Historia
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Historia
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Niezwykła historia Królewskiej Doliny w Gdańsku

Patryk Toczyński
24 lipca 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 
Opinie (61)
Park Królewskiej Doliny - pełne uroku miejsce w Gdańsku, którego historię będzie można poznać podczas spaceru, który odbędzie się w piątek, 26 lipca. Park Królewskiej Doliny - pełne uroku miejsce w Gdańsku, którego historię będzie można poznać podczas spaceru, który odbędzie się w piątek, 26 lipca.

Park Królewskiej Doliny - pełne uroku miejsce w Gdańsku, którego historię będzie można poznać podczas spaceru, który odbędzie się w piątek, 26 lipca.

fot. Maciej Kosycarz/KFP

Park Królewskiej Doliny znajdujący się pomiędzy ulicami Do Studzienki a Sobieskiego w Gdańsku zobacz na mapie Gdańska to niezwykłe miejsce, które tworzą wzgórza morenowe oraz malowniczy potok. Nazwę zawdzięcza wizycie króla Jana III Sobieskiego. Historię tego miejsca będzie można poznać podczas spaceru, który odbędzie się w piątek, 26 lipca.



W okresie średniowiecza oraz jeszcze w nowożytności tereny te wchodziły w skład własności wsi Suchanino. W połowie XVII w. nabywcą tych ziem został Zachariasz Zappio, zamożny gdański kupiec oraz browarnik. Zapamiętany został jako bibliofil (posiadał w swojej rezydencji bibliotekę z pokaźną kolekcją woluminów) oraz filantrop. Był opiekunem kościoła św. Jana, w którym finansował wystrój wnętrz.

Portret Zachariasza Zappio, kupca i filantropa, mecenasa kościoła św. Jana oraz założyciela dworu i parku Królewskiej Doliny w Gdańsku. Portret Zachariasza Zappio, kupca i filantropa, mecenasa kościoła św. Jana oraz założyciela dworu i parku Królewskiej Doliny w Gdańsku.

Portret Zachariasza Zappio, kupca i filantropa, mecenasa kościoła św. Jana oraz założyciela dworu i parku Królewskiej Doliny w Gdańsku.

Wielu zamożnych gdańszczan posiadało ówcześnie swoje dwory za miastem, co było wyznacznikiem prestiżu oraz statusu majątkowego. Ponadto gdańscy patrycjusze szukali w ten sposób za miastem chwili spokoju oraz wytchnienia. Dlatego też zakupiony w 1654 r. teren Zachariasz Zappio postanowił przeznaczyć na swoją letnią rezydencję, nazwaną "Dworem pod Zieloną Studnią".

W skład kompleksu oprócz dworku wchodziło także założenie parkowe z trzema stawami na różnych wysokościach, zdobiona fontanna, sześciometrowy wodospad, liczne rzeźby oraz taras widokowy na wzgórzu (zwany parnasem) z widokiem na Zatokę Gdańską, pod którym znajdowało się wejście do groty lodowej (zachowana do dziś). Z parku prowadziło również bezpośrednie przejście do lasu na okolicznych wzgórzach (obecnie park Jaśkowej Doliny).
2
  • Parnas, czyli pagórek widokowy, z widokiem na Zatokę Gdańską. W jego wnętrzu znajduje się lodowa grota.
  • Wodospad potoku Królewskiego.

Parnas, czyli pagórek widokowy, z widokiem na Zatokę Gdańską. W jego wnętrzu znajduje się lodowa grota.

fot. Patryk Toczyński


Koronowane głowy w Królewskiej Dolinie



W 1677 r. do Gdańska przybył król Polski Jan III Sobieski, który odwiedził Zachariasza Zappio w jego rezydencji. Król był pod wrażeniem piękna parku, rezydencji i samej okolicy. Zażyczył sobie, by odtąd teren nazywać Królewską Doliną, a jego właściciela zwolnił od podatków. Przywilej ten został potwierdzony w kolejnym wieku przez ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Odnotowano, że wcześniej, w 1710 r. oraz 1717 r. w rezydencji nocował również król August II Mocny w czasie swoich wizyt w Gdańsku.

Ocalały fragment dawnej bramy wjazdowej do dworku Królewskiej Doliny Ocalały fragment dawnej bramy wjazdowej do dworku Królewskiej Doliny

Ocalały fragment dawnej bramy wjazdowej do dworku Królewskiej Doliny

fot. Maciej Kosycarz/KFP

W 1813 roku dwór został zniszczony przez Rosjan ostrzeliwujących z Cygańskiej Góry (Suchanina) wojska francuskie. W następnych latach dwór został odbudowany.

