danzig z 1711 rok. Mapa ze zbiorów Wojciecha Gruszczyńskiego. Mapa Suchanina, Plan der Stadt und Situation von Danzig z 1711 rok. Mapa ze zbiorów Wojciecha Gruszczyńskiego.
W latach późniejszych tereny współczesnej dzielnicy wzmiankowane są również jako Czuchanike oraz Suchanke. Z tych ostatnich nazw, w wyniku późniejszych przekształceń językowych w gwarach kaszubskich oraz fonetycznej zmiany przez niemieckojęzycznych gdańszczan, wykształciły się z czasem Zigankendorf (Cygańska wioska) oraz Zigankenberg (Cygańska Góra).

Spolszczenie niemieckiej nazwy



Po II wojnie światowej polska administracja dokonała z kolei bezpośredniego tłumaczenia niemieckiej nazwy, stąd przez kilka lat po wojnie dzielnicę nazywano jako Cyganki.

Fragment mapy Gdańska z 1945 r., na której dzisiejsze Suchanino opisano nazwą Cyganki. Ze zbiorów Marka Zielińskiego. Fragment mapy Gdańska z 1945 r., na której dzisiejsze Suchanino opisano nazwą Cyganki. Ze zbiorów Marka Zielińskiego.
W 1949 roku na mocy Rozporządzenia ministra administracji publicznej z 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości przywrócono nazwę Suchanino, co było efektem opracowania profesora Stefana Hrabca "Nazwy dzielnic i okolic Gdańska" z 1949 roku. Wedle tego opracowania nazwa dzielnicy jest pochodną nazwy rodowej Suchaniki i pochodzi od imienia Suchana.

Ciekawostką jest, iż nazwa dzielnicy w okresie PRL-u przeszła kolejną niefortunną i nieoficjalną zmianę na Suchonino. Pikanterii całej sprawie dodaje fakt, że nawet instytucje miejskie w swoich dokumentach dzielnicę nazywały Suchoninem, nie wiedząc skąd, na co zresztą zwracała również uwagę ówczesna prasa gdańska.

Fragment artykułu z 1960 roku w "Dzienniku Bałtyckim", którego autor zwraca uwagę na błędne użycie nazwy Suchonino. Fragment artykułu z 1960 roku w "Dzienniku Bałtyckim", którego autor zwraca uwagę na błędne użycie nazwy Suchonino.
Profesor Hubert Górnowicz w swoim opracowaniu z 1978 r. pt. "Nazwy Miast Pomorza Gdańskiego", uważa także że nazwa "Suchanino" jest nazwą osobową i pochodzi od "Suchanek".

Mała dzielnica na górze



Współczesne Suchanino to jedna z mniejszych dzielnic Gdańska - liczy tylko 1,44 km kw. oraz zamieszkana jest przez nieco ponad 10 tys. mieszkańców. Położona jest na Suchańskiej Górze, co jest bardziej poprawną nazwą niż Cygańska Góra. Góra posiada dwa wzniesienia: 85,7 m n.p.m. (okolica przy deptaku na ul. Kamieńskiego) oraz 81,6 m n.p.m. (okolica SP 43).

Czerwoną gwiazdką są zaznaczone oba wzniesienia Suchańskiej Góry - jedno przy szkole podstawowej, drugie przy dzielnicowym deptaku. Czerwoną gwiazdką są zaznaczone oba wzniesienia Suchańskiej Góry - jedno przy szkole podstawowej, drugie przy dzielnicowym deptaku.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej:

  1. J. Samp, "Legendy Gdańskie", Gdańsk 2004
  2. P. Samól, "Młode Miasto Gdańsk (1380-1455) i jego patrymonium", Gdańsk 2019
  3. Rozporządzenie ministra administracji publicznej z 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości
  4. H. Górnowicz, Z. Brocki, "Nazwy Miast Pomorza Gdańskiego", Wrocław 1978


Patryk Toczyński - absolwent Gedanistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Autor i prowadzący bloga o historii Suchanina, a także najbliższej okolicy "Niezwykłe Suchanino". Pomysłodawca oraz przewodnik spacerów historycznych po dzielnicy. Autor książki "Zarys Dziejów Suchanina".
Patryk Toczyński, Niezwykłe Suchanino

Opinie (32)

  • Blędy trzeba naprawić (1)

    Kaszubi często się mylą czy kłamią

    • 4 2

    • Podobnie jak każdy inny człowiek, więc czemu nagle Kaszubi mieliby się tu wyróżniać? Warto zamieszczać takie bezsensowne wpisy?

      • 3 0

  • (1)

    Czy w zwiazku ze wszechobecnym kultem tzw. poprawnosci politycznej, co niektorzy zechca zmienic nazwe Cyganskiej Gory na Romska?

    • 2 1

    • Nie wiem który kult jest Ci bliższy ale może już lepiej nie pisz i nie próbuj dzielić.

      • 1 1

  • Fajny artykuł ale co z tym Maciejem, Nasudem i tą ziemią później?

    • 4 0

2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

Sprawdź się

Sprawdź się

Tytuł księcia Gdańska przysługiwał w początku XIX wieku, w dobie wojen napoleońskich i pierwszego Wolnego Miasta osobie:

 

Najczęściej czytane