W 1886 r. w Królewskiej Dolinie zostaje oddany do użytku Zakład dla Ociemniałych im. Wilhelma i Augusty (pary cesarskiej Niemiec). Zadaniem instytucji było przygotowanie do samodzielnego życia osób niewidomych. Realizowane to było między innymi poprzez nauczanie czytania i pisania w systemie Braille'a, prowadzenie zajęć ruchowych czy naukę zawodu (szczotkarza, rzemieślnika wyrobów z wikliny, stroiciela instrumentów klawiszowych, organisty czy masażysty). Zakład funkcjonował do 1945 roku.

Jeden z budynków, w których w XIX wieku mieściła się siedziba zakładu dla niewidomych. Jeden z budynków, w których w XIX wieku mieściła się siedziba zakładu dla niewidomych.

Jeden z budynków, w których w XIX wieku mieściła się siedziba zakładu dla niewidomych.

fot. Patryk Toczyński

Po drugiej wojnie światowej budynki przejęła w zarząd Akademia Medyczna w Gdańsku (obecnie Gdański Uniwersytet Medyczny). Tuż po wojnie mieściła się tu krótko siedziba wiceprezydenta Gdańska. Od 1947 roku nieprzerwanie działa tu przedszkole.

Dworek Królewskiej Doliny. Od 1947 r. mieści się w nim przedszkole nr 4. Dworek Królewskiej Doliny. Od 1947 r. mieści się w nim przedszkole nr 4.

Dworek Królewskiej Doliny. Od 1947 r. mieści się w nim przedszkole nr 4.

fot. Patryk Toczyński


Królewskie nawiązania w dolinie i wokół niej



Na początku XX wieku w bezpośrednim sąsiedztwie doliny powstaje Królewska Wyższa Uczelnia Techniczna (obecna Politechnika Gdańska), będącą pierwszą uczelnią wyższą w historii Gdańska. W tym okresie powstaje również Królewskie Seminarium Nauczycielskie (były wydział chemii UG), mające za zadanie kształcenie przyszłych nauczycieli szkół powszechnych.

Droga znajdująca się bezpośrednio przy Królewskim Seminarium Nauczycielskim od okresu nowożytnego jest zwana "drogą Królewskiej Doliny", łącząc Wrzeszcz z Suchaninem. Po drugiej wojnie światowej jej nazwa została zmieniona na ul. Sobieskiego i tak też nazywa się obecnie.

Swój królewski patronat (w nazwie) posiada także wiele wzgórz znajdujących się w parku Jaśkowej Doliny, które zostały nazwane na cześć następców tronu Cesarstwa Niemieckiego; jest też Królewskie Wzgórze zobacz na mapie Gdańska (inna nazwa: Sobótka) - nawiązujące określeniem do tradycji Królestwa Pruskiego.

W XIX w. na pobliskich wzgórzach oraz w parku Jaśkowej Doliny lubili wypoczywać członkowie pruskiej rodziny królewskiej, a następnie cesarskiej Niemiec. Również nazwanie na pobliskiej Górze Szubienicznej zobacz na mapie Gdańska zbiornika wodnego "Stary Sobieski" posiada królewskie odwołanie.

Punkt widokowy na Szubienicznej Górze



Punkt widokowy Szubieniczna Góra



Cudowna woda na oczy i do piwa



Niezwykłości tych okolic dowodzi także legenda "o leczniczym źródle ze Świętej Studzienki". Od stuleci istnieje podanie o magicznej studni mającej leczniczy i cudowny wpływ na choroby oczu. Magiczne źródełko już w okresie krzyżackim stanowiło miejsce pielgrzymek.

Jan III Sobieski doradzał zaś Zachariaszowi Zappio, by z wody czerpanej z tego źródła produkował piwo w swoim browarze.

Jeszcze w XX w. czerpana z tego źródła woda była butelkowana i sprzedawana do celów spożywczych. Woda o nazwie "Gdańszczanka" była wydobywana i butelkowana (okolica ul. Traugutta 109) aż do 1989 roku.

***

Spacer historyczny "Królewskie Ślady" to wędrówka z narracją historyczną, która zabierze chętnych w miejsca z królewskimi nawiązaniami wokół Suchanina, w tym również do wspomnianej w artykule Królewskiej Doliny, oraz przedstawi inne interesujące miejsca i fakty.

Start: 26 Lipca 2019 r., godz. 18
Trasa około 2,5 km oraz około 2 godz.
Zbiórka: parking przy SP 43 (przy wąwozie) ul. Beethovena 19
Organizator: Niezwykłe Suchanino
Spacer jest darmowy

Patryk Toczyński - absolwent Gedanistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Autor oraz prowadzący bloga o historii Suchanina oraz najbliższej okolicy Niezwykłe Suchanino. Pomysłodawca oraz przewodnik spacerów historycznych po dzielnicy. Autor książki "Zarys Dziejów Suchanina".
Patryk Toczyński

Wydarzenia

Spacer Historyczny "Królewskie Ślady" Spacer Historyczny "Królewskie Ślady"

Spacer Historyczny "Królewskie Ślady"

spacer
lip'19 26
piątek, g. 18:00, - 20:00
Gdańsk
Wstęp wolny

Zobacz także

Więcej w kategorii Historia

Opinie (61) 5 zablokowanych

  • 2019-07-24 12:55

    Kraina mojego dziecinstwa....SP 54

    Wrzeszcz to magiczne miejsce

    pl

    4 lata

    • 5 0

  • 2019-07-24 12:58

    (1)

    Chodziłam tam do szkoły nr 54, do przedszkola. Biegalam po tym parku, lasku, stawkach, wspaniałe wspomnienia. Mieszkałam kilkaset metrów od tych budynków.

    4 lata

    • 5 0

    • 2019-07-24 17:20

      Kiedy to bylo i gdzie teraz mieszkasz?

      ciekawy

      4 lata

      • 0 2

  • 2019-07-24 13:44

    Woda z tego źródła została przebadana na początku XX wieku. (2)

    Okazało się, że dobrze wpływa na układ trawienny. Jeśli chodzi o oczy - to tylko legenda.

    Jano z Wrzeszcza.

    4 lata

    • 2 0

    • 2019-07-24 17:19

      Mowisz że dobrze wpływa na układ trawienny. (1)

      To znaczy ze przeczyszczenie jelit i wyproznienie nastepuje natychmiast po wypiciu.

      Tak to rozumiem

      4 lata

      • 1 1

      • 2019-07-24 18:42

        Z takim rozumem zrobisz karierę.

        4 lata

        • 0 1

  • 2019-07-24 17:15

    Budynek gdzie miesci sie przedszkole nr 4 powinien byc odnowiony. Bo zasluguje na to. (1)

    Teraz wyglada paskudnie bo jest zaniedbany.

    wedlug mnie

    4 lata

    • 3 0

    • 2019-07-24 19:37

      Uwielbiam to czarodziejskie miejsce i dzieci biegające wokół przedszkola. To One tworzą teraz historie. Dworek obdrapany to fakt lecz zawsze były ważniejsze rzeczy do"ogarnięcia" w mieście, ale wielkie serca 100 dzieci i ciepła atmosfera utrzymuje dworek Zachariasza w dobrej kondycji Uwaga dobra wiadomość !!!! Dworek w przyszłym roku jest zaplanowany do termomodernizacji - trzymajcie kciuki bo będzie piękny !!!!

      MZ

      4 lata

      • 1 0

  • 2019-07-24 17:59

    dlaczego takie nieostre zdjęcia?

    jakaś masakra, co kolejne to gorsze. przy takim artykule spodziewałabym się przynajmniej poprawnych zdjęć.

    4 lata

    • 1 1

  • 2019-07-24 20:05

    Gwarny Dworek (1)

    Czarodziejskie miejsce Dworek Zachariasza i otoczenie. Obecnie 100 radosnych dziecięcych serduszek tworzy historię tego miejsca. Trzymajcie kciuki w przyszym roku zaplanowana jest termomodernizacja budynku - będzie pięknie. !!!!

    MZ

    4 lata

    • 8 0

    • 2019-07-24 21:24

      Termin "termomodernizacja" troszkę przeraża - styropianem chyba nikt elewacji nie obłoży?

      4 lata

      • 2 1

  • 2019-07-24 22:06

    Park

    Super miejsce chodzilem latami przez ten park do SP 54 , bawilismy sie tam po szkole w drodze do domu .

    zenekciec

    4 lata

    • 4 0

  • 2019-07-25 12:17

    Klasa B 1959-66 SP 54...

    widzimy się na spacerze 26 lipca godz 18-ta...

    RM

    4 lata

    • 1 0

1
2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Wydarzenia

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7 Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

Majówkowe zwiedzanie Stoczni vol.7

20 zł
spacer
kwi 27-5.05
g. 10:00, 13:00, 16:00
Gdańsk, Pomnik Poległych Stoczniowców
20 zł
ulgowy 15 zł
Gdynia wielu narodowości Gdynia wielu narodowości

Gdynia wielu narodowości

spotkanie, wykład
maj 16
czwartek, g. 17:30
Gdynia, Biblioteka Wiedzy
Wstęp wolny
więcej (2)

TV Filmy

6074

Ten tunel ratował kiedyś życie (69)

więcej (1566)

Katalog.trojmiasto.pl - Muzea

więcej

Sprawdź się

Sprawdź się

Który klub sportowy powstał w Gdańsku jako pierwszy?

 

Najczęściej czytane